Από τον Αναστάση Πινακουλάκη

 

 

Μαζί με τη νέα χρονιά, το Θέατρο Τ υποδέχεται την ομάδα Θέατρο Πρόταση και την επιτυχημένη παράσταση «Γράμμα στον πατέρα» του Franz Kafka, που ανεβαίνει από τις 6 έως τις 16 Ιανουαρίου, σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή.

Η παράσταση, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2019 διανύοντας μία εξαιρετικά επιτυχημένη διαδρομή στον χώρο του Μπενσουσάν Χαν (42 παραστάσεις από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Μάρτιο του 2020), αποτελεί την πρώτη θεατρική μεταφορά του προσωπικού κειμένου του Kafka, το οποίο απευθύνεται στον πατέρα του, μιλώντας για όλα όσα δεν τόλμησε ποτέ να του πει.

Λίγο πριν πεθάνει από φυματίωση, ο Kafka γράφει μία επιστολή στον πατέρα του – ένα γράμμα που δεν επιδόθηκε ποτέ – μιλώντας με αφοπλιστική ειλικρίνεια για την τραυματική σχέση μαζί του, σχέση που αποτελεί κλειδί για την κατανόηση του ψυχισμού και του έργου του. Μέσα από τον παραληρηματικό λόγο ενός ανθρώπου που θέλει να προλάβει να εκφράσει όσα έχει μέσα του πριν φύγει από τη ζωή, αποκαλύπτεται ένας πατέρας-τύραννος που μισεί ό,τι δεν καταλαβαίνει και ό,τι δεν του μοιάζει, που χρησιμοποιεί την απειλή και την τιμωρία ως μέθοδο συμμόρφωσης και ασκεί λεκτική βία στα παιδιά του για να τα επαναφέρει στον μοναδικό «σωστό» δρόμο που μπορεί να αποδεχτεί: τον δικό του.  

«Με χτυπούσες ασταμάτητα με τα λόγια σου.»

Τρεις ηθοποιοί επί σκηνής, μας μεταφέρουν στον κόσμο που έζησε και μεγάλωσε ο Franz Kafka, αλλά και στον κόσμο που θα ήθελε να έχει ζήσει, αν ο πατέρας του μπορούσε να κατανοήσει και να αποδεχτεί τη διαφορετικότητά του.

«Δεν φτάνουν οι θυσίες, πατέρα, όλη η αγάπη του κόσμου δεν είναι αρκετή, αν δεν υπάρχει κατανόηση.»

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Κείμενο: Franz Kafka («Γράμμα στον πατέρα», «Μπλε Τετράδια», «Μεταμόρφωση», «Τα ημερολόγια) – Δημήτρης Δημητριάδης («Λήθη»)

Σκηνοθεσία – Δραματουργία – Σκηνική εγκατάσταση: Στέλιος Βραχνής

Ενδυματολογική επιμέλεια: Θέατρο Πρόταση

Μουσική: Στην παράσταση ακούγονται συνθέσεις του Franz Shubert

Φωτισμοί: Μαρία Πρασίνη

Φωτογραφίες: Όλγα Σιδηράτου, Απόστολος Λινάρδος

Γραφιστική επιμέλεια: Δέσποινα Κανελάκη

Οργάνωση παραγωγής: Χαρά Σβάνου

Επικοινωνία: Λία Κεσοπούλου

Παραγωγή: Θέατρο Πρόταση

Ερμηνεύουν οι:

Παύλος Τάνης, Απόστολος Λινάρδος, Πάνος Αναγνωστόπουλος

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Χώρος: Θέατρο Τ, Αλεξάνδρου Φλέμινγκ 16, Θεσσαλονίκη

Πρεμιέρα: Πέμπτη 6 Ιανουαρίου 2022, στις 21:30

Παραστάσεις: Έως τις 16/1/2022, κάθε Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο στις 21:30 & Κυριακή στις 19:00

Διάρκεια παράστασης: 75’

Τιμές εισιτηρίων: 12€ κανονικό | 10€ φοιτητών, ανέργων, ΑΜΕΑ, πολυτέκνων & άνω των 65 | Ατέλειες κάθε Παρασκευή, με σειρά προτεραιότητας

Προπώληση εισιτηρίων: Viva.gr (https://bit.ly/3J9N1qr)

Πληροφορίες: 2310 854 333

Parking: Ιδιωτικός χώρος parking ακριβώς δίπλα από το Θέατρο Τ. Τιμές: 3€ οι πρώτες 2 ώρες | +1€ για κάθε επόμενη ώρα

 Από την Κατερίνα Κασελίμη 

Στο θέατρο ξανά…

…και δεν αναφέρομαι μόνο στη μετά πανδημίας εποχή. Έπειτα από ομολογουμένως αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, η αριστοτεχνική σκηνοθεσία της Γλυκερίας Καλαϊτζή «συνωμοτεί» στη μαγεία της θεατρικής μέθεξης που τόσο έλειψε.

Στη μέση ένα καθαρό - λευκό - σκηνικό που δείχνει εσωτερικό χώρο σπιτιού, ενώνει, επιβάλλοντας αμφίπλευρα τους θεατές να κοιταχτούν μεταξύ τους σαν μια μεγάλη παρέα.

Καταφέρνει παράλληλα και «επιβάλλει» στους θεατές να αναγνωρίσουν τους εαυτούς τους μέσα από τις γραμμές ενός απολαυστικού θεατρικού κειμένου.

Ακούγονται μεγάλες αλήθειες μέσα από κωμικές στιγμές, σε σημεία γέλιο μέχρι δακρύων, που μας χαρίζονται γενναιόδωρα από τους σοφά επιλεγμένους ηθοποιούς.

Η θεατρική σκηνή, έλεγε ο Δημήτρης Χορν, απαιτεί μεγαλύτερη αλήθεια από την ίδια τη ζωή και πράγματι μέσα από προσωπικούς χρωματισμούς των χαρακτήρων του έργου η αλήθεια σε αυτή την παράσταση κερδίζεται επάξια.

Ο αντικειμενικά μικρός σκηνικός χώρος του θεάτρου «Τ» αμβλύνεται με τις ευρηματικές σκηνοθετικές πινελιές και γίνεται ξεκάθαρο το ευρύ φάσμα της σκηνικής παρουσίας ανεξαρτήτως τετραγωνικών μέτρων. Σε αυτό σίγουρα καθοριστικό ρόλο παίζει η επιμέλεια της κίνησης των ηθοποιών από την Ιωάννα Μήτσικα, πλαισιωμένη από την εξαιρετική μουσική επένδυση του Κώστα Βόμβολου.

«Tο Καθαρό Σπίτι» λοιπόν, μια κωμωδία της βραβευμένης Αμερικανίδας Sarah Ruhl, ανέβηκε στο θέατρο «Τ» της Θεσσαλονίκης στις 15 Οκτωβρίου. Το έργο υποψήφιο για βραβείο Πούλιτζερ το 2005, και αρκετά δημοφιλές στις σκηνές του εξωτερικού, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μετάφραση Ευαγγελίας Κιρκινέ.

 Τέσσερις γυναίκες και ένας άνδρας προσπαθούν να βάλουν σε τάξη τις κάπως μπερδεμένες και τελματικές ζωές τους. Πρόκειται για μια ανατρεπτική κωμωδία που εστιάζει στις περίπλοκες σχέσεις, στους ρόλους αλλά και τα στερεότυπα που τις περιβάλλουν. Μιλά για την αγάπη, την αλλαγή και τη λύτρωση, θυμίζοντας πως το αληθινό νόημα της ζωής μας βρίσκεται στους άλλους.

Μπερδεύονται γλυκά οι δυναμικές υπεροχές των χαρακτήρων και έτσι γνωρίζουμε με σειρά εμφάνισης τα πρόσωπα της πλοκής :

Ευγενία Παναγιωτίδου (Ματίλντα ):Καταφέρνει και λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος των σχέσεων ανάμεσα στους χαρακτήρες, ακολουθώντας πιστά το αεράκι της νιότης & γλυκιάς αναζήτησης.

Νανά Παπαγαβριήλ (Βιρτζίνια):Με σκηνική μεθοδικότητα καταφέρνει από την αρχή της εμφάνισης της να παρουσιάσει με πίστη και ειλικρίνεια τον ευάλωτο και «τεταμένο» χαρακτήρα του ρόλου της.

Άννα Σωτηρούδη ( Λέιν ):Γίνεται ένα με το λευκό του σπιτιού της και ενσαρκώνει με επιτυχία την κωμικοτραγικότητα του.

Ειρήνη Σεβαστοπούλου ( Άννα):Με γενναιόδωρη ειλικρίνεια ενσαρκώνει τον συνειδητά ισορροπημένο χαρακτήρα της.

Κυριάκος Δανιηλίδης ( Charles):Με την εμφανή σκηνική του άνεση & εμπειρία καταστά σαφή τον σφοδρό του έρωτα με την Άννα και δίνει σημασιολογική ροή στις εξελίξεις πλοκής & χαρακτήρων.

Μια παράσταση από αυτές που θα ήταν κρίμα να χάσετε. Θυμηθείτε να κλείσετε εγκαίρως τα εισιτήρια σας καθώς οι ημέρες που παίζουν είναι συνεχώς sold out. Εάν είστε της τελευταίας στιγμής θα δυσκολευτείτε.

Η παράσταση θα παίζεται έως 28 Νοεμβρίου.

Από τον Αναστάση Πινακουλάκη

Την πιο εμβληματική ηρωίδα του Παπαδιαμάντη, φέρνει επί σκηνής η Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» στο Τ, το γνώριμο θεατράκι της Θεσσαλονίκης.

Αυτή την στιγμή στη Θεσσαλονίκη, το θεατρικό κοινό έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει δύο θεατρικές εκδοχές της Φόνισσας, η μία στο Θέατρο Τ σε σκηνοθεσία Πάνου Δεληνικόπουλου (μέχρι τις 4 Νοεμβρίου) κι η έτερη στο Θέατρο Αυλαία από το Θέατρο του Άλλοτε σε σκηνοθεσία Βαρβάρας Δουμανίδου (μέχρι 27 Οκτωβρίου). Στο πλαίσιο του πολιτιστικού ταξιδιού του αρθρογράφου μας Αναστάση Πινακουλάκη στη Θεσσαλονίκη, παρακολουθήσαμε την πρώτη από τις δύο και σας μεταφέρουμε την αίσθηση της παράστασης.

Η παράσταση «Φόνισσα» του Πάνου Δεληνικόπουλου επιχορηγήθηκε πέρσι από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, ενώ αυτή την στιγμή βρίσκεται στην παράταση της δεύτερης σεζόν της. Η νουβέλα «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη πρωτοκυκλοφόρησε το 1903 σε συνέχειες στο λογοτεχνικό περιοδικό Παναθήναια. Το αποτελούμενο από 17 κεφάλαια έργο θεωρείται ένα από τα κορυφαία της ελληνικής πεζογραφίας, και έχει μεταφερθεί ουκ ολίγες φορές στη θεατρική σκηνή. Στον ομότιτλο ρόλο της Φόνισσας, έχουμε την Χαδούλα ή Φραγκογιαννού, μιας γυναίκας που αντιλαμβάνεται τη μειονεκτική θέση της γυναίκας στην Σκιάθο των αρχών του προηγούμενο αιώνα και προσπαθεί να την αναχαιτίσει εγκληματώντας.

Η πρόσφατη παραστασιογραφία του έργου περιλαμβάνει μια σειρά από διαφορετικές του αναγνώσεις, που συνδέθηκε άμεσα με τους καλλιτέχνες που αποφάσισαν να αναμετρηθούν μαζί του. Αξέχαστη έμεινε η ερμηνεία της Μπέτυ Αρβανίτη στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο Στάθης Λιβαθινός στο θέατρο της το 2011, παράσταση που διακρίθηκε με τα πρώτα βραβεία παράστασης, σκηνοθεσίας και α’ γυναικείου ρόλου στα Βραβεία Κοινού. Τρία χρόνια αργότερα, η Φόνισσα έγινε οπερετικό έργο κατά παραγγελία από τον Γιώργο Κουμεντάκη σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη για την Εθνική Λυρική Σκηνή.

Η παράσταση

Δεν έχουμε μια θεατρική διασκευή του έργου αλλά μια προσαρμογή του στην σκηνή, με 5 γυναίκες ηθοποιούς που μοιράζονται κυρίως τους γυναικείους χαρακτήρες του έργου. Πρόκειται για ένα κείμενο-συρραφή αποσπασμάτων του έργου, στην γλώσσα του Παπαδιαμάντη (αυτή την γοητευτική καθαρεύουσα), με τις ηθοποιούς να είναι πότε αφηγητές, πότε οι χαρακτήρες του έργου σε ευθύ λόγο. Συνεπακόλουθα, είναι αισθητό ότι παρακολουθούμε μια παράσταση, λογοτεχνίας στο θέατρο κι όχι ένα αμιγώς θεατρικό έργο όπως συνηθίζεται στα Κρατικά Θέατρα ή στο Θέατρο Πορεία.

Ο Πάνος Δεληνικόπουλος επιλέγει έναν αποκλειστικά γυναικείο θίασο για ν’ αφηγηθεί την ιστορία της Φραγκογιαννούς, της λεγόμενης Φόνισσας. Με λιτά σκηνικά μέσα, μερικά κουτιά φτιαγμένα από κουρέλια (σκηνικά-κοστούμια Μαρία Καραδελόγλου), ένα γαλάζιο φόντο που φωτίζεται άψογα από την Αθηνά Μπανάβα και τη μακέτα ενός παρεκκλησιού, δίνει βάση στο έμψυχο υλικό της παράστασης, τις ηθοποιούς τους και κυρίως στην έμπειρη θεατρίνα Έφη Σταμούλη. Τα κοστούμια της παράστασης κινούνται σε συνδυασμούς τζην, σε μακριές συμβατικές φούστες που συνάδουν με το ηθικοκοινωνικό περιβάλλον του έργου.

Αυτό όμως που δεν είναι καθαρό στην παράσταση είναι η πρόθεση της σκηνοθεσίας. Σε σημεία της παράστασης δοκιμάζονται πιο «πειραματικοί» ή παράξενοι τόνοι αφήγησης, ενώ σε άλλα μια πιο ψυχογραφική οδός, που δίνει ένα μεικτό ερμηνευτικό αποτέλεσμα χωρίς ταυτότητα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο σκηνοθέτης δοκίμασε ετερογενείς δρόμους χωρίς να κάνει αποφασιστικά τις επιλογές του.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους ήχους της παράστασης. Κατά κύριο λόγο έχουμε απουσία μουσικής, με βασικό ήχο τον λόγο των ηθοποιών. Προς τη λύση του δράματος όμως, ακούγεται το ξένο τραγούδι με θρησκευτικό περιεχόμενο «Hallelujah», ενώ η Φόνισσα αναφέρει πως από το παρεκκλήσι ακούγονταν ψαλμωδίες. Από την στιγμή που η παράσταση έχει τη βάση της στην ελληνική πεζογραφία και μάλιστα σ’ ένα από τα εμβληματικότερα τέκνα της, θα περίμενε κανείς είτε μια ορθόδοξη εκκλησιαστική ψαλμωδία είτε κάποιο ηχητικό περιβάλλον που θα παραπέμπει εκεί. Ένα ξένο κομμάτι και μάλιστα το συγκεκριμένο που είναι περισσότερο ραδιοφωνικό hit (η πρώτη επιτυχία της Kelly Clarkson και της Leona Lewis), όχι μόνο φαίνεται ξένο προς το έργο αλλά μειώνει τη δυναμική της παράστασης.

Από τις στιγμές της παράστασης που κρατάω, είναι το ρίξιμο των ενδυμάτων που βρισκόντουσαν στα κουτιά, σκηνή που με παρέπεμψε τόσο στο έθιμο των προικιών όσο και στα θύματα της Φραγκογιαννούς.

Ερμηνευτικά δεσπόζει η Έφη Σταμούλη, μια από τις πιο εδραιωμένες ηθοποιούς στη Θεσσαλονίκη, που αντιμετωπίζει με αμεσότητα και θεατρική εμπειρία τον πολυεπίπεδο ρόλο της Φραγκογιαννούς. Στο πλευρό της έχει μια ομάδα ηθοποιών που αφηγούνται το έργο του Παπαδιαμάντη με διάφορους τρόπους: Σοφία Βούλγαρη, Έλσα Καρακασίδου, Ζωή Λαζαριώτου, Αρετή Πολυμενίδη. Παρακολουθώντας την παράσταση, σκέφτομαι πως η εν λόγω παράσταση θα μπορούσε να λειτουργήσει κι ως μονόλογος ή ως σκηνικό ντουέτο, χωρίς να θέλω να αδικήσω καμία από τις ηθοποιούς της διανομής.

Εν κατακλείδι, η επιτυχία της παράστασης «Φόνισσα» στο Τ, υπενθυμίζει πως η λογοτεχνία πάντα θα έχει ένα μεγάλο κομμάτι της θεατρικής πίτας, αφού το θεατρόφιλο κοινό συνήθως είναι και βιβλιόφιλο. Το ανέβασμα του έργου σήμερα κουμπώνει κοινωνικοπολιτικά με τις γυναικοκτονίες που συνεχίζουν να συμβαίνουν ανά τον κόσμο. Το ενδιαφέρον στο έργο του Παπαδιαμάντη όμως είναι πως δεν μιλάμε για μια τοξική αρρενωπότητα αλλά για μια ιδεολογική εγκληματικότητα από μια γηραία γυναίκα που θέλει να «σώσει» τις υποβαθμισμένες γυναίκες, διώχνοντας τις από τον κόσμο.