Από τη Γιώτα Δημητριάδη
«Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας», έλεγε ο Κάρολος Κουν. Το θέατρο δεν είναι για τον άνθρωπο μόνο ένα είδος ψυχαγωγίας.
Είναι μια μορφή έκφρασης, αλλά και μια μορφή ψυχοθεραπείας. Ένα ταξίδι που μας οδηγεί στα βάθη του εαυτού μας, των ανθρώπων γύρω μας, στην κατανόηση του κόσμου, της ζωής.
Το θέατρο είναι λύτρωση και παυσίπονο. Σήμερα η ανάγκη μας για όλα τα παραπάνω είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Γι' αυτό και τα θέατρα πρέπει να ανοίξουν.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (10 Οκτωβρίου) δημιουργήθηκε το 1994, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για τα ψυχικά νοσήματα. Την πρωτοβουλία πήραν η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, κάθε 40 δευτερόλεπτα ένας άνθρωπος στον κόσμο χάνει τη ζωή του, διαπράττοντας αυτοκτονία. Αυτό αντιστοιχεί σε 800 χιλιάδες ανθρώπους τον χρόνο. Αν συνυπολογίσουμε και τις απόπειρες αυτοκτονίας που δεν έχουν μοιραία κατάληξη, τότε καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλο είναι το ψυχικό τραύμα, ή άλλες ψυχικές και νοητικές διαταραχές που οδηγούν σε σκέψεις αυτοκτονίας.
Μ' αφορμή αυτή την ημέρα, θυμόμαστε μερικούς από του πιο ακραίους θεατρικούς ήρωες, που ελπίζουμε να «συναντήσουμε» σύντομα στις θεατρικές σκηνές.
Η «Κατερίνα» και η διπολική διαταραχή
Η παράσταση του Γιώργου Νανούρη με τη Λένα Παπαληγούρα επιστρέφει τον Οκτώβριο στην Αθήνα για λίγες παραστάσεις στο θέατρο Βεάκη. Η παράσταση κατάφερε να δημιουργήσει τον δικό της θρύλο και, από ένα αναλόγιο για το έργο του Αύγουστου Κορτώ «Το βιβλίο της Κατερίνας», η αυτοβιογραφική αυτή ιστορία ανέβηκε σε πολλές σκηνές τόσο στην Αθήνα όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα, και αγαπήθηκε πολύ από το κοινό.
Πρόκειται για την αληθινή ιστορία της διπολικής μητέρας του συγγραφέα. Η Κατερίνα έχει μόλις αυτοκτονήσει και αρχίζει να αφηγείται την καταραμένη ζωή της. Φάρμακα, χάπια, σύζυγος και γιος, αγάπη και μίσος, ομοφυλοφιλία, αυτοσαρκασμός, χιούμορ ανακατεμένο με πόνο, στοργή μέσα από στριγκλιές, και απόπειρες αυτοκτονίας αποτελούν την χαοτική πραγματικότητα της ηρωίδας που παλεύει με τη διπολική διαταραχή και γραπώνεται από όποιον μπορεί, με αποτέλεσμα να παρασύρει μια ολόκληρη οικογένεια στη δίνη της αρρώστιας της.
«Γυάλινος κόσμος»: Μητέρα καταστροφή
Παραμένουμε στο δίδυμο Νανούρης- Παπαληγούρα, καθώς οι δύο τους αναμένεται να παρουσιάσουν στο Εθνικό Θέατρο το αριστούργημα του Τεννεσί Ουίλιαμς «Γυάλινος κόσμος». Στη σκηνή θα δούμε και τους: Όλια Λαζαρίδου, Κωνσταντίνο Μπιμπή, και Αναστάσιο Ροϊλό.
Οι ήρωες του Ουίλιαμς δεν φλερτάρουν απλώς με τα άκρα αλλά είναι ένα βήμα πριν τον γκρεμό. Σε πολλά έργα του, τη λύση δίνει ο ψυχιατρικός εγκλεισμός. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ήρωες παραμένουν εγκλωβισμένοι στα προσωπικά τους αδιέξοδα. Το έργο γράφτηκε το 1944 και παρουσιάστηκε την ίδια χρονιά στο θέατρο Civic στο Σικάγο. Αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Ουίλιαμς.
Ο Αμερικανός συγγραφέας σε πολλά από τα έργα του ενσωματώνει στοιχεία της δικής του προσωπικής ζωής κι εκείνης των παιδικών του χρόνων με την οικογένειά του. Ο «Γυάλινος κόσμος» θεωρείται το πιο αυτοβιογραφικό του.
Η Αμάντα Γουίνγκφιλντ, η μητέρα του Τομ Γουίνγκφιλντ γίνεται ο απόλυτος τύραννος του γιου της, καθώς τον καταπιέζει εκβιάζοντάς τον συναισθηματικά για την αναπηρία της αδερφής του Λώρα Γουίνγκφιλντ.
Πρόκειται για μια ελεγκτική μητέρα που επιβάλλει πολύ συγκεκριμένες προσδοκίες για το τι άνθρωπος πρέπει να είναι το παιδί και για το τι πρέπει (ή δεν πρέπει) να καταφέρει, να σκέφτεται ή να αισθάνεται. Συχνά, η ελεγκτική μητέρα υπερασπίζεται την έλλειψη ευελιξίας της, προβάλλοντάς την ως σημάδι βεβαιότητας και καθοδήγησης. Ο έλεγχος οδηγεί σε μεγάλη συναισθηματική ή και κοινωνική καταπίεση. Σε περίπτωση αντίδρασης απειλείται η σχέση με τη μητέρα
Δεν χρειάζεται να ξέρει κανείς απέξω τον Φρόιντ για να καταλάβει τις συνέπειες αυτής της συμπεριφοράς.
«Γίδα ή ποια είναι η Σύλβια»: Κτηνοβασία που σοκάρει
Το έργο του Άλμπι ευτύχησε σε ένα εξαιρετικό ανέβασμα από τον Νικορέστη Χανιωτάκη και με ένα δυνατό καρέ ηθοποιών (Νίκος Κουρής, Λουκία Μιχαλοπούλου, Γιάννης Δρακόπουλος και Μιχαήλ Ταμπακάκης), με τον πρώτο να μας χαρίζει μια από τις καλύτερες ερμηνείες του τα τελευταία χρόνια.
Από την αρχαία ελληνική μυθολογία μέχρι και την περίφημη κινηματογραφική πραγματεία του Γούντι Άλεν πάνω στη σεξουαλική πράξη, με τίτλο Everything you always wanted to know about sex* (but were afraid to ask*), η σύζευξη ανθρώπου και ζώου διαδραματίζει κάτι παραπάνω από απλό ψυχαγωγικό ρόλο.
Επί δεκαετίες, η επιστημονική μελέτη των σεξουαλικών σχέσεων του ανθρώπου με (άλλα) ζώα υπήρξε επικεντρωμένη κατά κύριο λόγο στη θεώρηση της κτηνοβασίας ως αποκλίνοντος υποκατάστατου της διανθρώπινης σεξουαλικής σχέσης.
H τρέχουσα εκδοχή του επαγγελματικού εγχειριδίου της Αμερικανικής Ψυχολογικής Ένωσης (DSM-IV), καταγράφει την κτηνοβασία ως διαταραχή.
Φαντάζεστε, λοιπόν, τι συμβαίνει όταν ο Νίκος Κουρής ομολογεί στη σύζυγό του, Λουκία Μιχαλοπούλου, τον έρωτά του για μια....κατσίκα!
«Τζόρνταν»: Σκοτώνεις για την αγάπη;
Η συγκλονιστική αληθινή ιστορία της Σίρλεϋ Τζόουνς, που κατηγορείται για τη δολοφονία του παιδιού της, πρωτοπαίχτηκε στο θέατρο Lilian Baylis του Λονδίνου τον Απρίλιο του 1992.
Ο «Τζόρνταν» είναι μια μαρτυρία, βασισμένη στην αληθινή ιστορία της κρατούμενης στη φυλακή, παιδοκτόνου και αποτυχημένης αυτόχειρα, Σίρλεϋ Τζόουνς. Η Τζόουνς αποκάλυψε την ιστορία της στη συγγραφέα Άννα Ρέϋνολντς, όταν οι δυο τους ήταν συγκρατούμενες (σημ.: η Ρέϋνολντς είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη, για φόνο με σφυρί, της κοιμισμένης μητέρας της). Το γεγονός της δολοφονίας ενός βρέφους από τη μητέρα του, που συντάραξε -ως αστυνομικό, δικαστικό και κοινωνιολογικό ρεπορτάζ- την κοινή γνώμη της Μ. Βρετανίας, κατά τη δεκαετία του ’80, μετουσιώθηκε σ’ έναν σπαρακτικό θεατρικό μονόλογο, που γρήγορα εντάχθηκε στα «έργα -στοιχήματα» για τις γυναίκες ηθοποιούς όλου του κόσμου.
Η παράσταση θα παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο Αυλαία, με τη Μαρία Κορινθίου να υποδύεται την τραγική ηρωίδα Σίρλεϋ Τζόουνς, υπό τη σκηνοθετική «μπαγκέτα» του Γιάννη Αϊβάζη. ( 15-16-17-18 Οκτωβρίου) και στη συνέχεια από 21 Οκτωβρίου θα παρουσιάζεται στο ALHAMBRA ART THEATRE.
«Δείπνο Ηλιθίων»: Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
Μια από τις καλύτερες κωμωδίες των τελευταίων ετών συνεχίζεται για 5η χρονιά στο Θέατρο Κάππα. Ο Σπύρος Παπαδόπουλος σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί μαζί με τον Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη σε μια κωμωδία που άνετα ξαναβλέπαμε.
Ο Πιερ Μπροσάν (Πυγμαλίων Δαδακαρίδης), πλούσιος μεγαλοεκδότης στο Παρίσι, που οργανώνει κάθε εβδομάδα με τους πλούσιους φίλους του ένα… ιδιότυπο δείπνο: Καθένας βρίσκει έναν «ηλίθιο», τον καλεί στο δείπνο, τρώνε, πίνουν, διασκεδάζουν, γελούν εις βάρος των ανυποψίαστων καλεσμένων τους και στο τέλος, αυτός που έχει φέρει τον πιο τέλειο «ηλίθιο», στέφεται νικητής
Ο Φρανσουά Πινιόν (Σπύρος Παπαδόπουλος), ένας αθώος, αφελής, καλοπροαίρετος άνθρωπος είναι το θύμα του γι' αυτή την εβδομάδα.
Ο ήρωας πάσχει από μια μορφή ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (OCD), μία ψυχική πάθηση που χαρακτηρίζεται από παράλογες σκέψεις, ιδέες, εικόνες (εμμονές – ιδεοληψίες ή ψυχαναγκασμούς), και οδηγεί τους πάσχοντες σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (καταναγκασμούς). Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο ήρωας έχει εμμονή με τις μινιατούρες που φτιάχνει από οδοντογλυφίδες!
«Άμλετ»: To be or not to be
Είναι ίσως, ο πιο γνωστός θεατρικός ήρωας. Ο Άμλετ για πολλούς αποτελεί τη σκιά του Οιδίποδα, της λογοτεχνικής μορφής που συνδέθηκε όσο καμία άλλη με τη φροϋδική ψυχανάλυση.
Ο Άμλετ, σίγουρα δεν είναι καλά, βλέπει φαντάσματα, για κάποιους θα μπορούσε να έχει και ένα είδος σχιζοφρένειας.
Από τους 4.000 στίχους του έργου του Σαίξπηρ, ο Άμλετ μόνος του εκφωνεί τους 1.500! Βρίσκεται επί σκηνής, στα 2/3 της παράστασης και για 30 λεπτά μονολογεί!
Ο Άμλετ, σύμφωνα με τον κ. Γιωσαφάτ, είναι αμφισεξουαλικός και θηλυκός, γιατί έχει ανεπαρκές πατρικό πρότυπο. Μισεί τον πατέρα του, γιατί του κλέβει τη μητέρα. Διχάζεται ανάμεσα στον καλό πατέρα (φάντασμα) και τον κακό πατέρα (Κλαύδιο), και την καλή μητέρα (την οποία αποζητά στην Οφιλία) και την κακή μητέρα (Γερτρούδη).
«Έχω δει πολλούς Άμλετ στο ιατρείο. Τα προβλήματα είναι τα ίδια. Απλά δεν τα περιγράφουν οι ασθενείς με τον μεγαλοφυή τρόπο που το κάνει ο Σαίξπηρ», έχει δηλώσει ο ψυχοθεραπευτής.
Η παράσταση που ανέβασε πέρσι η Κατερίνα Ευαγγελάτου στο ιστορικό Αμφιθέατρο και αναμένεται να συνεχιστεί ευτύχισε να έχει στον ρόλο του Άμλετ τον σπουδαίο Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο, αλλά και έναν στο σύνολό του εξαιρετικό θίασο.
Διαβάστε επίσης:
Λένα Παπαληγούρα: «Όλοι Οι Ηθοποιοί Γνωρίζουμε Τι Έχουμε Καταφέρει Σε Μια Παράσταση, Δεν Χρειαζόμαστε Τις Κριτικές»
Γιώργο Νανούρη, Γιατί Γκρέμισες Το Θέατρο Αποθήκη;
Ο Γεράσιμος Και Ο Νικορέστης Δεν Πήραν Ούτε Ένα Ευρώ Επιχορήγηση (Συνέντευξη)
Η Λουκία Μιχαλοπούλου Έγινε Ηθοποιός, Γιατί Ονειρευόταν Να Παίξει Στην Επίδαυρο (Συνέντευξη)
Είδα Το «Γίδα Ή Ποια Είναι Η Σύλβια;», Σε Σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη
