Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Είδα το «Τριαντάφυλλο στο στήθος», σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη Κύριο

Από τον Αναστάση Πινακουλάκη 

Επίσημη πρεμιέρα έκανε την Παρασκευή 17 Ιανουαρίου η συμπαραγωγή του ΔηΠεΘέ Κοζάνης και του Θεάτρου Τέχνης σε μετάφραση και σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη.  

Η παράσταση «Τριαντάφυλλο στο στήθος» χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και συγχρηματοδοτείται από το ΔηΠεΘέ Κοζάνης. Το κοινό της Κοζάνης είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει πρώτο την παράσταση, αφού παρουσιάστηκε εκεί από τις 23 Νοεμβρίου έως τις 22 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους. Να σημειώσουμε επί τη ευκαιρία πως η δραστηριότητα του το ΔηΠεΘέ Κοζάνης έχει ταχύτατη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, με αξιόλογες παραγωγές που ανανεώνουν την πολιτιστική ζωή της πόλης. Πέρσι, στον ίδιο χώρο είχε παρουσιαστεί η δουλειά του Βασίλη Μαυρογεωργίου «Κατάδικος», θεατρική προσαρμογή του έργου του Θεοτοκά. 
Για την ιστορία, το έργο «Rose Tattoo» (Τριαντάφυλλο στο Στήθος) του Tennessee Williams έκανε πρεμιέρα το 1951 στο Broadway. 4 χρόνια μετά κυκλοφόρησε η κινηματογραφική του εκδοχή με την πρωταγωνίστρια του Anna Magnani να κερδίζει το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Στη χώρα μας το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από το Θέατρο Τέχνης τη σεζόν 1956-1957 σε μετάφραση Μάριου Πλωρίτη -από τους πρώτους εισηγητές του αμερικανικού θεάτρου στην Ελλάδα-, σκηνοθεσία Κάρολου Κουν και μουσική Μάνου Χατζιδάκι υπό τον τίτλο «Ένα τριαντάφυλλο στο στήθος»
Το έργο τοποθετείται στον Αμερικανικό Νότου της δεκαετίας του ’50, όπου ζούσαν πολλοί μετανάστες από την Ιταλία. Πρωταγωνίστρια είναι η Σεραφίνα, μια μοδίστρα ταγμένη στον άντρα της, που μοιάζει με τσιγγάνο και διακρίνεται για το πάθος του. Είναι μια γυναίκα που έντονα αγαπά, ερωτεύεται, πονά, πιστεύει. Όταν πεθαίνει ο άντρας της, ψάχνει κάπου να χωρέσει τη λατρεία της για εκείνον. Στριμώχνει την ίδια της την «ψυχή» μέσα στην τεφροδόχο του. Αποστρέφεται τον κόσμο, που τολμά να θυμάται ένα λιγότερο θαυμαστό παρελθόν για το χαμένο της «τριαντάφυλλο». Προσπαθεί μανιασμένα να κρατήσει την έφηβη κόρη της, Ρόζα, μακριά από τους «κυνηγούς» άνδρες. Ψάχνει πάντα απαντήσεις από μια ξεθωριασμένη Μαντόνα. Κι όταν ο Αλβάρο, ένας οδηγός φορτηγού, μπαίνει απρόσκλητος στο σπίτι της, εκείνη προσπαθεί να καταλάβει αν αυτό ήταν το σημάδι που περιμείνει από την Παναγία. Η ζωή πρέπει πάντα να προχωράει.
Η παράσταση
Ο Λευτέρης Γιοβανίδης μεταφράζει εκ νέου το έργο του Williams και αναλαμβάνει ο ίδιος την σκηνοθεσία. Ακολουθεί μια συμβατική γραμμή παράστασης, που μένει πιστό στο κλίμα του έργου, χωρίς να ρισκάρει να το διαβάσει στο σήμερα. Στη μετάφρασή του διατηρεί ιταλικούς ιδιωματισμούς κατά το πρότυπο του Williams, αναδεικνύοντας το ξενόφερτο ύφος που φέρνουν οι δύο κεντρικές ηρωίδες του έργου. Όσον αφορά την σκηνική απόδοση του έργου, έδωσε έμφαση στη ρεαλιστική (δε θα πω νατουραλιστική γιατί θα ήταν αδύνατο να είναι πιστευτό σήμερα) απόδοση των χαρακτήρων και του περιβάλλοντος του Αμερικανικού Νότου, αλλά και στον ευφρόσυνο τόνο το έργου. Έτσι, σερβίρει στο κοινό μια καλοφτιαγμένη ερωτική κωμωδία για ευρεία κατανάλωση με συγκινητικές ερμηνείες. 
Το σκηνογραφικό περιβάλλον της Πουλχερίας Τζόβα είναι μετρημένο στη λεπτομέρεια, αποδίδοντας το σπίτι αλλά και τον κόσμο της Σεραφίνα, με την ραφτική της ιδιότητα, την καθολική της πίστη αλλά και το άγριο ερωτικό της ταπεραμέντο. Η ραπτομηχανή, τα μανεκέν, τα φορέματα, το άγαλμα της Παναγίας, τα λουλούδια. Ωστόσο, θεωρώ πως τα σκηνικά, τα κοστούμια, σε συνδυασμό με την υποκριτική, απέδωσαν το έργο υπερβολικά γραφικά, σχεδόν κιτς. Ενδεικτικά ν’ αναφέρω το περιστρεφόμενο μπιμπελό της Παναγίας και το συγχρονισμό των ανακλεινόμενων παραθύρων με τους φωτισμούς της παράστασης. Η όλη αισθητική της παράστασης παρέπεμπε σε άλλη δεκαετία θεατρικής παραγωγής, όχι μόνο δραματουργίας. 
Στον αντίποδα όμως της ξεπερασμένης αισθητικής, συναντήσαμε προσγειωμένες, σάρκινες και απολαυστικές ερμηνείες από τους τέσσερις κεντρικούς ρόλους του έργου. Η Πηνελόπη Μαρκοπούλου, αν και στην αρχή ξαφνιάζει με την με αναμενόμενη φυσιογνωμία της, βουτάει στον νευρωτικό και συνάμα ερωτικό χαρακτήρα της Σεραφίνα. Η παρουσία της ξεχειλίζει την σκηνή και κερδίζει τη συμπόνια χωρίς να στερεί τίποτα από τη γυναίκεια της υπόσταση ακόμα κι όταν εμφανίζεται ατημέλητη. Ο τρόπος που κινείται, ο τρόπος που μιλάει, ο τρόπος που αναπολεί, φαίνονται να βρίσκονται σε μια οργανωμένη σφαίρα, που αποτελούν τη βάση της παράστασης. 
Σε κόντρα διάθεση, ο Αλβάρο του Γεράσιμου Μιχελή, που θυμίζει χαρακτήρα μπουλβάρ, που δίνει ένα πιο ευχάριστο τέμπο και μετατρέπει αμέσως το έργο από δραματικό σε κωμικό, δίνοντας μια νέα δυναμική στην παράσταση. Ο αγαπημένος ηθοποιός προσφέρει μια πρώτης τάξεως κωμική ερμηνεία που κερδίζει το κοινό. 
 
5
Παράλληλα με την ιστορία της Σεραφίνας, παρακολουθούμε και την καταπίεση της κόρης της, Ρόζα, ένα δεκαπεντάχρονο κορίτσι που θέλει να ζήσει τον έρωτα για πρώτη φορά μ’ έναν αμερικανό ναύτη, αλλά στερείται την έξοδο από το σπίτι. Η Ειρήνη Ιωάννου υποδύεται την Ρόζα, και σαν εύθραυστο τριαντάφυλλο, μια άλλη Λώρα, ετοιμάζεται να ερωτευτεί. Η ερμηνεία της δροσερή και «ακατέργαστη», έρχεται σε μια ενδιαφέρουσα αντίστιξη με το πληθωρικό ταπεραμέντο της «μητέρας» της, Πηνελόπης Μαρκοπούλου. 
Ξεχωρίσαμε τον Δημήτρη Τσίκλη στο ρόλο του Τζακ Χάντερ («κυνηγός»), το νεαρό ναύτη που ερωτεύεται η Ρόζα. Ο ηθοποιός έμοιαζε βγαλμένος από πίνακα του Τσαρούχη, ενώ η ευγενή του ερμηνεία, ανοίγει νέες πτυχές στον χαρακτήρα που υποδύεται, που συνήθως αποδίδεται ως ερωτίλος που πουλάει ρομάντζα. Οι στιγμές του με την Ειρήνη Ιωάννου, αναδεικνύουν το ρομαντικό χαρακτήρα του έργου, και μας επιτρέπουν να δούμε το ρετρό χωρίς να είναι κλισέ. 
Τους υπόλοιπους χαρακτήρες του έργου υποδύονται οι Ευγενία Αποστόλου, Μάρω Σαουσοπούλου, Ισίδωρος Σταμούλης και Τσαμπίκα Φεσάκη. 
Συνολικά, η παράσταση «Τριαντάφυλλο στο στήθος» του Λευτέρη Γιοβανίδη είναι μια άρτια και συνεπής παράσταση που ψυχαγωγεί χωρίς να καταθέτει κάποια νέα ανάγνωση στο έργο του Williams.Αναρωτιέμαι λοιπόν αν υπηρέτησε πολύ καλά ένα έργο που έχει ξεπεραστεί ή αν παρασύρθηκε από το νοσταλγικό περιβάλλον το έργου και έκανε μια παράσταση ανάμνησης. Θα κρατήσω την ενέργεια των ηθοποιών και την αχτίδα του έρωτα που εμφανίζεται εκεί όπου όλα μοιάζουν βαλτωμένα.