H Άννα Κοκκίνου, σκηνοθετεί και ερμηνεύει το τελευταίο μυθιστόρημα του Τόμας Μπέρνχαρντ Αφανισμός, στο Θέατρο Σφενδόνη από τις 14 Ιανουαρίου 2022 και για λίγες παραστάσεις.

 Ο Αφανισμός, ίσως εξαιτίας της ανελέητης σκληρότητάς του που εξωθείται στα άκρα, είναι σαν ένα είδος πνευματικής διαθήκης που ο συγγραφέας αφήνει πίσω του.

Τούτη τη φορά, ο Μπέρνχαρντ δεν κάνει τον απολογισμό των ανθρώπινων και καλλιτεχνικών του εμπειριών. Τις υποβάλλει σε μια ριζική αμφισβήτηση. Αφετηρία της αφήγησης είναι ο θάνατος σε αυτοκινητικό δυστύχημα, των γονιών και του αδελφού του ήρωα.

Ο χρόνος του μυθιστορήματος του Αφανισμού είναι ο χρόνος που κυλάει ανάμεσα στην είδηση του θανάτου  και στην κηδεία των τριών νεκρών. Το χρόνο αυτό καταλαμβάνει ένας γιγαντιαίος μονόλογος γεμάτος αντιφάσεις, πληγές και τραύματα που ανοίγουν σε μια λιτανεία ενθυμήσεων. Ό,τι ψευτίζει και παραμορφώνει τον άνθρωπο ή την ιδέα που ο ίδιος έχει για τον κόσμο θα εξουδετερωθεί, θα εκμηδενιστεί — θα οδηγηθεί στον πλήρη αφανισμό. 

Ο Αφανισμός είναι επίσης μια ευκαιρία να τακτοποιηθούν κάποιοι λογαριασμοί όχι μόνο με τη φιλοσοφία της ζωής στη σύγχρονη εποχή αλλά και με το σύστημα αξιών της. Για τον Μπέρνχαρντ όλα αυτά είναι υποκρισία, μια ψευδολογία που οδηγεί αθεράπευτα ολοένα σε νέα ψέματα.

Ο Αφανισμός προτείνει τη διάσωση της ανθρώπινης αλήθειας και αξιοπρέπειας επιχειρώντας έναν εξαγνισμό μέσω «μιας εξολόθρευσης», μέσω ενός ανεπίστροφου και άνευ όρων ακρωτηριασμού των πνευματικών ιστών που καταφαγώθηκαν από την αρρώστια.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση: Βασίλης Τομανάς

Δραματουργία: Μαρία Στεφανοπούλου, Νίκος Φλέσσας, Άννα Κοκκίνου

Σκηνοθεσία: Άννα Κοκκίνου

Μουσική: Νίκος Βελιώτης

Σκηνικό - Κουστούμια: Laura Lotfy

Σχεδιασμός Φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας

Φωτoγραφίες: Σπύρος Κωτσιόπουλος

Προβολές: Χρήστος Τόλης - Γιάννης Ντουσιόπουλος

Βοηθός σκηνοθέτη: Δημήτρης Καλακίδης

Κατασκευές: Κομνηνός Κουσιέρας

Γραφιστικά - Δημιουργία αφίσας: Γιάννης Καρλόπουλος

Ηθοποιοί: Άννα Κοκκίνου, Δημήτρης Καλακίδης

Συμπαραγωγή: CONSTANTLYPRODUCTIONS & ΝΕΑ ΣΦΕΝΔΟΝΗ

Πληροφορίες:

Ημερομηνίες: Από τις 14 Ιανουαρίου 2022 έως 13 Φεβρουαρίου 2022.

Ημέρες & Ώρες: Τετάρτη έως Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:30

Χώρος: Θέατρο Σφενδόνη

Διεύθυνση:  Μακρή 4, Αθήνα. Στάση Μετρό: ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Τιμές Εισιτηρίων:  15 ευρώ, 10 ευρώ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων)

Προπώληση: ticketservices.gr

Τηλέφωνο κρατήσεων / Πληροφοριών: 694 5054160

Οι θεατές πρέπει να φέρουν μαζί τους πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης.

Ένα βαθιά εξομολογητικό, συναισθηματικά παλλόμενο κείμενο, που δεν έχει γραφτεί για το θέατρο, ζωντανεύει μέσα από μία αισθαντική και εικαστικά άρτια παράσταση.

Η Σοφία Τρικούπη δεν υπήρξε θεατρική συγγραφέας ούτε ποτέ διεκδίκησε αυτόν τον τίτλο. Κόρη του Σπυρίδωνα και αδελφή του Χαρίλαου Τρικούπη, δύο εμβληματικών προσωπικοτήτων της πολιτικής ζωής της Ελλάδας κατά τον 19ο αιώνα, μεγάλωσε μέσα σε ένα αμιγώς αστικό περιβάλλον, όπως αυτό του Λονδίνου, στο οποίο διέμενε τα πρώτα χρόνια της ζωής της καθ’ ότι ο πατέρας της διατελούσε πρέσβης της Ελλάδας εκεί. Άνθρωπος εξαιρετικά καλλιεργημένος και ευφυής κέρδισε το σεβασμό πολλών Ελλήνων και ξένων προσωπικοτήτων, αν και παρέμεινε ηθελημένα στη σκιά του Χαρίλαου Τρικούπη, τον οποίο και λάτρευε.

Το κείμενό της «Ο Παπαγάλλος» μου γράφεται το 1903, επτά χρόνια μετά τον θάνατο του πολυαγαπημένου της αδελφού. Αφορμή στέκεται ο χαμός του μοναδικού φίλου που της είχε απομείνει, του  παπαγάλου της, αν και είναι σαφές ότι στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με ένα βαθιά εξομολογητικό κείμενο που αγγίζει έννοιες όπως η αφοσίωση και η αγάπη , την ίδια στιγμή που φωτίζει πτυχές της ελληνικής κοινωνίας και της πολιτικής ζωής της Ελλάδας του 19ου αιώνα.

Παρά τα όποια δραματουργικά του προβλήματα, που νομίζω ότι δεν κατάφερε να εξαλείψει πλήρως η δραματουργική επεξεργασία της Άννας Κοκκίνου και του Νίκου Φλέσσα, κάτι το οποίο ωστόσο μου φαίνεται άκρως λογικό αφού το κείμενο της Τρικούπη δεν έχει γραφτεί για το θέατρο αλλά για να εκδοθεί, ο «Παπαγάλλος μου» παραμένει ένα παλλόμενο συναισθηματικά έργο, μία κατάθεση ψυχής με μία ακριβή γλώσσα, που δεν χορταίνεις να ακούς.

Ίσως όμως κι αυτά τα παραπάνω να μην ήταν αρκετά για να σταθεί το έργο θεατρικά εάν η ευφυής Άννα Κόκκινου, μία από τις πιο σημαντικές μονάδες του θεάτρου μας, δεν επινοούσε ένα σκηνοθετικό εύρημα που χαρίζει στο κείμενο μία συναρπαστικά διαφορετική διάσταση. Η Κοκκίνου τοποθετεί την ηρωίδα του κειμένου, δηλαδή την ίδια την Τρικούπη, μέσα σε μία σκηνή από μαύρα πέπλα, που παραπέμπει ευθέως στο κλουβί του παπαγάλου, την ίδια στιγμή που χαρίζει στην αινιγματική αυτή, μαυροφορεμένη, πενθούσα γυναίκα μία κινησιολογία – η Αγγελική Στελλάτου έχει κάνει υποδειγματική δουλειά επιμένοντας στη λεπτομέρεια – με σαφείς αναφορές στο εξωτικό πουλί. Κάπως έτσι η Τρικούπη δεν μιλά απλώς για τον αδικοχαμένο παπαγάλο της, αλλά ταυτίζεται εν μέρει με αυτόν. Ένας άνθρωπος εγκλωβισμένος στον μικρόκοσμό του, στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού – κλουβιού του, εκεί που η ίδια η Τρικούπη είχε καταδικάσει τον εαυτό της τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής της μετά τον θάνατο του αδελφού της. 

Η μνήμη ξυπνά και επιστρέφει ωσάν θραύσματα από το παρελθόν. Αυτό το σπίτι είχε κάποτε ζωή, αυτό το σπίτι δεν ήταν πάντα φυλακή. Η ηρωίδα της παράστασης της Κοκκίνου είναι ένα πλάσμα – κάτι ανάμεσα σε γυναίκα και πουλί - που θρηνεί για την απώλεια, που είναι σύμφυτη με τη ζωή, για την ευτυχία που χάθηκε, για το φως που έσβησε. Με φόντο τη σκοτεινή θάλασσα της μνήμης, που ανά στιγμές φωτίζεται αναπάντεχα σαν κάποιος να κάνει βουτιές με τον φακό του αναζητώντας μαργαριτάρια στο βυθό. Κι όλο αυτό, χάρη στη περίτεχνη, λογοτεχνίζουσα γλώσσα του κειμένου και την εσωτερική, αλλά πάλλουσα, ερμηνεία της Κοκκίνου, δεν γλιστράει ούτε στιγμή στο μελό. Αντιθέτως χαρακτηρίζεται από μία κομψότητα, που αντανακλάται εύστοχα και στο εικαστικό μέρος της παράστασης, που απαρτίζεται από το total black αλλά πανέξυπνο σκηνικό του Δημήτρη Ταμπάκη το πίσω μέρος του οποίου νομίζω ότι επιτηδευμένα μένει υποφωτισμένο και ασαφές, τη μοναδικής αισθητικής μαύρη τουαλέτα της Δέσποινας Μακαρούνη, τους διακριτικούς φωτισμούς της Μελίνας Μάσχα, την εξαιρετική και άκρως υποβλητική μουσική της Στέλλας Γαδέδη και το εύστοχο ηχητικό περιβάλλον του Μηνά Εμμανουήλ, που αποτελεί σημαντικό ατού της παράστασης.

Φυσικά η απουσία σοβαρής δραματουργικής δομής – το κείμενο μοιάζει να επαναλαμβάνεται συχνά, ενώ στερείται μίας αποτελεσματικής κορύφωσης – σε συνδυασμό με τη σκηνοθετική προσέγγιση, που με εξαίρεση το αρχικό πολύτιμο εύρημα και την άρτια αισθητική της δεν μοιάζει να κρύβει ιδιαίτερες εκπλήξεις και ανατροπές για τον θεατή, κινδυνεύει ενίοτε να καταστήσει το θέαμα μονότονο λειτουργώντας πέραν του δέοντος υπνωτιστικά για τον θεατή. Όμως έχω την αίσθηση ότι εκεί που πάει να σε χάσει η παράσταση σε ξανακερδίζει. Και στο τέλος μένουν στο μυαλό σου οι αρετές αυτής της παράτολμης και άκρως ιδιαίτερης θεατρική δουλειάς, που εκπέμπει όντως την επιζητούμενη αισθαντικότητα που διαπερνά και το ίδιο το κείμενο.  

Στο Θέατρο Σφενδόνη παρουσιάζεται από την Παρασκευή 28 Απριλίου η παράσταση Ο Παπαγάλλος μου (1903) σε σκηνοθεσία Άννας Κοκκίνου. Η παράσταση είναι βασισμένη στο ομώνυμο σπάνιο κείμενο- αντίκα της  Σοφίας Τρικούπη και πρωταγωνιστούν η Άννα Κοκκίνου, η Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου, ο Θοδωρής Θεοδωρακόπουλος.  Ένα θησαύρισμα εκ βαθέων για τον χαμό ενός αγαπημένου πλάσματος, όπου αναμιγνύονται καλειδοσκοπικά εικόνες της πολιτικής ζωής του 19ου αιώνα.

Η Σοφία Τρικούπη ήταν κόρη του Σπυρίδωνος και της Αικατερίνης Τρικούπη (το γένος Μαυροκορδάτου) και αδερφή του Χαριλάου Τρικούπη. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1838. Μεγάλωσε και μορφώθηκε στην αγγλική πρωτεύουσα και γαλουχήθηκε στον κύκλο της ανώτερης κοινωνικής τάξης του Λονδίνου με την οποία συναναστρεφόταν η οικογένεια της, ως πρέσβης της Ελλάδας που ήταν ο πατέρας της. Η Σοφία διέθετε ισχυρό και σπινθηροβόλο πνεύμα κι έγινε κοινωνός των ιδεών και των σκέψεων του μεγάλου αδελφού της για τον οποίον αισθανόταν θαυμασμό, αφοσίωση και λατρεία. Μετά τον θάνατο των γονιών της αφιερώθηκε στην υπηρεσία του Χαριλάου Τρικούπη. 

Το σπίτι της υπήρξε κέντρο διπλωματικών, πολιτικών και κοινωνικών συγκεντρώσεων και το όνομά της έτυχε πανελληνίου φήμης. Δεν υπήρχε μέλος ηγεμονικής οικογενείας της Ευρώπης, δεν υπήρχε επίσημος ή επιφανής διερχόμενος εξ Αθηνών, ο οποίος δεν επισκεπτόταν τη Σοφία Τρικούπη - είτε βρισκόταν στην αρχή ο αδελφός της είτε όχι. Εξαιρετική φυσιογνωμία της νεότερης Ελλάδας. Η ζωή της Σ.Τ. αναπόσπαστη από την ύπαρξη τού Χαριλάου Τρικούπη, έληξε ουσιαστικά με τον θάνατο του αδελφού της στις Κάννες (Μάρτιος 1896). Έκτοτε έζησε μόνη στο σπίτι της μέχρι το θάνατό της το 1916, διατηρώντας όλη τη διαύγεια της διάνοιας.

Το κείμενο αυτό, Ο Παπαγάλλος μου, το έγραψε η Σοφία Τρίκουπη στις 26 Αυγούστου του 1903, την επομένη του θανάτου του μικρού Πουλιού - μια επίκληση της αθώας αυτής ύπαρξης, για να παρηγορηθεί. 

Η γλώσσα της έχει μεγάλο εκφραστικό πλούτο και οι περιγραφές της θαυμαστή δύναμη και ακρίβεια. Καταλαβαίνει κανείς αμέσως πως έχει να κάνει με μια σπάνιας καλλιέργειας Ελληνίδα.

Είναι συγκινητικό πώς ένα δημόσιο πρόσωπο όπως η Σοφία Τρίκουπη ασχολούμενη με την πολιτική ζωή εκφράζει τόσο λεπτά αισθήματα για το χαμό ενός μικρού πλάσματος.  Μέσα από την έκφραση αυτής της οδύνης προβάλλεται κι ένα μεγάλο μέρος της ζωής της με τον Χαρίλαο- η λατρεία της γι' αυτόν και η θλίψη για την απώλειά του.

Ένα πρόσθετο ενδιαφέρον που παρουσιάζει για μας η μεταφορά στη σκηνή αυτού του κειμένου σήμερα, είναι οι διαφορές στο ποιόν και το ήθος των ανθρώπων της πολιτικής ζωής και μια λησμονημένη πτυχή του ελληνικού χαρακτήρα: η αισθαντικότητα.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Κείμενο: Σοφίας Τρικούπη

Σκηνοθεσία: Άννα Κοκκίνου

Δραματουργική επεξεργασία: Νίκος Φλέσσας, Άννα Κοκκίνου

Μουσική: Στέλλα Γαδέδη

Σκηνικά: Δημήτρης Ταμπάκης

Κοστούμια: Δέσποινα Μακαρούνα

Κίνηση: Αγγελική Στελλάτου

Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα

Επεξεργασία ήχων: Μηνάς Εμμανουήλ

Φωτογραφίες: Θάνος Σαμαράς

Περούκα: The Witch of Capri

Βοηθός Σκηνοθέτη: Αλκίνοος Δωρής

ΠΑΙΖΟΥΝ:

Άννα Κοκκίνου, Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου, Θοδωρής Θεοδωρακόπουλος 

Ημέρες & Ώρες Παραστάσεων:

Τετάρτη - Σάββατο: 21:00

Κυριακή 19:00

Τιμές εισιτηρίων: 

Γενική είσοδος: 15 ευρώ 

Φοιτητικό, ανέργων: 10 ευρώ   

 Διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά

Ώρες ταμείου: 14:00-21:00

Η Άννα Κοκκίνου επανέρχεται στο Θέατρο Σφενδόνη για να παρουσιάσει δύο θεατρικές μινιατούρες, βασισμένες στο έργο της Σοφίας Τρικούπη, Ο Παπαγάλλος μου (1903) και στο έργο Ο Κήπος: Σύνθεση κειμένων των Βιζυηνού, Yeats, Proust, Schiller κ.ά.

Η πρώτη θεατρική μινιατούρα κάνει πρεμιέρα την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου και είναι βασισμένη στο σπάνιο κείμενο-αντίκα της  Σοφίας Τρικούπη Ο Παπαγάλλος μου (1903) –  Ένα θησαύρισμα εκ βαθέων για τον χαμό ενός αγαπημένου πλάσματος όπου αναμιγνύονται καλειδοσκοπικά εικόνες της πολιτικής ζωής του 19ου αιώνα.

Η δεύτερη θεατρική μικρογραφία που θα ακολουθήσει την άνοιξη με τίτλο: Ο Κήπος, μια σύνθεση κειμένων Βιζυηνού, Yeats, Proust, Schiller κ.ά θα έχει και αυτή χαρακτήρα επίκλησης.  

Ένα δίπτυχο για την απώλεια – επίκληση ψυχών,  φαντάσματα αξιών που μας στοιχειώνουν, θα είναι οι δύο μικρογραφίες της  Άννας Κοκκίνου στη Σφενδόνη.

Σοφίας Τρικούπη Ο Παπαγάλλος μου (1903)

Η Άννα Κοκκίνου παρουσιάζει στο θέατρο Σφενδόνη την πρώτη θεατρική μινιατούρα βασισμένη στο σπάνιο κείμενο-αντίκα της Σοφίας Τρικούπη Ο Παπαγάλλος μου (1903) σε δραματουργική επεξεργασία του Νίκου Φλέσσα και της ίδιας από την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2017.

Η Σοφία Τρικούπη ήταν κόρη του Σπυρίδωνος και της Αικατερίνης Τρικούπη, το γένος Μαυροκορδάτου και αδερφή του Χαριλάου Τρικούπη. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1838. Μεγάλωσε και μορφώθηκε στην αγγλική πρωτεύουσα και γαλουχήθηκε στον κύκλο της ανώτερης κοινωνικής τάξης του Λονδίνου με την οποία συναναστρεφόταν η οικογένεια της ως πρέσβης της Ελλάδας που ήταν ο πατέρας της. Η Σοφία διέθετε ισχυρό και σπινθηροβόλο πνεύμα κι έγινε κοινωνός των ιδεών και των σκέψεων του μεγάλου αδελφού της για τον οποίον αισθανόταν θαυμασμό, αφοσίωση και λατρεία. Μετά τον θάνατο των γονιών της αφιερώθηκε στην υπηρεσία του Χαριλάου Τρικούπη.

Το σπίτι της υπήρξε κέντρο διπλωματικών, πολιτικών και κοινωνικών συγκεντρώσεων και το όνομά της έτυχε πανελληνίου φήμης. Δεν υπήρχε μέλος ηγεμονικής οικογενείας της Ευρώπης, δεν υπήρχε επίσημος ή επιφανής διερχόμενος εξ Αθηνών ο οποίος δεν επισκεπτόταν τη Σοφία Τρικούπη - είτε βρισκόταν στην αρχή ο αδελφός της είτε όχι. Πρόκειται για μία εξαιρετική φυσιογνωμία της νεότερης Ελλάδας. Η ζωή της Σοφίας Τρικούπη, αναπόσπαστη από την ύπαρξη τού Χαριλάου Τρικούπη, έληξε ουσιαστικά με τον θάνατο του αδελφού της στις Κάννες (Μάρτιος 1896). Έκτοτε έζησε μόνη στο σπίτι της μέχρι το θάνατό της το 1916 διατηρώντας όλη τη διαύγεια της διάνοιας.

Το κείμενο Ο Παπαγάλλος μου το έγραψε η Σοφία Τρικούπη στις 26 Αυγούστου του 1903, την επομένη του θανάτου του μικρού Πουλιού - μια επίκληση της αθώας αυτής ύπαρξης - για να παρηγορηθεί. Η γλώσσα της έχει μεγάλο εκφραστικό πλούτο και οι περιγραφές της θαυμαστή δύναμη και ακρίβεια. Καταλαβαίνει κανείς αμέσως πως έχει να κάνει με μια σπάνιας καλλιέργειας Ελληνίδα.

Είναι συγκινητικό πώς ένα δημόσιο πρόσωπο όπως η Σοφία Τρικούπη ασχολούμενη με την πολιτική ζωή εκφράζει τόσο λεπτά αισθήματα για το χαμό ενός μικρού πλάσματος.  Μέσα από την έκφραση αυτής της οδύνης προβάλλεται κι ένα μεγάλο μέρος της ζωής της με τον Χαρίλαο: η λατρεία της γι' αυτόν και η θλίψη για την απώλειά του.

Ένα πρόσθετο ενδιαφέρον που παρουσιάζει η μεταφορά στη σκηνή αυτού του κειμένου σήμερα  είναι οι διαφορές στο ποιόν και το ήθος των ανθρώπων της πολιτικής ζωής και μια λησμονημένη πτυχή του ελληνικού χαρακτήρα: η αισθαντικότητα.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Κείμενο: Σοφίας Τρικούπη Ο Παπαγάλλος μου (1903)

Σκηνοθεσία:  Άννα Κοκκίνου

Δραματουργική επεξεργασία: Νίκος Φλέσσας, Άννα Κοκκίνου

Σκηνικά- Κοστούμια: Laurice Lotfy

Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα

Επεξεργασία ήχων: Μηνάς Εμμανουήλ

Παίζουν:  Άννα Κοκκίνου, Αμαλία Βλάχου, Θοδωρής Θεοδωρακόπουλος

Πρεμιέρα 25 Ιανουαρίου 2017

Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (φοιτητικό, ανέργων)

Θέατρο Σφενδόνη: Μακρή 4, Μακρυγιάννη, Αθήνα 117 42

Τηλ ταμείου : 215 515 8968