Ο Ρώσος συγγραφέας Αλεξάντερ Γκέλμαν γεννήθηκε στην Μολδαβία το 1933. Η οικογένεια του εξοντώθηκε σε φασιστικό γκέτο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο ίδιος πέρασε από πολλά επαγγέλματα μέχρι να τον κερδίσει η συγγραφή θεατρικών έργων. Αρχίζει την καριέρα του μετά τα τριαντα πέντε του χρόνια και γνωστά θεατρικά του έχουμε τουλάχιστον πέντε. Στην Ελλάδα είναι γνωστός με το έργο «Πρόσωπο με πρόσωπο», παράσταση που ανέβασαν η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος το 1986, σε σκηνοθεσία Ολέγκ Εφρέμοφ, (του σκηνοθέτη από τη Μόσχα που συνεργαζόταν με τον Γκέλμαν). Το ίδιο έργο, αλλά με τον τίτλο «Και τώρα οι δυό μας» ανέβασε ο Γιώργος Κιμούλης στο Θέατρο Πόρτα το 2008 με συμπρωταγωνίστρια την Αγλαία Παππά. Το δεύτερο πιο γνωστό του έργο είναι «Το Παγκάκι», που γράφτηκε το 1983 πριν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το οποίο αυτήν την περίοδο ανεβάζει ο ίδιος ο Κιμούλης στο Θέατρο Τόπος Αλλού με παρτενέρ αυτή τη φορά τη Φωτεινή Μπαξεβάνη.

Με το έργο του ο Γκέλμαν φέρνει στην επιφάνεια τις σχέσεις των ανθρώπων αλλά κυρίως τη σχέση μεταξύ αντρών και γυναικών. Πόση αλήθεια υπάρχει και πόσο ψέμα στη σχέση, πόσο μόνοι είναι οι άνθρωποι ακόμα κι αν συνυπάρχουν με άλλους, πόσο ευτυχισμένοι μπορούμε να γίνουμε αν κρύβουμε τον πραγματικό μας εαυτό πίσω από ψέματα.

 

 «Το Παγκάκι» προσφέρεται για τέτοιου είδους προβληματισμούς και ακόμα κι αν πρόκειται για μια ιστορία όπου εναλλάσσεται το κωμικό με το τραγικό στοιχείο, στο τέλος διαφαίνεται ότι οι άνθρωποι αν και είμαστε κοινωνικά όντα βαθιά μέσα μας παραμένουμε μόνοι κι αν όχι μόνοι, μοναχικοί. Αυτή την πικρή γεύση μου άφησε το έργο του του Γκέλμαν υπό την σκηνοθετική ματιά του έμπειρου Γιώργου Κιμούλη. Στο προσκήνιο ένας άντρας κυνηγός και μια γυναίκα που κάτι αναζητά. Στοργή; Μάλλον. Συναντιούνται τυχαία ή όχι και τόσο τυχαία σ’ ένα παγκάκι σε κάποιο πάρκο, κάπου, κάποτε, δεν έχει και τόση σημασία ούτε το που ούτε το πότε. Το έργο ξεκινά με την είσοδο ενός άντρα που από την πρώτη κιόλας στιγμή δείχνει τα χαρτιά του: «Εμένα το πρόβλημα μου είναι που δεν μπορώ να βρω γυναίκα». Οι προθέσεις του είναι ξεκάθαρες. Κάθεται στο παγκάκι καπνίζει και διαβάζει εφημερίδα. Μπαίνει μια γυναίκα και τον ρωτά : «Φωτιά; Έχετε φωτιά;». Η απάντηση αποστομωτική: «Εγώ αν έχω φωτιά. Εγώ είμαι φωτιά ολόκληρος».Εκείνη δείχνοντας το παγκάκι του λέει: «Μπορώ;». Εκείνος: «Για μας το φτιάξανε». Έξυπνοι διάλογοι, γρήγοροι, που δεν επιτρέπουν στο θεατή να κουραστεί στο ελάχιστο, ανατροπές που κρατούν το ενδιαφέρον του από την αρχή ως το τέλος, συνθέτουν την άρτια παράσταση που παρακολουθήσαμε στο ατμοσφαιρικό Θέατρο Τόπος Αλλού, στην οδό Κεφαλληνίας.

 

Το παρόν μπλέκεται με το παρελθόν και οι δύο χαρακτήρες που βαθμιδόν ξετυλίγονται αν και φαινομενικά αντίθετοι, μοιάζουν τόσο πολύ. Ανασφαλείς και οι δύο, καλύπτουν πίσω από το ψέμα τις επιθυμίες τους. Μόνοι ανάμεσα στους πολλούς. Χαρακτηριστικά λέει ο Γεγκόρ ή Νικολάι ή Φίοντορ»: «Όλοι με την οικογένεια τους μένουν, είναι μαζί;». Ενώ η Βέρα λέει: «Η μοναξιά σκληραίνει τους ανθρώπους».

Ο Γιώργος Κιμούλης, εχοντας ασχοληθεί με έργο του Γκέλμαν και στο παρελθόν γνωρίζει καλά πως ο ρόλος του ταιριάζει απόλυτα. Εναλλάσσει την κωμικότητα με την τραγικότητα στο τέλος με αριστοτεχνικό τρόπο που σε κάνει να ξεχνάς προς στιγμή ότι δεν πρόκειται για παράσταση αλλά για καθημερινή ζωή. Μαγικό.

 

Η Φωτεινή Μπαξεβάνη έχοντας και εκείνη διανύσει κάποια χιλιόμετρα στο θέατρο, στέκεται δίπλα του επάξια στο ρόλο της πονεμένης Βέρας που τα έχει χάσει όλα, αλλά εμπιστεύεται ακόμα τους ανθρώπους και τον Φίοντορ. Παρόλο που ξέρει ότι δεν μπορεί να περιμένει πολλά από αυτόν.

 

Η σκηνοθεσία του Κιμούλη επιτυγχάνει με απλότητα και με έμφαση στα πρόσωπα να πετύχει το στόχο της. Δίνει ουσία στο κείμενο και κάνει ένα απλό παγκάκι να μοιάζει σημαντικό. Πόσες εξομολογήσεις άραγε έχει ακούσει; Ο σκηνοθέτης επιμελήθηκε και το σκηνικό. Μετέτρεψε τη σκηνή σε πάρκο.

 

Η φρέσκια μετάφραση σύμφωνα με τα ελληνικά δεδομένα είναι δουλειά του Νίκου Καμτσή, ενώ οι λειτουργικοί φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου. Τα κοστούμια είναι της Σοφίας Νικολαίδη.