Από τη Γιώτα Δημητριάδη 

Ο Ιταλός Ντάριο Φο ήταν θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης, ευθυμογράφος, ηθοποιός και συνθέτης. Ο ίδιος ερμήνευσε αρκετά από τα έργα του, ενώ έγραψε πολλά για την Ιταλική Ραδιοφωνία και τον κινηματογράφο. Βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1997. Γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου 1926, στο Σαντζιάνο. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί και έχουν ανέβει σε θέατρα όλου του κόσμου, ενώ στη χώρα μας  παίζονται πολλά χρόνια και γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία. Ισχύει μάλλον αυτό το «ούνα φάτσα ούνα ράτσα», που λένε οι φίλοι μας οι Ιταλοί, καθώς και το χιούμορ αλλά και η νοοτροπία των δύο χωρών ταιριάζει απόλυτα. 

Ο ίδιος συνήθιζε να λέει: «Σε όλη μου τη ζωή δεν έγραψα τίποτα με μόνο σκοπό τη διασκέδαση, πάντα επιδίωκα να συμπεριλάβω στα κείμενά μου τις ρωγμές εκείνες που θα ήταν σε θέση να ταρακουνήσουν τις βεβαιότητες, να αμφισβητήσουν παγιωμένες απόψεις, να προκαλέσουν θυμό, να ανοίξουν λιγάκι το μυαλό του κόσμου. Όλα τα υπόλοιπα, η ομορφιά για την ομορφιά, η τέχνη για την τέχνη, δεν μ’ ενδιαφέρουν».*

Ο Ντάριο Φο έφυγε από τη ζωή στις 13 Οκτωβρίου 2016, στο Μιλάνο.

«Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» θέατρο Γκλόρια

Τολμώ να πω ότι είναι το πιο ενδιαφέρον ανέβασμα του Ντάριο Φο, που έχω δει ποτέ. Πρώτα από όλα, γιατί ο Γιάννης Κακλέας τόλμησε με τη δραματουργική του επεξεργασία, να φέρει το έργο στο σήμερα. Τα σχόλιά του για την υπόθεση Λιγνάδη, τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και το Ίδρυμα Νιάρχος αλλά και, η εμπνευσμένη σκηνοθετική του ματιά μαζί με τη ζωντανή μουσική, απογειώνουν το έργο. 

Παράλληλα, η  σκηνή του Γκλόρια έχει πλημμυρίσει ταλέντο! Τι να πω για τον θίασο (Πάνος Βλάχος, Φοίβος Ριμένας, Θοδωρής Σκυφτούλης, Ιφιγένεια Αστεριάδη, Κωνσταντίνος Μαγκλάρας και Στέλιος Πέτσος); Σπουδαίοι όλοι τους!

Το συγκεκριμένο έργο γνώρισε μεγάλη επιτυχία και στο θεατρικό ανέβασμα του Σπύρου Παπαδόπουλου, όπου είχαμε δει και πάλι τον Στέλιο Πέτσο. 

Ο Ντάριο Φο καταφέρνει να ξεσκεπάσει μέσα από το έργο του τη δολοφονία του «αναρχικού σιδηροδρομικού» Τζουζέπε Πινέλι, που διαπράχθηκε από την ιταλική αστυνομία.

Με σατιρικό και ειρωνικό τρόπο καταγγέλλει το τραγικό συμβάν, καυτηριάζει την κατάχρηση της εξουσίας και, αν και γράφτηκε πριν από χρόνια για να ασκήσει κριτική στην ασύδοτη εξουσία του συστήματος δικαιοσύνης της Ιταλίας και της κυβερνητικής διαφθοράς, σήμερα, χρόνια μετά, ο θεατής δεν θα δυσκολευτεί να βρει πολλές –πάρα πολλές- ομοιότητες με την Ελλάδα του 21^ου αιώνα.

«Δεν πληρώνω – Δεν πληρώνω» - Γυάλινο Μουσικό θέατρο

H Μπέσυ Μάλφα, ο Γιώργος Σουξές, ο Βασίλης Ρίσβας, η Κατερίνα Τσάβαλου, ο Τόνυ Δημητρίου και ο Θοδωρής Ρωμανίδης, υπό τη σκηνοθετική υπογραφή του Δημήτρη Μυλωνά, ανεβάζουν στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο το έργο «Δεν πληρώνω – Δεν πληρώνω», το οποίο παίζεται αδιάκοπα και με τεράστια επιτυχία στην Ιταλία και σ’ όλη την Ευρώπη από το 1974 μέχρι και σήμερα.

Η πρώτη γραφή του έργου γίνεται το 1974. Ο αρχικός τίτλος είναι «Non si paga, non si paga» (Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω). Ο Ντάριο Φο, γράφοντας μια ξεκαρδιστική φάρσα, προσπαθεί να μιλήσει για το αυτονόητο: κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην πραγματική και αξιοπρεπή ζωή. 

Επηρεασμένος από τη νέα παγκόσμια οικονομική πραγματικότητα – τις χαλαρές εργασιακές σχέσεις, την αύξηση της ανεργίας, την κυριαρχία του τραπεζικού συστήματος, τα δάνεια, τις εξώσεις – ξαναγράφει το έργο δίνοντας τον τίτλο «Sotto paga non si paga», που θα το μεταφράζαμε κατά λέξη: «Χαμηλά αμειβόμενος, δεν πληρώνω». 

«Όλα Σπίτι, Κρεβάτι Κι Εκκλησία» στο Θέατρο Δρόμος

Οι γυναίκες εδώ και χιλιάδες χρόνια κλαίνε, γελούν, υποδουλώνονται, αγνοούνται, διαχωρίζονται, δολοφονούνται… Σε ένα μακρινό κόσμο, σε μια άλλη διάσταση, σε μια άλλη εποχή με τις κοινωνίες να έχουν διαμορφωθεί περισσότερο τρομακτικές και ανεπιθύμητες, τρεις γυναίκες βρίσκουν τη δύναμη να αντισταθούν. Ο λόγος τους εκτοξεύει σιδερένια καρφιά στους εγκεφάλους όλου του κόσμου.

Το έργο των Φράνκα Ράμε και Ντάριο Φο πραγματεύεται την κατάσταση της γυναίκας και τη θέση της, όχι μόνο στις «σύγχρονες» αλλά και στις μελλοντικές κοινωνίες, θίγοντας ζητήματα κοινωνικής, πολιτικής και οικογενειακής καταπίεσης και απόγνωσης.

Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 1977 από τη Φράνκα Ράμε σε μουσική Di Capri αλλά τότε δεν είχαν παιχτεί όλοι οι μονόλογοι λόγω της μεγάλης τους διάρκειας. 

Τώρα ο  Εμμανουήλ Γ. Μαύρου το σκηνοθετεί και, στη σκηνή θα δούμε τις: Ήρα Δαμίγου, Στυλιανή Κλείδωνα, Ελένη Φαλατάκη.

«Μίστερο Μπούφο», στο Άνεσις

Το «Μίστερο Μπούφο» (Κωμικό Μυστήριο), γράφτηκε το 1969 ως ένας προσωπικός μονόλογος του ίδιου του συγγραφέα (Ντάριο Φο) και στη συνέχεια έγινε παγκόσμια περιοδεία με την σύζυγό του Φράνκα Ράμε. Συγκεκριμένα, παίχτηκε σ’ όλη την Ευρώπη, τον Καναδά και τη Λατινική Αμερική από το 1969 έως το 1999. Παντού σημείωσε τεράστια επιτυχία. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι το συγκεκριμένο έργο έχει μεταφραστεί σε 30 διαφορετικές γλώσσες! Αναγνωρίζεται ως ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και δημοφιλή θεάματα στο μεταπολεμικό ευρωπαϊκό θέατρο και η παρουσίασή του στην Ιταλία οδήγησε το Βατικανό στο να το καταγγείλει ως «το πιο βλάσφημο έργο στην ιστορία του θεάτρου».

Πρόκειται ουσιαστικά για μια σειρά σύντομων μονολόγων, με θέματα που προέρχονται από τα βιβλικά απόκρυφα, και δημοφιλείς ιστορίες της ζωής του Χριστού. Ο τίτλος του έργου είναι δανεισμένος από το «Mystery-Bouffe» του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι.

Το έργο είχαμε την τύχη να απολαύσουμε σε ένα υπέροχο ανέβασμα από τον Θωμά Μοσχόπουλο (2012) με τους: Άννα Καλαϊτζίδου, Άννα Μάσχα, Κώστα Μπερικόπουλο, Αργύρη Ξάφη, Θάνο Τοκάκη, Γιώργος Χρυσοστόμου.

Τώρα θα το δούμε, δια χειρός Νικορέστη Χανιωτάκη, με τους:  Jerome Kaluta, Ελίνα Μάλαμα, Δαυίδ Μαλτέζε, Αρετή Πασχάλη, Μαρία Πετεβή και Νίκο Πουρσανίδη.

*Απόσπασμα από το έργο του Ντάριο Φο, «Ο κόσμος μου», Εκδόσεις Κατσάνος.

«Ήταν σαν γιορτή. Όχι επειδή δεν πληρώσαμε, αλλά επειδή πρώτη φορά κάναμε κάτι όλοι μαζί».

Όλοι ξέρουμε συνανθρώπους μας που δεν πληρώνουν το αντίτιμο του εισιτηρίου στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Ορισμένοι υπερασπίζονται αυτή τους τη στάση με πάθος, προβάλλοντας τρανταχτά επιχειρήματα, ενώ για τους επικριτές τους θεωρούνται «τζαμπατζήδες». Πριν από λίγο καιρό ο κόσμος, εξαγριωμένος με τις ιδιαίτερα αυξημένες τιμές των διοδίων και την κάκιστη ποιότητα των δρόμων, σήκωνε τις μπάρες και περνούσε. Το «Δεν πληρώνω», που πήρε διαστάσεις κινήματος, φαίνεται να έχει γερές βάσεις. Μπορεί να ξεκίνησε ως ιδεολογία, πλέον όμως έχει καταλήξει στο «Δεν έχω, δεν πληρώνω» .

Ο Ντάριο Φο έγραψε το 1974 το έργο «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» και το 2010 άλλαξε τον τίτλο σε «Δεν πληρώνομαι, δεν πληρώνω», καθώς έλαβε υπόψη τα νέα δεδομένα, την οικονομική κρίση στην Ιταλία του 21ου αιώνα.

Στο έργο παρακολουθούμε την εξαθλίωση της εργατικής τάξης, που αδυνατεί να επιβιώσει, επειδή ξεζουμίζεται κυριολεκτικά από το σύστημα. Όλα ξεκινούν από ένα περιστατικό που δεν διαδραματίζεται επί σκηνής, αλλά το περιγράφει η κεντρική ηρωίδα στη φίλη της. Μια ομάδα γυναικών μπουκάρει σε σούπερ μάρκετ και αρνείται να πληρώσει τα προϊόντα, καθώς εξαιτίας της κρίσης οι τιμές έχουν υπερδιπλασιαστεί. Δημιουργούν τρομακτική σύγχυση στο ταμείο, έρχονται σε ανοιχτή ρήξη με το διευθυντή, σχεδόν τον απειλούν με λιντσάρισμα, και τελικά αρπάζουν τα αγαθά πληρώνοντας κατά βούληση. Όταν φτάνει η αστυνομία, δεν μπορεί να κάνει τίποτα, γιατί οι γυναίκες έχουν μπερδέψει πολύ την κατάσταση και οι περισσότερες έχουν ήδη διαφύγει με τα λάφυρα-τρόφιμα. Η προσπάθεια των δύο γυναικών να κρύψουν ό,τι άρπαξαν από το σούπερ μάρκετ οδηγεί σε απίστευτα κωμικοτραγικά μπερδέματα τόσο τις ίδιες όσο και τους συζύγους τους.

Δεν είναι τυχαίο ότι την επαναστατική πράξη της κλοπής κάνουν οι γυναίκες εν αγνοία των αντρών. Με αυτή την επιλογή ο συγγραφέας, χωρίς να στοχεύει σε κάποιο φεμινιστικό μανιφέστο, δείχνει ξεκάθαρα τη θέση της γυναίκας, ενός σημαντικού θύματος του καπιταλισμού, που είναι παράλληλα επιφορτισμένη με τη διαχείριση του σπιτιού.

Ο Παντελής Δεντάκης σκηνοθετώντας την παράσταση επιτυγχάνει να φωτίσει τις παραπάνω πτυχές του έργου, ακροβατώντας εξαιρετικά ανάμεσα στο κωμικό και στο τραγικό κομμάτι. Παράλληλα όμως αξιοποιεί ένα από τα πιο δυνατά χαρτιά των έργων του Ντάριο Φο, το παιχνίδι. Στοιχείο που έχει δουλέψει και στις ερμηνείες των ηθοποιών. Έτσι η καταγγελτικότητα του πολιτικού θεάτρου δεν μοιάζει με μανιφέστο κομμουνιστικού κόμματος, αλλά αγγίζει την αλήθεια του θεατή και τον φέρνει αντιμέτωπο με την πραγματικότητα που βιώνει ή, ακόμα χειρότερα, με αυτά που φοβάται πως θα βιώσει.

Ο θίασος είναι καλοκουρδισμένος και συγχρονισμένος, παρουσιάζοντας μια παράσταση συνόλου. Η Κάτια Γέρου και ο Γιώργος Μακρής με την εμπειρία τους ερμηνεύουν μοναδικά το ζευγάρι εργατών που έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Αποφεύγουν κάθε είδους μανιέρα και χτίζουν ολοκληρωμένους χαρακτήρες, χρωματίζοντας τις ευαίσθητες χορδές τους. Εξίσου καλό και το νεότερο ζευγάρι (Ερατώ Πίσση και Πέτρος Σπυρόπουλος), με σκηνική εγρήγορση και κωμικό ταπεραμέντο. Υποκριτικό δώρο της παράστασης ο Χρήστος Μαλάκης, οι σκηνές του οποίου, ως δημοτικού αστυνομικού και καραμπινιέρη, είναι ξεκαρδιστικές.

Εν κατακλείδι, μια έντιμη κωμωδία, που θα σας ψυχαγωγήσει, με ένα άρωμα παλιού καλού Θεάτρου Τέχνης.

 

Στο  Θέατρο Τέχνης θα ανέβει το εμβληματικό έργο του Ντάριο Φο "Δεν πληρώνομαι, δεν πληρώνω" του Ντάριο Φο.

 Με ένα δυνατό θίασο ηθοποιών:Την Κάτια Γέρου, τον Γιώργο Μακρή, την Ερατώ Πίσση, Χρήστο Μαλάκη και τον Πέτρο Σπυρόπουλο.

Το «Δεν πληρώνω δεν πληρώνω» μολονότι γράφτηκε 60 χρόνια πριν, αντικατοπτρίζει με εκπληκτικούς διαλόγους τη σημερινή πραγματικότητα και μας χαρίζει δύο ώρες ξεγνοιασιάς χαλάρωσης και γέλιου.

Ο σπουδαίος λογοτέχνης, Ντάριο Φο, έφυγε από τη ζωή  τον Οκτώβριο του 2016 και είχε συνεργαστεί με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, που πρώτο  ανέβασε στην Ελλάδα το έργο «Ισαβέλα τρεις καραβέλλες και ένας παραμυθάς», την περίοδο 1974-1975.

 

Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα στις 27 Φεβρουαρίου στη σκηνή της  Φρυνίχου (Φρυνίχου 14 Πλάκα)

 

 

Πέθανε ο σκηνοθέτης, ηθοποιός και λογοτέχνης Ντάριο Φο, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1997, σε ηλικία 90 ετών. Ο θάνατός του οφείλεται σε πνευμονία.

«Έφυγε. Ο υπέρτατος ηθοποιός και υπέρτατος δραματουργός. Ο σκηνοθέτης, ο σκηνογράφος, ο ιμπρεσάριος. Ο συγγραφέας και ζωγράφος. Ο στρατιώτης χωρίς σημαίες. Ο γελωτοποιός που εμπαίζει την εξουσία. Ο Ντάριο Φο. Νεκρός στα 90 του χρόνια από προβλήματα των πνευμόνων. Πέθανε μετά από 12 ημέρες νοσηλείας σε νοσοκομείο του Μιλάνου. Μια ζωή μακρά και επιτυχημένη. 'Υπερβολικά τυχερός' επαναλάμβανε συνεχώς. Γιος ενός σταθμάρχη, γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου 1926 σε ένα χωριό της λίμνης Ματζιόρε, δεν μπορούσε ούτε κατά τύχη να ονειρευτεί πως τα άστρα είχαν μεγάλα σχέδια γι’ αυτόν» γράφει η Corriere della Sera για τον θάνατο του μεγάλου Ιταλού σκηνοθέτη και ηθοποιού.

Θρήνος στην Ιταλία αλλά και σε όλο τον κόσμο για την απώλεια ενός μεγάλου θεατρικού συγγραφέα, του Ντάριο Φο. Ενός ανθρώπου που με την δράση του αλλά και με το έργο του συγκλόνισε γενιές και γενιές στην Ιταλία και σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο Ντάριο Φο γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου του 1926 και πήρε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1997.

 

Ο Ντάριο Φο, γεννήθηκε στο Λεγκιούνο-Σαντζιάνο, στην επαρχία του Βαρέζε. Ο πατέρας του Φελίτσε ήταν διευθυντής των ιταλικών σιδηροδρόμων και η οικογένεια άλλαζε συχνά σπίτι λόγω των μεταθέσεων του. Ο Φελίτσε ήταν επίσης ερασιτέχνης ηθοποιός και σοσιαλιστής. Ο Ντάριο έμαθε την τέχνη της διήγησης απ' την γιαγιά του και από Λομβαρδούς ψαράδες και φυσητές γυαλιού.

 

Το 1940, μετακόμισε στο Μιλάνο για να σπουδάσει αρχιτεκτονική στη Brera Art Academy, αλλά ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος του χάλασε τα σχέδια. Η οικογένειά του πήρε μέρος στην αντιφασιστικό αγώνα και λέγεται πως βοηθούσε τον πατέρα του να φυγαδεύει πρόσφυγες και στρατιώτες των Συμμάχων στην Ελβετία. Κοντά στο τέλος του πολέμου, ο Φο στρατολογήθηκε στο στρατό της Δημοκρατίας του Σαλό, αλλά δραπέτευσε και κατάφερε να κρυφτεί για το υπόλοιπο του πολέμου.

 

Μετά τον πόλεμο, συνέχισε τις σπουδές αρχιτεκτονικής στο Μιλάνο. Εκεί αναμείχθηκε με τα λεγόμενα μικρά θέατρα στα οποία άρχισε να παρουσιάζει τους αυτοσχέδιους μονολόγους του. Το 1950 άρχισε να εργάζεται στο θέατρο του Φράνκο Παρέντι, και σταδιακά εγκατέλειψε την εργασία του ως βοηθός αρχιτέκτονα.

 

Το 1951 ο Φο συναντάει τη Φράνκα Ράμε, γόνο θεατρικής οικογένειας. Μετά από λίγο καιρό, αρραβωνιάστηκαν. Τον ίδιο χρόνο προσκλήθηκε να παρουσιάσει τη ραδιοφωνική εκπομπή Κοκορίκο στη RAI, το εθνικό ραδιόφωνο της Ιταλίας. Έκανε 18 σατιρικούς μονολόγους όπου μετέτρεπε βιβλικές ιστορίες σε πολιτική σάτιρα. Οι αρχές, σκανδαλισμένες, ακύρωσαν την εκπομπή.

 

Το 1953 γράφει και σκηνοθετεί το σατιρικό έργο Δάχτυλο στο μάτι. Μετά από αρχική επιτυχία, η κυβέρνηση και η εκκλησία αντιδρούν και εν συνεχεία η θεατρική ομάδα με δυσκολία έβρισκε θέατρο όπου μπορούσε να παίξει. Παρ' όλα αυτά, το έργο έτυχε θερμής υποδοχής απ' το κοινό. Η Φράνκα Ράμε και ο Ντάριο Φο παντρεύτηκαν στις 24 Ιουνίου 1954.

 

Δούλεψαν σε κινηματογραφικές παραγωγές στη Ρώμη. Ο Φο έγινε σεναριογράφος και δούλεψε σε πολλές παραγωγές, συμπεριλαμβανομένων και μερικών του Ντίνο ντε Λαουρέντις. Ο γιος τους Τζάκοπο, γεννήθηκε στις 31 Μαρτίου του ίδιου έτους. Το 1959 γυρίζουν στο Μιλάνο και ιδρύουν τη θεατρική ομάδα Ντάριο Φο - Φράνκα Ράμε. Ο Φο έγραφε σενάρια, έπαιζε, σκηνοθετούσε, και σχεδίαζε τα κουστούμια και τα σκηνικά.

 

Το 1960 κερδίζουν την εθνική αναγνώριση με το Οι Αρχάγγελοι δεν Παίζουν Φλίπερ στο θέατρο Οντεόν του Μιλάνο. Κι άλλες επιτυχίες ακολουθούν. Το 1961 τα θεατρικά έργα του αρχίζουν να παίζονται σε Σουηδία και Πολωνία.

 

Το 1962 γράφει και σκηνοθετεί την εκπομπή Καντσονίσιμα στη RAI. Ο Φο χρησιμοποιεί το σόου για να περιγράψει τη ζωή των απλών ανθρώπων και γρήγορα γίνεται επιτυχία. Ένα επεισόδιο για ένα δημοσιογράφο που σκοτώθηκε απ' τη Μαφία ενόχλησε τους πολιτικούς που είχε ως συνέπεια ο Φο και η Ράμε να λάβουν απειλές κατά της ζωής τους και να μπουν κάτω από αστυνομική προστασία. Φεύγουν απ' την εκπομπή όταν η RAI αρχίζει να λογοκρίνει το πρόγραμμα. Η ιταλική ένωση ηθοποιών καλεί τα μέλη της να αρνηθούν να τους αντικαταστήσουν. Απαγορεύεται η εμφάνισή τους στη RAI για τα επόμενα 15 χρόνια. Συνεχίζουν να παίζουν στο Οντεόν.

 

Το 1962 το έργο τους για τον Χριστόφορο Κολόμβο ενοχλεί ακροδεξιές ομάδες και προκαλεί βίαιες επιθέσεις. Το ιταλικό κομμουνιστικό κόμμα τούς προμηθεύει σωματοφύλακες.

 

Το La Signora e da buttare (1967) είχε σχόλια για τον πόλεμο του Βιετνάμ, τον Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ και τη δολοφονία του Κένεντι. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ το θεώρησε ασέβεια προς τον πρόεδρο Τζόνσον, και ο Φο δεν μπορούσε να βγάλει αμερικανική βίζα για πολλά χρόνια μετά.

 

Την δεκαετία του 70 πολά έργα του προκαλούν και πάλι αίσθηση. Κορυφαίο το: Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού (1970) που ασκούσε κριτική στην κατάχρηση εξουσίας του συστήματος δικαιοσύνης. Ο Φο το έγραψε μετά από μια τρομοκρατική επίθεση από ακροδεξιούς στην Εθνική Αγροτική Τράπεζα (Banca Nazionale dell'Agricoltura) στο Μιλάνο. Το Φενταγίν (1971) ήταν ένα θεατρικό έργο για την ασταθή κατάσταση στα παλαιστινιακά εδάφη και οι ηθοποιοί αποτελούνταν από πραγματικά στελέχη της PLO. Από το 1971 ως το 1985, η θεατρική ομάδα δώρισε μέρος των εισπράξεών της για την υποστήριξη απεργιών του ιταλικών συνδικαλιστικών οργανώσεων.

 

Το 1973 η ομάδα μετακομίζει στο Σινεμά Ροσίνι στο Μιλάνο. Όταν ο Φο άσκησε κριτική στην αστυνομία σε ένα από τα έργα του, ακολούθησαν αστυνομικές επιδρομές και η λογοκρισία αυξήθηκε. Στις 8 Μαρτίου, μια νεοφασιστική ομάδα απήγαγε τη Φράνκα Ράμε, την βασάνισε και την βίασε. Η Ράμε επέστρεψε στη σκηνή μετά από δύο μήνες με νέους αντιφασιστικούς μονολόγους.

 

Αργότερα τον ίδιο χρόνο, η ομάδα κατέλαβε ένα εγκαταλελειμμένο εμπορικό κτίριο στο κέντρο του Μιλάνο και το ονόμασε Παλατάκι Liberty (Ελευθερία) (Palazzina Liberty). Άνοιξαν το Σεπτέμβρη με το Λαϊκός Πόλεμος στη Χιλή (Guerra di popolo in Cile), ένα έργο για μια εξέγερση ενάντια στην χιλιανή στρατοκρατική κυβέρνηση. Γράφτηκε μετά το θάνατο του Σαλβαδόρ Αγιέντε. Ο Φο συνελήφθη όταν προσπάθησε να αποτρέψει την αστυνομία να σταματήσει την παράσταση. Το έργο του Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω! (1974) ήταν μια φάρσα για το κίνημα αυτοδιαχείρισης όπου γυναίκες (και άντρες) έπαιρναν ότι ήθελαν από την αγορά, πληρώνοντας μόνο ότι μπορούσαν. Το 1975 έγραψε το Φανφάνι ράπιτο (Fanfani rapito) προς υποστήριξη ενός δημοψηφίσματος υπέρ της νομιμοποίησης της έκτρωσης. Τον ίδιο χρόνο αυτός και η Ράμε επισκέφτηκαν την Κίνα. Το 1975 ο Φο προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ για πρώτη φορά.

 

Το 1976 ο νέος διευθυντής της RAI προσκαλεί το Φο να κάνει ένα καινούριο πρόγραμμα, Το Θέατρο του Ντάριο (Il Teatro di Dario). Εντούτοις, όταν η δεύτερη έκδοση του Μίστερο Μπούφο παρουσιάζεται στην τηλεόραση το 1977, το Βατικανό το θεωρεί "βλάσφημο" και οι Ιταλοί ακροδεξιοί άρχισαν να γκρινιάζουν ξανά. Παρ' όλα αυτά, η Φράνκα Ράμε, έλαβε το βραβείο IDI σαν η καλύτερη τηλεοπτική ηθοποιός.

 

Το 1978 ο Φο κάνει την τρίτη έκδοση του Μίστερο Μπούφο. Ξαναγράφει και σκηνοθετεί το Η Ιστορία ενός Στρατιώτη (La storia di un soldato), βασισμένο σε μια όπερα του Στραβίνσκι. Αργότερα διασκευάζει, επίσης, όπερες του Ροσίνι. Γράφει κι ένα έργο για το θάνατο του Άλντο Μόρο, το οποίο ποτέ δεν παίχτηκε δημόσια.

 

Το 1980 ο Φο και η οικογένεια του βρίσκουν ένα νέο καταφύγιο, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Αλκατράζ (Libera Universita di Alcatraz), στους λόφους κοντά στο Γκούμπιο και την Περούτζια. Αγόρασαν την κοιλάδα κομμάτι-κομμάτι. Το "καταφύγιο", επί του παρόντος, το διαχειρίζεται ο Τζάκοπο Φο.

 

Το 1981 το America Repertory Theater του Κέιμπριτζ προσκάλεσε τον Φο να πάρει μέρος στο Φεστιβάλ Ιταλικού Θεάτρου στη Νέα Υόρκη. Το υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ αρχικά αρνήθηκε να του παραχωρήσει βίζα αλλά αργότερα, το 1984, συμφώνησε να του δώσει μία για 6 μέρες μετά από διαμαρτυρίες Αμερικανών συγγραφέων. Το 1985 τους παραχωρήθηκε ακόμη μία και έπαιξαν στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, στο θέατρο του πανεπιστημίου του Νιού Χέιβεν, στο Κέντρο του Κένεντι στην Ουάσινγκτον, στο Θέατρο των Εθνών στη Βαλτιμόρη και στο θέατρο Τζόυς της Νέας Υόρκης.

 

Το 1989 έγραψε Γράμμα απ' την Κίνα (Lettera dalla Cina) σε διαμαρτυρία για τη σφαγή στην πλατεία Τιενανμέν. Τον ίδιο χρόνο ήταν ο πρώτος Ιταλός που σκηνοθέτησε στην Κομεντί Φρανσέζ.

 

Το 1981 πήρε το βραβείο Σόννινγκ απ' το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, το 1985 το βραβείο Premio Eduardo, το 1986 το βραβείο Όμπι στην Νέα Υόρκη και το 1987 το βραβείο Agro Dolce. Στις 9 Οκτωβρίου του 1997 τού απενεμήθη το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

 

Στις 17 Ιουλίου του 1995, ο Φο έπαθε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο και έχασε σχεδόν όλη την όρασή του. Η Ράμε τον αντικατέστησε στις παραγωγές για ένα διάστημα. Ο Φο ανένηψε σε ένα χρόνο.

 

Στα έργα του έχει ασκήσει κριτική, μεταξύ των άλλων, στην πολιτική της Καθολικής εκκλησίας για τις αμβλώσεις, τις πολιτικές δολοφονίες, το οργανωμένο έγκλημα, την πολιτική διαφθορά και το Μεσανατολικό. Τα έργα του συχνά βασίζονται στον αυτοσχεδιασμό, στο ύφος της commedia dell'arte. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 30 γλώσσες.

 

Το 2006, ο Φο έκανε μια αποτυχημένη προσπάθεια να εκλεγεί δήμαρχος του Μιλάνο, την πιο σημαντική, οικονομικά πόλη της Ιταλίας. Ο Φο, που πήρε πάνω απ' το 20% των ψήφων, υποστηριζόταν από την Κομμουνιστική Επανίδρυση.

Δείτε με ποια χρώματα περιέγραφε την κατάσταση που ζούμε...

{youtube}vpgP5u-sIJY{/youtube}