Από τον Αναστάση Πινακουλάκη 

Η παράσταση είναι μια παραγωγή της Εταιρείας Τέχνης «Αrs Aeterna» και του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων.

Η παράσταση Βάκχες του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη ξεκίνησε το ταξίδι της από το θέατρο Ορέστης Μακρής στη Χαλκίδα και μετά από μια μεγάλη περιοδεία έκανε την εμφάνιση της στην Επίδαυρο το σαββατοκύριακο του Δεκαπενταύγουστο. Αυτή την περίοδο η παράσταση σταθμεύει στα θέατρα της Αττικής και το αθηναϊκό κοινό έχει την ευκαιρία να δει την παράσταση. Παρουσιάζεται στην ελεύθερη ποιητική απόδοση του Γιώργου Χειμωνά και πανκ μουσική των Θραξ-Πανκc. Στους κεντρικούς ρόλους έχουμε μια all-star διανομή που αποτελείται από τους Άκη Σακελλαρίου, Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Ιωάννα Παππά, Κωνσταντίνο Ασπιώτη και Δημήτρη Πετρόπουλο.

 

 

Το έργο

Πρόκειται για την τελευταία σωζόμενη τραγωδία του Ευριπίδη που παίχτηκε, ενώ μυθολογικά περιγράφεται η καθιέρωση της λατρείας του Διονύσου που προηγείται του συνόλου των τραγωδιών. Γράφτηκε το 407 π.Χ., όταν ο ποιητής βρισκόταν στην Πέλλα της Μακεδονίας, στην αυλή του βασιλιά Αρχέλαου, και σκηνοθετήθηκε από το γιο του ή τον εγγονό του το 405 π.Χ. στην Αθήνα, ενώ παραστάθηκε ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Ευριπίδη, το 406 π.Χ κερδίζοντας το Πρώτο Βραβείο. Αποτελούσε τριλογία μαζί με τα έργα «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» και «Αλκμαίων ο δια Κορίνθου». Το έργο έχει γνήσια Διονυσιακή υπόθεση, εξιστορεί δηλαδή την έλευση του Βάκχου (Διονύσου) στη Θήβα κατά την οποία ο Πενθέας φονεύεται από την μητέρα του Αγαύη, διότι αντιστάθηκε στη λατρεία του νέου θεού.

Η υπόθεση: Ο Διόνυσος καταφθάνει στη Θήβα, την πατρίδα της μητέρας του, έχοντας μαζί του τις πιστές του ακολούθους, για να επιβάλει τη δική του Θρησκεία και να τιμωρήσει όλους όσοι είναι εμπόδιο στο δρόμο του , τολμώντας να τον αμφισβητήσουν. Διαβρώνει ακόμα και την ιερή σχέση μάννας-γιού , εμφυσώντας τη θεϊκή του Μανία στις γυναίκες της Θήβας. Με την βίαιη επιβολή της νέας θρησκείας, επιφέρεται η ισοπέδωση του Βασιλικού Οίκου της πόλης των Θηβών . Οι εναπομείναντες ήρωες της τραγωδίας αναγκάζονται να πάρουν το δρόμο της εξορίας.

Η παράσταση

Παρακολουθήσαμε την παράσταση της Κυριακής στο Θέατρο Πέτρας, σ’ ένα ανήσυχο κλίμα με οχλαγωγία από τις παρέες πλησίον του θεάτρου. Μας έκανε δυσάρεστη εντύπωση πως ενώ ήταν πολύ τυπικοί οι εργαζόμενοι του θεάτρου στην είσοδο των θεατών, δεν ήταν εντός του θεάτρου. Η ατμόσφαιρα δεν ήταν η επιθυμητή με θεατές να τρώνε, να μιλάνε ή ακόμη και να καπνίζουν κατά τη διάρκεια της παράστασης.

Η Νικαίτη Κοντούρη πάντρεψε στην παράστασή της την ποιητική μετάφραση του Χειμωνά με μια δυνατή πανκ μουσική και σε μια ανάλογη αισθητική κινήθηκε σε γενικές γραμμές η ενδυματολογία, ενώ ανιχνεύονται και ανατολίτικες επιρροές. Βασικά στοιχεία της παράστασης ήταν μια εγκατάσταση που παρέπεμπε στην κορφή του Κιθαιρώνα και ταυτόχρονα λειτουργούσε ως παρασκήνιο, το χώμα και το αίμα. Οι ηθοποιοί ήταν σε διαρκή σύνθεση με την γη, με εξέχουσα μορφή αυτή του Τειρεσία που αλειφόταν με χώμα.

Η σκηνοθέτης είχε στη διάθεσή της μερικούς από τους καλύτερους και εμπειρότερους ηθοποιούς του θεάτρου μας και δούλεψαν κατά περίπτωση τις ερμηνείες των ρόλων, αλλά κάπου αυτό δεν έδενε σε μια κοινή ερμηνεία του έργου. Καταρχάς, ο Χορός ήταν αρκετά ασυντόνιστος και με αδυναμίες στα φωνητικά, ενώ η σκηνή με τους μπαλτάδες ήταν αρκετά περιγραφική και δεν είχα τόσο βακχική διάθεση. Μου έκανε δυσάρεστη εντύπωση το πόσο συχνά γελούσε το κοινό κι ας υπήρχαν ψήγματα μαύρης κωμωδίας στην αισθητική, γιατί νιώθω πως δεν ήταν η πρόθεση της παράστασης.

Ερμηνευτικά, ξεχωρίζουμε τον Αγγελιοφόρο του Κωνσταντίνου Ασπιώτη και την Αγαύη της Κωνσταντίνας Τάκαλου. Ο Ασπιώτης έφερε την αλήθεια, την αγωνία και τον πόνο ενός Αγγέλου του Αρχαίου Δράματος. Ειδικά η δεύτερη ρήση του ήταν ιδιαιτέρως συγκινητική και ενίσχυσε την αποκάλυψη της παιδοκτονίας αμέσως μετά. Η Κωνσταντίνα Τάκαλου ερμήνευσε την Αγαύη, την τραγική μητέρα που σκότωσε τον γιο της νομίζοντας πως ήταν λιοντάρι και συνειδητοποιεί το γεγονός όταν της το λέει ο πατέρας της, ο Κάδμος. Κρατούσε το κεφάλι του Πενθέα μέσα σε πλαστική σακούλα, συνήθης λύση στις παραστάσεις των Βακχών του 21^ου αιώνα.

Από εκεί και πέρα, ενώ οι υπόλοιποι ηθοποιοί είναι πολύ καλοί μεμονωμένα κάπως δεν λειτούργησαν σε σύνδεση μεταξύ τους κυρίως ως προς την απόδοση και στην δημιουργία μιας συνολικής αισθητικής. Από τη μία είχαμε έναν Διόνυσο υπερβολικά ντυμένο, σαν Αρλεκίνο της Commedia dell Arte, με σαρδόνια ερμηνεία και έντονο μακιγιάζ. Κάτι δεν λειτούργησε στην δυναμική του με τον Πενθέα (Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος), ο οποίος πολύ εύκολα πέρασε από την κυριαρχική όψη σε μια ευάλωτη μάζα.

Να σταθούμε λιγάκι στον Τειρεσία της Ιωάννας Παππά. Η σκηνοθέτης είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα ν’ αποδώσει τον Τειρεσία ως άφυλο και απροσδιορίστου ηλικίας πλάσμα, τυλιγμένο σε γάζες και με αισθητή την τυφλότητά του. Να θυμίσουμε πως ο μάντης Τειρεσίας είναι το μοναδικό πρόσωπο της σωζόμενης τραγωδίας που έχει περάσει και από τα δύο φύλα, και στο πρόσωπο έχουμε και υπέρβαση φύλου και ηλικίας. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά ο ρόλος ερμηνεύεται από γυναίκες ηθοποιούς: Μ. Κίτσου (Βάκχες, Μπρούσκου), Μ. Βακαλίδου (Οιδίπους Τύραννος, Σουγάρης), Λ. Φωτοπούλου (Αντιγόνη, Ν. Τριανταφυλλίδη), Μπ. Αρβανίτη (Αντιγόνη, Λιβαθινός). Εδώ όμως, περνάει από το θηλυκό στο άφυλο, αφού με δυσκολία θα διέκρινες είτε την αρσενικότητα είτε τη θηλυκότητας της περσόνας που κατασκεύασε η Ιωάννα Παππά. Με ξένισε ωστόσο η διαχείριση του σώματος, με τις έντονες χειρονομίες και την ευλυγισία ενός δραματικού προσώπου που έχει συνδεθεί με την δυσκολία στο περπάτημα και την υποστήριξη από παιδιά-δούλους.

Μεγάλη ασυνεχεία συναντούμε στην ενδυματολογία της παράστασης (Λουκία Μινέτου). Οι Βάκχες είναι η τραγωδία που κατεξοχήν αγαπά και επιδεικνύει το σώμα, ενώ εδώ ήταν τόσο πολύ το ύφασμα, που σχεδόν κάλυπτε τη σιλουέτα των ηθοποιών. Ο Διόνυσος δεν είχε τη χάρη που συνήθως συναντούμε, αλλά έμοιαζε με επαίτη. Ο Χορός ήταν ενδεδυμένος με μαύρα ρούχα που το δίχως άλλως πλησίαζαν στην πανκ αισθητική που ήθελε να έχει η παράσταση αλλά δεν έφτασε εκεί. Περισσότερο ταιριαστός σε αυτό που μάλλον πρέσβευε η σκηνοθεσία ήταν ο Αγγελιοφόρος, με μαύρο παντελόνι, γιλέκο από διάφανο πλαστικό και έντονο βάψιμο, το οποίο είχε πολύ ενδιαφέρον όταν λερώθηκε με το αίμα του Πενθέα. Σε ανάλογα επίπεδα θα μπορούσα να φανταστώ την Αγαύη και μάλιστα με πιο ταλαιπωρημένο κοστούμι, μιας και η βακχεία κι ακόμη περισσότερο το φονικό του γιου της, ήταν μια πολύ έντονη διαδικασία. Δε θα έπρεπε να περιοριστεί η ενδυματολόγος, μπορούσε να πάει ακόμη παραπέρα και να είναι πιο τολμηρή.

Όσον αφορά τη μουσική, είναι κατανοητή η σύνδεση του beat της punk και ταιριάζει με το κλίμα των Βακχών –είχαμε δει μια ανάλογη δουλειά από τον Μπινιάρη πριν 3 χρόνια- αλλά ήταν απότομες οι εισαγωγές κι οι έξοδοι της κι αυτό κλωτσούσε σε αρκετά σημεία το κείμενο.

Συνολικά, αυτό μου έλειψε από την παράσταση Βακχών της Ν. Κοντούρη ήταν η συνοχή στην ερμηνεία και την αισθητική και το να νιώσω το δράμα των ηρώων. Είναι από εκείνες τις περιπτώσεις που ενώ υπάρχουν πολύ καλές ύλες, δε φτάνει εκεί που μπορεί το τελικό αποτέλεσμα.

 

 

Διαβάστε ακόμη:

 

Κωνσταντίνα Τάκαλου:«Το Θέατρο Έχει Γίνει Πιο Αληθινό Από Τη Ζωή»

Η Εταιρεία Τέχνης «Αrs Aeterna» και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ παρουσιάζουν το καλοκαίρι του 2021 την τραγωδία του Ευριπίδη Βάκχες, ένα από τα κορυφαία κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Η παράσταση, θα παρουσιαστεί στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου στις 13, 14 & 15 Αυγούστου σε σκηνοθεσία ΝΙΚΑΙΤΗΣ ΚΟΝΤΟΥΡΗ.

«Τελετουργία της συγκίνησης, του συναισθήματος, του μένους και του παραλόγου μπορούν να χαρακτηριστούν οι Βάκχες του Ευριπίδη». Έτσι ορίζει η Νικαίτη Κοντούρη την ανεξάντλητη τραγωδία του Ευριπίδη.

Στις ΒΑΚΧΕΣ, ο Θεός Διόνυσος είναι ο πρωταγωνιστής. Ο γνωστός αγαθός Θεός του κρασιού, της μέθης και του Θεάτρου, «ενδύεται» το αρχέγονο, και αινιγματικό του πρόσωπο, που είναι εξαιρετικά σύνθετο και σκοτεινό.

Διόνυσος σημαίνει δύο φορές γεννημένος. Είναι γιος του Δία και της Σεμέλης. Ο μύθος λέει, πως ενώ τον γεννούσε πρόωρα η μάνα του, ο Δίας τον διέσωσε φτιάχνοντας στο μηρό του μια δεύτερη μήτρα και τον έστειλε να δει το φως στη μακρινή Ασία. Οι ΒΑΚΧΕΣ γράφτηκαν το 406-405 π.Χ. ενώ ο Ευριπίδης βρισκόταν αυτοεξόριστος στο παλάτι του Αρχέλαου στη Μακεδονία.

Η υπόθεση. Ο Διόνυσος καταφθάνει στη Θήβα, την πατρίδα της μητέρας του, έχοντας μαζί του τις πιστές του ακολούθους, για να επιβάλει τη δική του Θρησκεία και να τιμωρήσει όλους όσοι είναι εμπόδιο στο δρόμο του , τολμώντας να τον αμφισβητήσουν. Διαβρώνει ακόμα και την ιερή σχέση μάνας-γιού, εμφυσώντας τη θεϊκή του Μανία στις γυναίκες της Θήβας. Με την βίαιη επιβολή της νέας θρησκείας, επιφέρεται η ισοπέδωση του Βασιλικού Οίκου της πόλης των Θηβών . Οι εναπομείναντες ήρωες της τραγωδίας αναγκάζονται να πάρουν το δρόμο της εξορίας.

Ύβρις -Τιμωρία- Κάθαρση. Ο Ευριπίδης συνθέτει τις ΒΑΚΧΕΣ, μία εμφανώς τελετουργική μιμητική διαδικασία, όπου χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα της Θεατρικής πράξης:   μεταμόρφωση, παρενδυσία, δραματική ειρωνεία, ελευθεριότητα, ακραίες συμπεριφορές, αφήγηση, αθέατες  εγκληματικές  πράξεις κ.α. Μέσα από μια ποικιλία ρυθμών, ήχων , συγκρούσεων και γεγονότων εντός και εκτός σκηνής, βιώνουμε την ένθεη τρέλα που έχει καταλάβει τις γυναίκες της Θήβας, τον σπαραγμό ζώων και ανθρώπων και τη διαταραχή της φύσης που συναινεί στην αγριότητα των πράξεων των κοινών θνητών. Οι άνθρωποι γίνονται αγέλη που θα κατασπαράξει τα ίδια της τα παιδιά, όταν διαταραχθεί η ισορροπία της κυρίαρχης Θεάς Φύσης, από την αλόγιστη συμπεριφορά τους.

Ο ισχυρός εκρηκτικός μηχανισμός του Δραματουργού, απαντά στην Ύβρη με Τιμωρία, αποδίδει Δικαιοσύνη και οδηγεί στην Κάθαρση.

 

 

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση | ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ

Σκηνοθεσία | ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΡΗ

Σκηνικά - Κοστούμια | ΛΟΥΚΙΑ ΜΙΝΕΤΟΥ

Μουσική σύνθεση – διδασκαλία | ΘΡΑΞ - ΠΑΝΚC

Επιμέλεια κίνησης | ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΜΑΡΑΘΑΚΗ

Φωτισμοί | ΝΙΚΟΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ

Δραματουργία | ΜΑΝΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ – ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΤΗ

Βοηθός σκηνοθέτη | ΘΑΛΕΙΑ ΓΡΙΒΑ

Επιστημονική σύμβουλος | ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΙΑΚΟΥΜΟΠΟΥΛΟΥ

Διεύθυνση παραγωγής | ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ

Επικοινωνία | ΕΙΡΗΝΗ ΛΑΓΟΥΡΟΥ

Παραγωγή | Ars Aeterna, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, 5^η Εποχή Τέχνης

Ερμηνεύουν:

 

ΑΚΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ (Διόνυσος)

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ (Πενθέας)

ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΠΑ (Τειρεσίας)

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ (Κάδμος)

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΤΑΚΑΛΟΥ (Αγαύη)

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΣΠΙΩΤΗΣ (Αγγελιοφόρος)

Χορός

( αλφαβητικά)

ΙΟΥΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

ΘΑΛΕΙΑ ΓΡΙΒΑ

ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΚΑΚΚΙΝΟΥ

ΣΟΦΙΑ ΚΟΥΛΕΡΑ

ΦΡΑΓΚΙΣΚΗ ΜΟΥΣΤΑΚΗ

ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

ΙΩΑΝΝΑ ΤΖΙΚΑ

Η παράσταση θα πραγματοποιήσει περιοδεία σε όλη την Ελλάδα.

Προπώληση εισιτηρίων:

http://aefestival.gr/festival_events/vakches/

https://tickets.aefestival.gr/event/aef-vakches/?lang=el

https://www.ticketservices.gr/event/aef-vakches/?lang=el

 

 Διαβάστε επίσης:

Κωνσταντίνα Τάκαλου:«Το Θέατρο Έχει Γίνει Πιο Αληθινό Από Τη Ζωή»

 

Μαρκουλάκης, Γουλιώτη, Παπασπηλιόπουλος Και Μιχαλοπούλου Μιλούν Και Φωτογραφίζονται Για Το Texnes-Plus!

Από τη Γιώτα Δημητριάδη και τον Δημήτρη Χαλιώτη

 Μερικές παρουσίες είναι τόσο έντονες που μένουν ανεξίτηλες στο χρόνο. Άνθρωποι που περνούν και αφήνουν το στίγμα τους. Ο Μηνάς Χατζησάββας έφυγε ξαφνικά από κοντά μας στις 30 Νοεμβρίου του 2015, όμως είναι ακόμη εδώ. Στις κουβέντες μας, στις αναμνήσεις μας, στις παραστάσεις στις οποίες μας μάγεψε με τις ερμηνείες του, στις επαναλήψεις τηλεοπτικών σειρών, στις ταινίες και φυσικά στο θέατρο που αγάπησε με πάθος. Στο φυσικό του χώρο, όπου πάντα ήταν παρών. Από το φουαγιέ του πιο μικρού θεάτρου της πόλης, όπου παρευρισκόταν για να εμψυχώσει ένα νέο συνάδελφό του, μέχρι την Επίδαυρο, όπου αναμετριόταν με τους αρχαίους τραγικούς. Εκεί τον Ιούλιο, στη «Λυσιστράτη» του Μαρμαρινού, ο θίασος έκανε πρόποση στον ξάστερο αργολικό ουρανό «Για τον Μηνά!»

Για τον Μηνά λοιπόν μίλησαν στο texnes-plus αγαπημένοι φίλοι και συνάδελφοι και όλοι είχαν έναν κοινό παρονομαστή, τα μάτια και την παιδικότητά του.

"Κρίμα που είναι πόρνη" Μηνάς Χατζησάβας και Καρυοφυλλιά Καραμπέτη 

Καρυοφυλλιά Καραμπέτη 

 Ένας χρόνος χωρίς τον Μηνά. Γράφω τη φράση. Τη βλέπω γραμμένη. Ξέρω το νόημά της. Δεν την κατανοώ.  Δεν μπορώ να δεχτώ τον θάνατο. Πώς γίνεται ο πιο ζωντανός άνθρωπος, ο πιο τρυφερός, ο πιο αληθινός, να μην είναι κάπου εδώ γύρω. Η μνήμη τον διατηρεί ολοζώντανο. Το γέλιο του, τα μάτια του, η φωνή του, η πιο εκφραστική φωνή που άκουσες ποτέ. Η λογική δεν μπορεί να δεχτεί την απώλεια. Να την ονομάσει οριστική. Ο παρατατικός είναι αδιανόητος.

Ο Μηνάς δεν χωράει σε λόγια. Καμιά λέξη δεν μπορεί να εκφράσει την ομορφιά τής  ψυχής του, την ευγένεια, την εντιμότητα, το πάθος, την αθωότητα, τη γενναιοδωρία, την  ακεραιότητά του. Όσοι είχαν την ευλογία να τον γνωρίσουν, ξέρουν τι λέω. Ο Μηνάς φάρδαινε τις λέξεις, τους έδινε άλλο νόημα, άλλη αξία. Λίγη ώρα μαζί του και γινόσουν καλύτερος άνθρωπος.

Τι να πρωτοθυμηθώ από τον Μηνά. Την παιδικότητά του, τα αστεία του και τα πειράγματά του, τις ατέλειωτες συζητήσεις μας, την οργή του για τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, το νοιάξιμό του για τα ανθρώπινα, την αγάπη του για την τέχνη, για ό,τι πιο αντισυμβατικό, καινούργιο και πρωτοποριακό, το πώς υπήρχε πάνω στη σκηνή, πόσο εξαίσια χειριζόταν τον λόγο,  πόσο βαθιά σού άνοιγε την ψυχή του όταν έπαιζες μαζί του... Όλα ήταν εύκολα δίπλα του, αδιαπραγμάτευτα, όλα με εμπιστοσύνη και αγάπη. Θήτευα στο πλάι του. Μου μάθαινε να παίζω. Όχι με διδαχές και οδηγίες, αλλά με ολόκληρο το είναι του. Βλέμμα, σώμα, αίσθημα, ρυθμός• αλήθεια και ποίηση.  

Έρχονται η μια μετά την άλλη οι εικόνες του μέσα στα χρόνια, οι μορφές που δάνεισε στους ρόλους του, από την υπέροχη νεότητά του μέχρι την χρυσή του ωριμότητα. Πάω να τους απαριθμήσω έναν-έναν και βλέπω πως δεν το επιτρέπει ο περιορισμένος χώρος τού κειμένου. Κρατάω τα επίθετα: λαμπερός, χαριτωμένος, βελούδινος, γοητευτικός, βαθιά ανθρώπινος, παθιασμένος, μοναδικός, θυελλώδης, πολυδιάστατος.

Τι να πρωτοθυμηθείς από μια ολόκληρη ζωή. Δεν μπορείς να συμπυκνώσεις το μεγαλείο του μόνο σε ένα περιστατικό. Το έχω ξαναπεί, αλλά δεν μπορώ να μην το επαναλάβω. Αυτό που δείχνει περισσότερο απ' όλα τι άνθρωπος ήταν ο Μηνάς, έγινε τον Ιούνιο του 2013. Ετοιμάζαμε τον ''Αγαμέμνονα'' του Αισχύλου για μεγάλη περιοδεία σε όλη την Ελλάδα. Λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα αναγκάστηκε να διακόψει την πρόβα λόγω έντονης αδιαθεσίας, μπήκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο και οι γιατροί τού συνέστησαν να μη δουλέψει και να κάνει εγχείρηση στην καρδιά του. Ο Μηνάς αποφάσισε να αναβάλει την επέμβαση για τρεις μήνες και να υποστεί όλη την ταλαιπωρία της περιοδείας, εξηνταπέντε παραστάσεις μέσα στο καλοκαίρι, βάζοντας σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή. Για να μη μείνουν άνεργοι οι συνάδελφοί του. 

 

Η Καρυοφυλιά Καραμπέτη και ο Μηνάς Χατζησάββας στον "Αγαμέμνονα" του Αισχύλου 

 

Ντίνα Μιχαηλίδη

Υπάρχουν πολλά που θα μπορούσα να μοιραστώ για τον Μηνά, όπως ότι, όταν τον πρωτοείδα ένα πρωινό στο θέατρο, σκέφτηκα πως δεν έχω ξαναδεί μεγαλύτερα και πιο καθαρά μάτια από τα δικά του. Ότι η ευγένειά του απέναντι σε όλους, μικρούς ή μεγάλους, μεγαλύτερους ή νεότερους, γνωστούς ή άσημους, ήταν μοναδική, ιδανική! Ότι το πάθος του γι’ αυτή τη δουλειά ήταν παραδειγματικό, όπως και το ήθος του. Ο Μηνάς ήταν σπάνιος. Όχι μόνο για όλα αυτά, αλλά και για κάτι ακόμα, γιατί ήταν οικογένεια. Η πιο βαθιά συγγένεια που μας δώρισε ο χώρος του θεάτρου. Ακόμα και όταν έλειψε, υπήρχε πάντα κάτι από εκείνον ολόγυρά μας. Στις φωτογραφίες, στα αντικείμενα, στις ιστορίες που διηγούμασταν. Ο Μηνάς Χατζησάββας, ιδρυτικό μέλος του Ανοιχτού Θεάτρου, έφυγε μαζί με μια ολόκληρη εποχή. Όπου και αν πήγε, ας είναι καλοτάξιδος. Έμειναν πίσω του ο άνεμος μιας αρχοντιάς που χάνεται και σβήνει, καθώς και φίλοι που δεν ξεχνούν.

 

Ο Μηνάς Χατζησάββας με την Ντίνα Μιχαηλίδη πέρα από τις σπουδαίες τους συνεργασίες στο Ανοιχτό Θέατρο ευτύχησαν να συνεργαστούν και σε σημαντικές τηλεοπτικές σειρές. Η φωτογραφία από το "Νυκτερινό Δελτίο".

 

 Σπύρος Μπιμπίλας 

Ο Μηνάς ήταν ένας ποιητής της ζωής, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Επέλεξε να αφιερωθεί από νεαρή ακόμη ηλικία στην τέχνη και έτσι κατέκτησε την ευτυχία και έκανε πραγματικότητα το όνειρό του. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω μέσω του Γιώργου Μιχαηλίδη, που τον πίστευε παρά πολύ ως ηθοποιό και ως άνθρωπο, αμέσως μετά την επιστροφή του από το Παρίσι, τότε που με το ψευδώνυμο Πρόδρομος Σαββίδης έγραφε εξαιρετική ποίηση, βγαλμένη από τα βάθη της καρδιάς του. Με είχε συνεπάρει η αγάπη του για το θέατρο, καθώς και ο τρόπος που μελετούσε τους ρόλους, η ευαισθησία του, η ποιότητα των προσωπικών του σχέσεων στις οποίες δινόταν με γενναιοδωρία και παραφορά. Ήταν για μένα, αν και δεν μας χώριζαν πολλά χρόνια, ένα είδος καθοδηγητή. Συνεργαστήκαμε για δώδεκα ολόκληρα χρόνια στο Ανοιχτό Θέατρο του Γιώργου Μιχαηλίδη, όπου ο Μηνάς έπαιξε σημαντικούς ρόλους με μεγάλη επιτυχία.  Ταιριάζαμε πολύ στις απόψεις για τη ζωή, για το τι σημαίνει άνθρωπος. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «Είμαστε σε μόνιμη διαπραγμάτευση με το θάνατο, κανένας δεν ξέρει το τέλος, αν θα έρθει σύντομα ή όχι. Δεν πιστεύω πως υπάρχει τίποτα μετά το ταξίδι της ζωής. Η ζωή είναι ό,τι είμαστε εδώ, μετά τελεία και παύλα...» Πολλές φορές τα συζητούσαμε και συμφωνούσαμε και αναζητούσαμε τις απόψεις των άλλων, μήπως είχαν δίκιο σε κάτι. Πόσες υπέροχες ώρες έχουμε περάσει μαζί δουλεύοντας και μελετώντας… Πόσες όμορφες στιγμές έχουμε ζήσει μαζί στο θέατρο... Θυμάμαι τη σπουδαία του ερμηνεία στον «Άμλετ». Τον παρατηρούσα από το πλάι της σκηνής. Έπαιζε ακόμα και ακροδάχτυλό του. Μετουσιωνόταν. Θυμάμαι μια φορά στην παράσταση «Πολύ κακό για τίποτα» του Σαίξπηρ που υποδυόταν τον Βενέδικτο και έπαθε σεντόνι. Ζήτησε πολύ ευγενικά συγγνώμη από το κοινό και έγινε ένα μικρό διάλειμμα.

Στην παράσταση "Πολύ κακό για το τίποτα"

 Ήταν ένας μεγαλόψυχος άνθρωπος που φρόντιζε το συνάνθρωπο και έδινε τα πάντα, ειδικά στους συνοδοιπόρους και συντρόφους του στη ζωή. Ευτύχησε και γι’ αυτό έφυγε γεμάτος, αλλά πολύ νωρίς. Μόνο για το κάπνισμα διαφωνούσαμε, τη βασική αιτία για τον πρόωρο χαμό του. Το τελευταίο βράδυ πριν φύγει ήμασταν μαζί σε στιγμές χαράς. Παρακολουθούσαμε θέατρο που τόσο λατρεύαμε... Τέλος ο θάνατός του αποτέλεσε μοχλό πίεσης για να περάσει και στην πατρίδα μας από τη δύστοκη Βουλή και την άκαμπτη ελληνική κοινωνία το σύμφωνο συμβίωσης και γι’ αυτό του χρωστάμε πολλά ευχαριστώ.  

 

 Νικαίτη Κοντούρη

«Σκηνές από ένα γάμο» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Η συνεργασία των τριών μας ήταν εκπληκτική! Αυτό που κατάφεραν ο Μηνάς και η Καρυοφυλλιά, «να γεννούν τα λόγια κάθε φορά σε κάθε παράσταση», ήταν πράγματι μοναδικό! Στις πρόβες ήταν κοντά μας το μεγαλύτερο διάστημα ο φίλος Μανώλης Καζαμίας. Έστελνε το υλικό που τραβούσε στο μεταφραστή Ζαννή Ψάλτη στη Σουηδία και έτσι η όλη διαδικασία κατέληξε σε ένα documentary  film.

Ο Μηνάς σκορπούσε χαρά σε κάθε πρόβα. Και μετά ρωτούσε επίμονα: «Πώς ήμουν; Πώς ήμουν;» Οι συναντήσεις μαζί του, είτε προσωπικές είτε επαγγελματικές, ήταν ένα γλέντι. Γλεντούσαμε ακόμα και με τις διαφωνίες μας, τους τσακωμούς μας, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας. Του συγχωρούσες τα πάντα. Ανέβαινε στη σκηνή και σου έπαιρνε την ψυχή. Καθόταν στο τραπέζι και η ευωχία δεν έλεγε να τελειώσει... Τον αγαπώ και μου λείπει.

 

Με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στην παράσταση "Σκηνές από ένα γάμο" 

 

 

 

Γιάννης Μπέζος 

Η καθαρή ματιά. Η θερμή χειραψία. Το πηγαίο γέλιο. Η μόνιμη απορία στα μάτια. Η αγάπη για το καλό φαγητό. Ο σπάνιος επαγγελματισμός και η αφοσίωση στο αντικείμενό του. Ο Χατζησάββας  δεν ήταν απλά ένας σπουδαίος ηθοποιός. Πάνω απ' όλα ήταν ένας ταλαντούχος άνθρωπος. Ένας υπέροχος συνδυασμός σκέψης και αισθήματος. Ένα παράδειγμα!!

 

 

 Κόρα Καρβούνη

Ο Μήνας μου στάθηκε σαν πατέρας από την πρώτη στιγμή που τον γνώρισα με τον Κώστα στην παράσταση «Συρανό ντε Μπερζεράκ», στην οποία παίζαμε όλοι μαζί το 2003 στην Πάτρα. Από τότε είχα την ευτυχία να δουλέψω μαζί του πολλές φορές και να υποδυθώ όντως την κόρη του... Ήταν κυριολεκτικά ένα παιδί! Ένας βαθιά γενναιόδωρος και ειλικρινά καλός άνθρωπος, γεγονός που, πέραν του ταλέντου του, τον κατέστησε ένα μεγάλο ηθοποιό. Δεν ξεχνώ ποτέ πόσο με φρόντισε και με βοήθησε εκτός και εντός σκηνής. Έζησα πολλά μαζί του και δεν ξέρω τι να πρωτοπώ... Επιλέγω να σας μεταφέρω κάτι πιο αστείο. Ο Μήνας λάτρευε το φαγητό και ήταν σε μόνιμη δίαιτα! Στα γυρίσματα, αφού έτρωγε το προσωπικό ειδικό του γεύμα, ερχόταν πάντα από πάνω μου και τελικά έτρωγε και το δικό μου, έτσι απλά για να δοκιμάσει λίγο! Ή στις πρόβες έφερνε καθημερινά κρουασανάκια γεμιστά με κρέμα λεμόνι από τα οποία δεν έπρεπε να φάει. Γι’ αυτό με έβαζε να τρώω μπροστά του πεντέξι! Όταν έμαθα για το χαμό του, θυμήθηκα το συγκλονιστικό του φινάλε στον «Συρανό», που «πέθαινε» λέγοντας «τα φτερά μου», και τον φαντάστηκα σαν έναν πραγματικό άγγελο.

 

Ο Μηνάς Χατζησάββας ως "Συρανό" με την Πέγκυ Σταθακοπούλου 

Από την παράσταση «Μαρά/Σαντ» στη φωτογραφία ο Κώστας Βασαρδάνης, η Κόρα Καρβούνη και ο Μηνάς Χατζησάββας 

 

 

Δημήτρης Πασσάς

Γενναιόδωρος, χαρισματικός, νέος, πιο νέος από τους νέους, με οξεία ευαισθησία και αντίληψη. Οι φάπες που έριχνε για να σε χαιρετήσει, το γέλιο και τα μάτια του θα μείνουν αξέχαστα σε όσους συναντήθηκαν μαζί του, έστω και για λίγο. Πρώτη φορά γνώρισα αυτόν το μοναδικό ηθοποιό, συνάδελφο και άνθρωπο το 2009 στις πρόβες του «Μαρά/Σαντ» της Έφης Θεοδώρου. Ακόμη θυμάμαι τη φωνή του στους μονολόγους του Σαντ. Από εκεί και η φωτογραφία – την κοιτάζω και σκέφτομαι: μπες με ειλικρίνεια και κόπο στη στιγμή για να την κάνεις μνήμη.

 

 

 

Δημήτρης Πασσάς και Μηνάς Χατζησάββας στις πρόβες του «Μαρά/Σαντ»