«Στο Λονδίνο έκανα το μεταπτυχιακό μου και μετά το διδακτορικό μου. Στο ίδιο πανεπιστήμιο, στο Queen Mary, University of London ξεκίνησα, από το 2006, να κάνω κάποια μαθήματα υποκριτικής στους φοιτητές. Το γεγονός ότι είμαι και σ’ ένα καλό εργασιακό περιβάλλον με κρατάει εκεί τόσα χρόνια», μου λέει η Χάρης, που η πτήση «Λονδίνο – Αθήνα» γι’ αυτήν έχει γίνει τα τελευταία χρόνια ότι για πολλούς από εμάς το δρομολόγιο του μετρό, καθώς στην Ελλάδα, δεν έρχεται μόνο για αναψυχή, αλλά και για τις υπόλοιπες καλλιτεχνικές της δραστηριότητες.
Απόψε, με την ομάδα της, PartSuspended, κάνουν πρεμιέρα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Πειραματικής σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, το οποίο φέτος είναι αφιερωμένο στη Γυναίκα με την παράσταση «Αυτή είπε».
Πρόκειται για ένα έργο που έγραψαν οι ίδιοι, εξάλλου όπως θα μου αποκαλύψει: «Αυτό που, κυρίως, με ενδιαφέρει είναι να βλέπω από τους συνεργάτες μου, σε κάθε δουλειά, να υπάρχουν οι ρωγμές που να επιτρέπουν να διεισδύσουν οι προσωπικές τους απόψεις. Αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί σ’ ένα οριοθετημένο έργο». Γι’ αυτό η Χάρης παραμένει πιστή, εδώ και χρόνια στο devised theatre.
Παράλληλα, συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Καταλανικών Σπουδών κι αυτή την περίοδο ετοιμάζει παράσταση για τον Καταλανό συγγραφέα Χουάν Μπρούσα, παραδίδει μαθήματα, ενώ επιβλέπει, συστηματικά, τους πτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του πανεπιστημίου Queen Mary, οι οποίοι ετοιμάζουν τις δικές τους παραστάσεις.
Μια παράσταση για τη γυναίκα σήμερα
Ήθελα πάντα να κάνω μια παράσταση για τις γυναίκες, καθώς με ενδιέφερε πολύ τόσο η ματιά της γυναίκας, όσο κι η θέση της σήμερα. Οπότε αυτό άρχισα να το δουλεύω από το 2012. Αργότερα, με την εκλογή του Τραμπ, όταν έγιναν πιο έντονα και τα γυναικεία κινήματα κι οι μεγάλες εκδηλώσεις, άρχισε να κινείται πολύ περισσότερο μέσα μου το θέμα και να μ’ απασχολεί, το «Τι σημαίνει, σήμερα, φεμινισμός;» και «Ποια είναι η θέση της γυναίκας;», αλλά και πώς εκφράζονται οι γυναίκες τόσο στη δημόσια σφαίρα, όσο και στο ιδιωτικό περιβάλλον.
Ισότητα εν έτη 2018
Πιστεύω ότι πολλά πράγματα έχουν κατακτηθεί σε σχέση με τη δεκαετία του ’60 ή του ’70, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα, τα οποία πρέπει να δούμε και να αλλάξουμε. Τα στατιστικά στοιχεία σε σχέση με τις γυναίκες, στην Ευρώπη για παράδειγμα, δείχνουν ότι αυτές εξακολουθούν να αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες. Παράλληλα, οι ευκαιρίες ανέλιξης δεν είναι ίδιες, όταν η γυναίκα έχει και τη μητρότητα και δεν είναι ξεκάθαρο παντού ποιες διευκολύνσεις δίνονται σ’ αυτή τη φάση.
Γυναίκες στην εξουσία
Η εκλογή του Τράμπ κι οι απίστευτες δηλώσεις του για τις γυναίκες στάθηκαν και πάλι αφορμή να σκεφτώ: «Ποιοι εξουσιάζουν;», «Με ποιον τρόπο εξουσιάζουν;» και «Ποιοι είναι αυτοί που βγαίνουν μπροστά και γιατί ο κόσμος τους εμπιστεύεται;». Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι βγήκαν οι γυναίκες να φωνάξουν εναντίον του, δείχνει ότι υπάρχει και μια άλλη δύναμη, την οποία πρέπει να ακούσουμε και να εξετάσουμε. Εμείς, όμως, δεν κοιτάμε τον φεμινισμό μόνο ως γυναικεία υπόθεση, γιατί κι οι γυναίκες μπορούν να καταλάβουν την εξουσία και να υιοθετήσουν ανδρόγυνους τρόπους για να πετύχουν κάτι. Εκεί, τίθεται και το ερώτημα, που υπάρχει στην παράστασή μας, δηλαδή, πώς μια γυναίκα, χωρίς να χάσει τη γυναικεία της ταυτότητα, μπορεί να πετύχει κάτι;
Είναι ξεπερασμένο να μιλάς για το «γυναίκα - άνδρας»
Αυτό που μας ενδιαφέρει εμάς δεν είναι να πούμε ότι «οι γυναίκες είναι καλύτερες από τους άνδρες», αλλά έχει να κάνει, κυρίως, με τα δικαιώματα των ανθρώπων. Είναι ξεπερασμένο πια να μιλάς για το «άνδρας- γυναίκα», γιατί υπάρχουν πολλοί άνδρες που είναι υπέρ των γυναικών, συνεργάζονται μαζί τους αρμονικά και τις παραδέχονται. Το θέμα είναι τα δικαιώματα των ανθρώπων, γενικότερα.
«Αυτή είπε»: η παράστασή μας
Στην παράσταση παίζουν τέσσερις ηθοποιοί, η Ευαγγελία Αστρίδου, η Ειρήνη Γλαμπεδάκη, η Ράνια Μπριλάκη κι η Ειρήνη Τζανετουλάκου. Καταθέτουν κάποιες ιστορίες, είτε προσωπικές, είτε εμπνευσμένες από άλλα περιστατικά κι οι οποίες έχουν να κάνουν με την κακοποίηση, με τη σχέση τους με τον χρόνο, με το σώμα τους, με το εργασιακό περιβάλλον κ.λ.π. Παράλληλα, υπάρχουν και κάποιες μορφές, όπως η Βιρτζίνια Γουλφ, η Μέλπω Αξιώτη, η Λούλα Αναγνωστάκη, η Καλλιρρόη Παρρέν, οι οποίες επιδρούν στην παράσταση μέσω των έργων τους. Με αφορμή την παράσταση ερεύνησα κάποια πράγματα και μου έκανε μεγάλη εντύπωση, πόσο πρόσφατα ψήφισαν οι γυναίκες, πότε εξελέγην η πρώτη γυναίκα βουλευτής, πότε κατάφεραν να σπουδάσουν, γεγονός που έγινε και χάριν στην Παρρέν, η οποία άνοιξε το δρόμο προς αυτήν την κατεύθυνση, αφού μέχρι τότε το 80% των Ελληνίδων ήταν αμόρφωτες.
Δουλεύοντας πάνω στο devised theatre
Με ενδιαφέρει το σήμερα πάρα πολύ. Ακόμα κι αν ανέβαζα ένα κλασικό έργο θα το έκανα μ’ αυτή τη ματιά και υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες, οι οποίοι το κάνουν εξαιρετικά αυτό. Αυτό που με ενδιαφέρει, κυρίως, είναι να βλέπω από τους συνεργάτες μου, σε κάθε δουλειά, να υπάρχουν ρωγμές που να επιτρέπουν να διεισδύσουν οι προσωπικές τους απόψεις. Αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί σ’ ένα οριοθετημένο έργο, με αρχή, μέση και τέλος. Εκεί είναι πιο δύσκολο ο συντελεστής να βάλει τη δική του φωνή. Θα το κάνει, ως ένα σημείο, με την ερμηνεία του, αλλά εμένα με ενδιαφέρει περισσότερο αυτό που λένε οι άνθρωποι σήμερα, αυτό που τους απασχολεί. Είναι ένας τρόπος για να κάνω κάτι, που να αφορά τους ανθρώπους κι έτσι συνεργάζομαι πιο δημιουργικά. Και σ’ αυτή την παράσταση τα κορίτσια έχουν γράψει μόνα τους κάποια κείμενα.
Όταν δεν είναι υποχρεωτικό να είναι όλοι ηθοποιοί…
Έχω συνεργάτες στην Αγγλία, οι οποίοι δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί. Για παράδειγμα, ο ένας είναι αρχιτέκτονας, αλλά είναι εξαιρετικός και ενδιαφέρεται πάρα πολύ γι’ αυτήν τη δουλειά. Υπάρχουν σαφώς επαγγελματίες που διαθέτουν τα πτυχία τους, αλλά από την άλλη υπάρχουν κι άνθρωποι, οι οποίοι διακατέχονται από αυτή τη δημιουργική διάθεση: να γράψουμε, να πούμε, να αλλάξουμε πράγματα, τι μπορεί να συγκινήσει το κοινό, σε ποιο χώρο μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε. Ζητήματα πιο δημιουργικά από το συνηθισμένο «ανεβάζω ένα έργο». Γι’ αυτό και ποτέ μια παράσταση της ομάδας PartSuspended δεν τελειώνει. Όλες είναι σε μια διαδικασία «in progress». Εξάλλου, το τέλος για μένα είναι κάτι που έχει αποκρυσταλλωθεί τόσο πολύ, που δεν έχει πλέον καλλιτεχνικό ενδιαφέρον.
Στην Ελλάδα παράσταση για γυναίκες VS στην Αγγλία παράσταση για άνδρες
Εκεί κάνουμε παραστάσεις με τους φοιτητές. Έχει ενδιαφέρον γιατί στη μια ομάδα δουλεύω μόνο με άνδρες, γεγονός που δεν μου έχει ξανατύχει. Συνήθως, στους PartSuspended, η ομάδα είτε είναι ανάμεικτη, είτε αποκλειστικά γυναικεία. Επιπλέον, αποφάσισαν να ανεβάσουν μια καθαρά ανδρική παράσταση με τίτλο «Το Μουσείο των ανδρών». Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να βλέπει κανείς τη θέση των ανδρών - είναι όλα νέα παιδιά - και τη σχέση τους με τα αντίστοιχα θέματα, που εξετάζουμε εμείς στην παράσταση.
Γυναίκα στο Λονδίνο VS Γυναίκα στην Ελλάδα
Δεν ξέρω αν είναι επιφανειακό, αλλά υπάρχει μεγαλύτερος σεβασμός και εκτίμηση στο να σου «ανοίξουν μια πόρτα». Εδώ δεν ξέρω, ακριβώς, πως είναι το επαγγελματικό περιβάλλον. Φαντάζομαι πολύ καλύτερο από τη γενιά της μαμάς μου. Στην Αγγλία, όμως, είτε είσαι άνδρας, είτε γυναίκα αυτό που κοιτάνε είναι τα προσόντα. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα κι εκεί εγώ διακρίνω κάποιες μικροδιαφορές. Στο πανεπιστήμιό μου γίνονται πολύ συχνά συζητήσεις για θέσεις που κατέχουν παραδοσιακά οι άνδρες. Το θετικό είναι πως είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι, ώστε αυτό να αλλάξει κι αλλάζει τα τελευταία χρόνια. Επίσης, εκεί προστατεύονται πολύ περισσότερο οι γυναίκες σε περίπτωση μητρότητας. Γενικά, όμως, οι γυναίκες κι εκεί κι εδώ έχουν πάρα πολλές μάχες να δώσουν κι η βοήθεια που τους παρέχεται δεν είναι αρκετή.
Μια σταγόνα στον ωκεανό
Νιώθω ότι η Αγγλία μου δίνει πολλές προσλαμβάνουσες και μπορώ να προχωρήσω καλλιτεχνικά. Από την άλλη, ό,τι και να κάνεις είναι δύσκολο να «ακουστεί». Γίνονται τόσα πολλά πράγματα που είναι σαν μια σταγόνα στον ωκεανό. Θα γίνει κάτι, θα υπάρξει το διαλογικό κομμάτι με το κοινό, το οποίο εμένα προσωπικά με αφορά πολύ, αλλά μετά μπορεί να χαθεί. Γιατί είναι πάρα πολλά αυτά που συμβαίνουν.
Μακριά από την πατρίδα….
Ακόμα και το κομμάτι που υπάρχει στην παράσταση για την Μέλπω Αξιώτη, η οποία επιστρέφει μετά από χρόνια στην πατρίδα, νομίζω ότι κάπου «ακουμπάει» μέσα μου. Εδώ υπάρχει μια σαφώς μεγαλύτερη ταύτιση και με τη γλώσσα, δεδομένου ότι είναι η μητρική σου γλώσσα, η οποία αλλιώς ριζώνει μέσα σου. Αλλά εδώ, δεν ξέρω ακόμα μέχρι που μπορώ να φτάσω και τι μπορώ να παρουσιάσω. Εκεί νιώθω πιο ελεύθερη. Σε προσωπικό επίπεδο, αυτό που μου λείπει περισσότερο από την Ελλάδα, είναι η επαφή με τη φύση, το να μπορώ να δραπετεύσω και να απομονωθώ. Όχι με την έννοια της μοναξιάς, αλλά με την έννοια της ηρεμίας.
Info:«Αυτή Είπε» των Χάρη Μαρίνη και της Ομάδας PartSuspended (Διάρκεια 1:00)
Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου για τη Γυναίκα
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
- 19/4 και 21/4 στις 21:30.
- 20/4 και 22/4 στις 19:00.
Ελεύθερη είσοδος με δελτία εισόδου