Από τη Νατάσα Κωνσταντινίδη

1994, η Νότια Αφρική γίνεται Δημοκρατία. 25 χρόνια μετά το Θέατρο Αγγέλων Βήμα, σε ανάμνηση της ημερομηνίας αυτής παρουσιάζει ένα πρότζεκτ που τιτλοφορείται «Χώρα αναφοράς: Νότια Αφρική». Στα πλαίσια αυτού του πρότζεκτ συστήνει στο αθηναïκό θεατρόφιλο κοινό τον ακτιβιστή συγγραφέα Μάικ Βαν Γκράαν και το έργο του «Όταν τα χελιδόνια κλαίνε», «When swallows cry», όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος του έργου στα αγγλικά. Η επιλογή του έργου αυτού απόλυτα εύστοχη, σα γροθιά στο στομάχι του ευαισθητοποιημένου σύγχρονου ανθρώπου, δεδομένου ότι πραγματεύεται το επικίνδυνο ζήτημα της μετανάστευσης και της λαθρομετανάστευσης καθώς και της ομηρίας προσώπων, παρουσιάζεται από τις 29 Μαρτίου και μέχρι τέλος Μαïου στο Αγγέλων Βήμα σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά. Έργο σκληρό με αλήθειες που καίνε, βία, περιγραφές ξεριζωμού, ανθρώπων που σαν τα χελιδόνια αλλάζουν τόπο διαμονής για να προστατευτούν, είναι τα θέματα που συνθέτουν το έργο του Μάικ Βαν Γκράαν σε μια πολύ εύγλωττη απόδοση της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα- Καλογήρου. Τρεις ιστορίες σε τρεις διαφορετικές ηπείρους , μπλέκονται η μια μέσα στην άλλη και ο θεατής παρακολουθεί την εξέλιξη τους σα σε ταινία view master. Εναλλαγή ιστοριών, χωρών, ηπείρων σε γρήγορους ρυθμούς. Η πρώτη ιστορία εκτυλίσσεται κάπου στην Αφρική, όπου ο Διοικητής και ένας στρατιώτης, συνεργάτες της εξτρεμιστικής ισλαμιστικής οργάνωσης Μπόκο Χαράμ κρατούν όμηρο για λύτρα έναν «δυτικό», δάσκαλο από Καναδά, του οποίου ο πατέρας τυγχάνει να είναι ο ιδιοκτήτης του ορυχείου της περιοχής. Η δεύτερη ιστορία μας τοποθετεί σε γραφείο εισόδου μεταναστών στον Καναδά, όπου ανακρίνεται ένας Σομαλός υπήκοος, ο οποίος αν και μπήκε νόμιμα στη χώρα κινεί τις υποψίες απ΄το γεγονός και μόνο της καταγωγής του. Η τρίτη ιστορία λαμβάνει χώρα στην Αυστραλία, όπου δύο άντρες από Ζιμπάμπουε βρίσκονται σε κέντρο κράτησης της χώρας. Έχοντας περάσει δια πυρός και σιδήρου κατάφεραν να ξεφύγουν από τη χώρα τους απολύτως αποφασισμένοι να μη γυρίσουν πίσω με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής.

Ο θεατής δε μένει ασυγκίνητος απέναντι σε όσα διαδραματίζονται μπροστά του διατηρώντας τις αισθήσεις του σε εγρήγορση. Το δίπολο θύτης-θύμα που εναλλάσσεται στις ιστορίες σε βάζει στη διαδικασία να σκεφτείς ότι τα όρια ανάμεσα στις δύο καταστάσεις γίνονται εξαιρετικά δυσδιάκριτα κάποιες φορές. Στην πραγματικότητα η εγγύτητα των δύο εννοιών ξαφνιάζει. Στο έργο ερχόμαστε σε επαφή με την ανθρώπινη πλευρά του θύτη, αλλά και με την προσπάθεια επιβίωσης του θύματος που μεταχειρίζεται τεχνάσματα για «να τη βγάλει καθαρή».

Η σκηνοθεσία του Θοδωρή Βουρνά στηρίζεται στις υποκριτικές δυνατότητες των τριών ηθοποιών του και ξαφνιάζει ευχάριστα για το συνδυασμό συναισθημάτων και εναλλαγής «σκηνικού». Οι σκηνοθεσίες τα τελευταία χρόνια έχουν προκαλέσει αίσθηση και αυτό το έργο αποτελεί ένα στοίχημα που το κέρδισε.

Ο Μανώλης Κλωνάρης έχει σκηνική παρουσία ιδανική για τους ρόλους που υποδύεται, ενώ τον ξεχωρίσαμε σε αυτόν του Διοικητή. Σκληρός ως Διοικητής, αλλά και με ευαισθησίες τελικά.

Ο Άγγελος Ανδριόπουλος εξαιρετικός ως Καναδός δάσκαλος, «Μια νέα κυβέρνηση χρειάζεται μόρφωση», αλλά και ως αδίστακτος εκτελεστής στην άλλη ιστορία.

Ο Τάκης Παρασκευόπουλος ξεχώρισε στο ρόλο του στρατιώτη και μας συγκίνησε «Ο στρατιώτης αγαπάει τον Διοικητή του».Τρεις νέοι ηθοποιοί σε απόλυτη αρμονία.

Το λιτό σκηνικό όπως και τα κοστούμια επιμελήθηκε η Κασσιανή Λεοντιάδου. Οι προσεγμένοι φωτισμοί είναι του Βαγγέλη Μούντριχα.