«Δεν είναι εύκολο να σταθείς μόνος ενάντια στον χλευασμό των άλλων», ομολογεί ο ένορκος Νο9, κατά κόσμον, Παντελής Παπαδόπουλος, αλλάζοντας την ψήφο του σε «αθώος», υπερασπιζόμενος τον ένορκο Νο8, Μάνο Ζαχαράκο, που είναι ο μόνος που πιστεύει στο τεκμήριο της αθωότητας. Έχουν περάσει μόνο λίγο λεπτά από τη στιγμή που οι 12 άνδρες έχουν κλειστεί σ’ ένα δωμάτιο για να αποφασίσουν για τη ζωή ενός παιδιού 16 ετών, το οποίο κατηγορείται ότι δολοφόνησε τον πατέρα του μ’ ένα μαχαίρι.
Βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη του 1957 και μετά το έγκλημα, η τύχη του αγοριού είναι στα χέρια 12 ενόρκων, οι οποίοι θα αποφασίσουν αν είναι ένοχο. Σ’ αυτή την περίπτωση, η θανατική ποινή είναι υποχρεωτική. Το σενάριο είναι απλό και ταυτόχρονα τρομερά ευρηματικό που καθηλώνει.
Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη σκηνοθετεί για έβδομη χρονιά, σε νέα θεατρική στέγη, στο Θέατρο Άνεσις, το έργο του Reginald Rose, που έγινε γνωστό από την ομώνυμη ταινία του 1957, σε σκηνοθεσία Σίντνεϊ Λουμέτ. Η ταινία κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο 7ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου και ήταν υποψήφια για 3 Όσκαρ.
«Είχα παρακολουθήσει την παράσταση την πρώτη χρονιά και υπήρχε στον μυαλό μου, ως μια εμπειρία με θετικό πρόσημο. Παρακολουθώντας την έξι χρόνια αργότερα, εντυπωσιάστηκα ευχάριστα από την πορεία που έχει κάνει σκηνοθετικά όλα αυτά τα χρόνια». Η σκηνοθέτης καταφέρνει να δώσει μια κινηματογραφική αίσθηση σ’ όλη την παράσταση, χωρίς να επαφίεται σε ευκολίες, όπως για παράδειγμα στη χρήση βίντεο.
Με βοηθό της τους εξαιρετικούς φωτισμούς του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου απομονώνει σκηνές, παραδίδοντας στην πλατεία ένα ψυχογράφημα 12 χαρακτήρων.
Τότε με είχε εντυπωσιάσει ο σπουδαίος Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή αλλά και η στιβαρή παρουσία του Τρύφωνα Καρατζά , που απεβίωσε πριν από δύο χρόνια.
Όμως, αυτό που συνειδητοποίησα είναι πως οι «12 ένορκοι» είναι μια παράσταση που καταφέρνει να κερδίσει ένα μεγάλο στοίχημα: να κάνει ουρές στα ταμεία, χωρίς το κοινό να έρχεται για να παρακολουθήσει αποκλειστικά κάποιον πρωταγωνιστή, όσο και αν έχουν περάσει σπουδαίοι ηθοποιοί όλα αυτά τα χρόνια. Πρωταγωνιστής στη προκειμένη παράσταση είναι η ίδια η παράσταση και τελικά το θέατρο που με την αμεσότητά του κερδίζει το κοινό.
Η φετινή δωδεκάδα: Νίκος Βατικιώτης, Δημήτρης Δεγαΐτης, Αλμπέρτο Εσκενάζυ, Μάνος Ζαχαράκος, Κώστας Καζανάς, Αλέξανδρος Καλπακίδης, Μιχάλης Μαρκάτης, Κωνσταντίνος Μπάζας, Παντελής Παπαδόπουλος, Τάσος Παπαδόπουλος, Ορέστης Τρίκας και Βασίλης Φακανάς. Είναι εντυπωσιακά καλοκουρδισμένη με εξαιρετική σκηνική παρουσία.
Θα μπορούσε να γράψει κανείς «ξεχωρίζει ο τάδε...», εδώ όμως δεν ξεχωρίζει κανείς, όλοι μαζί κλέβουν τις εντυπώσεις, έχοντας από καλές έως σπουδαίες στιγμές και οι δώδεκα αντικατοπτρίζουν τις προκαταλήψεις της κοινωνίας μέσα από 12 πεντακάθαρα ψυχογραφήματα που ξετυλίγονται βίαια μπροστά στα μάτια του θεατή. Πλάθοντας χαρακτήρες ευδιάκριτους, αποφεύγοντας τον σκόπελο της καρικατούρας και διανθίζοντας πάντα τη βαριά ατμόσφαιρα του δικαστικού θρίλερ με πινελιές χιούμορ.
Το σκηνικό (David Negrin), και τα κοστούμια (Κική Μήλιου), υπηρετούν απόλυτα το σκηνοθετικό όραμα, ενός ρεαλιστικού ανεβάσματος, είναι υψηλής αισθητικής και δίνουν την αίσθηση της Νέας Υόρκης του 1960.
Στοίχημα: Η παράσταση θα σπάσει το ελληνικό ρεκόρ των επαναλήψεων, που είχε το «Σεσουάρ για δολοφόνους» με 11 χρόνια...
Κείμενο: Reginald Rose
Μετάφραση/Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη
Δραματουργική επεξεργασία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη & Νότης Παρασκευόπουλος
Σκηνικά: David Negrin
Κοστούμια: Κική Μήλιου
Πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Περού
Κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Φωτισμοί: Μανώλης Μπράτσης
Βοηθοί σκηνοθέτη: Μαγδαληνή Παλιούρα, Κατερίνα Κωνσταντέλλου
Βοηθός ενδυματολόγου: Δανάη Ανεζάκη
Φωτογραφίες/Γραφιστική επιμέλεια/Τρέιλερ: GRIDFOX
Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού
Οι 12 ένορκοι (αλφαβητικά):
Νίκος Βατικιώτης, Δημήτρης Δεγαΐτης, Αλμπέρτο Εσκενάζυ, Μάνος Ζαχαράκος, Κώστας Καζανάς, Αλέξανδρος Καλπακίδης, Μιχάλης Μαρκάτης, Κωνσταντίνος Μπάζας, Παντελής Παπαδόπουλος, Τάσος Παπαδόπουλος, Ορέστης Τρίκας, Βασίλης Φακανάς
Στον ρόλο του φύλακα o Αλέξης Σταυριανός
Τη φωνή της χαρίζει η Νένα Μεντή
Διάρκεια παράστασης: 100΄(χωρίς διάλειμμα)
Κάθε Τετάρτη με Ελληνικούς και Αγγλικούς υπέρτιτλους.
ΜΕΡΟΣ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΟΛΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΝΕΩΝ ΑΥΛΩΝΑ.
ΟΙ 12 ΕΝΟΡΚΟΙ του Reginald Rose, σε μετάφραση/σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη και παραγωγή της A PRIORI, μετά από 6 συνεχή χρόνια όμορφης και υγιούς συνεργασίας με το θέατρο Αλκμήνη και τους Μανώλη Ιωνά και Ειρήνη Παπαδημάτου, μεταφέρονται λόγω των συνθηκών και με το άνοιγμα των χειμερινών πολιτιστικών χώρων, στο φιλόξενο θέατρο ΑΝΕΣΙΣ το οποίο έχει περάσει έως το 2025 στα χέρια των Γεράσιμου Σκαφίδα και Νικορέστη Χανιωτάκη.
Η sold-out παράσταση των έξι τελευταίων χρόνων, επίκαιρη όσο ποτέ, παρουσιάζεται ξανά από Οκτώβριο, μετατρέποντας το θέατρο Άνεσις σε δικαστικό μέγαρο και φέρνοντας ενόρκους και θεατές, αντιμέτωπους με τις συνειδήσεις τους.
Με την έναρξη της 7ης χρονιάς της παράστασης, τρία νέα πρόσωπα εισέρχονται για πρώτη φορά στο δωμάτιο των ενόρκων, ο Διαμαντής Καραναστάσης, ο Μιχάλης Μαρκάτης και ο Βασίλης Φακανάς.
Υπόθεση
Στη Νέα Υόρκη του 1957, ένα αλλοδαπό αγόρι 16 χρόνων κατηγορείται για φόνο. Η τύχη του είναι στα χέρια 12 ενόρκων οι οποίοι θα αποφασίσουν αν είναι ένοχο. Σ' αυτή την περίπτωση η θανατική ποινή είναι υποχρεωτική. Οι 12 άντρες, κλειδωμένοι σ’ ένα δωμάτιο, άλλοτε ταυτίζονται κι άλλοτε συγκρούονται. Πρέπει να αποφασίσουν ομόφωνα για τη ζωή ενός ανθρώπου, αντιμετωπίζοντας, ο καθένας από αυτούς, τη συνείδησή του, αλλά και τις συνειδήσεις των υπολοίπων. Οι 12 ένορκοι αντικατοπτρίζουν τις προκαταλήψεις της κοινωνίας μέσα από 12 πεντακάθαρα ψυχογραφήματα που ξετυλίγονται βίαια μπροστά στα μάτια του θεατή.
Είδος: Δικαστικό Δράμα
Κείμενο: Reginald Rose
Μετάφραση/Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη
Δραματουργική επεξεργασία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, Νότης Παρασκευόπουλος
Σκηνικά: David Negrin
Κοστούμια: Κική Μήλιου
Πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Περού
Κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Βοηθοί σκηνοθέτη: Μαγδαληνή Παλιούρα, Κατερίνα Κωνσταντέλλου
Βοηθός ενδυματολόγου: Δανάη Ανεζάκη
Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ρασσιάς, GRID FOX
Γραφιστική επιμέλεια: GRID FOX
Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού
Θέατρο Άνεσις – Επικοινωνία: Μαρκέλλα Καζαμία
Παραγωγή: A PRIORI www.a-priori.gr
Οι 12 ένορκοι (αλφαβητικά):
Νίκος Βατικιώτης, Δημήτρης Δεγαΐτης, Μάνος Ζαχαράκος, Κώστας Καζανάς, Αλέξανδρος Καλπακίδης, Διαμαντής Καραναστάσης, Μιχάλης Μαρκάτης, Κωνσταντίνος Μπάζας, Παντελής Παπαδόπουλος, Τάσος Παπαδόπουλος, Ορέστης Τρίκας, Βασίλης Φακανάς
Στον ρόλο του φύλακα o Αλέξης Σταυριανός
Τη φωνή της χαρίζει η Νένα Μεντή
Facebook Pages https://www.facebook.com/12enorkoi/
Από τον Σπύρο Σιακαντάρη
Θλίψη, στον καλλιτεχνικό κόσμο και στο θεατρόφιλο κοινό, προκάλεσε η είδηση ο,τι ο αγαπημένος ηθοποιός Τρύφων Καρατζάς έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 83 ετών. Ένας εξαιρετικός ηθοποιός που τον Δεκέμβριο που μας πέρασε έκλεισε 62 χρόνια στο σανίδι και ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων και με απίστευτο ήθος. Ο Τρύφων Καρατζάς τα τελευταία 4 χρόνια ήταν ο ένορκος με τον αριθμό 9 στην παράσταση «Οι 12 ένορκοι» που παρουσιάζεται στο θέατρο Αλκμήνη με τεράστια επιτυχία.
Στην παράσταση αυτή τη σεζόν έπαιζε σε διπλή διανομή τον ρόλο και ο ίδιος εμφανιζόταν κάθε Πέμπτη και Παρασκεύη. Τελευταία φορά έπαιξε την Παρασκεύη 28 Δεκεμβρίου. Την Τρίτη 2 Ιανουαρίου έπεσε μέσα στο σπίτι του και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Γεννηματάς όπου και χειρουργήθηκε επιτυχημένα στο ισχίο. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του παρουσιάστηκε πρόβλημα με το αναπνευστικό του με αποτέλεσμα να καταλήξει την Πέμπτη 17 Ιανουαρίου. Μόλις την προηγούμενη ημέρα όλοι οι συναδελφοί του από την παράσταση τον είχαν επισκεφθεί στο νοσοκομείο. Τον Οκτώβριο του 2016 είχε πέσει και πάλι μέσα στο σπίτι του και είχε χειρουργηθεί για κάταγμα στο ισχίο. Υπηρέτησε την τέχνη της υποκριτικής σε όλες τις εκφάνσεις της μέσα από το θέατρο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. «Εκείνο που ευτυχώς δε με κατέκλησε ποτέ ήταν η μανία της ματαιοδοξίας γιατί οι ηθοποιοί είμαστε και ματαιόδοξα και φιλόδοξα και ανασφαλή άτομα» είχε δηλώσει. Η κηδεία του αγαπητού ηθοποιού θα γίνει το Σάββατο 19 Ιανουαρίου στις 11 το πρωί στο Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών.
Γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου του 1935 και υπήρξε παιδί της κατοχής θεωρώντας πως αυτό έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη μετέπειτα ζωή του. Ζούσε στην οδό Αλκαμένους στην Αθήνα με τους βιοπαλαιστές γονείς του, Γιώργο και Στέλλα, και τον μικρότερο αδερφό του Δημήτρη. Από μικρο παιδί τραγουδούσε ώσπου το 1947 ένας γείτονας τον πήρε μαζί του στη χορωδία της Μητρόπολης Αθηνών. Ο Αρχιψάλτης του αναθέτει να ψέλνει κάθε Κυριακή τον ύμνο «Σε Υμνούμεν» κατά τη διάρκεια της Αγίας Κοινωνίας. Η λειτουργία μεταδιδόταν από το ραδιόφωνο και αυτό του έδωσε μεγάλη αναγνωρισιμότητα και αγάπη από τους Αθηναίους. Ο Αρχιεπίσκοπος και Αντιβασιλέας Δαμασκηνός τον χειροτόνησε ως Αναγνώστη (ο μοναδικός τίτλος που μπορεί να δοθεί σε κάποιον απλό άνθρωπο χωρίς να χρειαστεί να φορέσει ράσο). Επειδή η παιδική φωνή του ήταν «Σοπράνο» ζήτησαν από τους γονείς του να πάει στην Παιδική Χορωδία της Βιέννης. Εκείνοι αρνήθηκαν γιατί θα στερούνταν το παιδί τους. Στην πορεία, ακούγοντας τον ο περίφημος καθηγητής φωνητικής Κίμων Τριανταφύλλου (αδερφός του Αττίκ) τον χαρακτήρισε «Τενοροβαρύτονο». Αυτή η φωνή θα τον βοηθούσε να έχει τεράστιο ρεπερτόριο αλλά χρειαζόταν να σπουδάσει. Λόγω έλλειψης χρημάτων δεν μπόρεσε.
Τελειώνοντας το γυμνάσιο (με συμμαθητές τους Αλέκο Φασιανό, Θόδωρο Αγγελόπουλο και Λευτέρη Παπαδόπουλο) δούλεψε για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια του. Ξαφνικά, αποφασίζει να δώσει εξετάσεις στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών. Στην επιτροπή είναι ο Δημήτρης Ροντήρης, ο ιστορικός του θεάτρου Γιάννης Σιδέρης και ο διευθυντής του Ωδείου Σαραντάκος. Γίνεται δεκτός με την υποτροφία «Αβέρωφ» και τελειώνει τη σχολή σε τρία χρόνια. Με την αποφοίτηση του ο δάσκαλος του Δημήτρης Ροντήρης τον συμπεριέλαβε στα ιδρυτικά στελέχη του Πειραϊκού Θεάτρου. Η πρώτη παράσταση που θα παίξει είναι η «Δωδέκατη νύχτα» του Σαίξπηρ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Τα χρόνια εκείνα ο ηθοποιός δεν θεωρούνταν επάγγελμα. Μάλιστα, όταν για πρώτη φορά γράφτηκε το όνομά του στην εφημερίδα, όπως συνήθιζαν τότε να γράφουν στην αρχή της σεζόν για τους θιάσους, ήρθε ο πατέρας του από το καφενείο το μεσημέρι και τον ρώτησε «Μου είπαν ότι διάβασαν το όνομά σου στην εφημερίδα. Τι έκανες;», σαν να είχε διαπράξει έγκλημα. Η μητέρα του τον στήριξε πολύ.
Η φωνή του ήταν το εισιτήριο για να προσληφθεί στην Εθνική Ραδιοφωνία. Παρέμεινε για 14 χρόνια ως εκφωνητής καταγράφοντας δεκάδες χιλιάδες ώρες πτήσεων. Αποφάσισε να το εγκαταλείψει καθώς είχε κουραστεί από τις δύσκολες συνθήκες. Το πρωί στο ραδιόφωνο για σίριαλ στη συνέχεια διπλές παραστάσεις (την εποχή εκείνη τα θέατρα λειτουργούσαν από Τρίτη ως και Κυριακή με δύο παραστάσεις) και πολλές φορές νυχτερινά γυρίσματα για κινηματογραφικές ταινίες.
Το 1958 τον βρίσκει στο Λαικό Θέατρο του Μάνου Κατράκη να υποδύεται έναν γάλλο πρεσβευτή στο έργο του Γεωργίου Ρούσσου «Βασίλισσα Αμαλία», δίπλα στους Μάνο Κατράκη και Μαίρη Αρώνη. Οι ταξιθέτριες τον καλησπέριζαν με μια φράση από το ρόλο του. «Όταν συμβεί αυτό και οι ταξιθετριες έχουν αποστηθίσει μια φράση από το ρόλο σου κάτι συμβαίνει» θα πει χαρακτηριστικά. Την ίδια εποχή εντελώς τυχαία θα πάρει μέρος στην πρώτη του κινηματογραφική ταινία, εξαιτίας του Ανδρέα Ζησιμάτου. «Αύριο έχω γύρισμα στον Ασπρόπυργο για μια ταινία με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και θέλουν νέους και νέες για μια σκηνή που γίνεται ένα πάρτι να χορεύουν. Θα πάρεις και ένα 50άρι. Θες να έρθεις;» Πήγα. Κάποια στιγμή ο σκηνοθέτης μου έδωσε και μια φράση να πω. Η ταινία λεγόταν «Ερωτικές ιστορίες».
Για αρκετά χρόνια στο θέατρο τα χαρακτηριστικά του αλλοιώνονταν με την προσθήκη περούκας, φαβορίτας, μαλλιών κτλπ καθώς έπαιζε ρόλους μεγαλύτερων ηλικιακά. Μετά τα 40 plus αρχίζει να παίζει με την αληθινή του φυσιογνωμία.
«Το παρουσιαστικό παίζει κάποιο ρόλο. Ο Δαλιανίδης με πήρε και με πήγε στο Φίνο επειδή θα γύριζε μια ταινία με τεντιμπόιδες και ήθελε να βάλει και εμένα. Και του λέει ο Φίνος είισαι στα καλά σου; Δε το βλέπεις έχει ένα τζάκι που κουβαλάει. Εννοώντας κάτι αριστοκρατικό».
Πολλές ήταν οι εμφανίσεις του στο ιστορικό Θέατρο της Δευτέρας. «Πολλοί άνθρωποι αγάπησαν το θέατρο και ξαναπήγαν στο θέατρο εξαιτίας της παραγωγής αυτής. Κάναμε με σοβαρότητα πρόβες εβδομάδων. Παρόλα αυτά οι συνθήκες ήταν τραγικές πολλές φορές. Μια φορά η Ρίκα Διαλυνά με μια έξωμη τουαλέτα και εγώ με ένα πολύ λεπτό σμόκιν κάνουμε μια σκηνή στο στούντιο Ατα και έχουμε παγώσει, έχουμε γίνει παγάκια. Σε ένα διάλειμμα, είναι μέσα ο Γιώργος Ράλλης ο ιδιοκτήτης και του λέω βρε Γιώργο μου εδώ έχετε θέρμανση και μου λέει: Tα μηχανήματα έχουν εκατομμύρια, εσύ αν πάθεις κάτι παίρνω άλλον. Τόσο καλά. Μια άλλη φορά έχουμε γράψει το έργο με σκηνοθέτη τον Γρηγόρη Γρηγορίου και με ειδοποιούν ξαφνικά και μου λένε δυστυχώς το δεύτερο μέρος σβήστηκε γιατί γράψαμε ποδόσφαιρο απάνω. Κάνανε και οικονομία στις ταινίες. Βάζουν λοιπόν το πρώτο μέρος και εμείς ήμασταν εκεί, βαμμένοι, έτοιμοι και το δεύτερο μέρος το παίξαμε ζωντανά και ό,τι προλάβαινε η κάμερα».
Σε μια συνέντευξη τύπου της παράστασης «Οι 12 ένορκοι» ρωτήθηκε, αν έχει κάνει ποτέ ένορκος. «Όχι αλλά και το φονιά μπορώ να παίξω χωρίς να έχω κάνει φόνο. Και τον Χίτλερ αν χρειαστεί θα τον παίξω χωρίς να είμαι ο Χίτλερ. Αυτή είναι η δουλειά μου. Να παίρνω ένα κείμενο με δακτυλογραφημένες σειρές και να του βάζω αίμα, σάρκα, φωνή, κίνηση και να τον κάνω άνθρωπο. Το θέμα δεν είναι να έχεις ζήσει κάτι για να το ερμηνεύσεις».
Στενός του φίλος ο ηθοποιός Δημήτρης Τσούτσης με τον οποίο μιλούσαν καθημερινά. Είχαν συνεργαστεί σε αρκετές θεατρικές παραστάσεις και στην μεγάλη τηλεοπτική επιτυχία «Λαβ Σόρυ» το 1994 όπου ερμήνευσαν τον πατέρα και τον νονό της Λίλη αντίστοιχα. H σειρά αυτή ήταν πρώτη σε θεαματικότητα τη σεζόν που προβλήθηκε. Την Λίλη υποδύθηκε στην αρχή της καριέρας της η Κωνσταντίνα Μιχαήλ, η οποία τον αποχαιρέτησε μέσω του προφίλ της στο instagram γράφοντας τα εξής συγκινητικά λόγια: «Αχ! Μπαμπά!». Η αρχή μου και το φινάλε σου. Να αναπαυθείς αγαπημένε μου Τρύφωνα Καρατζά. Ήταν τιμή μου και καμάρι μου να παίξω την κόρη σου, πάντα με γέμιζε χαρά το γύρισμα μαζί σου. Εσύ με πήρες από το χέρι για να ξεκινήσω την δουλειά αυτή. Σε ευχαριστώ. Δεν σου το είπα ποτέ. Συγγνώμη μπαμπά».
Δυο φορές στην πολύχρονη καριέρα του κινδύνεψε να παρασυρθεί από τον θεατρικό ρόλο που ερμήνευε. «Το 1975 έπαιζα τον ψυχίατρο Ντίζαλ στο έργο «Έκβους» που είχα κάνει με τον Δημήτρη Ποταμίτη. Είχε επιβληθεί ο ρόλος στην προσωπικότητα μου, φερόμουν όπως ο ρόλος. Και στην παράσταση «Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές» που υποδυόμουν τον Ερρίκο τον όγδοο. Άρχισα να φέρομαι υπεροπτικά σα βασιλέας. Ευτυχώς βρέθηκαν φίλοι και με σώσανε. Μου είπαν σύνελθε, τι είναι αυτα που κάνεις. Δεν πήγα σε ψυχίατρο η ψυχαναλυτή. Ευτυχώς που υπήρχαν φίλοι γύρω μου και με βοήθησαν».
Ο Τρύφων Καρατζάς δεν έμπλεξε ποτέ σε ίντριγκες. Δεν θα άλλαζε επάγγελμα αν γύριζε το χρόνο πίσω γιατί το επάγγελμα του ηθοποιού του είχε χαρίσει έντονες συγκινήσεις. Ποτέ δεν τον ενδιέφερε αν θα είχε μικρο η μεγάλο ρόλο καθώς σκοπός του ήταν να υπηρετήσει τη θεατρική τέχνη. Δεν αισθανόταν μοναξιά απολάμβανε το σπίτι του διαβάζοντας βιβλία η ακούγοντας μουσική. Δεν παντρεύτηκε ποτέ γιατί το μόνο που αγάπησε υπέρτατα ήταν το θέατρο. Το έβλεπε σαν μοναχός και ο,τι έχει καθήκον να υπηρετήσει την τέχνη. Και τι πιο ωραίο για έναν αληθινό θεατρίνο να παραμείνει ενεργός μέχρι το τέλος της ζωής του.
Μεγάλη λατρεία είχε στον ανιψιό του και στα δύο παιδιά του τον Δημήτρη και την Τζωρτζίνα τους οποίους επισκεπτόταν τακτικά.
Εκτός από το θέατρο που εμφανιζόταν συχνά τον συναντούσα τυχαία στο κέντρο κοντά στην Ομόνοια να περιμένει στη στάση το τρόλει. Δεν αρνιόταν ποτέ σε μικρούς η μεγάλους θαυμαστές του μια φωτογραφία μαζί τους. Θυμάμαι μου είχε πει «Παλαιότερα ήταν της μόδας τα αυτόγραφα και όλοι μας ζητούσαν, τώρα ζητούν να βγαίνουμε φωτογραφίες».
Αμέτρητοι οι ρόλοι στο σανίδι και ακούραστος εργάτης του θεάτρου. «Είμαι προετοιμασμένος γενικά για οποιοδήποτε ρόλο. Αυτή είναι η πεμπτουσία της θεατρικής τέχνης. Και βεβαίως, εγώ έταξα ως σκοπό της ζωής μου να υπηρετήσω το θέατρο και όχι τον εαυτό μου. Έχω φτάσει σε μία ηλικία που, ενώ έχω λίγο κουραστεί, δεν έχω βαρεθεί. Νιώθω ιδιαίτερα ευχαριστημένος, για να μην πω καμιά πιο βαριά λέξη, που μου δόθηκε η ευκαιρία από την Κωνσταντίνα Νικολαΐδη να παίξω αυτό το ρόλο (12 ένορκοι), να λάβω μέρος σε αυτήν την παράσταση και να συνεργαστώ με πολύ άξιους και πολύ νεότερους από μένα συναδέλφους. Αυτό μου δίνει μια ιδιαίτερη χαρά. Θυμάμαι κάποια χρόνια που, όταν έφτανε η ώρα της παράστασης, έβγαζα φτερά να φτάσω στο θέατρο. Το ίδιο κάνω και τώρα, μετά από εξήντα χρόνια».
Αν και συνήθιζε να λέει πως «Ο ηθοποιός είναι ένα μοιραίο επάγγελμα. Μόλις φύγει από τη σκηνή ξεχνιέται. Εκτός αν μείνει στις αναμνήσεις». Το σίγουρο είναι ο,τι θα μείνει χαραγμένος στη μνήμη μας για την παρουσία του μέσα από ρόλους που τον είχαμε αγαπήσει, και για την αξιοπρέπεια του, το ταλέντο του, τη φινέτσα του και το χαμόγελο του.
Τον αποχαιρετούμε με ένα στίχο του Καβάφη που του άρεσε: «ΚΑΙ ΜΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΠΑΛΙ, ΞΕΚΟΥΡΑΖΟΜΑΙ ΑΠ’ ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΨΗ ΤΗΣ»
* Οι φωτογραφίες με το σήμα texnes-plus είναι από το προσωπικό αρχείο θεατρικών προγραμμάτων του Σπύρου Σιακαντάρη.
Πρωταγωνιστεί σε μία από τις πιο πετυχημένες παραστάσεις των τελευταίων ετών. Οι «12 ένορκοι» σημειώνουν απανωτά sold-out και κερδίζουν το κοινό, όπου και αν ανεβαίνουν. Δικαιολογημένα κατά τη γνώμη μου. Ο Βασίλης Παλαιολόγος είναι ο μυστηριώδης ένορκος με τον αριθμό 4. Στο πλαίσιο μιας συζήτησης προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε το μεγάλο μυστικό της επιτυχίας. Δεν αρκεστήκαμε όμως μόνο σε αυτό, καθώς η κουβέντα με τον Βασίλη είναι πάντα απολαυστική και αποκαλυπτική… Όπως και ο ίδιος.
Οι «12 ένορκοι» και η μεγάλη επιτυχία
Πρόκειται για μια ιστορία δικαίου με τεράστια δύναμη ανατροπής. Για ένα έργο που χαρακτηρίζεται από την άρτια δομή του. Σε μια εποχή που όλα κρίνονται χωρίς πολλή σκέψη ένα φωτεινό παράδειγμα υπομονής είναι αναμφίβολα καλός οδηγός. Οι «12 ένορκοι» αγαπήθηκαν πραγματικά, αν και δεν διαφημίστηκαν με τον κλασικό τρόπο. Η ουσία του κειμένου άγγιξε τον καθένα ξεχωριστά, που έγινε πρεσβευτής της προσπάθειάς μας.
Από την οθόνη στη σκηνή…
Η πιο μεγάλη δυσκολία είναι η μεταφορά μιας ταινίας με τέτοιο τρόπο ώστε να μη χαθεί η μαγεία που υπάρχει στην οθόνη. Επίσης το κείμενο πρέπει να αποδοθεί με πιστότητα, διαφορετικά θα αποτελεί διασκευή (κάτι που ενέχει ρίσκο) και επιβάλλεται να αναφέρεται. Τέλος οι συντελεστές καλό είναι να αποφεύγουν τη σύγκριση εν είδει ανταγωνισμού.
Ο ένορκος Νο 4
Όταν επικοινώνησα με τη σκηνοθέτρια της παράστασης, την Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, είχε ήδη ξεκινήσει τη διανομή και της είχαν απομείνει τέσσερις ή πέντε ρόλοι, ένας εκ των οποίων ήταν και αυτός του ενόρκου Νο 4. Μου είπε να διαβάσω το κείμενο και να της πω ποιον θα με ενδιέφερε να ενσαρκώσω. Ο έρωτας με τον ένορκο Νο 4 ήταν σχεδόν κεραυνοβόλος και αυτό το χρησιμοποίησα ως μέσο για να την κάνω να δει τον εν λόγω χαρακτήρα μέσα από μένα. Νομίζω πως το αποτέλεσμα μας έχει ανταμείψει αμφοτέρους.
Τα μυστικά πίσω από το χτίσιμο του ρόλου
Όταν μπαίνεις στη διαδικασία να ζωντανέψεις με το δικό σου τρόπο χαρακτήρες οι οποίοι έχουν με τέχνη αποδοθεί στο χαρτί, σχεδόν αντανακλαστικά ενεργοποιούνται μηχανισμοί που καμιά φορά ούτε ο ίδιος γνωρίζεις ότι μπορείς να υπερκεράσεις και εισέρχεσαι σε δύσβατα μονοπάτια. Προσπάθησα να αντιμετωπίσω το ρόλο μου ως κομμάτι του συνόλου, ως αυτόνομη μονάδα στις παρυφές του συνόλου. Επιδίωξα να είμαι ο παρατηρητής και ταυτόχρονα μια σιωπηρή δύναμη υπεράσπισης της λογικής αλληλουχίας των γεγονότων. Μέχρι να καταλήξω στην πιο ενδιαφέρουσα εκδοχή, υιοθέτησα πολλές προσωπικότητες διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας και έφτασα στο σημείο να παγιδεύσω το χαρακτήρα που υποδύομαι σε ένα τετράγωνο σχεδόν αποστειρωμένο πλαίσιο φτιαγμένο από πλεξιγκλάς.
Κριτική και καταδίκη: τι εύκολο πράγμα…
Δυστυχώς η κριτική και η άποψη επί παντός επιστητού είναι πλέον κανόνας. Όλοι κρίνουν τους πάντες χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό. Η γνώση περνά σε δεύτερη μοίρα όταν υπάρχουν απαντήσεις για το καθετί. Καλό θα ήταν προτού η μηχανή κάνει κιμά το κρέας να πρυτανεύουν η λογική και η ορθή σκέψη.
Το φρικτό έγκλημα στην Κομοτηνή με θύτη και θύμα δύο ανήλικα κωφάλαλα παιδιά: η ετυμηγορία
Αν ήμουν ο ένορκος Νο 4, θα βασιζόμουν στη λογική εξέλιξη των γεγονότων μέχρι οι αποδείξεις να με οδηγήσουν στη σωστή απόφαση. Ταυτόχρονα θα προσπαθούσα να μπω στη θέση των ανθρώπων που έχουν διαφορετική συμπεριφορά και πιστεύω. Το πιο σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να λειτουργούμε απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις. Πρέπει με κάποιο τρόπο να βλέπουμε πίσω από τα γεγονότα.
Μια ανάμνηση κρυμμένη σαν φυλακτό
Ακόμα και οι δυσάρεστες στιγμές όταν ιδωθούν από μια διαφορετική οπτική μπορεί να αφήσουν μια γλυκιά γεύση. Πόσο μάλλον οι στιγμές οι οποίες μας κάνουν να νιώθουμε περήφανοι που δουλέψαμε σκληρά για να αντεπεξέλθουμε στις απαιτήσεις ενός ρόλου. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν υποκλινόμασταν στο τέλος της παράστασης το «Γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη στο κατάμεστο Θέατρο Άλμα. Ο κόσμος χειροκροτούσε όρθιος και η Άννα Βαγενά γύρισε και μου είπε να μην ξεχάσω ποτέ αυτή την εικόνα. Να την κουβαλάω πάντα, γιατί είναι ό,τι πιο σπουδαίο μπορεί να ζήσει ένας ηθοποιός.
Η επιστροφή στη μικρή οθόνη
Ξεκίνησα με ιδιαίτερη χαρά, δεδομένου ότι για να συμμετέχω σε μια δουλειά πρέπει καταρχήν να με ενδιαφέρει ο ρόλος. Έτσι κι έγινε. Είχα σχεδόν δέκα χρόνια να λάβω μέρος σε τηλεοπτική σειρά και σε ένα βαθμό το χάρηκα πολύ. Δυστυχώς όμως διαπίστωσα ότι, όπως και τότε, έτσι και τώρα οι δυσκολίες εξακολουθούν να υφίστανται. Το θέμα είναι πως ό,τι συμβαίνει σε μια δουλειά –είτε θεατρική είτε κινηματογραφική είτε τηλεοπτική– σε επίπεδο παραγωγής έχει αντίκτυπο στους ηθοποιούς και αυτό έρχεται σε εκ διαμέτρου αντίθεση με το δεκάλογο του σπουδαίου σκηνοθέτη Κεν Λόουτς.
Επόμενα επαγγελματικά σχέδια
Είμαι δεκτικός και διαθέσιμος να συζητήσω οτιδήποτε μου προταθεί. Προς το παρόν συνεχίζω με τους «12 ενόρκους» μέχρι το Πάσχα. Κατόπιν θα ανεβούμε για δύο βδομάδες στη Θεσσαλονίκη και στις 5, 6 και 7 Μαΐου θα είμαστε στην Πάτρα.
Οι «12 ένορκοι» του Αμερικανού συγγραφέα Ρέτζιναλντ Ρόουζ παίζονται για τρίτη χρονιά στο Θέατρο Αλκμήνη σε μετάφραση-σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη. Θα ακολουθήσουν παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα.
Φωτογραφίες: Στέφανος Καστρινάκης
Αντικείμενα που έχω πάντα στο καμαρίνι μου.
Τα ρούχα της παράστασης ,ζελέ για τα μαλλιά...1957 βλέπετε...οδοντόβουρτσα....
Το πιο ωραίο καμαρίνι που είχα ποτέ. α)Ως χώρο β) Με ποιους συναδέλφους.
Το καμαρίνι των 12 ενόρκων είναι από τα πιο ωραία....και χωροταξικά..ειδικά μετά από τη φετινή αλλαγή!!!
Το πιο ωραίο καμαρίνι που έχω δει ποτέ στη ζωή μου.
Είναι στο Θέατρο Αλίκη
Την πιο ωραία ανάμνηση που έχω από καμαρίνι.
Στο καμαρίνι του κέντρου πολιτισμού Μείζονος Ελληνισμού έκανα μια συζήτηση για τους 12 ενόρκους και ήταν μάλλον ο προπομπός του να γίνει πράξη η συμμετοχή μου σε αυτή την παράσταση
Το τελευταίο πράγμα-κίνηση-σκέψη που κάνω πριν βγω από το καμαρίνι μου.
Κλείνω φώτα και κάνω το σταυρό μου!
Ο Βασίλης Παλαιολόγος πρωταγωνιστεί στους "12 ενόρκους" στο θέατρο Αλκμήνη σε σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη
Οι 12 ένορκοι είναι:
Χριστόδουλος Στυλιανού, Τρύφων Καρατζάς, Θανάσης Κουρλαμπάς, Γιώργος Γιαννόπουλος, Περικλής Λιανός, Βασίλης Παλαιολόγος, Χάρης Μαυρουδής, Μανώλης Ιωνάς, Απόλλων Μπόλλας, Αλέξανδρος Πέρρος, Κωνσταντίνος Μουταφτσής, Αυγουστίνος Κούμουλος
Συμμετέχει: Αλέξης Σταυριανός
πρώτη δημοσίευση στο texnes-plus.blogspot.gr στις 12/11/15
«Αφήστε το παιδί να ζήσει»
Μπορεί η μειοψηφία να κάνει τη διαφορά; Στη συγκεκριμένη περίπτωση μία ψήφος αρκεί για να σωθεί η ζωή ενός ανθρώπου! Αν το έργο ιδωθεί σαν μια αλληγορία για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας την εποχή της κυριαρχίας της μάζας, θα αποκαλυφθούν και άλλες κρυφές πτυχές του και ίσως επιχειρηθεί και μια μικρή αυτοκριτική.
Ο λόγος για τους 12 ενόρκους, τη θεατρική μεταφορά της ταινίας 12 angry men του Σίντνεϊ Λιούμετ, με πρωταγωνιστή τον Χένρι Φόντα, που βραβεύτηκε με τη Χρυσή Άρκτο και ήταν υποψήφια για πολλά Όσκαρ. Παράλληλα, ριμέικ της ταινίας έγιναν σε πολλές χώρες.
Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη μετέφρασε και σκηνοθέτησε την παράσταση, που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο Αλκμήνη και είναι ατμοσφαιρική, έχει σασπένς και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού. Οι θεατές είναι μέσα στην αίθουσα των ενόρκων και αποτελούν κομμάτι της υπόθεσης.
Από σκηνοθετική άποψη είναι πολύ πετυχημένη η άρτια τοποθέτηση των ηθοποιών στο μικρό, αλλά υπέροχο, αισθητικά και λειτουργικά σκηνικό του θεάτρου, που κατασκεύασε ο Ντέιβιντ Νεγκρίν και μοιάζει με μαύρο καρτ ποστάλ εποχής. Οι μοναδικοί φωτισμοί ανήκουν στον Αλέξανδρο Αλεξάνδρου.
Εμπνευσμένο και το εύρημα του WC, όπου μπορούν να λάβουν χώρα οι συζητήσεις του παρασκηνίου μεταξύ των ενόρκων ή οι ιδιωτικές τους σκηνές.
Η αυστηρή και αποφασιστική φωνή της Νένα Μεντή μας εισάγει στην υπόθεση. Μια έξυπνη αντίθεση να ακουστεί γυναικεία φωνή μέσα σε αυτόν τον ανδροκρατούμενο χώρο.
Οι δώδεκα ηθοποιοί που υποδύονται τους ενόρκους παρέχουν με τη σειρά τους δώδεκα ψυχογραφήματα ανθρώπων, που στο πλαίσιο μιας δύσκολης απόφασης σκιαγραφούνται η ζωή και ο χαρακτήρας τους. Από τις πιο δυνατές τους στιγμές είναι εκείνες στις οποίες βουβοί παρακολουθούν τις σκηνές των υπολοίπων, οι σκηνές που δεν παίζουν οι ίδιοι.
Ο Χριστόδουλος Στυλιανός, που από την αρχή υποστηρίζει την αθωότητα του παιδιού, χτίζει μια ερμηνεία μεστή και άμεση. Ο πιο σκληρός του «αντίπαλος», ο Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, είναι ένας άνθρωπος με απωθημένα, του οποίου η σκηνική αποδόμηση του ρόλου παρουσιάζεται σταδιακά. Στο τέλος όμως κάτι συμβαίνει και ο πολύ καλός ηθοποιός δεν μας συγκινεί όπως θα περιμέναμε με το μονόλογό του. Ο Γιώργος Γιαννόπουλος μάλλον χάνεται στο «φαίνεσθαι» του λαϊκού τύπου.
Ο Αλέξανδρος Πέρρος είναι ο ένορκος που βιάζεται να ξεμπερδέψει με την υπόθεση και μας το δείχνει υποκριτικά με κάθε τρόπο. Με σκηνική ευφυΐα και εμπειρία αξιοποιεί την ηλικία του ρόλου του ο Τρύφων Καρατζάς. Από τις πιο δυνατές στιγμές της παράστασης είναι η «ανάκριση» του Βασίλη Παλαιολόγου, ενός εξαιρετικού ηθοποιού στη ρωγμή του ρόλου του. Ο Περικλής Λιανός αποδίδει με τις κωμικές νότες και την ειλικρίνεια του χαρακτήρα του τον ένορκο. Πειστικοί είναι ο Κωνσταντίνος Μουταφτσής ως υπεύθυνος για τη διεξαγωγή της όλης διαδικασίας της ψηφοφορίας, ο Αυγουστίνος Κούμουλος ως μικροαστικός τύπος και οι Μανώλης Ιωνάς, Χάρης Μαυρουδής και Απόλλων Μπόλλας με τις συναισθηματικές διακυμάνσεις τους σε κάθε νέο δεδομένο.
Πέρα από κάθε προσωπική κρίση και άποψη για τις ερμηνείες των ηθοποιών, αυτό που αξίζει να σημειωθεί και να χειροκροτηθεί είναι ότι κατάφεραν να χτίσουν μια παράσταση συνόλου! Μια παράσταση που χωρίς να κουνά το δάχτυλο στα 90 λεπτά που διαρκεί προβληματίζει για ζητήματα ουσίας.
Είδα
Video
