Αυτό το κείμενο δεν είναι κριτική. Είναι απλά σκέψεις για μια παράσταση που θα κουβαλάω μέσα μου.

 

Βλέποντας τους αριστοφανικούς «Όρνιθες» του Νίκου Καραθάνου στην τελευταία τους παράσταση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών μου ήρθε στο μυαλό ένα ποίημα του Γιάννη Ρίτσου με τίτλο «Αναγκαία εξήγηση».

 

Είναι ορισμένοι στίχοι – κάποτε ολόκληρα ποιήματα –

που μήτε εγώ δεν ξέρω τι σημαίνουν. Αυτό που δεν ξέρω

ακόμη με κρατάει. Κι εσύ έχεις δίκιο να ρωτάς. Μη με ρωτάς.

Δεν ξέρω σου λέω.

Δύο παράλληλα φώτα

απ’ το ίδιο κέντρο. Ο ήχος του νερού

που πέφτει, το χειμώνα, απ’ το ξεχειλισμένο λούκι

ή ο ήχος μιας σταγόνας καθώς πέφτει

από ’να τριαντάφυλλο στον ποτισμένο κήπο

αργά αργά ένα ανοιξιάτικο απόβραδο

σαν τον λυγμό ενός πουλιού. Δεν ξέρω

τι σημαίνει αυτός ο ήχος· ωστόσο εγώ τον παραδέχομαι.

Τ’ άλλα που ξέρω σ’ τα εξηγώ. Δεν το αμελώ.

Όμως κι αυτά προσθέτουν στη ζωή μας. Κοιτούσα,

όπως κοιμότανε, το γόνατό της να γωνιάζει το σεντόνι –

Δεν ήταν μόνο ο έρωτας. Αυτή η γωνία

ήταν η κορυφογραμμή της τρυφερότητας, και το άρωμα

του σεντονιού, της πάστρας και της άνοιξης συμπλήρωναν

εκείνο το ανεξήγητο που ζήτησα, άσκοπα και πάλι, να σ’ το

εξηγήσω.

 

Νομίζω δεν χρειάζεται να τους εξηγήσουμε τους «Όρνιθες» του Καραθάνου. Αρκεί να τους παραδεχτούμε. Να στρώσουμε χώμα να ριζώσει το τραγούδι τους. Να δούμε, να ακούσουμε, να νιώσουμε… Και ποιος ξέρει, μπορεί και να βιώσουμε (έστω για λίγα δευτερόλεπτα) αυτή την ευτυχία την τόσο μεγάλη που δεν μπορεί να ειπωθεί. Εγώ νομίζω πως την ένιωσα. Σε αρκετές στιγμές της παράστασης. Όμως ειδικά στο τέλος – όταν εκείνο το τεράστιο φωτεινό μπαλόνι ταλαντευόταν μια στη σκηνή και μια στην πλατεία με τους ηθοποιούς και τους θεατές να τινάζονται ψηλά για να το φτάσουν, να το αγγίξουν – έπιασα τον εαυτό μου να παρακολουθεί με ένα τεράστιο χαμόγελο καρφωμένο στα χείλη, ανακουφισμένος, ευτυχισμένος. Ω, η Τέχνη λυτρώνει. Κι αν δεν το έχεις ζήσει, πώς να στο εξηγήσω;

Για μένα ο Νίκος Καραθάνος είναι ένας ποιητής του θεάτρου μας. Μία ειδική κατηγορία από μόνος του, παρότι εξαιρετικούς σκηνοθέτες έχουμε πολλούς. Ο Νίκος σκέφτεται σαν ενήλικας και ονειρεύεται σαν παιδί. Μπορεί να βλέπει τον κόσμο από ψηλά, μπορεί να τον ξαναφτιάχνει. Μπορεί να μας φυτεύει φτερά στην πλάτη. Όχι σε όλους. Σε κάποιους από εμάς. Γιατί αυτή είναι και η ομορφιά στην Τέχνη. Δεν χρειάζεται να μας συναρπάζει όλους ένα έργο τέχνης. Εμένα μου μιλάει αυτό, εσένα κάτι άλλο. Κανείς δεν χρειάζεται να απολογηθεί σε κανέναν. Κανείς δεν χρειάζεται να εξηγήσει τίποτα.

 

Όπως έγραψε και ο φίλος μου Ogami Itto στο facebook: «Είμαστε αυτό που απολαμβάνουμε, αυτό που μας ευχαριστεί, αυτό που κατανοούμε, αυτό που ως τέχνη μας εξυψώνει, αυτό που έντεχνα μας παραπλανεί. Είμαστε αυτή η ζάλη της καλοφτιαγμένης απάτης. Είμαστε με χέρια γεμάτα πολύχρωμο γυαλί καθώς αντικρίζουμε τις Ισπανικές γαλέρες να πηγαινοέρχονται».