Από τη Γιώτα Δημητριάδη

«Όσο πιο άθλιοι είμαστε, τόσο καλύτερα θέλουμε να φαινόμαστε»

Η σκηνή του Θεάτρου Τέχνης στη Φρυνίχου, πριν ακόμη ξεκινήσει η παράσταση, σε προετοιμάζει για την οπτική της σκηνοθεσίας, που ανεβάζει το έργο σαν :«Ένα θρησκευτικό-υπαρξιακό μελόδραμα υπό μορφήν ιταλικής κωμωδίας».

Ψηλά στον εξώστη δεσπόζει το κεντρικό μέρος από τον τρίπτυχο πίνακα του Ιερώνυμου Μπος «Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων», το πιο γνωστό και φημισμένο έργο του ζωγράφου, το οποίο, λόγω της πολυπλοκότητας των συμβολισμών του, έχει οδηγήσει σε ποικίλου εύρους ερμηνείες.

Οι ιστορικοί τέχνης του 20ού αιώνα είναι διχασμένοι ανάμεσα στο αν το κεντρικό πάνελ αποτελεί ηθική προειδοποίηση ή πανόραμα του απωλεσθέντος παραδείσου. Γεγονός που ταιριάζει απόλυτα και σ’ όλη τη φιλοσοφία του Πιραντέλο: «Είμαστε ένας και παράλληλα είμαστε τόσα πρόσωπα, όσα μας βλέπουν οι άλλοι. Δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιοι είμαστε πραγματικά». Η αιώνια σύγκρουση μεταξύ μορφής και ζωής την οποία συναντάμε και στο «Να ντύσουμε τους γυμνούς».

Ενδιαφέρον έχουν κι οι ψυχαναλυτικές διαστάσεις του έργου του, αφού τα απόκοσμα πλάσματα κι οι παραληρηματικές εικόνες του πίνακα «Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων», αποδίδονται σε οράματα του υποσυνείδητου ή του ασυνείδητου.

Σχετικές έρευνες έχουν παρουσιάσει ακρογωνιαίοι λίθοι της ψυχανάλυσης και ψυχιατρικής, όπως οι Ζακ Λακάν (Το στάδιο του καθρέφτη) και Μισέλ Φουκό (Η ιστορία της τρέλας). Είναι αμέτρητα τα αποτυπώματα κι οι επιρροές του Ιερώνυμου Μπος σε κινηματογραφικές ταινίες σπουδαίων δημιουργών, όπως οι Τζορτζ Λούκας, Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο και Ρίντλεϊ Σκοτ.

Το εξαιρετικής αισθητικής σκηνικό της Γεωργίας Μπούρα, συμπληρώνουν και τα επτά μεγάλα επίπεδα, σαφής αναφορά στα επτά πιο σοβαρά ανθρώπινα αμαρτήματα σύμφωνα με την Καθολική εκκλησία, όπως τα εισήγαγε ο Πάπας Γρηγόριος Α ( Magna Moralia). Καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι ο Μπος έχει φιλοτεχνήσει πίνακα με το ανάλογο θέμα.

Ένα μεγάλο μαύρο κοράκι, δεξιά της σκηνής, προοικονομεί το τραγικό φινάλε.

Σύμφωνα με την ιστορία, η οποία για τον σημερινό θεατή δεν θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε ότι θυμίζει σαπουνόπερα, η Ερσίλια Ντρέι, η γκουβερνάντα της μικρής κορούλας του Πρόξενου της Ιταλίας στην Σμύρνη, αποπειράται να αυτοκτονήσει. Το τραγικό δυστύχημα της μικρούλας, αποκαλύπτει τη μυστική σχέση της Ερσίλια με το αφεντικό της με αποτέλεσμα η μητέρα του κοριτσιού να την διώξει από το σπίτι. Μέσα στην απελπισία της μαθαίνει ότι κι ο αρραβωνιαστικός ετοιμάζεται να παντρευτεί άλλη.

Η ιστορία της δημοσιεύεται στην εφημερίδα κι ένας σπουδαίος συγγραφέας, ο Λουντοβίκο Νότα, ενθουσιασμένος με τον ρόλο που διαδραματίζει η δυστυχισμένη Ερσίλια σε αυτό το δράμα, την παίρνει υπό την προστασία του, όταν εκείνη βγαίνει από το νοσοκομείο, αφού προηγουμένως κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή μετά το απονενοημένο διάβημά της.

Όλα αυτά, βέβαια, σε ένα πρώτο επίπεδο, καθώς η μια αποκάλυψη θα φέρει την άλλη και μέχρι το φινάλε, η αριστοτεχνική δομή του έργου και το χτίσιμο των χαρακτήρων δεν επιτρέπουν στον θεατή να βγάλει σίγουρα συμπεράσματα για την αλήθεια των γεγονότων.

Η μεγάλη τέχνη του Πιραντέλο έγκειται στο γεγονός ότι είναι βαθύτατα ανθρώπινη. Τα πρόσωπά του μπορεί να φαίνεται ότι χάνονται σε ακατανόητες συζητήσεις, αλλά, πάνω απ’ όλα, συγκινούν τον θεατή οδηγώντας τον εύκολα σε αντιστοιχίες ζωής.

Βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα όλη τη σκηνοθετική προσέγγιση του Γιάννου Περλέγκα, η οποία μας χάρισε ένα διαφορετικό πιραντελικό ανέβασμα,πιο εγκεφαλικό,όπως μας έχει συνηθίσει, άλλωστε, και στις προηγούμενες σκηνοθεσίες του.

Στην παράσταση του Τέχνης, μοιάζει να βάζει στο μικροσκόπιο τόσο τη σύγκρουση μορφής-ζωής, όσο και την περιπέτεια του καλλιτεχνικού νου αναζητώντας ερεθίσματα από τον καθημερινό βίο. «Η ιστορία σου με άγγιξε πιο πολύ όχι για να τη ζήσω, αλλά για να τη γράψω», θα πει ο Νότα στην Εσρίλια.

Στιγμές - στιγμές, όμως, μερικά ευρήματα έμοιαζαν να μην λειτουργούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το εμβόλιμο ηχητικό απόσπασμα από την «Μπαλάντα των μανάδων» του Πιερ Παολο Παζολίνι ή η σκηνή με την αναποδογυρισμένη μπανιέρα.

Παράλληλα, σε κάποιες σκηνές η μετάφραση (της Ελένη Γεωργίου και του Γιάννου Περλέγκα) δεν κατάφερε να αφαιρέσει τη φλυαρία κάποιων χαρακτήρων.

Επιπλέον, σε κάποιες σκηνές, έχω την αίσθηση ότι έγινε κατάχρηση της μουσικής του Κορνήλιου Σελαμσή, η οποία μαζί με τις ιταλικές φράσεις που κρατήθηκαν σ’ έβαζε σ’ ένα ναπολιτάνικο κλίμα, το οποίο εξελισσόταν, ταυτόχρονα, με το άχρονο σκηνικό των εφτά επιπέδων προσδίδοντας μια άλλη διάσταση στη συνολική οπτική, χαρίζοντας, με αυτόν τον τρόπο, στην παράσταση και τις πιο κωμικές στιγμές της.

Από τις ερμηνείες των εκλεκτών ηθοποιών μόνο ενθουσιασμένος μπορεί να μείνει ο θεατής.

Ευχαριστήθηκα πολύ την Εύη Σαουλίδου, δεν θυμάμαι να την έχω ξαναδεί σ’ ένα τόσο μπριόζικο ρόλο, κι ήταν και εδώ απολαυστική ως κουτσομπόλα σπιτονοικοκυρά.

Η Ερσίλια της Μαρίας Πρωτόπαππα κατάφερε να μεταδώσει την απόγνωση της ηρωίδας, «Η ζωή που θέλησα να τερματίσω με έχει αρπάξει με τα δόντια της», χωρίς να πέσει στην παγίδα του μελό,αφού η ερμηνεία της είχε μια εντυπωσιακή εσωτερικότητα.

Λίγο αμήχανος σε μερικές σκηνές, αλλά γενικότερα καλός, ο Φράνκο Λασπίγκα του Θάνου Τοκάκη.

Απόλυτα πειστικός ο Λουντοβίκο Νότα του Θανάση Δήμου.

Μεστός και δυναμικός, χωρίς να χάνει την τραγικότητά του ο πρόξενος Γκόττι του Γιάννου Περλέγκα. Μοναδικής δυναμικής το σκηνικό του ντουέτο με την Μαρία Πρωτόπαππα, λίγο πριν το φινάλε.

Ενδιαφέρουσες ερμηνείες κι από τους δύο νεότερους του θιάσου, τον Στέργιο Κοντακιώτη και τη Μάγδα Καυκούλα.

Το άρτιο εικαστικό αποτέλεσμα της παράστασης συμπληρώνουν τα κουστούμια της Λουκίας Χουλαρά κι οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί του Νίκου Βλασσόπουλου.

Μια παράσταση που δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο κανέναν θεατρόφιλο και που αν η διάρκειά της ήταν μικρότερη θα φλέρταρε με την τελειότητα.

*Φωτογραφίες Σταύρος Χαμπάκης

 

Διαβάστε επίσης:

Είδα Το «Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε», Σε Σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρίκιου

Δεν υπάρχει θεατρική σεζόν, στην οποία να μην παρακολουθήσουμε έργα του. Ο Ιταλός δημιουργός, 82 χρόνια από τον θάνατό του συνεχίζει να γοητεύει σκηνοθέτες και ηθοποιούς ανά τον κόσμο.

Οι παραστάσεις των έργων του στην Αθήνα τη σεζόν 2018-2019

Μόνο φέτος, στην Αθήνα, αναμένεται να παρακολουθήσουμε τουλάχιστον πέντε έργα του. Ανάμεσά τους η παράσταση του Δημήτρη Μαυρίκιου στο Εθνικό Θέατρο «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» με ένα θίασο εκλεκτών ηθοποιών (Γιάννης Βογιατζής, Ράνια Οικονομίδου, Λυδία Φωτοπούλου, Γιούλικα Σκαφιδά, Στέφανος Παπατρέχας, Εύα-Οικονόμου Βαμβακά κ.α).

Το ίδιο έργο ανεβαίνει για δεύτερη σεζόν και στο Studio Κυψέλης, σε σκηνοθεσία Γιώργου Λιβανού και ελεύθερη διασκευή της Ροζίτας Σώκου.

Επιπλέον, αναμένουμε και το «Να ντύσουμε τους γυμνούς» σε σκηνοθεσία του Γιάννου Περλέγκα που θα κάνει πρεμιέρα τον ερχόμενο Δεκέμβριο στη Φλώρινα, σε συμπαραγωγή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης και στη συνέχεια θα δούμε και στο Θέατρο Τέχνης.

Παράλληλα και ο Νίκος Καμτσής θα ανεβάσει τον Νοέμβριο στο Θέατρο Τόπος Αλλού, το πολύ γνωστό του έργο «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε» με πρωταγωνιστές την Μάνια Παπαδημητρίου και τον Γιάννη Λασπιά.

Ο Τάσος Ιορδανίδης θα σκηνοθετήσει στη νέα του θεατρική στέγη, στο Altera Pars, τον μονόλογο «Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα», στο οποίο θα πρωταγωνιστήσει ο Άρης Λεμπεσόπουλος.

 

 O Άρης Λεμπεσόπουλος σε φωγραφία για την παράσταση "Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα"

 

Στο συγκεκριμένο αφιέρωμα έχουμε να κάνουμε με ένα μοναδικό φαινόμενο, τολμώ να πω του ευρωπαϊκού θεάτρου και όχι μόνο του ιταλικού, για τον 20^ο τουλάχιστον αιώνα. Φαινόμενο μυθιστοριογράφου, διηγηματογράφου, δραματουργού, το οποίο κριτικοί και αναγνώστες-θεατές για εικοσιπέντε και πλέον χρόνια υποδέχτηκαν άλλοτε με θέρμη και άλλοτε με αμφισβήτηση. Έπρεπε να αγγίξει τα πενήντα του χρόνια, κοντά στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να αναγνωριστεί η αξία του. Είναι τότε που αρχίζει να γράφει για το θέατρο, ιστορίες πανομοιότυπες με αυτές των μυθιστορημάτων και των νουβελών του και γίνεται ο παγκοσμίου φήμης δραματουργός που όλοι γνωρίζουμε. Πρόκειται για τον Λουίτζι Πιραντέλο (Luigi Pirandello), του οποίου το έργο και η προσφορά δεν εξαντλείται ασφαλώς σε ένα αφιέρωμα, θα προσπαθήσουμε όμως να αποτυπώσουμε τα κυριότερα σημεία της πολυεπίπεδης πορείας του στοχεύοντας επί το πλείστον στο θέατρο.

      Προσωπική ζωή

Γεννήθηκε στον Ακράγαντα (Agrigento) της Σικελίας το 1867, στην περιοχή Χάος, όπου η οικογένεια του είχε εγκατασταθεί για να αποφύγει την επιδημία χολέρας. Ο ίδιος θα πει: «Είμαι παιδί του Χάους και όχι αλληγορικά, πραγματικά». Η οικογένεια του υπήρξε, ιδιοκτήτρια κτημάτων και εργοστασίου θείου. Ήταν υποστηρικτές του Γκαριμπάλντι την περίοδο του Risorgimento.

 

Ο συγγραφέας σε νεανική ηλικία.

 

     Οι ελληνικές ρίζες

Σπούδασε και το 1891 λαμβάνει διδακτορικό τίτλο σπουδών στη γλωσσολογία με θέμα την ελληνο-σικελική διάλεκτο του Ακράγαντα (ο ίδιος πάντα ανέφερε ότι το Πιραντέλλο είναι παράφραση του Πυράγγελος, τονίζοντας τις ελληνικές του ρίζες). Το 1894 παντρεύεται, παρόλο που δεν την γνώριζε, την κόρη του συνεταίρου του πατέρα του, Antonietta Portulano, αποκτούν τρία παιδιά, τον Stefano τo 1895 (συγγραφέας), την Lieta το 1897 και τον Fausto το 1899 (ζωγράφος). Με την Antonietta έμεινε μαζί ως το τέλος της ζωής του, τουλάχιστον επισήμως, παρά την παθολογική ζήλια της και τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε. Μετά την απόκτηση του τρίτου παιδιού και την οικονομική καταστροφή της οικογένειας, (το 1904 πλημμύρησε το ορυχείο θείου και έχασαν τα πάντα) κλονίστηκε ο ψυχισμός της, έχρηζε κλινικής υποστήριξης, ο Πιραντέλλο όμως την κράτησε σπίτι να την φροντίζει, αναλαμβάνοντας δυσβάσταχτα πολυέξοδες θεραπείες και κυρίως με συνέπειες στην ψυχή του ίδιου και των παιδιών του. Από το 1897 ως το 1922 διδάσκει στο Ανώτατο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Ρώμης και επιδίδεται μετά την οικονομική τους καταστροφή σε έναν σκληρό αγώνα επιβίωσης.

 

 Με την οικογένειά του

 

Το λογοτεχνικό του έργο

Η διδασκαλία και η συγγραφή είναι πλέον ένας επιβεβλημένος μονόδρομος. Συνεργάζεται με λογοτεχνικά περιοδικά, όπου δημοσίευε πεζογραφήματα του επί πληρωμή και φυσικά με την Corriere della Sera. Συνεργασία που ξεκίνησε το 1909 και διατηρήθηκε ως το θάνατο του από εγκεφαλικό το 1936. Στα πλαίσια συνεργασίας με το λογοτεχνικό περιοδικό Nuova Antologia δημοσιεύει το αριστούργημα του «Ο μακαρίτης Ματτία Πασκάλ» (1904), το οποίο σημείωσε τεράστια επιτυχία από την αρχή. Η δύσκολη ψυχολογική του κατάσταση τον οδήγησε στη συγγραφή αυτού του έργου που έμελλε να του αλλάξει τη ζωή. Ο Ματτία γίνεται εμβληματική μορφή και το έργο ορόσημο για την παγκόσμια λογοτεχνία, ενώ ο ίδιος είναι πλέον διάσημος. Άλλα πεζογραφήματα του είναι το «Γέροι και νέοι», «Ένας, κανένας και εκατό χιλιάδες» και πολλά άλλα.

Κρίνω απαραίτητο να σταθώ λίγο στο κατεξοχήν πιραντελλικό διήγημα. Ο Ματτία Πασκάλ είναι ο Άλλος που κρύβεται μέσα μας, εγκλωβισμένος στο υποσυνείδητο μας, είναι αυτός που απέκλεισε εαυτόν από την κοινωνική ζωή, επέλεξε να παραμείνει στο περιθώριο της, μακριά από μάσκες και προσωπεία, ωστόσο φυλακισμένος στη μοναξιά του και έχοντας αποδεχτεί την ανυπαρξία του, καταλήγει εκεί που ξεκίνησε.

Τα ταξίδια και η περιπλάνηση του δεν αποτελούν ελευθερία, ούτε φυγή από την πραγματικότητα, αλλά είναι μια μανιώδης και ατέρμονη μετακίνηση που    στο τέλος τον οδηγούν στη βάση του. Τότε όμως δεν είναι κανένας. Έχοντας αλλάξει στοιχεία και μορφή, δεν ανήκει πουθενά, ζει στην ανυπαρξία, στο    παράδοξο της ύπαρξης. Προσπαθώντας να απεγκλωβιστεί από τα στεγανά της κοινωνίας κατάφερε να εξαρτηθεί πιο πολύ από τις συμβάσεις της και όντας ανήμπορος να αντιδράσει και να υπερασπιστεί την ύπαρξη του, υιοθετεί εικονική ταυτότητα που του γίνεται ένα αφόρητο βάρος.

Για όλους είναι νεκρός, η σύζυγος του ξαναπαντρεύτηκε και έτσι «αποδέχεται» το ότι είναι μακαρίτης. Συχνά επισκέπτεται τον τάφο του και η ζωή γίνεται γι’ αυτόν ένα τεράστιο κουκλοθέατρο. Όλα για τον Πιραντέλλο στη ζωή είναι τυχαία και προκαθορισμένα. Κανείς δεν αποφασίζει εξ ολοκλήρου για τον εαυτό του, υποτάσσεται στους όρους της ζωής, στον αόρατο κουκλοπαίχτη που κινεί τα νήματα. Οι εξεγέρσεις αν υπάρξουν καταπνίγονται. Χαρακτηριστικό έργο για το κατακερματισμό του εγώ που προβάλλει τη θεώρηση του συγγραφέα για την απάτη της ζωής, περιλαμβάνει ερωτικές απογοητεύσεις, διάψευση προσδοκιών, ακύρωση της ευτυχίας. Μέσα στο έργο του είναι διάχυτη η σκιά της έλλειψης κατανόησης ανάμεσα στο ζευγάρι, απόρροια και των δικών του βιωμάτων. Όσο κι αν προσπαθήσει κανείς να βγει από τους όρους που έθεσε η κοινωνία τόσο καταλαβαίνει ότι αυτό καθίσταται αδύνατο. Στον Πιραντέλλο υπάρχει πάντα μια διάσταση ανάμεσα στους τύπους και τη ζωή.

Εκτός από προσωπικά στοιχεία στην τέχνη του ενυπάρχει και η πολιτική κατάσταση του Έθνους γενικότερα και της Σικελίας ειδικότερα. Ευκολά διαβλέπει κανείς στον λόγο του την τραγική εμπειρία από την αρρώστια της συζύγου του, τους επαγγελματικούς συμβιβασμούς του ως καθηγητή και δημοσιογράφου, αλλά και την εικόνα μιας κοινωνίας διεφθαρμένης. Ο ρόλος της τέχνης πρωταρχικά για τον Πιραντέλλο είναι η αφαίρεση της μάσκας και η αναζήτηση του αληθινού προσώπου κάτω από αυτή.

Το 1915 η Ιταλία κηρύσσει πόλεμο στην Αυστρία, οι γιοί του επιστρατεύονται, η μητέρα του πεθαίνει και η υγεία της Antonietta συνεχώς χειροτερεύει. Άλλη μια δύσκολη καμπή στη ζωή του.

Μετά τη δολοφονία Ματεόττι συνυπέγραψε το Μανιφέστο των φασιστών διανοουμένων του Μαρινέττι φανερά και με τη βοήθεια του Μουσολίνι το 1925 ιδρύει το Θέατρο Τέχνης της Ρώμης μαζί με τον γιό του. Υπήρξαν επικριτές που θεώρησαν τη σχέση του με τον Μουσολίνι, τέχνασμα στρατηγικής, ο Πιραντέλλο όμως δήλωσε: «Είμαι φασίστας γιατί είμαι Ιταλός». Εντούτοις, ο θαυμασμός του Μουσολίνι για το έργο του, του άνοιξε το δρόμο για μεγάλα πολιτιστικά κέντρα σε όλο τον κόσμο. Ο Πιραντέλλο έφερε επανάσταση στη λογοτεχνία για την ιδιαιτερότητα της θεματικής του, η οποία είναι τόσο ξεχωριστή που μας κάνει αμέσως να μιλούμε για «πιραντελικά» έργα. Το έργο του επεκτείνεται και σε ποιητικές συλλογές εκτός από διηγήματα και μυθιστορήματα.

 

Τα θεατρικά έργα

Η αναγνώριση όμως θα έρθει με τη συγγραφή θεατρικών έργων, όπου θα ασχοληθεί με την ίδια προβληματική και θεματολογία. Η επιτυχία του είναι τόση ώστε θεωρείται ιδρυτής του σύγχρονου θεάτρου. Το ταξίδι στον κόσμο της συγγραφής θεατρικών έργων ξεκινά το 1915 και χωρίζεται σε τέσσερις φάσεις. Την πρώτη που περιλαμβάνει τα Σικελικά έργα: ««Νεράτζια Σικελίας», «Το δίκιο των άλλων», «Σκέψου το καλά Τζακομίνο», «Λιολά», το οποίο βασίζεται σε ένα επεισόδιο του «Μακαρίτη Ματτία Πασκάλ». Ακολουθεί το 1917 το αριστούργημα του «Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» και «Η ηδονή της τιμιότητας», «Μα δεν είναι κάτι σοβαρό» κ.α. Στην πορεία ακολουθεί το γκροτέσκο θέατρο, φάση κατά την οποία προκύπτει το «Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» (1916). Ολόκληρο το έργο είναι μια σκευωρία, όπου οι ήρωες αλλάζουν προσωπείο συχνότερα κι από ρούχα, προκαλώντας σύγχυση ανάμεσα στο σημαίνον και στο σημαινόμενο. Στην ίδια περίοδο ανήκουν «Το μπερέττο με τα κουδούνια», «Η ηδονή της τιμιότητας», «Μα δεν είναι κάτι σοβαρό», «Ο άνθρωπος, το κτήνος και η αρετή», η μοναδική του φάρσα στην οποία τα κωμικοτραγικά γεγονότα δημιουργούν φαινομενικά αδιέξοδα. Ακολουθεί η πιο μεστή δραματουργικά περίοδος, το θέατρο μέσα στο θέατρο. Το 1921 μας δίνει το αριστούργημα του «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα». Ριζοσπαστικό έργο που του άνοιξε δρόμους στο ευρωπαϊκό δραματολόγιο. Ένας θίασος ενώ ετοιμάζει παράσταση συναντά έξι μέλη οικογένειας, ποιήματα κάποιου συγγραφέα για κάποιο έργο του που δεν γράφτηκε ποτέ. Τα έξι αυτά πρόσωπα ζητούν από τον θιασάρχη να ανεβάσει έργο με τη ζωή τους ώστε να αποκτήσουν τη θεατρική υπόσταση.

Άλλο έργο της περιόδου «Ερρίκος Δ’». Εδώ ένας πλούσιος των αρχών του 20^ου αιώνα έχει ταυτιστεί με τον Ερρίκο Δ’ αυτοκράτορα της Γερμανίας τον 11^ο αιώνα. Ο περίγυρος του συντηρεί την αυταπάτη μέχρι το απροσδόκητο φινάλε. Εμφανής η επιρροή από Σοπενχάουερ σε αυτό που ονομάζει «αληθινό ψέμα». Σε αυτή την περίοδο ανήκουν «Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα», αλλά και «Η ζωή που σου έδωσα» και το γνωστό στην ελληνική θεατρική πραγματικότητα «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε», όπου το κοινό μεταβαίνει από τη δραματουργία στην πραγματικότητα και οι θεατές ταυτίζονται με τους ήρωες. Το 1925 η σχέση του με την ηθοποιό Marta Abba τον εμπνέει να γράψει πολλά έργα του γι’ αυτήν όπως «Η φίλη των συζύγων», «Ή ένας ή κανένας », «Όπως με θέλεις». Στην τελευταία φάση θεάτρου που ονομάζεται Θέατρο των μύθων, κατατάσσουμε τα έργα του μετά το Νόμπελ λογοτεχνίας το 1934, χρονιά που σηματοδοτεί και την πλήρη ρήξη του με τον φασισμό, η οποία αποτυπώνεται στο ανολοκλήρωτο έργο του «Γίγαντες του βουνού».

Σημαντική μορφή, κορυφαίος δραματουργός, εμποτισμένος με τις απόψεις του Verga και με μια ανθρωπιστική κουλτούρα στοχευμένη στην λατινική, ιταλική και ελληνική γλώσσα. Με την καινοτόμο σκέψη του έλαμψε στον 20^ο αιώνα και μας χάρισε έργα σημαντικά. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο υπάρχουν παραστάσεις με έργα του, ενώ χαρακτηριστικός πιραντελικός ηθοποιός θεωρούνταν ο Δημήτρης Μυράτ.

            

           Από τη Νατάσα Κωνσταντινίδη

Πηγές:

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, Ιωάννης Τσόλκας, εκδόσεις ΠΕΔΙΟ, Αθήνα 2015

VOCI ITALIANE IN GRECIA Ιταλικές φωνές στην Ελλάδα, Ζώζη Ζωγραφίδου, Roma, 2013

Εκδόσεις Ηριδανός : «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε», «έτσι είναι αν έτσι νομίζετε», «Πρόσωπα ζητούν συγγραφέα», «Ο άνθρωπος, το κτήνος και η αρετή»

Και https://el.wikipedia.org.wiki/Λουίτζι_Πιραντέλλο