Το National Geographic παρουσιάζει ένα εκτενές άρθρο για την αποθέωση του ήχου σε διάφορες χώρες του πλανήτη, και κατατάσσει το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου μέσα στα 15 μουσικά “θαύματα” του κόσμου, ανάμεσα στο ροκ γκονγκ στην Τανζανία, στο μαυσωλείο του Gol Gumbaz στην Ινδία,  στο νωπογραφημένο μαυσωλείο στη Νορβηγία, στο Symphony Hall στη Βοστώνη, στα σπήλαια Luray στη Βιρτζίνια, στο lyrebirdird στην Αυστραλία και σε άλλα σημεία του πλανήτη όπως το θαλάσσιο όργανο της Κροατίας. 

Από τη Γιώτα Δημητριάδη

Από πέρσι τέτοια εποχή γνωρίζαμε ότι η παράσταση του Ίβο βαν Χόβε με την Κομεντί Φρανσαίζ θα ήταν ένα από τα σπουδαιότερα καλλιτεχνικά γεγονότα της χρονιάς. Αυτό, όμως, που είδαμε στο θέατρο της Επιδαύρου ξεπέρασε κάθε προσδοκία μας.

Ο σπουδαίος Βέλγος σκηνοθέτης δουλεύοντας εξονυχιστικά τα δύο έργα και κάνοντας μεγάλη μελέτη πάνω στον Ευριπίδη κατάφερε να τα παρουσιάσει σε μια σύγχρονη εκδοχή, η οποία μας καθήλωσε.

Στην εκδοχή του Χόβε, η ιστορία θέλει τα δύο αδέρφια, Ηλέκτρα κι Ορέστη να μετατρέπονται σε άγρια ζώα. Οι ίδιοι δεν γνώρισαν ποτέ τον πατέρα τους, ο οποίος είχε φύγει ως αρχιστράτηγος του στρατού των Αργείων στον πόλεμο της Τροίας. Η απουσία του τον καθιστά ήρωα στα μάτια τους. Η μητέρα τους, η Κλυταιμνήστρα, είναι ο εχθρός τους, γιατί σκοτώνει τον Αγαμέμνονα. Αποδιωγμένοι, η Ηλέκτρα κι ο Ορέστης γίνονται, από παιδιά βασιλέων, πρόσφυγες στην ίδια τους την οικογένεια, στην ίδια τους την πατρίδα.

Η πρώτη παντρεμένη με ταπεινό γεωργό κι ο δεύτερος εξόριστος από τη χώρα του. Με την επιστροφή του Ορέστη αρχίζει κι ο αγώνας της εκδίκησης. Η λύσσα τους δεν έχει τέλος, Αίγισθος, Κλυταιμνήστρα κι Ελένη σφαγιάζονται. Η συνέλευση των Μυκηναίων τους απειλεί με λιθοβολισμό, μέχρι την εμφάνιση του θεού Απόλλωνα που δίνει τη λύση.

Οι δύο τραγωδίες του Ευριπίδη, η Ηλέκτρα (413 π.Χ.) κι ο Ορέστης (408 π.Χ.) ενοποιούνται και «διασκευάζονται» . Οι ηθοποιοί της Κομεντί Φρανσαίζ  κατάφεραν να «σωματοποιήσουν» νοητικά και ψυχικά συμβάντα, αλλά, κυρίως, να δημιουργήσουν  νέες προσεγγίσεις στα έργα του μεγάλου τραγικού. Κάνοντας, έτσι, κατανοητό πόσο πολύ αγγίζουν στο σήμερα.

Παράλληλα με τη διαχρονικότητά τους, όμως, σημαντικότατη παράμετρος είναι η καθολικότητά τους: η τραγωδία της οικογένειας των Ατρειδών, έμοιαζε σ’ αυτή την εκδοχή με μια οικογενειακή τραγωδία, που θα μπορούσε να είχε συμβεί σε οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη.

Η οπτική του Χόβε, θέλει και τον Πυλάδη πρωταγωνιστή. Ο Loïc Corbery, ερμηνεύοντας τον ομώνυμο ρόλο, είχε επωμιστεί, ουσιαστικά και τον ρόλο του αγγελιαφόρου. Μ’ αυτόν τον τρόπο έχουμε τους τρεις ήρωες να γίνονται ένα προκειμένου να πετύχουν τον σκοπό τους: την εκδίκηση. Ριζοσπαστικοποιούνται αποτελώντας ένα αναπόσπαστο κομμάτι της βίας και του εξτρεμισμού, θυμίζοντάς μας και την τυφλή βία της τρομοκρατίας, από την οποία απειλείται καθημερινά ο πλανήτης.

Ο Χόβε τόλμησε με σκληρές εικόνες να μπει στο ζουμί της τραγωδίας. Η Ηλέκτρα ακρωτηριάζει, τρώει και στη συνέχεια πετά το πέος του νεκρού Αίγισθου. Τι πιο τολμηρό κι εμπνευσμένο; Μια σκηνή με τόσο ψυχαναλυτικό βάθος, αλληγορική σημασία, που καταφέρνει να προβληματίσει.

Εμπνεύστηκε ως Κλυταιμνήστρα κι Ελένη την ίδια ηθοποιό (Elsa Lepoivre) αποδεικνύοντας, πως οι δύο γυναίκες είναι η πλευρά του ίδιου νομίσματος, επισημαίνοντας έτσι και τον μισογυνισμό του Ευριπίδη.

Αφαίρεσε τα διαλογικά μέρη του χορού. Ο χορός, οι γυναίκες της πόλης, που για την Ηλέκτρα είναι οι «φίλες» της, σε μια πιο σύγχρονη μετάφραση, μιλά ελάχιστα και, κυρίως, η κορυφαία, συμβολίζοντας παράλληλα και τη Μοίρα, η οποία ούσα πάντα παρούσα κινεί τα νήματα.

Δίνει, όμως, στην τραγωδία αυτό που ο ρόλος του χορού επιβάλλει: ένα διάλειμμα από το πένθος. Οι ηθοποιοί της Κομεντί Φρανσαίζ, πετούσαν –κυριολεκτικά και μεταφορικά- στο μαύρο σκηνικό με τη λάσπη, που είχε στηθεί στο αργολικό κοίλον.

Ο συγχρονισμός, η δυναμική, ο ρυθμός κι η τεχνική τους χάρισαν στην παράσταση μια από τις καλύτερες στιγμές της, όταν μετά την πρώτη δολοφονία, χόρευαν σε βακχικούς ρυθμούς, υπό τον ήχο των τυμπάνων – εξαιρετικά εμπνευσμένη κι η μουσική της παράστασης - αποδεικνύοντας ότι μόνο τυχαίο δεν είναι το ρητό στο οικόσημο του θιάσου, «Simul et singulis» (Όλοι μαζί και ο καθένας μοναδικός).

Ο Απόλλωνας, ως από Μηχανής θεός, δεν εμφανίζεται από κάποιο ύψος, σ’ αυτό θα δούμε τους τρεις ήρωες στο ζενίθ της μανίας τους, αλλά καταφτάνει στη σκηνή μέσα από τις κερκίδες. Ο Θεός, λοιπόν, δεν είναι παρά ένα ακόμα ανθρώπινο δημιούργημα. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι για να ελευθερωθούν από τα δεινά τους, οφείλουν να παλέψουν μόνοι.

Ο σκηνοθέτης κατάφερε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, να αξιοποιήσει το φυσικό σκηνικό της Επιδαύρου - μην ξεχνάμε ότι η παράσταση ξεκίνησε το ταξίδι της τον Απρίλιο σε κλειστό χώρο -όχι μόνο για να δημιουργήσει γοητευτικές εικαστικά εικόνες, αλλά και για την εξέλιξη της δράσης. Τα πεύκα, στο πίσω μέρος της σκηνής, φωτίζονταν μοναδικά παρουσιάζοντας έτσι την αντίθεση του όμορφου φυσικού τοπίου, με τον βούρκο όπου έχουν πέσει οι άνθρωποι με τις πράξεις τους.

Επίσης, ο έναστρος ουρανός, όπως είχε πει κι ο ίδιος ο Χόβε, στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου, έγινε ο καλύτερος τόπος για να απευθύνουν οι θνητοί τις ικεσίες τους στον Θεό. «Ο ανοιχτός χώρος ήταν ένα στοίχημα», δήλωσε χαρακτηριστικά. Αυτό, λοιπόν, το στοίχημα κερδήθηκε απόλυτα!

Επιπλέον, μόνο το τεχνικό χώμα, ο μαύρος βούρκος μπορούν να κάνουν κατανοητό και το αδιανόητο μίσος της ηρωίδας. Το κόστος που κλήθηκε να πληρώσει είναι τεράστιο κι από βασιλοπούλα, ζει στα χοιροστάσια.

Εύστοχη κι η ενδυματολογική λύση που ήθελε τους άρχοντες ντυμένους με έντονο μπλε. Χρώμα που σταδιακά βούλιαζε στον βούρκο της τραγωδίας της οικογένειας των Ατρειδών.

Επιπλέον, στη δεξιά πάροδο του θεάτρου είχε στηθεί μια ξύλινη εξέδρα. Από εκεί έμπαιναν, όπως και στην αρχαιότητα, όσοι έρχονταν από την πόλη ή το λιμάνι. Παράλληλα, η κατασκευή χρησίμευσε και σαν ένα είδος «πασαρέλας» κι ένα σχόλιο, πάνω στο οποίο βασίστηκε κι η «Ελένη» του Ευριπίδη για το «είναι και το φαίνεσθαι». Κάνοντας ακόμα πιο εκκωφαντικό το αντιπολεμικό στοιχείο στα έργα του Ευριπίδη υπενθυμίζοντάς μας τον Σεφερικό στίχο «...για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη...».

Το σκηνικό αναδείχθηκε μοναδικά και με τους εμπνευσμένους φωτισμούς του Jan Versweyveld. Δεν είναι τυχαίο που ο ίδιος καλλιτέχνης υπογράφει σκηνικά και φώτα.

Οι ερμηνείες της Ηλέκτρας (Suliane Brahim) και του Ορέστη (Christophe Montenez) ήταν κάτι παραπάνω από καθηλωτικές!

Ενώ, ο μικρός αλλά ουσιαστικός ρόλος του συζύγου της Ηλέκτρας (Benjamin Lavernhe) πρώτη φορά ερμηνεύεται τόσο ουσιαστικά.

Μοναδική ένσταση η χρήση των μικροφώνων (ψείρες) πάνω στους ηθοποιούς. Είναι σίγουρο, ότι δεν τις είχαν ανάγκη, καθώς γνώριζαν, πολύ καλά σε ποιο σημείο της ορχήστρας θα μιλήσουν. Αντίθετα, μάλλον, δημιουργήθηκαν προβλήματα με την ακουστική.

Ό,τι και να γράψει κανείς για την παράσταση του Ίβο βαν Χόβε θα είναι λίγο μπροστά στην μαγεία που βίωσαν οι θεατές από όλο τον κόσμο, που κατέκλυσαν την Επίδαυρο και τις δύο μέρες αποθεώνοντας όρθιοι τον θίασο και τους συντελεστές.

Ευτυχώς το «Bravo» είναι ίδιο και στις δύο γλώσσες!

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, το πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά στην Επίδαυρο θα πραγματοποιηθεί κάθε Παρασκευή και Σάββατο, κατά τη διάρκεια των παραστάσεων στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στους χώρους του Ξενία Επιδαύρου (Μουσείο Κοστουμιών).

Γονείς και κηδεμόνες μπορούν να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις απερίσπαστοι, ενώ τα παιδιά απασχολούνται δημιουργικά προσεγγίζοντας το περιεχόμενο των ίδιων έργων. Το καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό εργαστήρι απευθύνεται σε παιδιά 4 έως 12 ετών και λειτουργεί από τις 20:00 έως την λήξη της παράστασης. Το πρόγραμμα συντονίζει ομάδα έμπειρων θεατροπαιδαγωγών και δασκάλων μουσικοκινητικής και αισθητικής αγωγής και φέτος θα πλαισιώσει τις παρακάτω παραστάσεις:

21 & 22 Ιουνίου: Οιδίπους (Ρόμπερτ Γουίλσον) / βασισμένο στο έργο του Σοφοκλή

28 & 29 Ιουνίου: Ορέστεια / Αισχύλου

5 & 6 Ιουλίου: Ικέτιδες / Ευριπίδη

12 & 13 Ιουλίου: Οιδίπους Τύραννος / Σοφοκλή

19 & 20 Ιουλίου: Ιφιγένεια η εν Αυλίδι / Ευριπίδη

26 & 27 Ιουλίου: Ηλέκτρα – Ορέστης / Ευριπίδη

2 & 3 Αυγούστου: Νεφέλες / Αριστοφάνη

9 & 10 Αυγούστου: Προμηθέας Δεσμώτης / Αισχύλου

Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής επισκεφτείτε τον ιστότοπο: http://greekfestival.gr/dimioyrgiki-apascholisi-paidion/

Το πρόγραμμα διεξάγεται στα ελληνικά και στα αγγλικά

Κόστος συμμετοχής για κάθε παιδί: 5 ευρώ

Συντονισμός προγράμματος: Τζωρτζίνα Κακουδάκη, Αγγελική Τσάκωνα

Εμψυχώτριες: Άλκηστις Βασιλάκου, Μάρα Καλαντζή, Ελπίδα Κομιανού, Αναστασία Κόρδαρη, Φραντζέσκα Μπούτση

Για το φετινό καλοκαίρι, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου προτείνει τα παρακάτω πακέτα εισιτηρίων, προκειμένου να διευκολύνει τους φίλους του Φεστιβάλ που θέλουν να παρακολουθήσουν μεγάλο αριθμό παραστάσεων. Τα πακέτα ισχύουν για περιορισμένο αριθμό εισιτηρίων και αφορούν όλους τους χώρους.

Οι θεατές μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα στα εξής:

Πειραιώς 260
Χώροι Δ και Η (εξαιρείται η παράσταση Wolf & Bliss).
Το πακέτο δεν συμπεριλαμβάνει τις παραστάσεις στον Χώρο Ε και τον Χώρο Α.
Α Ζώνη
1. Πακέτο 3 παραστάσεων : 45 € αντί για 75€
2. Πακέτο 7 παραστάσεων : 98 € αντί για 175€
3. Πακέτο 11 παραστάσεων : 143€ αντί για 275€
Β’ Ζώνη
1. Πακέτο 3 παραστάσεων: 39€ αντί για 60€
2. Πακέτο 7 παραστάσεων: 84€ αντί για 140€
3. Πακέτο 11 παραστάσεων: 110€ αντί για 220€

Ωδείο Ηρώδου Αττικού
Κλασική μουσική στο Ηρώδειο-επιλογή από τις συναυλίες:
1. Φιλαρμονική του Λουξεμβούργου, Yuja Wang, Gustavo Gimeno 17/6
2. Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης, Λεωνίδας Καβάκος 22/6
3. Υο-Υο Μa 30/6
4. Riccardo Muti, Ravenna Festival 9/7
MAZI ME Ann Teresa de Keersmaeker, Rosas, J.G Queyras 2/7

     
1. Πακέτο 3 παραστάσεων (2 κλασικής μουσικής + Ann Teresa de Keersmaeker)
ΑΝΩ ΔΙΑΖΩΜΑ: 45€ αντί για 75€
ΖΩΝΗ Γ: 70€ αντί για 100€
2. Πακέτο 5 παραστάσεων (4 κλασικής μουσικής + Ann Teresa de Keersmaeker)
ΑΝΩ ΔΙΑΖΩΜΑ: 70€ αντί για 140€
ΖΩΝΗ Γ: 120€ αντί για 180€                                        

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου:
Robert Wilson, Οιδίπους 21-22 Ιουνίου
Ivo van Hove- Comédie Française, Ηλέκτρα/Ορέστης 26-27 Ιουλίου
Πακέτο 2 παραστάσεων:
Άνω Διάζωμα: 30€ αντί για 50€
Β Ζώνη: 50€ αντί για 70€

Μικρό Θέατρο Επιδαύρου:
Πακέτο 2 παραστάσεων: 40€ αντί για 50€
Πακέτο 5 παραστάσεων: 60€ αντί για 125€

Μεταφορά του κοινού με πούλμαν στην Επίδαυρο

Για ακόμα μία χρονιά το Φεστιβάλ επαναλαμβάνει την προνομιακή προσφορά για μεταφορά προς και από τα θέατρα της Επιδαύρου με πούλμαν, σε πολύ χαμηλή τιμή.

Για τις παραστάσεις στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου Οιδίπους του Ρόμπερτ Γουίλσον και Ηλέκτρα/Ορέστης του Ivo van Hove/ Comédie Française, καθώς και για όλες τις παραστάσεις στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, οι θεατές μπορούν να αγοράζουν το εισιτήριό τους, με κόστος 10.30€.

Τα εισιτήρια μετακίνησης πωλούνται ηλεκτρονικά μέχρι τις 17:00 της προηγούμενης μέρας της παράστασης, πληκτρολογώντας τον κωδικό του εισιτηρίου που έχει αγοραστεί. Επίσης, από τα κεντρικά εκδοτήρια του Φεστιβάλ (Πανεπιστημίου 39-στοά Πεσμαζόγλου) μέχρι τις 16:00 της προηγούμενης μέρας της παράστασης, και πάλι με τον κωδικό του εισιτηρίου που έχει αγοραστεί. Δεν επιτρέπεται η μεταφορά για παιδιά μικρότερα των 6 ετών.

Η αναχώρηση των πούλμαν θα γίνεται από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στις 16:45 και η επιστροφή θα είναι στο ίδιο σημείο.

Πάμε Επίδαυρο

Ειδικές προσφορές συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς προς και από το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

«Ορέστεια» του Αισχύλου 28 & 29 Ιουνίου

«Ικέτιδες» του Ευριπίδη 5 & 6 Ιουλίου

Το Εθνικό Θέατρο συνεχίζει για πέμπτη χρονιά τη δράση «Πάμε Επίδαυρο», που αφορά σε ειδικά πακέτα προσφορών για την παρακολούθηση των παραστάσεών του στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς.

Το Εθνικό Θέατρο επανδρώνει τη δράση με θεατρολόγους οι οποίοι  καθ' οδόν πραγματοποιούν παρουσίαση και ανάλυση των έργων στο κοινό ενώ κατά την επιστροφή ακολουθεί ανταλλαγή απόψεων και αποτίμηση της εμπειρίας.

Αναλυτικά η προσφορά

Άνω διάζωμα  16€ 

Kάτω διάζωμα 26€

Κρατήσεις για την ειδική προσφορά: Δευτέρα – Παρασκευή 8:00 – 16:00, τηλ. 2107001468 και στο email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Δεν προλάβατε να επισκεφτείτε φέτος, το αργολικό θέατρο ή δεν είδατε όλες τις παραστάσεις που επιθυμούσατε; Εφτά θίασοι έχουν προνοήσει για εσάς και επιστρέφουν στην Αθήνα, για να παρουσιάζουν τις παραστάσεις τους σε πολλά ανοιχτά θέατρα στο λεκανοπέδιο και φυσικά στο Ηρώδειο.

«Βάτραχοι», του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου

Η πρώτη απόπειρα του σκηνοθέτη να καταπιαστεί με την αρχαία κωμωδία, μετά από πρόταση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, έγινε με τους «Βατράχους», κωμωδία που διδάχτηκε στα Λήναια το 405 π.Χ.

Στο πρωταγωνιστικό team απολαμβάνουμε στη σκηνή, μια τετράδα, που έχει ισχυρά εχέγγυα στην κωμωδία τους: Λάκη Λαζόπουλο, Σοφία Φιλιππίδου, Δημήτρη Πιατά και Αντώνη Καφετζόπουλο. Ενώ ξεχωρίζουν και οι ταλαντούχοι ηθοποιοί που απαρτίζουν τον χορό με κορυφαία την Άννα Καλαϊτζίδου.

Η παράσταση, που ξεκίνησε το ταξίδι της από τον Βόλο, θα παρουσιαστεί και στην Αθήνα στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» (30/8) , στο Δημοτικό θέατρο «Αλέξης Μινωτής» (3/9), στο Θέατρο «Πέτρας» (4/9) και στο «Κηποθέατρο Παπάγου» (7 και 8/9).

«Αγαμέμνων» ,του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις

Η παράσταση του Λιθουανού σκηνοθέτη, που έκανε εισπρακτικό ρεκόρ στα φετινά Επιδαύρια με πρωταγωνιστές τους: Μαρία Πρωτόπαππα, Γιάννη Στάνκογλου, Αργύρη Πανταζάρα, Ιώβη Φραγκάτου και Θοδωρή Κατσαφάδο μετά από μια μεγάλη περιοδεία στην Ελλάδα επιστρέφει στην Αθήνα.

Θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο (31/8), στο Βεάκειο (5/9), στο Δημοτικό Αμφιθέατρο «Θανάσης Βέγγος» (18/9) και στο Δημοτικό Θέατρο Άλσους Ηλιούπολης «Δημήτρης Κιντής» (19/9).

«Ηλέκτρα», του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου

O πολλά υποσχόμενος σκηνοθέτης έκανε το ντεμπούτο του στην Επίδαυρο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι ήταν η πρώτη φορά που πειραματιζόταν πάνω στο αρχαίο δράμα. Στο ιδιαίτερο εικαστικό περιβάλλον, που σχεδίασε η Νίκη Ψυχογιού, απολαύσαμε έναν εξαιρετικό θίασο: Μαρία Ναυπλιώτου, Χρήστος Λούλης, Νίκος Χατζόπουλος και την Αλεξία Καλτσίκη στον ομώνυμο ρόλο, που κέρδισε τις καλύτερες κριτικές.

Την παράσταση θα ξαναπαρακολουθήσουμε στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας (10/9), στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» (14/9) και στο Κηποθέατρο Παπάγου (19/9).

«Ορέστης», του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Αναστασάκη

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ εμπιστεύτηκε για το πρωταγωνιστικό δίδυμο, δύο νέους και ταλαντούχους ηθοποιούς: την Ιωάννα Κολλιοπούλου στον ρόλο της Ηλέκτρας και τον Χρίστο Στυλιανού για Ορέστη. Η πρώτη μάλιστα ήταν και η φετινή νικήτρια του βραβείου «Μελίνα Μερκούρη». Το θίασο ολοκληρώνουν μεταξύ άλλων η Δάφνη Λαμπρόγιαννη,ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος και ο Χρήστος Στέργιογλου.

Η παράσταση που έκανε πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη έρχεται και στην Αθήνα, στο Κηποθέατρο Παπάγου (31/8), στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» (2/9), στο Δημοτικό Θέατρο Άλσους Ηλιούπολης «Δημήτρης Κιντής» (5/9) στο Άλσος Βεϊκου ( 7/9) και στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας (29/9).

«Πλούτος», του Αριστοφάνη του Nikita Milivojevic

Ένα βαλκανικό πλούτο παρουσίασε ο Σέβρος σκηνοθέτης με μικτό θίασο, από Έλληνες και συμπατριώτες του ηθοποιούς, σε μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με το Κρατικό Θέατρο της Σερβίας. Στον ομώνυμο ρόλο ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, που συμπρωταγωνιστεί με ένα εξίσου δυνατό team τους: Γιώργο Γάλλο, Μανώλη Μαυροματάκη, τη Γαλήνη Χατζηπασχάλη, τον Γιάννη Κότσιφα, τον Μάνο Βακούση, τον Κώστα Κορωναίο, τον Γιάννη Κότσιφα και την Μαρία Διακοπαναγιώτου.

Την παράσταση που θα ταξιδέψει και στη γειτονική χώρα, μπορούμε να δούμε στο θέατρο «Πέτρας» (30/8), στο Ηρώδειο( 14/9) και στο Κηποθέατρο Παπάγου (14/9).

«Αχαρνής»,του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Κώστα Τσιάνου

Ο έμπειρος σκηνοθέτης έκανε ποδαρικό στα φετινά Επιδαύρια, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου επιλέγοντας τη κωμωδία με την οποία ο Αριστοφάνης, στα 19 του χρόνια, απέσπασε για πρώτη φορά το βραβείο των κωμικών Αγώνων. Ο Πέτρος Φιλιππίδης, ο Παύλος Χαϊκάλης, ο Κώστας Κόκλας, ο Τάκης Παπαματθαίου, και ο Ιωάννης Παπαζήσης βιώνουν ένα ξέφρενο διονυσιακό πανηγύρι, έχοντας μαζί τους ένα χορό αποτελούμενο από ταλαντούχους νέους ηθοποιούς.

Η παράσταση επιστρέφει στην Αθήνα μετά την περιοδεία της, ανά την Ελλάδα και μπορούμε να τη δούμε: στο «Κατράκειο Θέατρο» (31/8), στο Ηρώδειο (1/9), στο Θέατρο «Αλέξης Μινωτής» (4/9) , στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης»(6/9) και στο Θέατρο «Θανάσης Βέγγος» (9/9).

«Θεσμοφοριάζουσες», του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου

Στην πρώτη του παράσταση, ως καλλιτεχνικός διευθυντής του «Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου», ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος επέλεξε να σκηνοθετήσει για τέταρτη φορά στη καριέρα του Αριστοφάνη, έχοντας μαζί του μία ομάδα εκλεκτών συνεργατών και έναν θίασο αγαπημένων ηθοποιών με τον Μάκη Παπαδημητρίου, τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο, την Νάντια Κοντογιώργη, την Ελένη Ουζουνίδου, την Άνδρη Θεοδότου και τον Γιώργο Χρυσοστόμου ανάμεσά τους.

Την παράσταση μπορούμε να δούμε στην Αθήνα στο « Κηποθέατρο Παπάγου» (3 και 4/9), στο Θέατρο Άλσους Ηλιούπολης «Δημήτρης Κιντής» (6/9), στο Θέατρο «Βράχων» (7/9), στο «Βεάκειο» (12/9), στο «Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς» (13 και 14/9), στο θέατρο «Πέτρας» (17/9) και στο Ηρώδειο (10/9).

 Το Φεστιβάλ Επιδαύρου τιμά τη μουσική και χορευτική παράδοση του Μοριά.

Μια μεγάλη γιορτή με 300 λαϊκούς μουσικούς και χορευτές

Όταν ο Τρυγαίος, στην πάροδο της «Ειρήνης» του Αριστοφάνη, έκανε την είσοδό του με το «Δάτιδος μέλος» (ένα λαϊκό τραγούδι της εποχής), ο ρυθμός που χόρευε ήταν ο αρχαίος «επίτριτος», που συμπίπτει με τον εθνικό ρυθμό των 7/8 του συρτού-καλαματιανού: Ως ή-δο-μαι και χαί-ρο-μαι και βού-λο-μαι χορεύ-σαι! Επίσης, αρχαίες επιγραφές μνημονεύουν τους θεατρικούς αγώνες όπου οι χορηγοί της εποχής «την των συρτών πάτριον όρχησιν θεοσεβώς επετέλεσαν»!..

Με σημείο αναφοράς την «πάτριον όρχησιν των συρτών» και τον «καλαματιανό του Αριστοφάνη», το Φεστιβάλ Επιδαύρου ολοκληρώνει τον κύκλο των φετινών παραστάσεων με ένα τιμητικό-γιορταστικό αφιέρωμα στην πλούσια και πολύμορφη μουσικοχορευτική παράδοση του Μοριά, ως διαχρονική κιβωτό της ταυτότητας και της ιστορικής μνήμης.

Η ορχήστρα του αρχαίου Θεάτρου θα υποδεχτεί το μεγάλο Αλώνι-Χοροστάσι του Χρόνου, με μόνο σκηνικό το Δέντρο της Ζωής, την ελιά, ένα παραδοσιακό πατάρι για τους οργανοπαίκτες και μια μεγάλη τάβλα για τους συμποσιαστές. Τα τραγούδια και οι χοροί συνθέτουν τον άξονα της παράστασης σε τρεις ενότητες: Ιστορική μνήμη, Κύκλος της Ζωής και Κύκλος του Χρόνου με σημείο αναφοράς τα καλοκαιρινά πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου.

Το αφιέρωμα θα κορυφωθεί με όλες τις ομάδες (συνολικά 300 λαϊκοί μουσικοί και χορευτές) σ’ έναν εντυπωσιακό τελετουργικό «τσακώνικο» χορό (στην τσακώνικη διάλεκτο, που διασώζει τον αρχαίο «παιωνικό» ρυθμό) και θα κλείσει μ’ έναν πάνδημο συρτό-καλαματιανό («στα βήματα του Τρυγαίου»).

Την έρευνα και καλλιτεχνική επιμέλεια της παράστασης υπογράφει ο Λάμπρος Λιάβας και τη σκηνική επιμέλεια η Σοφία Σπυράτου.

Συμμετέχουν οι Σύλλογοι: Λύκειον των Ελληνίδων Καλαμάτας, Λαογραφική Εστία Τρίπολης, Χορευτικός  Όμιλος Τρίπολης, Λύκειον των Ελληνίδων Άργους, Εργαστήρι Ελληνικού Χορού Ναυπλίου, Φίλοι της Παράδοσης Λυγουριού-Επιδαύρου, Λαογραφική Στέγη Κορίνθου και Πολιτιστικός Σύλλογος Περαχώρας.

Συμμετέχουν οι μουσικοί: Γιώργος Κωτσίνης (κλαρίνο, φλογέρα), Γιάννης Παυλόπουλος (βιολί, τραγούδι), Μανώλης Κόττορος (βιολί), Θωμάς Κωνσταντίνου (λαγούτο), Σταυρούλα Σπανού (σαντούρι), Βαγγέλης Καρίπης & Μανούσος Κλαπάκης (κρουστά), Γιώργος Καρούντζος (πίπιζα), Θανάσης Καρούντζος (νταούλι).

Τραγουδούν οι: Αννέτα Γεωργουλοπούλου, Παπα-Νικόλας Ντάβος, Χρυσάνθη Τράκου και η Χορωδία του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας.

Εδώ ειν’ αλώνι για χορό!

Γιορτή λήξης

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

 Σάββατο 19 Αυγούστου, 21:00

 Επιμέλεια ήχου: Μιχάλης Αλεξάκης

Επιμέλεια φωτισμού: Λευτέρης Παυλόπουλος

Συντονισμός παραγωγής: Κέντρο Ελληνικής Μουσικής «Φ. Ανωγειανάκης»  

Εισιτήρια:

Κανονικό: Από 10€ έως 45€ - Φοιτητικό: Από 5€ έως 13€ - Ανέργων/ΑΜΕΑ: 5€

Προπώληση στα Ταμεία του Φεστιβάλ Αθηνών (Πανεπιστημίου 39), στο 210 3272000 και στο www.greekfestival.gr

Ηλεκτρονικά οι θεατές μπορούν να αγοράσουν και εισιτήρια για τα λεωφορεία προς το αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, με κόστος 15 ευρώ για τους ενήλικες και 2 ευρώ για παιδιά μέχρι 10 ετών, πληκτρολογώντας το barcode του εισιτηρίου της παράστασης που έχουν στην κατοχή τους. Τα εισιτήρια είναι διαθέσιμα μέχρι τις 12:00 της ημερομηνίας της παράστασης. Τα λεωφορεία αναχωρούν στις 17:00 από το Σύνταγμα (μπροστά από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη) και στις 17:10 από την Ομόνοια (στα Hondos Center).

 Στις 11 και 12 Αυγούστου, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου παρουσιάζει στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου τους Πέρσες του Αισχύλου. 

 Τη σκηνοθεσία και τη μουσική δραματουργία υπογράφει ο Άρης Μπινιάρης, που έχει διακριθεί για τις εκρηκτικές παραστάσεις του τα τελευταία χρόνια. Με τους Πέρσες προτείνει μια ζωντανή σύνθεση ποιητικού λόγου, μουσικής και θεατρικής δράσης. Στην παράσταση πρωταγωνιστούν σημαντικοί ηθοποιοί: η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη (Άτοσσα), ο Νίκος Ψαρράς (Δαρείος), ο Χάρης Χαραλάμπους (Αγγελιαφόρος), ο Αντώνης Μυριαγκός (Ξέρξης) και 15μελής χορός. 

Οι Πέρσες είναι η παλαιότερη σωζόμενη τραγωδία και θεωρείται το κατ’ εξοχήν αντι-πολεμικό έργο του Αισχύλου, καθώς πρωταγωνιστές δεν είναι οι Αθηναίοι, αλλά οι αντίπαλοί τους, οι Πέρσες. Το κοινό παρακολουθεί την οδύνη τους, τη στιγμή που μαθαίνουν για τη συντριπτική ήττα του στρατού τους στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. 

Η παράσταση έγινε δεκτή με ενθουσιασμό στην Κύπρο, όπου παίχτηκε σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Αμμόχωστο. Οι κριτικές στον κυπριακό τύπο μιλούν για μία σπουδαία παράσταση, με εξαιρετικές ερμηνείες, που με όχημα τη μουσικότητα φτάνει στον πυρήνα του αρχαίου δράματος:

Σε κάθε περίπτωση, ο Χορός ήταν άψογος, δεδομένου και του εκτενούς του λόγου. […] Αναφορικά με τη μετάφραση που ακολουθήθηκε, τα νοήματα μεταδίδονταν άνετα προς το κοινό και πράγματι η απόδοση του Παναγιώτη Μουλά δεν θα μπορούσε να μην βοηθήσει τα μέγιστα. Εν συνεχεία ακολουθούν οι ηθοποιοί, με προεξέχουσα μορφή την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, οφείλουμε να υποκλιθούμε στο υποκριτικό της ταλέντο.

Νέαρχος Κουρσάρος - i-eidisi.com

Η αδιάλειπτη παρακολούθηση του κοινού μέχρι το τέλος των ηχηρών επευφημιών από τους λιγότερο μυημένους έως τους πλέον απαιτητικούς θεατές, επιβεβαίωσε την ενδιαφέρουσα οπτική μιας τέτοιας αντιστικτικής σύνθεσης, στην κυριολεκτική μάλιστα εκδοχή τής μουσικοχορευτικής δραματουργίας, είτε του δραματουργικού ορχηστικού λυρισμού της.

Χρυσόθεμις Χατζηπαναγή – Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη έκανε επίδειξη επαγγελματικής αφοσίωσης σε κάθε γραμμή της παράστασης, αλλά και σωματικών ικανοτήτων, κατά την επίκληση του φαντάσματος του Δαρείου και στη συνομιλία με τον πεθαμένο βασιλιά. Ήταν πραγματικά μια σκηνή ανθολογίας, όταν έθεσε εαυτόν σε μια διαδικασία εκμηδένισης φτάνοντας να στριφογυρνά σαν μεβλεβί ασκήτρια για πάνω από δέκα λεπτά, χωρίς να χάσει ούτε χιλιοστό του βηματισμού της. Κι όλο αυτά καθώς στην παράσταση εφαρμόζονταν τέλεια, μεταξύ αντιφωνιών και επωδών, μια σειρά από στοιχεία τελετουργικής μυσταγωγίας και ιεροπρέπειας.

Γιώργος Σαββινίδης –Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Μετά από μεγάλη ζήτηση του κοινού, δρομολογήθηκε η συνέχιση της προσφοράς του Φεστιβάλ για μεταφορά με πούλμαν προς και από το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Ηλεκτρονικά οι θεατές μπορούν να αγοράσουν εισιτήρια για τα λεωφορεία προς το αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, με κόστος 15 ευρώ για τους ενήλικες και 2 ευρώ για παιδιά μέχρι 10 ετών, πληκτρολογώντας το barcode του εισιτηρίου της παράστασης που έχουν στην κατοχή τους. Τα εισιτήρια είναι διαθέσιμα μέχρι τις 12:00 της ημερομηνίας της παράστασης. 

Τα λεωφορεία αναχωρούν στις 17:00 από το Σύνταγμα (μπροστά από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη) και στις 17:10 από την Ομόνοια (στα Hondos Center).

Επίσης, να υπενθυμίσουμε πως και για τη συγκεκριμένη παράσταση θα λειτουργήσει η δημιουργική απασχόληση παιδιών, από εξειδικευμένους παιδαγωγούς. Οι θεματικές ενότητες είναι χωρισμένες και διαμορφωμένες ανάλογα με το γνωστικό και ηλικιακό επίπεδο των παιδιών, που παραμένουν απασχολημένα δημιουργικά, όση ώρα οι γονείς τους παρακολουθούν την παράσταση. Αναλυτικές πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής στο http://greekfestival.gr/gr/epidaurus_children 

Συντελεστές: Μετάφραση: Παναγιώτης Μουλλάς. Σκηνοθεσία - Mουσική δραματουργία: Άρης Μπινιάρης. Δραματουργική συνεργασία: Αντώνης Σολωμού. Μετρική διδασκαλία: Θεόδωρος Στεφανόπουλος. Σκηνικά: Κωνσταντίνος Λουκά. Κοστούμια: Ελένη Τζιρκαλλή. Κινησιολογία: Λία Χαράκη. Σχεδιασμός φωτισμού: Γεώργιος Κουκουμάς. Ηχητικός σχεδιασμός: Γιώργος Χριστοφή. Αγγλικοί υπέρτιτλοι: Μαρία Καλλίδου. Παίζουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη (Άτοσσα), Χάρης Χαραλάμπους (Αγγελιαφόρος), Νίκος Ψαρράς (Δαρείος), Αντώνης Μυριαγκός (Ξέρξης). Χορός: Ηλίας Ανδρέου, Πέτρος Γιωρκάτζης, Γιώργος Ευαγόρου, Λευτέρης Ζαμπετάκης, Νεκτάριος Θεοδώρου, Μάριος Κωνσταντίνου, Παναγιώτης Λάρκου, Δαυίδ Μαλτέζε, Γιάννης Μίνως, Άρης Μπινιάρης, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Αντρέας Παπαμιχαλόπουλος, Μάνος Πετράκης, Στέφανος Πίττας, Κωνσταντίνος Σεβδαλής

Πρόγραμμα παραστάσεων:

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

Παρασκευή 11 & Σάββατο 12 Αυγούστου

(Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου)

Υπαίθριο Θέατρο Ε.Η.Μ. (Θέατρο Φρόντζου), Ιωάννινα

Σάββατο 19 Αυγούστου

Αρχαίο Θέατρο Δίου

Τρίτη 22 Αυγούστου

(46ο Φεστιβάλ Ολύμπου 2017)

Θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκη

Παρασκευή 25 Αυγούστου

(3ο Φεστιβάλ Δάσους που διοργανώνει το ΚΘΒΕ)

Με αγγλικούς υπέρτιτλους

 «Δεν υπάρχει οργή πιο φοβερή και αθεράπευτη από αυτή που γεννιέται ανάμεσα σε ανθρώπους που είχαν αγαπηθεί».

Το Θέατρο Τέχνης επέστρεψε μετά από εφτά χρόνια στην Επίδαυρο και η καλλιτεχνική διευθύντρια Μαριάννα Κάλμπαρη ανέλαβε να υπογράψει τη σκηνοθεσία και τη δραματουργική επεξεργασία (μαζί με την Έλενα Τριανταφυλλοπούλου) της «Μήδειας» του Ευριπίδη (διδάσκεται για πρώτη φορά το 431 π.Χ. ως πρώτο έργο της τετραλογίας που εκείνη τη χρονιά κερδίζει το τρίτο βραβείο στους δραματικούς αγώνες) σε μια δουλειά που έχει έντονα το προσωπικό της καλλιτεχνικό στίγμα, γεγονός που αποδεικνύεται και από την ανάγκη της να συνυπάρξει με τους ηθοποιούς της σκηνικά κρατώντας έναν από τους ρόλους της παράστασης, αυτόν της Τροφού. 

Η οπτική της πάνω στο έργο γίνεται σαφής πριν δει κανείς τους υποκριτές, τόσο από τη φράση «Η βαρβαρότητα του έρωτα» που ακολουθεί τη «Μήδεια» στον τίτλο της παράστασης και τις άκρως αισθησιακές φωτογραφίες του προγράμματος όσο και από το σκηνικό της. Ένα τεράστιο κρεβάτι έχει στηθεί στη θυμέλη (σκηνικά Κωνσταντίνος Ζαμάνης) που γύρω από αυτό περιστρέφεται όλη η δράση και πάνω του συμβαίνουν τα πιο τραγικά γεγονότα – π.χ., δολοφονία παιδιών, θάνατος Ιάσονα, αναγγελία θανάτων από Άγγελο.

Στο λόγο του Ευριπίδη θα προστεθούν και ένθετα από κείμενα και ποιήματα αρχαιοελληνικής γραμματείας (Πλάτων, Θεόκριτος, Παρθένιος, Πλούταρχος, Σαπφώ, Αρχίλοχος, Μελέαγρος κ.ά.), όλα για να εξυπηρετήσουν αυτόν το σκοπό, για να μιλήσει  η «παράσταση  για το ανεξήγητο του έρωτα.

Η σκηνοθετική άποψη ζωντανεύει επί σκηνής και τη Γλαύκη, τη νέα και ωραία βασιλοπούλα που πρόκειται να νυμφευθεί ο Ιάσονας, εγκαταλείποντας τη Μήδεια και τα παιδιά του και αδιαφορώντας για τη μοίρα τους. Ένα πρόσωπο που δεν έχει υπόσταση στην τραγωδία, παρά μόνο μέσα από τις περιγραφές. Παράλληλα, δίνει μορφή και στη δεύτερη όψη της Μήδειας, στο alter ego της, στη σκέψη της, στα μύχια της ψυχής της, στα άδυτα του μυαλού της. Θέλοντας ίσως έτσι να δικαιολογήσει και το «Δύο φορές βάρβαρη η Μήδεια, από καταγωγή και από έρωτα», όπως γράφει στον πρόλογο της μετάφρασής του ο Γιώργος Χειμωνάς.

Το πάθος του έρωτα και η πληγή της προδοσίας είναι  πρωταγωνιστές στη «Μήδεια» της Μαριάννας Κάλμπαρη και το  γνωστό τραγούδι «Του έρωτα μέγα κακό» ‒εδώ διασκευασμένο από τον Παναγιώτη Καλατζόπουλο, που ηχογραφήθηκε στο δίσκο «Ευριπίδη-Μήδεια» το 1990 με ερμηνεύτρια την Ελένη Βιτάλη, σε μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη, και ακούστηκε για πρώτη φορά στη «Μήδεια» που σκηνοθέτησε ο Ανδρέας Βουτσινάς το 1990 στην Επίδαυρο (Με Μήδεια τη Λυδία Φωτοπούλου και Ιάσονα τον Νίκο Σεργιανόπουλο) και τότε σε μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά‒ θα τραγουδηθεί, για πρώτη φορά από την ίδια τη σκηνοθέτιδα, στον ρόλο της Τροφού, από ένα μικρόφωνο που είναι τοποθετημένο στην άκρη της σκηνής δεξιά  ‒πόσες φορές θα δούμε πια αυτό το μικρόφωνο!!‒  και από αυτό το σημείο θα τονίζονται όλες οι σημαντικές φράσεις από εκεί και πέρα...

Μέχρι εδώ λοιπόν θα μπορούσε να πει κανείς ότι υπάρχει μια κάποια συγκεκριμένη κεντρική  οπτική που έχει η σκηνοθεσία πάνω στο έργο  ‒δεν είναι μόνο αυτή, θα πρέπει να αναλύσουμε, για παράδειγμα, και μια πιο φεμινιστική στάση της Μήδειας γενικότερα, που και αυτή οδήγησε σ’ άλλα αποτελέσματα–, και που είναι πάντα ενδιαφέρουσα, όπως κάθε «ανάγνωση». Το ζήτημα είναι όμως πώς αυτή αναπαρίσταται και πώς οδηγούνται οι ηθοποιοί στην υλοποίησή της. 

Προσωπικά, παρακολουθώντας την παράσταση ένιωσα ότι η κ. Κάλμπαρη πειραματίστηκε με πάρα πολλές ιδέες ,αλλά το τερμάτισε στην υπερβολή και σε κάποια σημεία επήλθε το χάος. Ένα χάος παρόμοιο με την τρύπα κάτω από το κρεβάτι του σκηνικού, όπου έριξε και τους ταλαντούχους ηθοποιούς της. Κάποιοι κρατιόνταν σε σκηνές από το χείλος του γκρεμού και έλαμπαν… 

Είναι πολύ διαφορετικό να θες να μιλήσεις μέσα από μια τραγωδία, ακόμη για «την πληγή του έρωτα», από ό,τι από ένα οποιοδήποτε άλλο έργο. Το δράμα επιδιώκει να μας κάνει να συναισθανθούμε τον πόνο και τη λύπη ενός άλλου. Η τραγωδία επιδίωκε και στοχεύει να μας  αναγκάσει να αλλάξουμε στάση απέναντι στα πράγματα, στο πώς σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε εμείς οι ίδιοι. Το δράμα έτσι αφορά πάντα τη δυνατότητα που έχουμε ως ανθρώπινα όντα να μπούμε στη θέση κάποιου άλλου ανθρώπου, ενώ η τραγωδία σκοπεύει να μας μετακινήσει εσωτερικά, να αλλάξει εμάς του ίδιους.

Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, όταν βλέπεις, για παράδειγμα, τόσους ηθοποιούς στη σκηνή (που δεν έχουν ρόλο) και αναρωτιέσαι γιατί υπάρχουν και στη συνέχεια τους παρακολουθείς να ντύνουν χορευτικά το «Του έρωτα μέγα κακό» σαν ομόφυλα και ετερόφυλα ζευγαράκια που τρέχουν για να αγκαλιαστούν σαν σε ταινία του ’60 σε κάποια ακρογιαλιά ή στη σκηνή της Eurovision (κίνηση Μαρίζα Τσίγκα), μάλλον λαϊκό ρομάντζο βλέπεις, δεν βλέπεις «Μήδεια». 

Από την άλλη πλευρά, ενώ εννοείται ότι η παράσταση αντιμετώπισε το έργο αλλιώς και από αισθητικής απόψεως, σύγχρονα κοστούμια με επιρροές βικτοριανής εποχής, ακόμα και η ενδιαφέρουσα μουσική του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου, είχε ηλεκτρονικό ήχο και οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτου, που ήταν ευφάνταστοι, έδιναν μια άλλη κινηματογραφική διάσταση, με ένα μαγευτικό φινάλε, οι ηθοποιοί κλήθηκαν να παίζουν με στόμφο και απίστευτη φλυαρία στην κίνηση. Τουλάχιστον όμως ακούγονταν ξεκάθαρα, ακόμη και χωρίς μικρόφωνα, κάτι που σπάνια συμβαίνει. 

Η Θεοδώρα Τζήμου, που πρώτη αποσχίζεται από τον κύκλο, περιγράφει αρχικά με λόγο καθαρό και μεστό πως «ο έρωτας είναι στη φύση μας από τα παλιά τα χρόνια» μια δυναμική έναρξη. Στη συνέχεια, η ηθοποιός θα ντυθεί με νυφικό και θα γίνει η Γλαύκη της ιστορίας. Απαγγέλλοντας κατά βάση τα περισσότερα ένθετα κείμενα που προστέθηκαν με τρόπο επιφανειακό και σε τέτοια έκσταση, που μάλλον Οφηλία μετά την τρέλα θύμιζε. 

Οι Αλέξανδρος Μυλωνάς και Γεράσιμος Γεννατάς κατάφεραν να γίνουν πιο πειστικοί και να δώσουν ανάσες ρεαλισμού στον Κρέοντα και τον Αιγέα αντίστοιχα. Αν και ο τελευταίος, ποτέ δεν κατάλαβα, γιατί έπρεπε να κουνά συνέχεια τις δύο πλάγιες φάσες από το κοστούμι του ενώ μιλούσε.

Η Σύρμω Κεκέ και η Ιωάννα Μαυρέα, ως γυναίκες της Κορίνθου μαζί με τη Μαριάννα Κάλμπαρη (Τροφό), κλήθηκαν να καλύψουν τις ανάγκες του χορού και έκαναν ό,τι ήταν δυνατό. Γιατί ουσιαστικά οι νεότεροι που αναγράφονται ως χορός στο πρόγραμμα (Λήδα Κουτσοδασκάλου, Βασιλίνα Κατερίνη, Μάριος Κρητικόπουλος, Ευθύμης Χαλκίδης, Αλέξανδρος Σκουρλέτης) ήταν οι ηθοποιοί που πηγαινοέρχονταν και κυλιόνταν χωρίς λόγο και αιτία στο κοίλον, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω.  

Η Κωνσταντίνα Τάκαλου, ως Άγγελος, είχε να αφηγηθεί ένα συγκλονιστικό κείμενο, αλλά και εκείνη οδηγήθηκε σε απίστευτες υπερβολές στην κίνηση και στην εκφορά του λόγου. Μέχρι και από τη μουσική διακόπηκε η αφήγησή της σε σημείο κορύφωσης! Αδυνατώ να καταλάβω γιατί, όταν έχεις μια τόσο σπουδαία ηθοποιό και μια αφήγηση τέτοιας δυναμικής, βάζεις μόνος σου εμπόδια στη λειτουργία τους. 

Ο Ιάσονας του Χάρη Φραγκούλη ξένιζε αρκετά στην πρώτη του εμφάνιση. Αν όμως σκεφτεί κανείς ότι πέρα από την απιστία ο ήρωάς του φαίνεται να σφετερίζεται για τον εαυτό του τον ελληνικό πολιτισμό. Σκηνικά το στοιχείο αυτό έχει ενδιαφέρον αν παρουσιαστεί μ’ ένα λόγο αποκρουστικά εξορθολογισμένο και κυνικά χρησιμοθηρικό, που θα κρύβει και μια υποβόσκουσα ειρωνεία για να αναδείξει ίσως και ένα φεμινιστικό στοιχείο κόντρα στο μισογυνισμό του Ευριπίδη, και να έρθει στο φινάλε και η κατάρρευση του ήρωα. Δεν μπόρεσα όμως να αντιληφθώ αν αυτή η ερμηνεία είχε κάποιο τέτοιο ή άλλο ερμηνευτικό υπόβαθρο, σε πολλά σημεία πάντως ένιωθα τον ίδιο τον ηθοποιό να χλευάζει αυτό που κάνει, σαν να μην το πίστευε ούτε ο ίδιος. 

Η ερμηνεία της Μαρίας Ναυπλίωτου στη Μήδεια είχε πολλές προδιαγραφές για να μας συγκινήσει, αλλά εγκλωβίστηκε και αυτή στη σκηνοθεσία. Όσο και να προσπαθούσε η ηθοποιός να μπει στην ψυχοσύνθεση της τραγικής ηρωίδας, πλάι της υπήρχε απίστευτη βαβούρα που αποπροσανατόλιζε τον θεατή. Πρώτα από όλα, και κυρίως η «Βάρβαρη» Μήδεια, η ηθοποιός Αλεξάνδρα Καζάκου, που, άσχετα από το ταλέντο της και την καλοδουλεμένη της κίνηση, εδώ χτυπιόταν και επαναλάμβανε φράσεις, χωρίς ούτε μία φορά όλο αυτό το σκηνοθετικό εύρημα να έχει κάποιο νόημα. Στη συνέχεια οι συμπαίκτες της, που όλοι θα έπρεπε να κάνουν και άλλα εκατό τσαλιμάκια παίζοντας, ενώ σίγουρα κάποιος θα πηγαινοερχόταν παράλληλα. 

Παρ’ όλα αυτά, η Μαρία Ναυπλίωτου έδειξε ότι έχει τα εχέγγυα να τα καταφέρει σε αρκετές σκηνές. Ιδιαίτερα όταν η σκηνοθεσία την εμπιστευόταν και της άφηνε λίγο χώρο. Ήταν εξαιρετική στη σκηνή που έβαζε σε εφαρμογή το σχέδιό της. Έκανε μια εντυπωσιακή είσοδο, σαν αίλουρος με πλάτη στο κοινό, μιλώντας για ερπετά, και ένα εξαιρετικό φινάλε λουσμένη στο φως, σαν γνήσια κόρη του Ήλιου. Η σκληρή δουλειά που είχε κάνει φάνηκε και στον αγώνα λόγων με τον Ιάσονα, όπου, παρά την ιδιαίτερη ερμηνεία του συμπρωταγωνιστή της, εκείνη κράτησε τον ρυθμό της –και την ψυχραιμία της γενικότερα– , έτσι παρακολουθήσαμε ξεκάθαρα τους δύο διαφορετικούς κόσμους που με μαεστρία παρουσιάζει ο ποιητής να εξαρθρώνονται σε μια επίδειξη ρητορικής ευρεσιτεχνίας. 

Η Μήδεια αναλαμβάνει αρχικά να αποκαλύψει και στη συνέχεια να συντρίψει αυτή την πολιτισμένη φενάκη που την περιβάλλει. Αντιπροτείνει τους κανόνες του δικού της πολιτισμού, που αρνείται κάθε λογικό διακανονισμό, κάθε ρητορική συζήτηση και τους διαχωρισμούς του Ιάσονα ως στηρίγματα της ερωτικής του απιστίας. Η Μήδεια υποστηρίζει μέχρι τέλους την παθολογία του έρωτα. 

Η παιδοκτονία είναι το τρίτο μέρος μιας αποτρόπαιης κλίμακας που ξεκίνησε ως αδελφοκτονία για χάρη του Ιάσονα και συνεχίστηκε με την έμμεση πατροκτονία. Για τον αμοιβαίο έρωτα χύθηκε τόσο αίμα, γι’ αυτό και τώρα τον κατηγορεί πως η παιδοκτονία τού ανήκει. Στη βαρβαρότητα του πολιτισμού απαντά κανείς με τον πολιτισμό της βαρβαρότητας. Αυτή είναι και η μόνη νόμιμη άμυνα της Μήδειας. 

Θέματα «δύσκολα», που άλλοτε μοιάζουν μακρινά και άπιαστα και άλλοτε οικεία και κοντινά, διότι η τραγική ποίηση, αν και ξεκινά πάντα από την υποκειμενικότητα, καταφέρνει και αντικειμενοποιεί πάντα το συμβολισμό της, γιατί δεν χάνει ποτέ την όψη της ολότητας του κόσμου και του χρόνου. 

Οφείλουμε πάντως, παρά τις όποιες αντιρρήσεις μας για το συγκεκριμένο ανέβασμα, να παραδεχθούμε πως είναι μεγάλη επιτυχία το γεγονός ότι η κυρία Κάλμπαρη, ως καλλιτεχνική διευθύντρια, πέτυχε ένα μεγάλο στοίχημα: Να φέρει σε τόσο δύσκολες εποχές στην Επίδαυρο πάνω από 15.400 θεατές (6.500 την πρώτη μέρα και 8.900 τη δεύτερη) συμπράττοντας με το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων και το Φεστιβάλ Αθηνών, αναδεικνύοντας έτσι και τη σπουδαιότητα των συνεργασιών.  

Το Εθνικό Θέατρο για μια ακόμη φορά αποτέλεσε πόλο έλξης για τους θεατές στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, όπου 16.500 θεατές παρακολούθησαν την Παρασκευή 28/7 (7.000 θεατές) και το Σάββατο 29/8 (9.500 θεατές), την "Αλκηστη" του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου. 

 Υπόθεση του έργου: Ο Απόλλωνας, τιμωρημένος από τον Δία, αναγκάστηκε να υπηρετήσει σαν κοινός θνητός τον βασιλιά των Φερών, Άδμητο. Ως αντάλλαγμα για τη φιλόξενη και ευγενική συμπεριφορά του βασιλιά, ο θεός τού χάρισε το μοναδικό προνόμιο να ξεφύγει από τον πρόωρο θάνατο, αρκεί κάποιος άλλος να δεχτεί να πεθάνει στη θέση του.

Οι ηλικιωμένοι γονείς του αρνούνται να τον υποκαταστήσουν στον Άδη. Η μόνη που δέχεται είναι η γυναίκα του, η Άλκηστη. Πεθαίνοντας, ζητάει από τον άντρα της ένα πράγμα: να μην ξαναπαντρευτεί ποτέ.

Το νεκρό της σώμα είναι ακόμα άταφο, όταν η αναπάντεχη επίσκεψη του Ηρακλή αλλάζει τα δεδομένα. Ο Άδμητος, γνωστός για την φιλοξενία του, κρύβει το βαρύ πένθος από τον φίλο του και τον φιλοξενεί στο παλάτι. Ο Ηρακλής, χωρίς να γνωρίζει τη συμφορά που βαραίνει το σπίτι, πίνει και γλεντά, εξοργίζοντας με την προκλητική συμπεριφορά του τον υπηρέτη, που του αποκαλύπτει τον θάνατο της Άλκηστης. Ντροπιασμένος ο ήρωας αποφασίζει κρυφά να πράξει το αδύνατο: να φέρει πίσω τη νεκρή από το Θάνατο. Επιστρέφοντας, παραδίδει στον Άδμητο την πεπλοφορεμένη γυναίκα που συνοδεύει, για να την φιλοξενήσει, χωρίς να του αποκαλύψει ότι πρόκειται για την Άλκηστη. Ό Άδμητος, αρχικά αντιστέκεται, όμως γρήγορα  δέχεται να πάρει στο σπίτι την άγνωστή του γυναίκα, παρά το φρέσκο πένθος και τον όρκο του. Όταν όμως ανασηκώνει το πέπλο της, βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα βουβό αίνιγμα.

 Ταυτότητα παράστασης:

Μετάφραση: Κώστας Τοπούζης

Σκηνοθεσία-Επεξεργασία μετάφρασης: Κατερίνα Ευαγγελάτου

Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη

Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα

Κίνηση: Πατρίσια Απέργη

Μουσική σύνθεση: Γιώργος Πούλιος

Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής

Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου

Βοηθός σκηνοθέτη: Δήμητρα Δερμιτζάκη

Β’ Βοηθοί σκηνοθέτη: Δημήτρης Οικονομίδης, Μαριλένα Κουτρουλάκη

Βοηθός χορογράφου: Ειρήνη Καλαϊτζίδη

Βοηθός ενδυματολόγου: Ειρήνη Γεωργακίλα

Βοηθοί Σκηνογράφου: Θάλεια Μέλισσα, Μυρτώ Μεγαρίτου

Βοηθός συνθέτη: Κώστας Τσιώλης 

Διανομή:

Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος:   Άδμητος

Κίττυ Παϊταζόγλου:    Άλκηστη

Γιάννης Φέρτης:     Φέρης

Δημήτρης Παπανικολάου:   Ηρακλής

Ερρίκος Μηλιάρης:    Υπηρέτης

Κώστας Βασαρδάνης:   Απόλλων

Σωτήρης Τσακομίδης:   Θάνατος

Παιδιά: Σπύρος Γουλιέλμος, Νικόλ Φαλτσέτα

Χορός: Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Γιώργος Ζυγούρης, Στάθης Κόικας, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Αντώνης Μιχαλόπουλος, Γιώργος Νούσης, Χρήστος Ξυραφάκης, Στέλιος Παυλόπουλος, Δημόκριτος Σηφάκης, Περικλής Σκορδίλης, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Μιχαήλ Ταμπακάκης,Βαλάντης Φράγκος

Μουσικοί επί σκηνής:  Πέτρος Κασιμάτης (τρομπέτα), Κωνσταντίνος Κωστίδης (συνθεσάιζερ , synth bass, ακορντεόν), Κωνσταντίνος Τσιώλης (ακορντεόν, συνθεσάιζερ), Θοδωρής Σοφόπουλος (κρουστά , ντραμς).

Αναλυτικά η περιοδεία

21 Αυγούστου, Ηράκλειο, Δημοτικό Κηποθέατρο Νίκος Καζαντζάκης

23 Αυγούστου, Ρέθυμνο, Θέατρο Ερωφίλη

26 Αυγούστου, Χανιά, Θέατρο Ανατολικής Τάφρου

6 Σεπτεμβρίου,  Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους

11 Σεπτεμβρίου, Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο

18 Σεπτεμβρίου, Βύρωνας, Θέατρο Βράχων

Ο Αύγουστος στην Επίδαυρο παραμένει γεμάτος εκδηλώσεις. Με κύριο άξονα τις θεατρικές παραστάσεις, το πρόγραμμα πλαισιώνεται από έναν πολιτιστικό περίπατο και τη μεγάλη γιορτή λήξης στις 19 Αυγούστου.

Στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, δύο μεγάλες πρωταγωνίστριες ερμηνεύουν τους κύριους ρόλους σε δύο παραστάσεις.

Στις 4 και 5 Αυγούστου, η Μαρία Ναυπλιώτου ερμηνεύει τη Μήδεια, στην παράσταση που υπογράφει η Μαριάννα Κάλμπαρη και αποτελεί μία συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, του Θεάτρου Τέχνης και του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων. Με τον Χάρη Φραγκούλη στο ρόλο του Ιάσωνα, δεκαπέντε ηθοποιοί και τέσσερις μουσικοί, ζωντανεύουν επί σκηνής το μεγαλύτερο και αγριότερο παραμύθι που επινοήθηκε ποτέ για τον έρωτα.

 Στις 11 και 12 Αυγούστου, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ερμηνεύει την Άτοσσα στους Πέρσες του Αισχύλου, που σκηνοθετεί ο Άρης Μπινιάρης με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου. Μια παράσταση που αποθεώνει τη μουσική υφή του έργου. Ο Νίκος Ψαρράς θα βρίσκεται στο ρόλο του Δαρείου και παίζουν ακόμα ο Χάρης Χαραλάμπους (Αγγελιοφόρος), ο Αντώνης Μυριαγκός (Ξέρξης) και 15μελής χορός.

 Παράλληλα, στις 5 Αυγούστου στην Επίδαυρο θα πραγματοποιηθεί ο πολιτιστικός περίπατος «Μονοπάτια Πολιτισμού», που είχε αναβληθεί στις 21 Ιουλίου λόγω καύσωνα.

Η φετινή σαιζόν θα λήξει στις 19 Αυγούστου, με μία μεγάλη γιορτή στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Εδώ είν’ αλώνι για χορό! , ένα μεγάλο αφιέρωμα στη μουσικοχορευτική παράδοση του Μοριά, με τη συμμετοχή συγκροτημάτων από όλη την Πελοπόννησο.

Δημιουργική απασχόληση για παιδιά στην Επίδαυρο 

Το πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά στην Επίδαυρο, μετά τη μεγάλη επιτυχία και τον ενθουσιασμό με τον οποίο έγινε αποδεκτό από παιδιά και κηδεμόνες το 2016, συνεχίζεται φέτος για δεύτερη χρονιά.

Απευθύνεται σε παιδιά 4-12 ετών και σκοπό έχει τη δημιουργική απασχόλησή τους κατά τη διάρκεια της παράστασης που θα παρακολουθούν οι κηδεμόνες τους.

Η θεματική των εργαστηρίων θεάτρου, κίνησης, μουσικής, εικαστικών θα εμπνέεται από τα θέματα της εκάστοτε παράστασης, με ενότητες χωρισμένες και διαμορφωμένες, ανάλογα με το γνωστικό και ηλικιακό επίπεδο των παιδιών, έτσι ώστε να λειτουργεί το εργαστήριο ως μια γέφυρα επικοινωνίας, όπου κηδεμόνες και παιδιά μπορούν να μοιραστούν, μέσα από το δικό τους φίλτρο, τα θέματα της παράστασης που παίζεται στο θέατρο.

Το πρόγραμμα θα ξεκινάει στις 8.00 το απόγευμα ως την λήξη της παράστασης, θα πραγματοποιείται στους χώρους του Ξενία Επιδαύρου (Μουσείο Κοστουμιών), και θα πλαισιώσει τις παρακάτω παραστάσεις:

30 Ιουνίου και 1 Ιουλίου: Επτά επί Θήβας / Αισχύλου

7 & 8 Ιουλίου: Οιδίπους επί Κολωνώ / Σοφοκλή

14 & 15 Ιουλίου: Βάκχες / Ευριπίδη

21& 22 Ιουλίου: Ειρήνη / Αριστοφάνη 

28 & 29 Ιουλίου: Άλκηστη / Ευριπίδη 

4 & 5 Αυγούστου : Μήδεια / Ευριπίδη

11 & 12 Αυγούστου : Πέρσες / Αισχύλου

Κόστος για κάθε παιδί: 5 ευρώ

Για άνεργους και πολύτεκνους κηδεμόνες, τα δύο παιδιά μπορούν να συμμετέχουν με ένα εισιτήριο.

Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής στην ηλεκτρονική διεύθυνση Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. 

Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου: Ο πολιτισμός είναι η κοινή μας γλώσσα!

Σε δέκα μέρες ξεκινά και επίσημα το Φεστιβάλ Επιδαύρου και πολλοί θεατρόφιλοι και μη έχουν ήδη κάνει το πρόγραμμά τους. Άλλοι πάλι παραμένουν αναποφάσιστοι ανάμεσα στις επτά παραγωγές που θα ανέβουν στην Επίδαυρο. Εμείς μοιραζόμαστε μαζί σας τις επτά πρώτες σκέψεις που κάναμε βλέποντας το πρόγραμμα. Εξάλλου θα ήταν τουλάχιστον άδικο και άτοπο να πούμε περισσότερα πριν καν παρουσιαστούν. Γνώμη δικαιούμαστε να έχουμε μόνο για εκείνη που ανοίγει το Φεστιβάλ των Επιδαυρίων, την οποία είδαμε ιδίοις όμμασι.

Ιδού λοιπόν οι 7 αρχαίες τραγωδίες και οι 7 πρώτοι λόγοι που θέλουμε να τις παρακολουθήσουμε!

Η παράσταση: «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου (30/6-1/7)
Τσέζαρις Γκραουζίνις, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος
Ο λόγος: Είναι το μόνο «σιγουράκι». Ξέρεις, αν μη τι άλλο, ότι δεν θα απογοητευτείς. Εξαιρετική μετάφραση (Γιώργος Μπλάνας), μια σκηνοθεσία που δίνει μια ουσιαστικά σύγχρονη ματιά σεβόμενη το κείμενο και μια εξαιρετική ερμηνεία από τον Γιάννη Στάνκογλου.

Διαβάστε εδώ την κριτική της παράστασης.

Η παράσταση: «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή (7-8/7)
Σταύρος Τσακίρης
Ο λόγος: Ένας θίασος εξαιρετικών ηθοποιών (Δημήτρης Λιγνάδης, Κώστας Καζάκος, Κόρα Καρβούνη, Άρης Τρουπάκης, Δημήτρης Ήμελλος, Δημήτρης Λάλος) – η μουσική του Μίνωα Μάτσα.

Η παράσταση: «Βάκχες» του Ευριπίδη (14-15/7)
Έκτορας Λυγίζος, ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας
Ο λόγος: Ο ίδιος ο σκηνοθέτης (παίζει και στην παράσταση), που φαίνεται να ερευνά εδώ και χρόνια (το 2013 είχαμε δει παράστασή του στο Θέατρο του Νέου Κόσμου), και ο θίασος, στον οποίο συμμετέχουν ορισμένοι από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς τους (Στέργιογλου, Πρωτόπαππα, Πανταζάρας, Ευστρατιάδου κ.ά.).

Η παράσταση: «Ειρήνη» του Αριστοφάνη (21-22/7)
Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, Εθνικό Θέατρο
Ο λόγος: Εκτός του ότι είναι η μοναδική κωμωδία που θα ανέβει φέτος στα Επιδαύρια, για τους φιλόμουσους και μόνο η συμμετοχή της Καμεράτας είναι βασικό κίνητρο.

Η παράσταση: « Άλκηστη» του Ευριπίδη (28-29/7)
Κατερίνας Ευαγγελάτου, Εθνικό Θέατρο
Ο λόγος: Μια τραγωδία που σπάνια ανεβαίνει, η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα της ταλαντούχας Κατερίνας Ευαγγελάτου στην Επίδαυρο και ένας θίασος εξαιρετικών ηθοποιών.

Η παράσταση: «Μήδεια» του Ευριπίδη (4-5/8)
Μαριάννα Κάλμπαρη, Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν-ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων
Ο λόγος: Για να δεις τη Μαρία Ναυπλιώτου ως Μήδεια να μάχεται ενάντια στον Χάρη Φραγκούλη ως Ιάσονα.

Η παράσταση: «Πέρσες» του Αισχύλου (11-12/8)
Άρης Μπινιάρης, Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου
Ο λόγος: Ο ΘΟΚ επιστρέφει στην Επίδαυρο και η επιλογή του Άρη Μπινιάρη στο σκηνοθετικό τιμόνι προδιαθέτει πολύ θετικά, σε συνδυασμό με την πολύπειρη Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.

Αυτοί είναι μόνο κάποιοι λόγοι για να ξεκινήσει κανείς την εκδρομή για το αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Είμαστε σίγουροι ότι οι καλλιτέχνες θα αναδείξουν πολλούς περισσότερους. Επιλέξτε τους δικούς σας, βάλτε στο πρόγραμμα την παράσταση που εκφράζει τα γούστα σας, πάρτε την κατάλληλη παρέα και ξεκινήστε για τη γη της Αργολίδας. Εκεί, όταν τα φώτα σβήσουν, υψώσεις το βλέμμα στον ξάστερο ουρανό, ακούσεις μέσα στη σιωπή τον γκιώνη και παρακολουθήσεις το χορό να βηματίζει αργά προς το κοίλον, είσαι σίγουρος ότι βρίσκεσαι στο σωστό μέρος, στη μήτρα του θεάτρου.

*Θα ακολουθήσει άρθρο για το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου.

Στην αρχή χτυπάω διακριτικά την τεράστια μαύρη πόρτα του Tempus Verum-Εν Αθήναις στο Γκάζι. Είμαι κάπως μαγκωμένη, καθώς δεν τον έχω ξανασυναντήσει. Το δεύτερο χτύπημα είναι πιο αποφασιστικό και η πόρτα ανοίγει σε μερικά δευτερόλεπτα.

Ο μουσάτος άντρας με υποδέχεται χαμογελαστός και με πολλή ευγένεια μου προσφέρει μια καρέκλα για να καθίσω. Η σκηνή του θεάτρου, η οποία φέτος στο πρώτο της ξεκίνημα μας χάρισε ένα μπουκέτο θεατρικών συγκινήσεων, είναι γεμάτη σκόρπια αντικείμενα, μαρτυρώντας τον πολύωρο μόχθο που απαιτούν τα σεμινάρια και οι πρόβες.

Ο Δημήτρης Λάλος μοιάζει ενσωματωμένος σε αυτό το σκηνικό. Εξάλλου, όπως ο ίδιος θα επισημάνει, «στόχος του ήταν να μπορεί να πηγαίνει στη δουλειά του και να φεύγει από αυτή ό,τι ώρα επιθυμεί». Πράγματι, το νούμερο 19 της οδού Ιάκχου έχει γίνει το σπίτι του τον τελευταίο χρόνο.

Καθισμένος απέναντί μου λίγες βδομάδες πριν πατήσει για δεύτερη φορά το κοίλον της Επιδαύρου για να ερμηνεύσει τον Πολυνείκη στην τραγωδία του Ευριπίδη, απαντά με αφοπλιστική ειλικρίνεια στο καθετί. Ίσως γιατί η φιλοσοφία του συνοψίζεται στη φράση «καλές είναι οι προθέσεις, ωστόσο σημαντικότερες είναι οι πράξεις». Ακόμα και αν αυτό αφορά τον σπουδαιότερο ρόλο της ζωής του, αυτόν του πατέρα, που ετοιμάζεται να παίξει σε λίγους μήνες...

Φέτος δεν σας είδαμε καθόλου επί σκηνής, μολονότι ήσασταν πολύ δραστήριος καλλιτεχνικά. Σας έλειψε αυτό;
Ήταν τόσο γεμάτη η χρονιά που πέρασε που δεν με απασχόλησε αυτό, αν και το θέατρο έχει πολλές εκφάνσεις και συνάμα είναι και ένα. Όταν σκηνοθετείς, ταυτόχρονα δουλεύεις και την υποκριτική σου και το αντίθετο. Με κάποιο τρόπο το ένα τροφοδοτεί το άλλο, επομένως δεν μου έλειψε.

Στην Επίδαυρο είναι η δεύτερη φορά που πηγαίνετε…
Όντως, είναι η δεύτερη φορά.

Τι αποκομίσατε από την προηγούμενη εμπειρία σας;
Έχω τις καλύτερες αναμνήσεις. Είναι ένα φοβερό θέατρο. Όταν τελείωσα πέρυσι την παράσταση, σκεφτόμουν πως θα ήθελα να επιστρέψω και πάλι. Είναι ένας εκπληκτικός χώρος, ένα απαράμιλλο κτίσμα, το οποίο περιμένει εμάς να… το ολοκληρώσουμε κάπως.

Συνεπώς, ισχύει αυτό που υποστηρίζουν όλοι, ότι είναι συναρπαστικό να παίζεις στην Επίδαυρο, ότι είναι ιδιαίτερη η αίσθηση που έχεις όταν βρίσκεσαι στον συγκεκριμένο χώρο; Ναι, πράγματι. Στην Επίδαυρο μπορείς να βρεθείς και ως επισκέπτης, να απολαύσεις το χώρο από αρχαιολογική άποψη. Όταν όμως βρεθείς εκεί ως ηθοποιός και αλληλεπιδράσεις με το χώρο που πλέον λειτουργεί ως θέατρο, δηλαδή για το σκοπό που έχει κατασκευαστεί, τότε είναι κάτι μοναδικό, μεγαλειώδες.

Την τραγωδία στην οποία συμμετέχετε, τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ», πώς την αποκωδικοποιείτε;
Το πώς αποκωδικοποιώ εγώ μια τραγωδία είναι κάτι σχετικό, γιατί μια τραγωδία επιδέχεται πάρα πολλές αναγνώσεις και αυτό καθιστά τα εν λόγω κείμενα τόσο σπουδαία. Ένα από τα θέματα που θίγονται στο συγκεκριμένο δραματικό έργο είναι το πώς παρέρχεται ο άνθρωπος ο παλιός, ο θρυλικός, γιατί ο χαρακτήρας που ερμηνεύω εγώ είναι του Πολυνείκη. Αντιπροσωπεύει τον θρυλικό άνθρωπο που πίστευε πως έπρεπε να πάρει το νόμο στα χέρια του, πως δικαιωματικά έπρεπε να κυβερνήσει. Πιστεύω πως ένα από τα ζητήματα που επισημαίνονται είναι ότι αυτό πλέον παύει να υφίσταται και επικρατεί η δημοκρατία, επιβάλλονται οι νόμοι. Σε αυτό έγκειται και ο προβληματισμός του χαρακτήρα που υποδύομαι: γιατί δεν κυβερνά εκείνος ενώ είναι ο πρωτότοκος και κυβερνά ο δευτερότοκος επειδή απλώς έχει πείσει με το λόγο του. Στην ουσία ο άλλος κέρδισε τις εκλογές. Ένα λοιπόν από τα θέματα που πραγματεύεται το εν λόγω κείμενο είναι αυτό: πως φεύγει το παλιό και έρχεται το καινούργιο∙ πως φεύγει αυτός που θέλει να πάρει το νόμο στα χέρια του και τη θέση του παίρνει ο άνθρωπος της πόλης.

Διαβάζω στο Δελτίο Τύπου: «Ένας παλιός μύθος παρουσιασμένος από ένα θίασο σημερινών ανθρώπων, που προσπαθεί να τον φέρει σε ζωντανό διάλογο με το σήμερα, ώστε να αφυπνίσει τις συνειδήσεις ενάντια στις προκαταλήψεις που μας χωρίζουν». Πώς επιτυγχάνεται σήμερα ο ζωντανός διάλογος με το αρχαίο δράμα;
Αυτό φαίνεται στην πράξη. Στην ερώτηση αυτή πιστεύω πως θα μπορούσα να απαντήσω μετά την περιοδεία. Τότε θα έχω διαπιστώσει αν θα έχει επιτευχθεί αυτό.

 Το ίδιο ισχύει και για την αφύπνιση των συνειδήσεων;
Νομίζω ναι. Αν και στόχος του θεάτρου είναι να αφυπνίσει, να καταδείξει, να καταγγείλει, να εμπνεύσει, να γεφυρώσει χάσματα, να φωτίσει. Ελπίζω να τα καταφέρουμε ως προς αυτό, να υλοποιηθεί ο συγκεκριμένος στόχος.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που σκέφτηκα μόλις έμαθα γι’ αυτή την παράσταση είναι πώς θα καταφέρουν τόσοι ηθοποιοί που δεν είναι απλώς ηθοποιοί αλλά και σκηνοθέτες και δάσκαλοι να συνυπάρξουν και να συμπορευτούν για την υλοποίηση του οράματος ενός άλλου σκηνοθέτη.
Αυτό είναι πολύ εύκολο. Σε εμάς ήταν εύκολο. Ένας άνθρωπος που έχει σκηνοθετήσει, που έχει διδάξει, και τώρα καλείται να λειτουργήσει ως ηθοποιός, πρώτον αποκωδικοποιεί πολύ γρήγορα τις προθέσεις, δεύτερον γνωρίζει πάρα πολύ καλά τη θέση του. Έτσι τοποθετείται σωστά και αυτό διευκολύνει την όλη διαδικασία.

Δεν παίρνετε πρωτοβουλίες; Δεν εκφράζετε δικές σας απόψεις;
Όταν συμβαίνει, συμβαίνει με τρόπο δημιουργικό και συνάδει με τη θέση στην οποία βρισκόμαστε. Κανένας δεν έχει ούτε μία φορά πεταχτεί να πει τη δική του ιδέα. Εξάλλου όλοι έχουμε άποψη. Όμως, όταν έχεις περάσει από τη θέση του σκηνοθέτη και σου έχει συμβεί κάποιος ηθοποιός να σου έχει πει τι να κάνεις, ξέρεις ότι δεν πρέπει να κάνεις το ίδιο. Φέρεσαι σωστά και πειθαρχείς ευκολότερα.

Τη σεζόν που μας πέρασε  σκηνοθετήσατε τελείως διαφορετικές παραστάσεις. Συνεργαστήκατε και με μαθητές σας και με επαγγελματίες ηθοποιούς. Για παράδειγμα, στο «Αποχαιρετιστήριο δείπνο» και στους «Πνεύμονες». Τι σας πρόσφερε η μια συνεργασία και τι η άλλη;
Τελικά, όλοι, ακόμα και όσοι δεν έχουν εμπειρία, προσαρμόζονται. Όταν υπάρχει συγκεκριμένη τεχνική ‒αυτό που λέμε αστειευόμενοι ότι «η τεχνική ακόμα και νεκρούς ανασταίνει»‒, τότε όλοι μπορούν να λειτουργήσουν αρμονικά, και οι επαγγελματίες και όσοι τώρα ξεκινούν στο χώρο της υποκριτικής, αν και τα παιδιά με τα οποία δούλεψα ήταν επαγγελματίες, με την έννοια ότι είχαν τελειώσει τη σχολή και ήθελαν να βιοποριστούν από το θέατρο ‒ και βιοπορίζονται αυτή τη στιγμή από το θέατρο, καθώς παίζουν σε διάφορες παραστάσεις. Αποκόμισα τα καλύτερα και στις δύο περιπτώσεις. Διαπίστωσα ότι, όταν κάποιος είναι μεθοδικός, έχει αποτέλεσμα.

Δεν είναι περισσότερο tabula rasa τα νεότερα παιδιά;
Πιστεύω πως ενίοτε είναι πιθανό να συμβεί και το αντίθετο, γιατί όσο πιο πολλά ξέρεις τόσο πιο πολλά συνειδητοποιείς ότι δεν ξέρεις. Με τη Βάσω (την Καβαλλιεράτου), για παράδειγμα, που δούλεψα, η οποία έχει εργαστεί και στην Αγγλία και έχει τη δική της ομάδα, παρόλο που είχε τόσες γνώσεις, είχε τόσες ώστε να είναι tabula rasa. Μερικές φορές χρειάζεται και αυτό, να φτάσεις σε ένα σημείο να γεμίσει το ποτήρι σου ώστε να είσαι σε θέση να το αδειάσεις. Μπορεί βέβαια να συμβεί και το αντίθετο, κάποιος που δεν είναι τόσο έμπειρος να νομίζει ότι είναι και να έχει άποψη. Δεν είναι μονόδρομος.

Εξαρτάται και από τον άνθρωπο και από τον καλλιτέχνη…
Ακριβώς.

Όταν ξεκινήσατε να φτιάξετε αυτόν το χώρο (το Τempus Verum), ποιοι ήταν οι στόχοι σας;
Αν είχα σώας τας φρένας, δεν θα ήμουν εδώ, θα ήμουν σπίτι μου (γέλια). Εννοώ ότι το εν λόγω εγχείρημα είχε μεγάλο βαθμό δυσκολίας, καθώς έπρεπε διαχειριστώ οικονομικά, επιχειρηματικά και διοικητικά ένα χώρο που απαιτούσε τα πάντα από μένα. Η πρώτη χρονιά όμως πήγε πάρα πολύ καλά και εγώ έδωσα ό,τι είχα και δεν είχα, αφοσιώθηκα στο εγχείρημά μου. Ήθελα να τα καταφέρω και μέχρι σήμερα πάμε καλά. Στόχος μου ήταν να μη χρωστάω και δεν χρωστάω. Από καλλιτεχνική άποψη στόχος μου ήταν να μπορώ να πηγαίνω στη δουλειά μου και να φεύγω από αυτή ό,τι ώρα επιθυμώ. Είναι διαφορετικό όταν συμμετέχεις στο όραμα κάποιου και διαφορετικό όταν έχεις το δικό σου όραμα. Για να υλοποιήσεις το δικό σου όραμα, πρέπει να έχεις το δικό σου χώρο και να διαθέτεις το χρόνο σου όπως εσύ κρίνεις. Η ζωή είναι ένα συνονθύλευμα πραγμάτων. Προσπαθώ να επιβιώσω και, αν είμαι τυχερός και κάνω πραγματικότητα το όραμά μου, έχει καλώς. Μπορεί όμως και να αποτύχω.

Οπότε το θέατρο είναι για σας συνυφασμένο περισσότερο με μια ανάγκη, με μια επιθυμία ή με μια συνήθεια;
Σίγουρα με όλα και ίσως έχει σχέση και με άλλα πράγματα, πιο μύχια, πιο σκοτεινά, τα οποία ακόμη δεν έχω ανακαλύψει. Υπάρχουν και άλλες δυνάμεις μέσα μας που μας ωθούν να πράττουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Για παράδειγμα, η αίσθηση της ανεξαρτησίας δεν είναι πάντα αθώα. Ίσως συνδέεται με τη μη υποταγή, ενδεχομένως να εκφράζει το ψώνιο κάποιου.

Είναι δυνατόν όμως ένας ηθοποιός να μην είναι «ψώνιο» με την καλή έννοια, να μην έχει φιλοδοξίες;
Δεν μπορώ να απαντήσω με σιγουριά. Ο Γιέρζι Γκροτόφσκι μιλά για τον «άγιο ηθοποιό», που δεν τον ενδιαφέρει τίποτα, που αφιερώνει το σώμα του στην υπηρεσία της τέχνης, που θυσιάζει τον εαυτό του για το καλό της ανθρωπότητας και δεν το πουλά, μαζί με την ψυχή του, για να κερδίσει χρήματα. Μπορεί να υπάρχει και καλή και κακή φιλοδοξία. Είναι κάποια θέματα που, ενώ νομίζεις πως τα γνωρίζεις, τελικά αποδεικνύεται ότι τα αγνοείς.

Αυτά σας απασχολούσαν εξαρχής ή σας προβληματίζουν περισσότερο με την πάροδο του χρόνου;
Όσο μεγαλώνω, ωριμάζω. Άλλωστε οι πράξεις μας είναι αυτές που μας χαρακτηρίζουν. Αυτό συνδέεται κάπως με την ερώτηση που μου έκανες για την παράσταση σε σχέση με το Δελτίο Τύπου. Όλα τα Δελτία Τύπου αναφέρουν τις προθέσεις του καλλιτέχνη, αλλά το βασικό είναι αυτό που θα καταφέρει. Οι πράξεις μας είναι αυτές που τελικά μας εκφράζουν. Αν δεν πράξεις, δεν είναι δυνατό να κοιτάξεις πίσω, να κάνεις τον απολογισμό σου και να καταλάβεις ποιος είσαι. Εγώ κοιτάζοντας πίσω και διαπιστώνοντας ότι ασχολούμαι όλη μέρα με το θέατρο, συνειδητοποιώ ότι μάλλον είμαι θεατράνθρωπος. Είμαι άμεσα συνδεδεμένος με το θέατρο. Αυτό αποδεικνύεται από τις πράξεις μου, όχι από τις προθέσεις μου. Άρα, μεγαλώνοντας κοιτάζεις πίσω και μελετάς όσα έχεις κάνει και όχι αυτά που θέλεις να πράξεις. Όλοι θέλουμε να κάνουμε τα καλύτερα, το θέμα όμως είναι τι πραγματικά καταφέρνουμε.

Πέρα από το θέατρο υπάρχει ζωή για σας; Ασχολείστε με κάτι άλλο;
Με την οικογένειά μου. Η γυναίκα μου είναι έγκυος, περιμένουμε το παιδί μας τον Οκτώβρη. Από τη μια μεριά λοιπόν είναι το θέατρο και από την άλλη η οικογένειά μου.

Το γεγονός ότι περιμένετε παιδί έχει επηρεάσει τον τρόπο σκέψης σας;
Η απάντησή μου αυτή τη στιγμή είναι όχι. Όπως ήδη ανέφερα, καλές είναι οι προθέσεις, ωστόσο σημαντικότερες είναι οι πράξεις. Όχι ότι οι προθέσεις δεν έχουν αξία, δεν θέλω να παρεξηγηθώ.

Κάνετε όνειρα γι’ αυτό το μωρό;
Όχι, δεν κάνω όνειρα. Θα κάνει τα δικά του όνειρα. Εγώ δεν μπορώ να ονειρευτώ για κάποιον άλλο, πόσο μάλλον για ένα πλάσμα που δεν έχει γεννηθεί ακόμη. Εγώ κάνω τα δικά μου όνειρα. Αν μέσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και κάποιοι άλλοι, έχει καλώς.

Επόμενα σχέδια…
Θα συνεχίσουμε του χρόνου μάλλον τους «Πνεύμονες». Θα κάνω το «Τάβλι», που είχα ανεβάσει και παλιότερα, με τους ίδιους ηθοποιούς. Επίσης, θα επαναληφθεί το «Έξυπνο πουλί», η περσινή παραγωγή που πήγε πολύ καλά. Από κει και πέρα θα αναζητήσω το επόμενο εργαλείο με το οποίο θα κάνουμε κάτι που θα έχει νόημα.

Ο Δημήτρης Λάλος είναι ο Πολυνείκης στην παράσταση «Οιδίπους επί Κολωνώ» που θα παρουσιαστεί στην Επίδαυρο στις 7 και 8 Ιουλίου.

Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης
Σκηνοθεσία: Σταύρος Σ. Τσακίρης
Επεξεργασία κειμένου: Σταύρος Σ. Τσακίρης, Δήμητρα Πετροπούλου
Διανομή: Δημήτρης Λιγνάδης (Ξένος), Κώστας Καζάκος (Οιδίπους), Κόρα Καρβούνη (Αντιγόνη), Τζέννυ Κόλλια (Ισμήνη), Άρης Τρουπάκης (Θησέας), Δημήτρης Ήμελλος (Κρέων), Δημήτρης Λάλος (Πολυνείκης)
Χορός Ψαλτών: Πέτρος Δασκαλοθανάσης, Παναγιώτης Διαμαντόπουλος, Θεόδωρος Παλτόγλου, Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης
Χορός Πολιτών: Αντριάνα Ανδρέοβιτς, Βαλέρια Δημητριάδου, Παναγιώτης Καμμένος, Ορέστης Καρύδας, Αγγελίνα Κλαυδιανού

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ

Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφιδάς  και Άρης Ασπρούλης 

«Άλκηστη» του Ευριπίδη

28 και 29 Ιουλίου, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

ΗΡΑΚΛΗΣ-Μακάρι, Άδμητε, να είχα τη δύναμη να σου φέρω 

τη γυναίκα σου απ’τον Άδη, αυτή τη χαρά να στη δώσω.

ΑΔΜΗΤΟΣ-Το ξέρω, θα το’θελες αλλά πώς; Οι νεκροί δεν ξανάρχονται.

Το Εθνικό Θέατρο φέτος το καλοκαίρι θα παρουσιάσει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και συγχρόνως αινιγματικά έργα του Ευριπίδη, την «Άλκηστη», αναθέτοντας την παρουσίασή του στην Κατερίνα Ευαγγελάτου, που πραγματοποιεί την πρώτη της σκηνοθεσία στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.

Υπόθεση του έργου

Ο Απόλλωνας, τιμωρημένος από τον Δία, αναγκάστηκε να υπηρετήσει σαν κοινός θνητός τον βασιλιά των Φερών, Άδμητο. Ως αντάλλαγμα για τη φιλόξενη και ευγενική συμπεριφορά του βασιλιά, ο θεός τού χάρισε το μοναδικό προνόμιο να ξεφύγει από τον πρόωρο θάνατο, αρκεί κάποιος άλλος να δεχτεί να πεθάνει στη θέση του.

Οι ηλικιωμένοι γονείς του αρνούνται να τον υποκαταστήσουν στον Άδη. Η μόνη που δέχεται είναι η γυναίκα του, η Άλκηστη. Πεθαίνοντας, ζητάει από τον άντρα της ένα πράγμα: να μην ξαναπαντρευτεί ποτέ.

Το νεκρό της σώμα είναι ακόμα άταφο, όταν η αναπάντεχη επίσκεψη του Ηρακλή αλλάζει τα δεδομένα. Ο Άδμητος, γνωστός για την φιλοξενία του, κρύβει το βαρύ πένθος από τον φίλο του και τον φιλοξενεί στο παλάτι. Ο Ηρακλής, χωρίς να γνωρίζει τη συμφορά που βαραίνει το σπίτι, πίνει και γλεντά, εξοργίζοντας με την προκλητική συμπεριφορά του τον υπηρέτη, που του αποκαλύπτει τον θάνατο της Άλκηστης. Ντροπιασμένος ο ήρωας αποφασίζει κρυφά να πράξει το αδύνατο: να φέρει πίσω τη νεκρή από το Θάνατο. Επιστρέφοντας, παραδίδει στον Άδμητο την πεπλοφορεμένη γυναίκα που συνοδεύει, για να την φιλοξενήσει, χωρίς να του αποκαλύψει ότι πρόκειται για την Άλκηστη. Ό Άδμητος, αρχικά αντιστέκεται, όμως γρήγορα  δέχεται να πάρει στο σπίτι την άγνωστή του γυναίκα, παρά το φρέσκο πένθος και τον όρκο του. Όταν όμως ανασηκώνει το πέπλο της, βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα βουβό αίνιγμα.

Όπως σημειώνει η Κατερίνα Ευαγγελάτου: η συνύπαρξη τραγικών και κωμικών στοιχείων στο έργο, οι εκπληκτικές ρεαλιστικές του λεπτομέρειες, καθώς και το αινιγματικό τέλος του, καθιστούν την Άλκηστη μοναδική και δυσχεραίνουν την ειδολογική κατάταξή της. Αν είναι τραγωδία, τότε είναι μια τραγωδία που γελάει σαρκαστικά και κλείνει δίχως κάθαρση. Αν είναι κωμωδία, τότε το γέλιο παγώνει στα χείλη μας σαν διαρκής υπενθύμιση της θνητότητάς μας. Το φινάλε είναι ειρωνικό και διφορούμενο: η Άλκηστη και επιστρέφει από το Θάνατο και δεν επιστρέφει. Η παράσταση τοποθετεί το έργο σε μία ανδροκρατούμενη στρατιωτική κοινωνία της νεότερης Ελλάδας, όπου η ζωή της Γυναίκας είναι σαφώς μικρότερης αξίας από εκείνη του Άνδρα και οι πολίτες δεν τολμούν να αντιταχθούν στις εντολές του αρχηγού τους. Ήδη την εποχή που γράφτηκε (438 π.Χ) η Άλκηστη ήταν ένα τολμηρό σχόλιο στους ηγέτες αλλά και στο θεσμό του γάμου.

Η παράσταση επιχειρεί να αναδείξει τη συνύπαρξη των δύο Κόσμων του έργου, του ρεαλισμού και της ποίησης, του πικρού σαρκαστικού χιούμορ και του αγωνίας του ανθρώπου μπροστά στον Θάνατο. Η Άλκηστη είναι για εμάς ένα αδυσώπητο, κυνικό δράμα που γελά σαρκαστικά.

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Κώστας Τοπούζης

Σκηνοθεσία-Επεξεργασία μετάφρασης: Κατερίνα Ευαγγελάτου

Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη

Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα

Κίνηση: Πατρίσια Απέργη

Μουσική: Γιώργος Πούλιος

Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής

Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου

Βοηθός σκηνοθέτη: Δήμητρα Δερμιτζάκη

Β’ Βοηθοί σκηνοθέτη: Δημήτρης Οικονομίδης, Μαριλένα Κουτρουλάκη

Βοηθός χορογράφου: Ειρήνη Καλαϊτζίδη

Βοηθός ενδυματολόγου: Ειρήνη Γεωργακίλα 

Βοηθοί Σκηνογράφου: Θάλεια Μέλισσα, Μυρτώ Μεγαρίτου

Διανομή

Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος: Άδμητος

Κίττυ Παϊταζόγλου:     Άλκηστη

Γιάννης Φέρτης: Φέρης

Δημήτρης Παπανικολάου: Ηρακλής

Ερρίκος Μηλιάρης:             Υπηρέτης

Κώστας Βασαρδάνης:               Απόλλων

Σωτήρης Τσακομίδης:             Θάνατος

Παιδιά: Σπύρος Γουλιέλμος, Νικόλ Φαλτσέτα

Χορός

Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Γιώργος Ζυγούρης, Στάθης Κόικας, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Αντώνης Μιχαλόπουλος, Γιώργος Νούσης, Χρήστος Ξυραφάκης, Στέλιος Παυλόπουλος, Δημόκριτος Σηφάκης, Περικλής Σκορδίλης, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Μιχαήλ Ταμπακάκης, 

Βαλάντης Φράγκος

Μουσικοί επί σκηνής:  Κωνσταντίνος Κωστίδης, Κωνσταντίνος Τσιώλης,Θοδωρής Σοφόπουλος.

Αναλυτικά η περιοδεία

• 21 Αυγούστου, Ηράκλειο, Δημοτικό Κηποθέατρο Νίκος Καζαντζάκης

• 24 Αυγούστου, Ρέθυμνο, Θέατρο Ερωφίλη

• 26 Αυγούστου, Χανιά, Θέατρο Ανατολικής Τάφρου

• 6 Σεπτεμβρίου,  Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους

• 11 Σεπτεμβρίου, Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο

• 14 Σεπτεμβρίου, Ωδείο Ηρώδου  Αττικού

Συζητώντας με τον Κώστα Καζάκο είναι σαν να μιλάς με τη ζώσα ιστορία του ελληνικού θεάτρου.

Τον συναντώ στο μικρό του γραφείο στο θέατρο Τζένη Καρέζη. Στους τέσσερις τοίχους διάσπαρτες οι φωτογραφίες εκείνων που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σφράγισαν τη θεατρική του ζωή. Πιο μεγάλη και σε πλεονεκτική θέση η φωτογραφία του δασκάλου του, του Κάρολου Κουν.

Ο Κώστας Καζάκος συμπληρώνει φέτος 82 χρόνια ζωής, αλλά η καθημερινότητά του μοιάζει περισσότερο με αυτή ενός 30χρονου. Το πρωί μάθημα στη Δραματική Σχολή και μετά πρόβα μέχρι το βράδυ για τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ», που ετοιμάζεται να υποδυθεί στις 8 και 9 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη και με μία εκλεκτή ομάδα ηθοποιών να τον πλαισιώνει (Δ. Λιγνάδης, Κ. Καρβούνη, Δ. Λάλος, Δ. Ήμελλος, Τζ. Κόλλια, Α. Τρουπάκης).

Ξεκινώντας τη συζήτηση μας ξέρω ότι έχω στη διάθεση μου μόνο μισή ώρα. Ευτυχώς ο χρόνος διαστέλλεται μαγικά και καταλήγουμε να μιλάμε σχεδόν δύο ώρες. Και πάλι όμως νιώθω ότι αφήσαμε πολλά που δεν είπαμε. Με παρηγορεί το γεγονός ότι στην πραγματικότητα και δύο μέρες να κουβεντιάζαμε το ίδιο θα ένιωθα. Ο λόγος είναι απλός. Μιλώντας με τον Κώστα Καζάκο είναι σαν να μιλάς με τη ζώσα ιστορία του ελληνικού θεάτρου. 64 χρόνια θεατρικής ζωής. Από τη Σχολή Σταυράκου και το Θέατρο Τέχνης των αρχών του ’50 μέχρι το θιασαρχικό του ντεμπούτο με τη Τζένη Καρέζη, την κοινή τους πορεία, το θεατρικό τους σπίτι, την Επίδαυρο, το Ηρώδειο, το Σχολείο Υποκριτικής…  Την ίδια στιγμή όμως έχεις μπροστά σου κι έναν σύγχρονο άνθρωπο με οξύ πνεύμα, κοινωνική δράση και ουσιαστική γνώση και αγάπη για την τέχνη του. Έχεις δηλαδή μπροστά σου έναν πραγματικά γοητευτικό και βαθιά φιλοσοφημένο άνθρωπο, που συνεχίζει να ζει και να εργάζεται με πάθος. Και με κάτι τέτοιους ανθρώπους η συζήτηση δεν τελειώνει ποτέ.

Ο Οιδίποδας και η ανθρώπινη περιπέτεια

Ένα βασικό στοιχείο που έχουν οι τραγικοί είναι το θέμα της εξουσίας και πόσο διαφθείρεται ο άνθρωπος που την ασκεί. Αυτά τα έργα στη βάση τους είναι επαναστατικά. Οι μεγάλοι ποιητές ανατρέπουν ό,τι προσπαθούμε να κρατήσουμε σταθερό. Κι αυτό γιατί όλα πρέπει να εξελίσσονται και να μεταβάλλονται. Είναι φυσικός νόμος. Η φιλοσοφία, η τέχνη και η επιστήμη υπακούουν σε αυτόν τον νόμο. Οι εξουσίες έχουν πάντα την τάση να είναι ακίνητες.

Ο Οιδίποδας δεν δέχεται ότι μπορεί η μοίρα του να καθορίζεται από τους θεούς. Τη ζωή μου θα την καθορίσω εγώ, λέει. Και όταν καταλαβαίνει ότι κάποια πράγματα δεν ορίζονται από αυτόν, τότε βγάζει τα μάτια του. Είναι σαν να λέει ότι εγώ αυτό δεν θέλω να το βλέπω. Στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» ο ήρωας φέρει πια αυτή τη γνώση. Κουβαλά όλο αυτό το βασανιστήριο της φθοράς και των γηρατειών και βρίσκεται στο τέλος της ανθρώπινης περιπέτειας. Σε αυτό που εμβαθύνει ο Σοφοκλής είναι το πώς οφείλει ο άνθρωπος να στέκεται μπροστά στον θάνατο. Ο θάνατος είναι ένα από τα κύρια γεγονότα της ζωής μας και σίγουρα το πιο προσωπικό. Δεν συμμετέχει κανείς άλλος σε αυτό πέρα από τον εαυτό μας. Αυτό που μας διδάσκουν όλοι οι ποιητές σε όλες τις εποχές είναι το πώς ο άνθρωπος πρέπει να ξεπερνάει τους φόβους του, να μην συμβιβάζεται μαζί τους και να αγωνίζεται να τους υπερβεί. Έτσι μόνο αποκτά ομορφιά. Ο ’’Οιδίποδας επί Κολωνώ’’ είναι ένα βαθιά αισιόδοξο έργο.

Η πρώτη… επεισοδιακή συνάντηση με τον Οιδίποδα

Το καλοκαίρι του 1989 παρουσιάσαμε με τη Τζένη τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία του Ρόμπερτ Στούρουα. Ο Στούρουα υπήρξε ένας σπουδαίος, ριζοσπάστης σκηνοθέτης. Ήθελε λοιπόν να ενοχλήσει το κατεστημένο με τη σκηνοθεσία του. Έκανε εξαιρετική δουλειά, αλλά δεν είχαμε τον απαιτούμενο χρόνο. Είχαμε μόνο δύο μήνες προβών, γιατί διαφορετικά θα πέφταμε έξω οικονομικά. Σε δύο μήνες όμως δεν βγαίνουν αυτά τα έργα. Μέχρι τη μέση του έργου, έτσι όπως το δούλευε ο Στούρουα, έβγαινε ένα καταπληκτικό αποτέλεσμα. Αν ολοκληρωνόταν αυτή η δουλειά θα είχε γίνει κάτι σημαντικό. Έμεινε όμως στη μέση. Το υπόλοιπο έγινε στα γρήγορα για να προλάβουμε την πρεμιέρα και νομίζω ότι έκανε κάποιες ατυχείς επιλογές, όπως το να βάλει την Άννα Μακράκη ως Αγγελιοφόρο να ανάψει τσιγάρο στην Επίδαυρο λίγο πριν το τέλος της παράστασης. Του λέγαμε εμείς «άστο καλύτερα, μην το βάζεις αυτό!», ανυποχώρητος αυτός. Ε, βλέποντας το τσιγάρο αντέδρασε μια παρέα, ακολούθησε μια άλλη, άρχισαν να ακούγονται κάτι γιουχαΐσματα. Εγώ έπρεπε να βγω αμέσως μετά ως Οιδίποδας, που μόλις έχει βγάλει τα μάτια του. Η κορυφαία σκηνή του έργου. Δυο σελίδες μονόλογος. Η Τζένη με παρακάλαγε στα παρασκήνια να μην βγω. Τι να μην βγω; Δεν γίνονται αυτά. Με έπιασε ο διάολος να κάνω τα πάντα για  να ξεχαστεί γρήγορα αυτό το φάλτσο. Μετά από τις πρώτες αράδες του μονολόγου ηρέμησε ο κόσμος και στο τέλος πήρα και χειροκρότημα. Το θεώρησα μία προσωπική μου νίκη. Ξεχάστηκε και το τσιγάρο και όλα. Δεν βαριέσαι. Τίποτα δεν είναι πραγματικά πρωτοποριακό. Όλα είναι παμπάλαια. Όλα έχουν γίνει και ξαναγίνει. Απλώς δεν τα ξέρουμε. Στα προηγμένα θέατρα έξω, στις πολιτισμένες κοινωνίες, όλα αυτά έχουν δοκιμαστεί εδώ και εικοσαετίες.

Αριστερός από κούνια

Από τα παιδικά μου χρόνια στον Πύργο όλες μου οι επιρροές ήταν από τον χώρο της Αριστεράς. Στην κατοχή το σπίτι μας ήταν κέντρο διερχομένων. Ερχόντουσαν δέκα δέκα από το βουνό οι αντάρτες, κοιμόντουσαν σ’ εμάς και φεύγανε πάλι το πρωί. Μετά την απελευθέρωση απολύθηκε ο πατέρας μου λόγω πολιτικών φρονημάτων, μπήκε φυλακή για έναν χρόνο κάτω στον Πύργο και μετά τον στείλανε εξορία στα νησιά μέχρι το 1952. Το 1948 αναγκαστήκαμε να φύγουμε από τον Πύργο. Δεν μπορούσαμε να ζήσουμε εκεί κάτω λόγω του εμφυλιακού μίσους και ήρθαμε τέσσερα κουτσούβελα και η μάνα μου στην Αθήνα. Για την οικογένεια μου άρχισε η κατοχή μετά την απελευθέρωση. Το οποίο φυσικά ισχύει και για τη  μισή Ελλάδα. Διωγμοί, φυλακίσεις, εξορίες… Εγώ από τα δεκατρία μου δούλευα μεροκάματο σε διάφορες δουλειές. Έχω φάει πολύ χαμαλίκι μέχρι να επιστρέψει από την εξορία ο πατέρας μου. Δούλευα όλη μέρα και πήγαινα το βράδυ σχολείο, στο νυχτερινό γυμνάσιο στο Παγκράτι. Εκεί φοιτούσαν συνήθως παπάδες και χωροφύλακες, γιατί παίρνοντας το απολυτήριο θα μπορούσαν να ανέβουν την ιεραρχία, να γίνει λοχίας ο ένας, ιερέας ο άλλος. Δεν ήταν σχολείο εκείνο το πράγμα, ήταν κάτι ανατριχιαστικό.

Εγώ ήθελα να μπω στο Πανεπιστήμιο. Σκοτώθηκα να διαβάσω, να δώσω εξετάσεις, αλλά τελικά δεν μπόρεσα να μπω, γιατί χρειαζόταν τότε πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων. Πήγα να γραφτώ στη γραμματεία της σχολής και ήταν ένας τύπος εκεί που με κοίταγε κάνοντας κάτι νοήματα. «Το χαρτί» μου λέει. «Ποιο χαρτί;» του λέω. «Το χαρτί», μου λέει, «μην κάνεις ότι δεν καταλαβαίνεις!» Κι έτσι έκλεισε η πόρτα του πανεπιστημίου για εμένα.

Το 1952 επέστρεψε ο πατέρας μου από την εξορία και πήρα κι εγώ μια ανάσα από τις υποχρεώσεις της οικογένειας που είχα αναλάβει. Έκατσα έναν χρόνο να δω τι θα κάνω και το ’53 περνώντας τυχαία απέξω από τη Σχολή Κινηματογράφου του Σταυράκου είδα το όνομα του φίλου και συμμαθητή μου, του Χρήστου Δαχτυλίδη, στη λίστα των επιτυχόντων και αποφάσισα να πάω να δώσω κι εγώ εξετάσεις. Και με πήρανε.

Η γνωριμία με τον Κουν

Αυτό που θεωρώ τύχη είναι ότι στη Σχολή του Σταυράκου γνώρισα τον Κουν. Το 1953 η Σχολή του νεοσύστατου τότε Θεάτρου Τέχνης συμπλήρωνε τα πρώτα τρία χρόνια λειτουργίας της βγάζοντας τους πρώτους απόφοιτους της. Με τους ηθοποιούς αυτούς άνοιξε το 1954 το Υπόγειο ο Κουν στο υπόγειο του Κινηματογράφου Ορφέα. Εκεί μέσα ανανεώθηκε το ελληνικό θέατρο.

Τις πρόβες για την πρώτη εκείνη παράσταση τις έκανε στη Σχολή του Σταυράκου. Επειδή όμως δεν είχε λεφτά για να πληρώσει νοίκι, είχε συμφωνήσει να κάνει δύο ώρες μάθημα την εβδομάδα στη σχολή. Ήταν θυμάμαι κάθε Τετάρτη, τέσσερις με έξι το απόγευμα. Βλέπαμε έναν άνθρωπο με μεγάλο κούτελο, σαν τον Μάο Τσε Τουνγκ, να κάθεται σε ένα δωμάτιο της σχολής και να περιμένει τους μαθητές. Δεν πάταγε κανένας. Αυτό εμένα με κέντρισε. Είχε έναν μαγνητισμό, μία ακτινοβολία, αλλά φυσικά δεν το βλέπανε αυτό όλοι. Μαζί με τον Δαχτυλίδη λοιπόν γίναμε οι δύο και μοναδικοί μαθητές του. Ετοιμάζαμε κάθε εβδομάδα τέσσερα πέντε κομμάτια αυτοσχεδιασμούς και του τα παρουσιάζαμε για να μην αισθάνεται άσχημα ότι δεν κάνει τίποτα. Ο Κουν μάλλον εκτίμησε το φιλότιμο μου και την προσήλωση σε αυτό που έκανα, και προς το τέλος του έτους μου πρότεινε να πάω στη Σχολή του Τέχνης. Εγώ χαράς ευαγγέλια! Από τότε πήγαινα και δούλευα μαζί με τους άλλους στο Υπόγειο για να το μετατρέψουμε από αμερικάνικο καμπαρέ, που ήταν , στο γνωστό Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης στην οδό Πεσμαζόγλου. Κουβαλάγαμε χώμα με τα ζεμπίλια πάνω στη Σταδίου. Μιλάμε για πολλή δουλειά, χύσαμε ιδρώτα για να το φτιάξουμε. Και έγινε η πρώτη παράσταση εκεί τον Ιούνιο του 1954. Ήταν , θυμάμαι, η «Μικρή μας πόλη» του Θόρντον Ουάιλντερ και πήραμε όλοι μέρος. Ήμουν κι εγώ ανάμεσα στους κομπάρσους και έλεγα μάλιστα και μια φράση.

Μετά πήγα στη Σχολή κανονικά. Δούλευα στο θέατρο και φοιτούσα παράλληλα. Τέλειωσα και τη Σχολή του Σταυράκου. Έκανα και το ντεμπούτο μου στον κινηματογράφο το ‘53, με την «Αρπαγή της Περσεφόνης» σε σενάριο του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Έτσι γνώρισα τον Καμπανέλλη και γίναμε φίλοι. Ένας σπουδαίος άνθρωπος. Σπάνιος.

Η εμπειρία του «Ελεύθερου Θεάτρου»

Το 1958 μία ομάδα από μαθητές του Κουν φτιάξαμε τον θίασο του «Ελεύθερου Θεάτρου». Τότε έφυγα από το Τέχνης. Έπρεπε να φύγω πια, γιατί και η μαθητεία πρέπει κάποια στιγμή να τελειώνει. Λέμε «γηράσκω αεί διδασκόμενος» αλλά από τη ζωή, όχι από έναν μόνο άνθρωπο.  Ήταν μία πολύ μεγάλη εμπειρία το «Ελεύθερο Θέατρο». Ήταν σαν να κάναμε δεκαπέντε χρόνια θέατρο, τόσο μεγάλη πείρα αποκομίσαμε. Ο καθένας αισθανόταν υπεύθυνος για όλη την ομάδα και την κάθε παράσταση ξεχωριστά. Κάναμε έναν χρόνο περιοδεία σε όλη την Ελλάδα με διάφορα έργα. Έξι συνολικά, ανάμεσα τους η «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι, η «Ήρα και το παγώνι» του Ο’ Κέιζι, το «Φιντανάκι» του Χορν. Εμψυχωτής μας και σκηνοθέτης μας ήταν ο Λεωνίδας Τριβιζάς, που είχε κι αυτός τελειώσει το Τέχνης, αλλά ο Κουν τον είχε πάρει στη σχολή με τον όρο να ασχοληθεί μετά με τη σκηνοθεσία και όχι με την υποκριτική. Περιοδεία, χειμώνας, χιονοθύελλες, να φορτώνουμε, να ξεφορτώνουμε. Είχαμε φτάσει να κάνουμε πάνω στην περιοχή της Καστοριάς πέντε παραστάσεις την ημέρα. Το πρωί μία στρατιωτική, μετά με άλλο έργο μία μαθητική, μία ακόμα νωρίς το απόγευμα και δύο τελευταίες απόγευμα και βράδυ με διαφορετικά έργα. Είχαμε κάνει μέσα σε μία εβδομάδα 17 παραστάσεις. Αυτό μας ατσάλωσε. Μεγάλη υπόθεση.

Κοινωνικά παρών

Παράλληλα με το θέατρο παρέμεινα ενεργός και στο πολιτικοκοινωνικό πεδίο. Τη δεκαετία του ’50 και του ’60 το ΚΚΕ ήταν στην παρανομία. Οργανώθηκα λοιπόν στην ΕΔΑ. Ο πατέρας μου άλλωστε ήταν φίλος με τον Ηλία Ηλιού, ήταν μαζί στην εξορία στην Ικαρία, στο ίδιο δωμάτιο μαζί με άλλους έξι. Πήγαινα στη Δραγατσανίου, στην Πλατεία Κλαυθμώνος που ήταν τα γραφεία της ΕΔΑ, και έπαιρνα μέρος σε διάφορες δράσεις. Θυμάμαι τον πολιτικό εκείνο σεισμό του’58, που βγήκε η ΕΔΑ αξιωματική αντιπολίτευση και παλάβωσε το Παλάτι και η Κυβέρνηση. Είχαν περάσει εννιά χρόνια από το τέλος του Εμφυλίου και μόλις τέσσερα από τότε που σταμάτησαν οι εκτελέσεις. Μέσα σε τέσσερα χρόνια λοιπόν η ΕΔΑ έβγαλε 25%. Τρελάθηκαν. Νόμιζαν ότι το είχαν αφαλοκόψει το κίνημα. Και η αλήθεια είναι ότι σ’ εκείνα τα χρόνια καθαρίστηκε ο ανθός του τόπου. Φάγανε κόσμο τα στρατοδικεία! Χώρια τι έφυγε έξω. Έγινε ξεκαθάρισμα, όπως συμβαίνει πάντα βέβαια. Ο νόμος του νικητή.

Για τη Τζένη

Η Τζένη είχε έναν χαρακτήρα επιθετικό, ήταν αυθόρμητη στις αντιδράσεις της. Είχε κουλτούρα και καλλιέργεια το κορίτσι αυτό. Πιθανώς να έπαιξε ρόλο που έβγαλε το γαλλικό σχολείο. Όλη αυτή τη γαλλική κουλτούρα την έπαιζε στα δάχτυλα. Είχε όμως και τη δύναμη να ανανεώνεται. Αυτή τη δύναμη είτε την έχεις είτε όχι. Με επιρροές απέξω δεν την αποκτάς αυτή. Δεν περίμενε εμένα η Τζένη για να αλλάξει. Αντιλαμβανόταν τον κίνδυνο και έκανε αναστροφή. Δεν ήθελε να τυποποιηθεί και να βαλτώσει. Κι όλα αυτά ενώ είχε ήδη γίνει σταρ από τα πρώτα της βήματα. Αυτό ήθελε μεγάλο καλλιτεχνικό θάρρος, γιατί υπήρχε πάντα και η έννοια του ταμείου και το άγχος της απήχησης στο κοινό. Αυτό που θαύμαζα όμως πιο πολύ σ’ εκείνη ήταν η ειλικρίνεια και η καθαρότητα του χαρακτήρα της. Δεν είχε δεύτερες σκέψεις η Τζένη.

Όταν τη φέρνω στο μυαλό μου 25 χρόνια μετά τον χαμό της νιώθω ευγνωμοσύνη. Ευγνωμοσύνη μόνο μπορεί να αισθάνεται κανείς για τους ανθρώπους που γνώρισε, που τον επηρέασαν, που τους επηρέασε, που έγινε αυτό το πάρε δώσε της ζωής. Το παρελθόν μας το κουβαλάμε. Εμείς είμαστε το παρελθόν μας. Αυτό μας έχει διαμορφώσει. Ό,τι έχουμε ζήσει είμαστε. Δεν αλλάζει αυτό.

Στα χρόνια της Χούντας

Μετά την Αποστασία και την παράδοση της εξουσίας από τον Παπανδρέου στον Βασιλιά, το αίσχος αυτό με το κωλόπαιδο εκείνο, ήταν βέβαιο ότι τις εκλογές του ’67 θα τις κέρδιζε η ΕΔΑ. Και φυσικά δεν έγιναν εκλογές. Δεν τις αφήσανε. Έγινε η Χούντα. Τι να σου πω τώρα… Ήταν γελοίοι. Δεν αισθανόσουν ότι κινδύνευες τόσο πολύ, γελάγαμε. Δεν είχαμε αίσθηση του κινδύνου. Μας τραβολογούσανε μέρα νύχτα, κόψτε αυτό, κατεβάστε την παράσταση, κάντε τούτο, κάντε το άλλο… Όχι μόνο στο «Μεγάλο μας τσίρκο», αλλά και πριν. Όλο το θέατρο πάλευε να βρει έναν τρόπο να μιλήσει γι’ αυτό που συνέβαινε. Ανέβαζε ο Κουν αμερικάνικο έργο και έγραφε ότι είναι Ισπανού συγγραφέα για να του το εγκρίνουν λόγω Φράνκο. Εμείς ψαχνόμασταν  τι να ανεβάσουμε. Πρώτα ανεβάσαμε το «Η κυρία δε με μέλλει», μια εκπληκτική κωμωδία. Και φτιάξαμε μία αυλαία στο θέατρο Διάνα, που τη ζωγράφισε ο σκηνογράφος Γιάννης Καρύδης γράφοντας πάνω της τη Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Γαλλικής Επανάστασης. Πώπω, τι γινόταν από κάτω! Το ‘πιάνε ο κόσμος αμέσως, πριν αρχίσει η παράσταση. Άρχισαν από την Ασφάλεια: «Να την κατεβάσετε!» «Μα για τη Γαλλική Επανάσταση λέει το έργο. Δεν είναι δικό μας» να απαντάμε εμείς. Δεν την βγάλαμε ποτέ την αυλαία.

Μετά ανεβάσαμε το «Ασπασία και Περικλής» του Καμπανέλλη. Δεν ήταν καλό έργο. Και ο ίδιος το ήξερε και δεν το έβαλε μετέπειτα στα άπαντα του. Το έγραψε στο γόνατο για να ακουστεί από τη σκηνή «Ο Επιτάφιος» του Ρίτσου. Εντάξει, την έκανε τη δουλειά του. Στο τέλος φτάσαμε στο «Μεγάλο μας τσίρκο». Είχε την ιδέα ο Καμπανέλλης. Από παλιά τον έτρωγε αυτός ο μύθος του Κρόνου που τρώει τα παιδιά του και μέσα από αυτόν ήθελε να μιλήσει για την Ελλάδα που τρώει τα παιδιά της. Σιγά σιγά γράφτηκε. Κράτησε ενάμιση χρόνο το ξενύχτι και το κουβεντολόι για να στηθεί όλο το έργο, ένα σπονδυλωτό κείμενο. Έγραφε πέντε κομμάτια ο Καμπανέλλης, μισό μας άφηνε η λογοκρισία. Ήταν εκεί μία επιτροπή λογοκρισίας, που αποτελούνταν από μία καθηγήτρια της Νομικής, έναν καθηγητή Φιλοσοφίας και έναν θεατρικό συγγραφέα της εποχής, τον Ιμπροχώρη, που έγραφε φαρσοκωμωδίες. Με έπιανε αυτός και μου έλεγε: «Τι μαλακίες γράφει ο Καμπανέλλης! Έλα να σου δώσω εγώ ένα έργο μου να κάνετε επιτυχία!» «Ε, λέω τι να κάνουμε; Με τον Καμπανέλλη συνεργαζόμαστε…» Τα μπλέκαμε όσο μπορούσαμε, τα στέλναμε ανάποδα τα κείμενα για να μην καταλαβαίνουν. Όμως μυρίστηκαν ότι κάτι πάει να γίνει και ήρθαν στη γενική δοκιμή να δουν την παράσταση. Μάζεψα τον θίασο και αποφασίσαμε να παίξουμε την παράσταση με τέτοιο τρόπο που να μην καταλάβουν τίποτα. Κανονικά κράταγε τρεις ώρες η παράσταση. Στη γενικά την παίξαμε μέσα σε μία ώρα! Φυσέκι! Δεν καταλάβαινες Θεό! Μείνανε οι άνθρωποι, μας έλεγαν «Τι ηλιοθιότητες είναι αυτές! Θα καταστραφείτε!» «Ε, τι να κάνουμε; Αυτό μας έλαχε!» απαντούσαμε. Την άλλη μέρα κράτησε τεσσερισήμισι ώρες η παράσταση από τις επεμβάσεις του κόσμου!

Υπομονή και αγώνας

Η ιστορία μας έχει διδάξει ότι όσο σκληραίνουν οι συνθήκες, όσο εξαθλιώνεται ο κόσμος, όσο μένει αγράμματος και πεινάει, καθηλώνεται. Όλα αυτά δεν λειτουργούν ως αιτίες για ριζοσπαστικοποίηση, αλλά το αντίθετο. Βέβαια υπάρχουν και αντισώματα πάντα μέσα στην κοινωνία. Το θέμα όμως είναι πότε θα αφυπνιστεί ο κόσμος, να πάψει να ζητάει σωτήρες, να πάψει να ζητάει στηρίγματα έξω από αυτόν, γιατί αυτά είναι σαθρά. Τα στηρίγματα πρέπει να είναι μέσα μας. Γι’ αυτό το βασικό χρέος που έχει ο κάθε νοήμων άνθρωπος σ’ αυτές τις δύσκολες εποχές είναι η προσπάθεια αφύπνισης του λαού μας, η τόνωση του ηθικού του, να ξέρει ότι αυτός έχει τη δύναμη στα χέρια του και πρέπει να την χειριστεί. Έχεις να παλέψεις με το οργανωμένο σύστημα, που έχει όλα τα μέσα στα χέρια του: την παιδεία, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό. Και το πολεμάς με λιανοτούφεκα. Θέλει υπομονή και αγώνα. Δεν γίνεται αλλιώς.

 Τον Κώστα Καζάκο θα δούμε στις 8 και 9 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στην παράσταση "Οιδίπους Επί Κολωνώ" σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Τα πέρατα της ψυχής δε θα βρεις προχωρώντας,

όσο μακριά κι αν σε φέρει ο δρόμος.

Στο δέντρο της σιωπής κρέμονται

οι καρποί της γαλήνης.

[Ηράκλειτος]

O Σταύρος Τσακίρης, στην τέταρτη κάθοδο του στο Αργολικό θέατρο, σκηνοθετεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου τη σπανιότερα παρουσιαζόμενη τραγωδία του Σοφοκλή, «Οιδίπους επί Κολωνώ». Η τελευταία που συνέθεσε ο πιο αγαπητός των τραγικών και αναγνωρίζεται ως το αριστούργημά του. Με τον Κώστα Καζάκο στον ομώνυμο ρόλο κι έναν σημαντικό θίασο πρωταγωνιστών: Δημήτρης Λιγνάδης, Κόρα Καρβούνη, Τζέννυ Κόλλια, Άρης Τρουπάκης, Δημήτρης Ήμελλος, Δημήτρης Λάλος. Σε νέα μετάφραση από τον Δημήτρη Δημητριάδη και πρωτότυπη μουσική του Μίνου Μάτσα, η οποία εκτελείται ζωντανά κατά τη διάρκεια της παράστασης, από τις φωνές τεσσάρων ιεροψαλτών, ως ένα παράλληλο κείμενο εν είδει χορού. Προμηθευτείτε έγκαιρα τα εισιτήριά σας στο  https://www.viva.gr/tickets/theater/greekfestival/oidipous-epi-kolono-1/

Το έργο

Το νόημα αυτής της τραγωδίας θα μπορούσε να εκφραστεί με το κείμενο που έγραψε ο Α. Σοπενάουερ: «Δεν υπάρχει κάτι σταθερό στην ασταθή ζωή· ούτε ατέλειωτος πόνος, ούτε αιώνια ευχαρίστηση, ούτε εντύπωση που ν’ αντέχει, ούτε ενθουσιασμός που να μην ξεθυμαίνει, ούτε υψηλή ιδέα που να στέκει ακλόνητη σαν κανόνας σ’ ολόκληρη την ύπαρξη. Όλα διαλύονται στον χείμαρρο των χρόνων» και συμπέραινε παρακάτω: «Η ζωή είναι ένα δάνειο που το παίρνουμε από τη γέννησή μας και οι πόνοι και τα βάσανα είναι οι καθημερινοί τόκοι».

Η υπόθεση

Ο "Ξένος" Οιδίπους, μετά από τη δεκαετή περιπλάνησή του στον κόσμο των ανώνυμων και των κυνηγημένων, φτάνει τυφλός και ρακένδυτος στο άλσος του Κολωνού, στις παρυφές της πόλεως των Αθηνών, ζητώντας "φιλοξενία" από τους ντόπιους. Χρειάζεται επιτέλους έναν τόπο για ν’ αναπαυθεί. Διαισθάνεται ότι το τέλος πλησιάζει. Μόνος συμπαραστάτης του, η κόρη και αδελφή του Αντιγόνη. Μετά από διαπραγματεύσεις με το τάγμα των φυλάκων και τον ίδιο τον βασιλιά Θησέα, του επιτρέπεται να κατοικήσει στα σύνορα. Ένα ενδιάμεσο διαφορετικών πολιτισμών, ένα ενδιάμεσο στη νομιμότητα και την παρανομία, βιώνοντας το ανάμεσα στη Ζωή και τον Θάνατο.  Μέσα από τις συναντήσεις του με τον Θησέα, τον Κρέοντα, τη μικρή του κόρη- αδελφή Ισμήνη, αλλά και τον γιο - αδελφό του Πολυνείκη, κάνει την τελευταία ανασκόπηση της ζωής και στοχάζεται για το παράλογο του ανθρώπινου Βίου. Δίκαια, λοιπόν, θεωρείται πως αυτή η τραγωδία αποτελεί το δραματουργικό πυρήνα των έργων του Μπέκετ και του Καμύ και, ίσως, όλου του σύγχρονου θεάτρου.

Η παράσταση

Η καινούργια μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη, μέσα από την ιδιαίτερη χρήση των ιστορικών διαστρωματώσεων της ελληνικής γλώσσας, δίνει τον καμβά για μια πνευματική συνάντηση θεατών και θιάσου με την παράδοση και τη μοντερνικότητα. Ο Σταύρος Τσακίρης, ερευνά μια φόρμα αφήγησης της τραγωδίας σαν μια κοινή γιορτή θεατών και ηθοποιών, που δημιουργείται τη στιγμή που συναντώνται στον προκαθορισμένο χώρο του θεάτρου. Σ' ένα άδειο τοπίο, με τη χρήση ελάχιστων αντικειμένων, παρακολουθούμε σαν μια  «παραβολή» τις τελευταίες στιγμές του Οιδίποδα. Ένας παλιός μύθος παρουσιασμένος από έναν θίασο σημερινών ανθρώπων, που προσπαθεί να τον φέρει σε ζωντανό διάλογο με το σήμερα, ώστε ν’ αφυπνίσει τις συνειδήσεις ενάντια στις προκαταλήψεις που μας χωρίζουν. Οι ηθοποιοί «ντύνονται» τους ήρωες, που εμφανίζονται κι εξαφανίζονται σαν οπτασίες του ετοιμοθάνατου Οιδίποδα. Το ίδιο και οι χώροι. Σχηματίζονται, αλλάζουν και αναιρούνται «μαγικά». Η συνεχής παρουσία της μουσικής του Μίνου Μάτσα, σαν ένα παράλληλο κείμενο, που εκτελείται μόνο από τις φωνές τεσσάρων ιεροψαλτών, δίνει στο θέαμα τον χαρακτήρα παρουσίασης ενός επικολυρικού ποιήματος. Στον ομώνυμο ρόλο, ο μεγάλος Έλληνας ηθοποιός Κώστας Καζάκος, επικεφαλής ενός θιάσου που αποτελείται από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της νέας γενιάς. O Δημήτρης Λιγνάδης επωμίζεται έναν ιδιαίτερο ρόλο, που «ενώνει» το σήμερα με τον μύθο.

Συντελεστές

Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης    

Σκηνοθεσία: Σταύρος  Σ. Τσακίρης          

Επεξεργασία κειμένου: Σταύρος  Σ. Τσακίρης - Δήμητρα Πετροπούλου

Σκηνικά: Κέννυ Μακ Λέλλαν                  

Κοστούμια: Θάλεια Ιστικοπούλου          

Μουσική: Μίνως Μάτσας                               

Δραματουργός: Λουίζα Αρκουμανέα

Μάσκες: Εύα Νικολοπούλου

Αφίσα: Αλέξανδρος Ψυχούλης

Μουσική προετοιμασία: Μάριον Πελεκάνου

Μουσική διδασκαλία: Bαλέρια Δημητριάδου

Βοηθός Σκηνοθέτη: Χάρης Πεχλιβανίδης         

Φωτογραφίες – Βίντεο:  Πάτροκλος Σκαφίδας

Επικοινωνία:  Άρης Ασπρούλης

Δ/νση παραγωγής:  Γιώργος Σύρμας  

Παραγωγή: Venus A.E. 

Διανομή (Με Σειρά Εμφάνισης)

Ξένος:  Δημήτρης Λιγνάδης            

Οιδίπους:  Κώστας Καζάκος                    

Αντιγόνη:  Κόρα Καρβούνη                      

Ισμήνη:   Τζέννυ Κόλλια                        

Θησέας:  Άρης Τρουπάκης               

Κρέων:  Δημήτρης Ήμελλος            

Πολυνείκης: Δημήτρης Λάλος                  

Χορός Ψαλτών:  Πέτρος Δασκαλοθανάσης, Παναγιώτης Διαμαντόπουλος, Θεόδωρος Παλτόγλου, Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης                    

Χορός Πολιτών: Αντριάνα Ανδρέοβιτς, Βαλέρια Δημητριάδου, Παναγιώτης Καμμένος, Ορέστης Καρύδας, Αγγελίνα Κλαυδιανού

Πρώτη δημοσίευση στο http://texnes-plus.blogspot.gr/ στις 22/8/16

«Θέλω να ζήσω εκεί όπου ο πιο μεγάλος ‘‘μπελάς’’ είναι ο φίλος που σε συναντά στο δρόμο και σε καλεί στο σπίτι του γιατί αρραβωνιάζει το γιο του και έχει τραπέζι».

Ένα δάσος μέσα στο δάσος και το κοίλον την Επιδαύρου ήταν έτοιμο να υποδεχτεί την παράσταση. Τα φώτα έσβησαν και η πιο μαγική στιγμή είχε φτάσει. Το ατελείωτο μουρμουρητό έδωσε τη θέση του στην ιερή σιωπή. Το σκηνικό φωτίστηκε μοναδικά. Ένα πουλάκι πέρασε πεταχτά από το σύννεφο που δημιούργησε η Έλλη Παπαγεωργακοπούλου σαν να καλωσόριζε και αυτό μαζί με το κοινό τούς ηθοποιούς στον τόπο του. Προφητικό το γρήγορο φτερούγισμά του, καθώς λίγο αργότερα η Επίδαυρος πλημμύρισε πουλιά!

Οι Όρνιθες του Καραθάνου ήταν άνθρωποι, αλλά από τα σώματά τους ξεπετάγονταν χρωματιστά φτερά. Ήταν άνθρωποι, αλλά είχαν φωνές αηδονιών, όπως η Νατάσσα Μποφίλιου. Λικνίζονταν στην ορχήστρα της Επιδαύρου σαν κύκνοι. Είχαν συγχρονισμό αποδημητικών πτηνών (καλοδουλεμένη κίνηση από την Αμάλια Μπένετ). Βρέχονταν άφοβα από τις σταγόνες της ξαφνικής μπόρας, αφού με το πρώτο τίναγμα τα φτερά τους θα στέγνωναν. Αγαπούσαν το πιο μικρό ξερόκλαδο, την παπαρούνα ,το χαμομήλι, το γκαζόν, γιατί τα έτρεφε.

Οι Όρνιθες του Καραθάνου ήταν μια φανταστική ομάδα ηθοποιών που τα έδωσαν όλα επί σκηνής και χαιρόσουν να τους απολαμβάνεις. Στο αργολικό θέατρο φώλιασαν ταλέντο, τεχνική, γνώση και έμπνευση.

Το δίδυμο Καραθάνος-Σερβετάλης υποδύθηκαν τις δύο ανθρώπινες φιγούρες, τον Πεισθέταιρο και τον Ευελπίδη, με μέτρο, εσωτερικότητα, αλλά και εντυπωσιακή σκηνική εγρήγορση. 

Αρης Σερβετάλης-Νίκος Καραθάνος

Ο Χρήστος Λούλης, αγνώριστος στο ρόλο του Τυρέα, θύμιζε μάλλον τον Γιάννη Σερβετά και έδωσε ρεσιτάλ στη σκηνή του καλέσματος των πουλιών. Ένα φοβερό τρίο, οι Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Μαρία Διακοπαναγιώτου και 'Εμιλυ Κολιανδρή, επιτέθηκε στους εχθρούς της Νεφελοκοκκυγίας βγάζοντας το μανιφέστο του. Ο σκηνικά γοητευτικός Άγγελος Παπαδημητρίου εμφανίστηκε σαν συγγενής που έφερε γλυκά σε βαφτίσια. Η βασίλισσα Ελισάβετ Αλίκη Αλεξανδράκη κρατούσε πεισματικά την τσάντα της. Ένας τρυποκάρυδος –αυτό και αν ήταν πουλί!– κυριολεκτικά πετούσε και τον απέδωσε μοναδικά ο Μιχάλης Σαράντης

Ο Μιχάλης Σαράντης

Η κιτς θεά Ίρις, με καρναβαλικό κοστούμι από τη Βραζιλία, βίωσε με απίστευτη υστερία το δράμα των θεών μπροστά στα μάτια των θεατών και δεν μπορούσε να πάρει τα πόδια της από τη λιωμένη τούρτα στο πρόσωπο της Γαλήνης Χατζηπασχάλη. Ο Γιάννης Κότσιφας ήταν συγκινητικός και ανθρώπινος ως θεός Προμηθέας. Μια εντυπωσιακή κότα, το μοναδικό πτηνό με αληθινά φτερά, η Φωτεινή Μπαξεβάνη, σε μια σκηνή από δεύτερη διάσταση διέκοψε τον Ευελπίδη από την περιγραφή των βασανιστηρίων με το επικό «Σκάσε». Επίσης, πολύ καλοί ήταν οι Έκτορας Λιάτσος, Κωνσταντίνος Μπιμπής και Φοίβος Ριμένας σε ρόλους πουλιών και θεών. Ο Νίκος Καραθάνος είχε στη διάθεσή του μια ομάδα ταλαντούχων ηθοποιών που κατάφερε να την απογειώσει ερμηνευτικά.

Επέλεξε όμως να εμπλουτίσει το θίασό του με τον πιο ιδανικό πατέρα των θεών, βάζοντας στη θέση του Δία τον Γιάννη Σεβδικαλή, που έχασε και τα δύο του πόδια σε ατύχημα, θέλοντας έτσι να στείλει μήνυμα ότι τα όνειρα δεν ακρωτηριάζονται. Ότι υπάρχουν και τα φτερά της ψυχής. Σήμερα ο Γιάννης μοιράζει τα μετάλλια που κερδίζει στους αγώνες σε ανθρώπους που αγαπά! Ο γύρος της ορχήστρας που μας χάρισε, συνδεδεμένος συγκυριακά και με τη συναισθηματική φόρτιση των αγώνων στο Ρίο, ήταν μια ανατριχιαστική στιγμή. 

Η αηδόνα του δεν ήταν ηθοποιός, ήταν η Βασιλική Δρίβα, μια γυναίκα που δεν ψήλωσε πολύ και την έβγαλε από τη φωλιά της ο Τυρέας, ο Χρήστος Λούλης, την τοποθέτησε στη θυμέλη και εκείνη ντυμένη σαν πριγκιποπούλα ξεκίνησε να μιλά για τα πουλιά, για τον έρωτα, για την ευτυχία... φώναξε δυνατά «Αγάπη- τσίου-τσίου!» και καταχειροκροτήθηκε. Στο σημείο αυτό βέβαια η λεπτή γραμμή με το μελό μάλλον χάθηκε λιγάκι... Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Νίκος Καραθάνος συνεργάζεται με τη Δρίβα, καθώς την είδαμε και στη «Σαλώμη», μόνο που τότε δεν είχε τόσο μεγάλο μονόλογο και η παρουσία της ήταν περισσότερο συμβολική. Εδώ, μετά την ιστορία που διηγήθηκε, παρέμεινε στο χορό των Ορνίθων και υπήρχαν στιγμές που προκαλούσαν μάλλον αμηχανία, καθώς μεταφερόταν από αγκαλιά σε αγκαλιά. 

Βασιλική Δρίβα- Γιάννης Σεβδικαλής

 Στην παράσταση συμμετείχε και η Νατάσσα Μποφίλιου και τις περισσότερες φορές έγινε ένα με το χορό των πουλιών. Χόρεψε ακόμα και γυμνόστηθη κάτω από την μπόρα. Τα τραγούδια που ερμήνευσε συνολικά ήταν μόλις τρία. Ένα κομμάτι μάλιστα συνδέθηκε εξαιρετικά με την ιστορία του πουλιού-Κατσιωλέα, που δεν είχε χώμα να θάψει τον πατέρα του. «Στρώσε χώμα να ριζώσει το τραγούδι μου». Ένα ξένο κομμάτι έγινε μοναδικό μουσικό χαλί σε μια σκηνή ορνιθομαχίας και το τελευταίο παρηγοριά στον πληγωμένο Προμηθέα. 

Γενικότερα όμως η παράσταση δεν είχε μουσική ταυτότητα. Ήταν λίγο από όλα. Ακούσαμε σχεδόν όλους τους ήχους, από ραπ, ζεϊμπέκικο (με τον Άγγελο Παπαδημητρίου να κάνει στροφές πάνω από την Αγγελική Δρίβα), ηλεκτρικές κιθάρες, αλλά μελωδία δεν μας έμεινε. Είναι αυτή η αίσθηση όταν σηκώνεσαι από τη θέση σου, κατηφορίζεις σιγά σιγά, αυτές οι πέτρες και έρχονται μαζί με τα συναισθήματα και τις πρώτες σκέψεις στο νου, οι νότες της παράστασης σε συνοδεύουν μέχρι την έξοδο. Εδώ μάταια πίεζε το μυαλό τη γλώσσα να μετακινηθεί μήπως και παραγάγει κάποιον ήχο.

Ο Νίκος Καραθάνος εμπλούτισε τη «Νεφελοκοκκυγία» του με πάρα πολλά ευρήματα και ιδέες, κάνοντάς τη αρκετές φορές υπερφίαλη. Η διάρκεια της παράστασης (2 ώρες και 15 λεπτά) θα μπορούσε να ήταν σίγουρα μικρότερη. Επίσης άλλαξε, πέραν όλων των άλλων, το φινάλε του έργου. Δεν είδαμε πουθενά τη γαμήλια ένωση του Πεισθέταιρου με τη θεά Βασιλεία. Παρακολουθήσαμε ένα φινάλε, δικής του έμπνευσης, με ένα μαγικό πάρτι μεταξύ θεών, πουλιών και ανθρώπων και μια εντυπωσιακή τεράστια φωτεινή λευκή σφαίρα να στροβιλίζεται στο κέντρο του αργολικού κοίλου και όλους να χορεύουν σε ξέφρενους ρυθμούς. Η απόπειρα φαντασίωσης της γαμήλιας ένωσης από το σκηνοθέτη σε ένα νεανικό beach party κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι ήταν καίρια μεταφορά, καθώς δυναμικός και κρίσιμος παράγοντας συγγραφής ενός θεατρικού έργου είναι όχι μόνο οι απόψεις και το ταλέντο του δημιουργού του, αλλά και η άποψη που ο συγγραφέας πιστεύει πως θα είχε το κοινό του. Δύσκολα λοιπόν σήμερα το happy end σηματοδοτείται με ένα γάμο.

Παρά τις όποιες διαφωνίες μας και τις πάρα πάρα πολλές φλυαρίες της, η παράσταση στο σύνολό της κέρδισε το κοινό. Ήταν σαν να ήθελες να σου δώσει κάποιος πολλά φιλιά και να σε γεμίσει και λίγα σάλια μέσα στο πάθος του... Τι θα έκανες; Τον άφηνες να σε φιλήσει.

* Η παράσταση θα παρουσιαστεί ξανά για 5 παραστάσεις τον Σεπτέμβριο στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών στις 17, 18, 21, 22, & 23 Σεπτεμβρίου 2016.