Από τη Δήμητρα Πέτρου

Το εμφανές ψέμα, η λατρεία του χρήματος, η απαξίωση της προσωπικότητας του ατόμου και της κοινωνικής του θέσης είναι μερικά από τα θέματα που τολμά να θίξει η παράσταση «Η Σημασία να είναι κανείς ειλικρινής» που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά από την ομάδα «New Lab Theatre Company», σε σκηνοθεσία Όλγας Τζωρτζ και φέτος απολαμβάνουμε στο Θεάτρο Αλκμήνη, κάθε Σάββατο στις 19:00.

Το κλασικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ μπορεί να γράφτηκε πολλά χρόνια πριν, τα θέματα που αγγίζει όμως το κάνουν σύγχρονο και πιο επίκαιρο από ποτέ.

Η Ιωάννα-Μαρία Μπατή, μέλος της ομάδας «New Lab Theatre Company» και ηθοποιός της παράστασης μας μίλησε για την παράσταση, για τα κοινά χαρακτηριστικά που έχει με το ρόλο που υποδύεται αλλά και για το πόσο σημασία έχει για εκείνη να είναι κανείς ειλικρινής...

Πες μου δυο λόγια για την παράσταση.

Πρόκειται για το τελευταίο θεατρικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ, μια κλασική κωμωδία καταστάσεων, στην οποία ο συγγραφέας δημιουργεί ένα αντίγραφο της βικτωριανής κοινωνίας, με σκοπό να καυτηριάσει έξυπνα και με χιούμορ την υποκρισία, τον καθωσπρεπισμό και τους περιορισμούς που τη χαρακτήριζαν. Η παράστασή μας είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς της ομάδας μας New Lab Theatre Company, σε σκηνοθεσία Όλγας Τζωρτζ. Αφού ανέβηκε πέρυσι για διάστημα δύο μηνών στο Θέατρο Studio Μαυρομιχάλη και είχε θερμή υποδοχή από το κοινό, αποφασίσαμε να τη συνεχίσουμε και φέτος στη νέα σκηνή που εγκαινιάστηκε στο Θέατρο Αλκμήνη.

Τι σε γοήτευσε σε αυτό το έργο του Όσκαρ Ουάιλντ;

Ένα από τα πρώτα πράγματα που με γοήτευσε και συνεχίζει να με γοητεύει είναι η εξαιρετικά επιδέξια χρήση της γλώσσας από τον Ουάιλντ που αναδεικνύει σε κωμικό γεγονός ακόμα και την πιο απλή νοηματικά διατύπωση. Όλοι οι χαρακτήρες, με αποκορύφωμα τη Λαίδη Μπράκνελ, εκφράζονται με μεγάλη πολυπλοκότητα, στόμφο και αυταρέσκεια, που αντικατοπτρίζουν φυσικά τις υπεκφυγές, την υποκρισία και το στυλ της καλής κοινωνίας της εποχής. Πολύ γοητευτική για μένα, κατά τη δημιουργική διαδικασία των προβών, ήταν η συνειδητοποίηση ότι η γλώσσα στο έργο αυτό έχει τόση δύναμη που σχεδόν χωρίς να το καταλάβεις οδηγείσαι μιλώντας τη σε έναν άλλο κώδικα συμπεριφοράς.

Στο έργο υποδύεσαι τη θεία Αυγούστα. Έχεις κοινά χαρακτηριστικά με την ηρωίδα;

Η θεία Αυγούστα ή Λαίδη Μπράκνελ εκπροσωπεί το σύνολο των αξιών της αριστοκρατικής τάξης της βικτωριανής εποχής: τον συντηρητισμό, το χρήμα και την περιουσία, την κοινωνική ευυποληψία. Κάνει ό,τι κάνει μία κυρία της τάξης της εκείνη την εποχή και ακόμα περισσότερα: Γνωρίζει τους πάντες και τα πάντα, κρατάει αρχείο με υποψήφιους γαμπρούς για την κόρη της Γκουέντολιν και έχει απόλυτες απόψεις για κάθε ζήτημα, τις οποίες εκθέτει με την παραμικρή ευκαιρία, βγάζοντας μακρόσυρτους λόγους γεμάτους κλισέ και αποφθέγματα. Ως προς αυτά τα χαρακτηριστικά, δεν νιώθω να έχω ομοιότητες με αυτό το πρόσωπο, εκτός ίσως από το ότι μου αρέσει πολύ να μιλάω και συχνά μιλάω πολύ. Ωστόσο, σε δεύτερο πλάνο, πίσω από τη φαινομενική αυταρχικότητα και ακαμψία της, κάποιος μπορεί να δει στη Λαίδη Μπράκνελ τη διάθεση που έχει να φροντίζει τους πάντες. Αυτό ίσως είναι ένα άλλο κοινό μας χαρακτηριστικό, μου αρέσει να φροντίζω τους γύρω μου. Δείχνει ότι ξέρει να κινείται με δύναμη και αποφασιστικότητα μέσα στη ζωή προς τα εμπρός. Δεν ξέρω αν αυτό με χαρακτηρίζει πάντα, αλλά σίγουρα το προσπαθώ. Δεν πρέπει να αφήνουμε τα οποιασδήποτε φύσης προσωπικά μας εμπόδια να στέκονται ανάμεσα σε μας και τους στόχους μας.

Ποιο κομμάτι του έργου ξεχωρίζεις και γιατί;

Δυσκολεύομαι αλήθεια να το απαντήσω αυτό. Σχεδόν ένα χρόνο μετά, κατά τη διάρκεια των προβών μας και των παραστάσεων, εξακολουθώ να βρίσκω κάτι απολαυστικό σε όλες τις σκηνές ενώ συχνά, προς έκπληξή μου, ανακαλύπτω το χιούμορ μιας στιγμής που δεν είχα αντιληφθεί ή αναδείχθηκε ίσως για πρώτη φορά. Ωστόσο, αν έπρεπε να ξεχωρίσω κάποιο κομμάτι, νομίζω θα ήταν η τρίτη και τελευταία πράξη, κυρίως γιατί ύστερα από κάποιο σημείο, συνυπάρχουμε για πρώτη φορά όλα τα πρόσωπα του έργου επί σκηνής και υπάρχει αυτή η αίσθηση του «μαζί» και της δυνατότητας να σχετιστείς σε πολλά μέτωπα.

Στο έργο η θεία Αυγούστα έχει ως βασικές προϋποθέσεις για έναν πετυχημένο γάμο το χρήμα και την κοινωνική υπόσταση. Για σένα ποια είναι τα δύο βασικά στοιχεία που πρέπει να έχει μια σχέση για να πετύχει;

Μια πετυχημένη προσωπική σχέση είναι αποτέλεσμα σύνθεσης πολλών και διαφορετικών στοιχείων, μεταξύ των οποίων σίγουρα δεν συγκαταλέγονται το χρήμα και η κοινωνική υπόσταση! Το πρώτο βασικό στοιχείο που μου έρχεται στο νου είναι ο σεβασμός στη διαφορετικότητα του άλλου και η αποδοχή του όπως είναι. Συχνά ερωτευόμαστε την εικόνα που σχηματίζουμε για κάποιον ή επιθυμούμε ο άλλος να αλλάξει για να ταιριάξει στο δικό μας πρότυπο ιδανικού συντρόφου. Υπάρχει, όμως, πολλή ομορφιά, χαρά και αίσθηση εκπλήρωσης στη δημιουργία χώρου για τον άλλον, τον εαυτό μας και φυσικά κοινού χώρου και για τους δύο. Μόνον όταν δίνεις χώρο, μπορεί να ξεδιπλώσει κάποιος την καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Δεν είναι απλό, απαιτεί την ικανότητα να ησυχάζει κανείς το εγώ του, που συνήθως το έχει πολύ εύκολο να κάνει φασαρία! Το δεύτερο απαραίτητο για μένα στοιχείο, μιλώντας για μία σχέση που αντέχει σε βάθος χρόνου, είναι να κοιτάνε κάπως και οι δύο προς την ίδια κατεύθυνση. Όχι, με την έννοια του να κάνουν τα ίδια ακριβώς πράγματα ή να έχουν τους ίδιους στόχους. Να εμπνέονται από παρόμοιες αξίες, να αναπνέουν κάπως τη ζωή με κοινό τρόπο, ώστε να μπορούν να συντροφεύουν όμορφα ο ένας τον άλλο στο ταξίδι της ζωής, που δεν είναι παρά ένα ταξίδι εξέλιξης. Α, και φυσικά…ειλικρίνεια…πολλή ειλικρίνεια!

Τι αποκόμισες εσύ από αυτή τη δουλειά;

Αυτή η δουλειά είναι πολύ σημαντική για μένα από πολλές απόψεις. Πρώτα απ’ όλα, νιώθω μεγάλη χαρά που μου δόθηκε η ευκαιρία ακριβώς μετά την αποφοίτησή μου από τη δραματική σχολή να συνεργαστώ με άλλους νέους ηθοποιούς με πολλή όρεξη και ενθουσιασμό, υπό την καθοδήγηση της δασκάλας και σκηνοθέτιδάς μας Όλγας Τζωρτζ. Με κάποια από τα μέλη της New Lab Theatre Company έχουμε ξανασυνεργαστεί στο παρελθόν, που σημαίνει ότι έχουμε κάποια κοινά εργαλεία και κώδικα επικοινωνίας, γεγονός πολύ σημαντικό για τη δουλειά μας. Μέσα σε αυτό το ιδιαίτερα ευνοϊκό πλαίσιο, ένιωσα ως νέα ηθοποιός την ασφάλεια να πειραματιστώ με τα εργαλεία μου και την εξέλιξή τους. Η εμπειρία της επανάληψης μιας παράστασης σε βάθος χρόνου νιώθω, επίσης, ότι μου μαθαίνει πολλά. Είναι πολύ γοητευτικό και πολύ χρήσιμο να παρατηρείς τις αλλαγές που συμβαίνουν σε σένα και τους γύρω σου μέσα από την επανάληψη από πρόβα σε πρόβα και από παράσταση σε παράσταση. Η επαφή με τον κόσμο της βικτωριανής Αγγλίας και όλες οι γνώσεις που αποκτώ για τον συγγραφέα, το έργο και την εποχή του κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας είναι φυσικά άλλο ένα από τα οφέλη.

Πόση σημασία έχει για σένα να είναι κανείς ειλικρινής;

Η ειλικρίνεια είναι ο θεμέλιος λίθος κάθε ουσιαστικής σχέσης. Δεν υπάρχει κανένα νόημα νομίζω στο να σχετιζόμαστε μέσα από προσωπεία, υπεκφυγές, ανείπωτες επιθυμίες και ανάγκες, που το μόνο που μας προσφέρουν είναι παρεξηγήσεις και γενικότερη σύγχυση. Το να είμαστε ειλικρινείς προς τον εαυτό μας και τους άλλους προϋποθέτει θάρρος και ανοιχτή καρδιά τόσο από αυτόν που μοιράζεται την αλήθεια του όσο και από αυτόν που την ακούει. Δεν είναι πάντα εύκολη επιλογή, αλλά χαρίζει ήσυχο νου και πνεύμα και είναι για μένα ο μοναδικός δρόμος για μια αληθινή σύνδεση.

Ποιο μήνυμα θέλετε να πάρει ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση;

Δεν μπορώ να σκεφτώ ένα συγκεκριμένο μήνυμα που θα θέλαμε να πάρει ο θεατής. Ο κάθε θεατής, εξάλλου, κατά τη διάρκεια μίας παράστασης και κατόπιν αυτής είναι ελεύθερος να κάνει τις δικές του σκέψεις με αφορμή ό,τι τον απασχολεί τη δεδομένη στιγμή. Μπορώ όμως να σας πω ένα από τα μηνύματα που ακούω εγώ να επαναλαμβάνεται μέσα μου μετά το τέλος κάθε παράστασης: «…θέλεις κάτι ειλικρινά και πολύ και είσαι και πολύ συγκεκριμένος; …κινδυνεύεις αληθινά να πραγματοποιηθεί η επιθυμία σου, ενίοτε με τον λιγότερο αναμενόμενο τρόπο!».

Μια φράση του Όσκαρ Ουάιλντ είναι «Λίγη ειλικρίνεια είναι επικίνδυνο πράγμα και πολλή είναι απολύτως μοιραίο». Δώσε μου τη δική σου ερμηνεία σε αυτή τη φράση.

Νομίζω ότι με τη φράση του αυτή ο Ουάιλντ θέτει το ζήτημα των ορίων στην ειλικρίνεια και του τιμήματος αυτής. Πόση αλήθεια είμαστε έτοιμοι να πούμε ή να ακούσουμε, πόση ειλικρίνεια αντέχουμε; Κάποιες φορές, πάνω στην επιθυμία μας να εκδηλώσουμε τον εαυτό μας όπως είναι και αισθάνεται ή στο όνομα και μόνο της ειλικρίνειας, ξεστομίζουμε αλήθειες που αγγίζουν τα όρια της αγένειας, φέρνουν τον άλλον σε δύσκολη θέση ή εκθέτουν κάποιον ανεπανόρθωτα. Έτσι, ενώ η αρχική ανάγκη μας ήταν να «δούμε» ο ένας τον άλλο πιο καθαρά και να επικοινωνήσουμε πιο βαθιά, τελικά απομακρυνόμαστε. Πρέπει να είμαστε τρυφεροί με την ειλικρίνεια. Θέλει και η ειλικρίνεια το μέτρο της.

Φώτογραφίες: Θοδωρής Ξύδης

Info
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Όλγα Τζωρτζ
Σκηνικά: Όλγα Τζωρτζ
Κοστούμια: Βικτωρία Γιαννάκη, Έβελυν Κάκκου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Κατερίνα Μαραγκουδάκη

Παίζουν με σειρά εμφάνισης:
Φοίβος Παπακώστας, Γιάννης Δαμάλας,Γιώργος Στυλ, Ιωάννα-Μαρία Μπατή, Εύα Ζουμπουνέλλη,Βίκυ Μιχαλοπούλου, Ελεάννα Χρυσανθοπούλου και Θάνος Κρομμύδας
Στο πιάνο: η Κατερίνα Δεληγιαννίδου

Κάθε Σάββατο μέχρι και 12/1
Έναρξη παράστασης: 19:00
Διάρκεια παράστασης: 2 ώρες με διάλειμμα

Θέατρο Αλκμήνη
Αλκμήνης 8, Αθήνα
21 0342 8650 και 6947218195

Κλείστε τις θέσεις σας μ΄ένα κλικ εδώ

Ο Όσκαρ Ουάιλντ σημάδεψε τον 19^ο και τον 20^ο αιώνα με το ανατρεπτικό και σπινθηροβόλο πνεύμα του και θεωρείται σήμερα κλασικός δημιουργός. Έργα του το αριστουργηματικό μυθιστόρημα «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ» του 1890, «Η σημασία να είναι κανείς σοβαρός» (The importance of being Earnest), μια χαρακτηριστική αγγλική κωμωδία ηθών του 1895, το «De Profundis», μια επιστολή ογδόντα σελίδων που έγραψε το 1897 ενώ βρισκόταν στη φυλακή, με την οποία απευθύνεται στον εραστή του Άλφρεντ Ντάγκλας και πολλά άλλα έργα. Μετά την αποφυλάκιση του πήγε στο Παρίσι όπου έζησε ως το θάνατο του στα 46 του χρόνια, άρρωστος και άπορος.

Στο Θέατρο Αλκμήνη τα τελευταία χρόνια έχουμε παρακολουθήσει αρκετά ενδιαφέρουσες παραστάσεις. Φέτος μεταξύ άλλων ανεβαίνει «Η σημασία να είναι κανείς ειλικρινής», όπως αποδόθηκε ο τίτλος του έργου του Ουάιλντ από τη μεταφράστρια και σκηνοθέτιδα του έργου Όλγα Τζωρτζ. Η αλλαγή του σοβαρός των προηγούμενων αποδόσεων με το ειλικρινής έχει να κάνει με τις λεπτές αποχρώσεις του όρου του πρωτοτύπου Earnest. Η λέξη earnestness ενέχει τις έννοιες σοβαρότητα και ειλικρίνεια, οι σχέσεις των ανθρώπων όμως για να είναι αληθινές βασίζονται κατά κύριο λόγο στην ειλικρίνεια που προϋποθέτει ασφαλώς σοβαρότητα. Το έργο γράφτηκε στο απώγειο της καλλιτεχνικής ωριμότητας του συγγραφέα και στόχο είχε να στηλιτεύσει την κοινωνία της βικτωριανής Αγγλίας. Όντας ο ίδιος στο περιθώριο αυτής, θέλησε να την αποκωδικοποιήσει αποτυπώνοντας τη στα έργα του με κριτικό βλέμμα. Οι πρωταγωνιστές είναι καλλιεργημένοι τύποι της καλής κοινωνίας χωρίς συγκεκριμένη απασχόληση, ενώ οι νεαρές που διεκδικούν για ταίρι τους, φαίνονται αλλά δεν είναι αθώες. Πρόκειται για το τελευταίο θεατρικό του Ιρλανδού συγγραφέα που του χαρίζει θεατρική υπόσταση παγκοσμίου φήμης. Υπάρχει το σύνηθες για τα έργα του μοτίβο των δύο πρωταγωνιστών που διατηρούν δύο διαφορετικές περσόνες ο καθένας προκειμένου να ξεγλιστρούν από τα αυστηρά πλαίσια των κοινωνικών υποχρεώσεων που τους επιβάλλει ο περίγυρος τους. Κανείς δεν ειλικρινής απέναντι στον άλλο, αντιθέτως όλοι καλύπτονται πίσω από ψέματα και βγάζουν προς τα έξω εγωιστική συμπεριφορά, φιλαρέσκεια και υποκρισία. Ο Τζακ Ουόρδινγκ διατηρεί άλλο όνομα στην εξοχή και υιοθετεί το όνομα Έρνεστ στην πόλη. Ενώ ο δεύτερος πρωταγωνιστής Άρτσι Μοκρίφ, για να ζει όπως επιθυμεί, άσωτα, ‘’μπαμπουρίζει’’,επικαλείται δηλαδή τον αόρατο φίλο ‘’Μπάμπουρι’’, ο οποίος όποτε τον χρειάζεται τον βγάζει από τη δύσκολη θέση. Σε μια κωμωδία παρεξηγήσεων και συμπτώσεων κερδισμένος βγαίνει ο θεατής.

Εν προκειμένω, ο Άρτσι, Γιάννης Δαμάλας στο ρόλο του γοητευτικού τυχοδιώκτη Άλγκερνον άλλοτε πείθει και άλλοτε μοιάζει αμήχανος. Κρατάμε από την ερμηνεία του την ατάκα «Ετοίμασε μου τα πράγματα μου, πάω να μπαμπουρίσω». Ο Έρνεστ ή Τζακ, Γιώργος Στυλ επιδέξια κράτησε το ρόλο πλούσιου αστού με αμφίβολη καταγωγή, ενώ εξαιρετικό ήταν το πέρασμα της Ιωάννας Μαρίας Μπατή, ως Λαίδη Μπράκνελ ή Θεία Αυγούστα, όπως την αποκαλεί ο Άρτσι. Απευθυνόμενη στην κόρη της Γκουέντολιν λέει «Δεν αρραβωνιάστηκες κανέναν. Ο αρραβώνας ενός κοριτσιού πρέπει να είναι ευχάριστη ή δυσάρεστη έκπληξη από τους γονείς της». Ενδιαφέρουσα ερμηνεία απολαύσαμε από την Βίκυ Μιχαλοπούλου στο ρόλο της αθώας προστατευόμενης του Τζακ, Σέσιλι. Δροσερή και χαριτωμένη είχε όλα τα στοιχεία της αιθέριας ύπαρξης που σκιαγράφησε ο συγγραφέας. Η ατίθαση και φιλελεύθερη Γκουέντολιν, κόρη της Λαίδης Μπράκνελ , ρόλος που τον ερμηνεύει η Εύα Ζουμπουνέλλη ήταν επίσης αρκετά καλή. Ως ατάκα της κρατήσαμε «Πάντα ήθελα να αγαπήσω κάποιον με το όνομα Έρνεστ. Εμπνέει εμπιστοσύνη. Θείο όνομα, παράγει παλμικές δονήσεις».

Οι υπόλοιποι ηθοποιοί Ελεάννα Χρυσανθοπούλου ως παιδαγωγός Μις Πρισμ, Θάνος Κρομμύδας ως εφημέριος και Φοίβος Παπακώστας, ως Μπάτλερ κινήθηκαν σε αξιοπρεπή επίπεδα. Η σκηνοθεσία της Όλγας Τζωρτζ προσθέτει μια ατμοσφαιρικότητα στο έργο με τις μουσικές, που παίζει ζωντανά στο πιάνο η Κατερίνα Δεληγιαννίδου.

Πέρασαν ευχάριστα δύο ώρες με μια παρέα νέων ηθοποιών που έπαιξε με κέφι και μπρίο! Θα γελάσετε σίγουρα! Η παράσταση είναι ιδανική και για μικρότερους θεατές και παίζεται κάθε Σάββατο στις 19:00 στο θέατρο Αλκμήνη.

Από τη Νατάσα Κωνσταντινίδη