Από την Τόνια Τσαμούρη

Οι Ιχνευταί είναι το μοναδικό σατυρικό δράμα του Σοφοκλή που έχει διασωθεί. Τα σατυρικά δράματα ονομάζονταν στην αρχαιότητα «κωμωδία παίζουσα», καθώς συνόδευαν τις τραγωδίες και θεωρούνταν ενδιάμεσο είδος μεταξύ της τραγωδίας και της κωμωδίας. Από το συγκεκριμένο Σοφόκλειο σατυρικό δράμα διασώθηκαν μόνον 400 στίχοι, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν σε πάπυρο. Το κείμενο, που χρονολογείται από τον 5^ο αιώνα π.Χ., βασίστηκε στον Ομηρικό Ύμνο στον Ερμή (η γέννηση και ανατροφή ενός θεού ή ενός ήρωα αποτελούσε σύνηθες θέμα για ένα σατυρικό δράμα).

Το έργο αρχίζει με έναν προλογικό λόγο από τον θεό Απόλλωνα, ο οποίος ανακοινώνει ότι προσφέρει αμοιβή σε όποιον τον βοηθήσει να βρει το κοπάδι του που χάθηκε. Λέει μάλιστα ότι εάν τον βοηθήσουν, τότε θα δώσει χρυσό στεφάνι στον Σιληνό και ελευθερία στους σάτυρους. Οι σάτυροι αρχίζουν αμέσως να ψάχνουν τα ίχνη, ενώ ξαφνιάζονται από έναν επίμονο και επαναλαμβανόμενο ήχο. Η θεά Κυλλήνη εμφανίζεται για να τους ενημερώσει ότι ο ήχος που ακούνε προέρχεται από μια νέα ανακάλυψη ενός νεογέννητου θεού, τη λύρα. Η θεά Κυλλήνη αρνείται ωστόσο τις κατηγορίες των σατύρων ότι ο νέος αυτός θεός έκλεψε το κοπάδι του Απόλλωνα. Στο τέλος, ο Απόλλωνας, μαγεμένος από τη μελωδία της λύρας του Ερμή, θα ανταλλάξει το κοπάδι του για αυτήν, ενώ οι δύο θεοί θα αποχωρίσουν αγκαλιασμένοι και μονιασμένοι.

Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός αποφάσισε να σκηνοθετήσει το σατυρικό αυτό δράμα στο φετινό Φεστιβάλ Επιδαύρου (η παράσταση ήταν προγραμματισμένη για το 2020, αλλά λόγω των επιδημιολογικών περιορισμών αναβλήθηκε για φέτος). Έχω αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο μου στη φαινομενολογική αντίληψη του κόσμου που φέρει η σκηνοθετική διαδρομή του Μ. Μαρμαρινού, όπως αποτυπώνεται τόσο στα κείμενα, όσο και στον σκηνικό χώρο που επιλέγει. Συνδέεται δηλαδή άμεσα με τον κόσμο όπως αυτός φαίνεται, όπως αυτός είναι. Το στοιχείο αυτό επικράτησε και στη συγκεκριμένη του σκηνοθεσία. Μέσα από μια σειρά κωδίκων, φώτισε και επικοινώνησε το κείμενο στο σήμερα. Ενδεικτικά, όταν η θεά Κυλλήνη λέει, απευθυνόμενη στο Χορό των σατύρων, να κοιτάξουν τον όμορφο ουρανό, οι σύγχρονοι θεατές του 2021 έστρεψαν και αυτοί τα μάτια τους στον έναστρο ουρανό της Επιδαύρου, για να θαυμάσουν αυτό που κοίταζαν οι αρχαίοι πρόγονοί τους σχεδόν 3000 χρόνια πριν. Αλλά και η επιλογή του σκηνοθέτη να βάλει τον Σιληνό να παρακολουθεί την δράση, ενώ καθόταν και απολάμβανε το γιαούρτι του, ήταν επιτυχής, καθώς τον συνέδεσε με το εδώ και το τώρα, με το παρόν.

Η σκηνοθεσία ήταν καλοδουλεμένη, τόσο από άποψη αισθητικής και ατμόσφαιρας, όσο και από άποψη σημειολογικών αναφορών. Πιο συγκεκριμένα, ο σύγχρονης αισθητικής Χορός των σατύρων ανέδειξε το διονυσιακό στοιχείο λατρείας, καθιστώντας σαφές ότι ο διονυσιασμός συναντάται και σήμερα, ακόμα και μεταξύ ανθρώπων με πανκ-ροκ διάθεση και άποψη. Αλλά και η ερμαφρόδιτη μορφή του νεογέννητου ακόμα Ερμή, συμβόλιζε τόσο τη θηλυκή όσο και την αρσενική ταυτότητα που φέρουμε όλοι στο DNA μας, άντρες και γυναίκες, αλλά το ξεχνάμε στην πορεία της ζωής. Ο σκηνοθέτης αξιοποίησε επίσης εξαιρετικά το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, κατανέμοντας τη δράση σε όλο το θέατρο, ενώ παράλληλα το γέμισε ήχους και μελωδίες, παίζοντας, με τη σειρά του, ένα παιχνίδι με τους θεατές. Ωστόσο, αυτονοήτως προκύπτει το ερώτημα, για ποιο λόγο χρησιμοποιήθηκαν μικρόφωνα επί σκηνής, αφού η ηχητική του χώρου, όπως αποδείχθηκε, είναι μοναδική.

Παρόλα αυτά, και ενώ το πρώτο μέρος της παράστασης έρρεε ευχάριστα και, σε σημεία, έως και κατανυκτικά, στο δεύτερο μέρος, η σκηνοθεσία εκτροχιάστηκε και έχασε το ρυθμό της. Πολύ πιθανό, η απουσία μεγάλου μέρους του κειμένου, όπως αναφέρεται και μέσα στην παράσταση, να χάλασε το τόσο εύρυθμο πρώτο μέρος. Έτσι, από την επανεμφάνιση του Απόλλωνα και εξής, τα γεγονότα μοιάζουν να συμβαίνουν μεμονωμένα, χωρίς να ανήκουν σε ένα όλον.

Η επιλογή του Σταμάτη Κραουνάκη στο ρόλο του Σιληνού αποδείχθηκε μοναδική. Με καθημερινή απλότητα, αλλά και με γνήσια κωμικά στοιχεία, έχτισε τη μορφή του μυθικού προσώπου που θεωρείται, σύμφωνα με πηγές, ότι υπήρξε δάσκαλος του θεού Διόνυσου. Αλλά και ο Χορός των σατύρων δίπλα του ανέδειξαν, με ροκ και ανατρεπτική διάθεση, το διονυσιακό στοιχείο που ενυπάρχει μέχρι σήμερα στη ζωή μας. Τα μέλη του (Λάμπρος Γραμματικός, Adrian Frieling, Αλεξάνδρα Καζάζου, Τάσος Καραχάλιος, Χρήστος Κραγιόπουλος, Άγγελος Νεράντζης, Ηλέκτρα Νικολούζου, Μάνος Πετράκης, Θεοδώρα Τζήμου, Ανδρομάχη Φουντουλίδου) χόρεψαν, τραγούδησαν, ερμήνευσαν κινησιολογικά (Κίνηση-Χορογραφία: Τάσος Καραχάλιος) και απέδωσαν με μοναδικό τρόπο τους σάτυρους, τους ακόλουθους δηλαδή του θεού Διόνυσου, θεού του θεάτρου, αλλά και του κρασιού. Πολύ καλός και ο Χάρης Φραγκούλης, Χάρης Φραγκούλης, ο οποίος υπήρξε άρτιος τόσο ερμηνευτικά, όσο και κινησιολογικά. Ήταν η ιδανική επιλογή για τον θεό Απόλλωνα. Ο Steve Katona (θεός Ερμής) με την αιθέρια φωνή του κατόρθωσε να «παίξει» με το επιδαύριο κοινό, το οποίο αναζητούσε τον ήχο μέσα στο θέατρο. Ο λυρισμός του υπογράμμισε ακριβώς τη γέννηση του νέου αυτού θεού που έκανε στους θνητούς δώρο τη λύρα. Ωστόσο, η προφορά του κατέστησε το σοφόκλειο λόγο ξένο και απόμακρο, δημιουργώντας μια απόσταση που δεν συνάδει με το ύφος της υπόλοιπης παράστασης.

Πραγματική αποκάλυψη ήταν, τέλος, η Αμαλία Μουτούση στο ρόλο της θεάς Κυλλήνης. Μάγεψε με τα πέπλα της και την παιχνιδιάρικη διάθεσή της, μέχρι και κατά την εκφορά του λόγου της. Σαν ένα σύγχρονο αερικό, σαν βγαλμένη από ένα σαιξπηρικό όνειρο.

Στα θετικά της παράστασης, η μετάφραση που επέλεξε ο Μ. Μαρμαρινός (Ελεύθερη έμμετρη απόδοση: Εμμανουήλ Δαυίδ) με την συνεργασία του Σταύρου Τσιτσιρίδη. Λυρικός λόγος, που έφερε απόηχους από το παρελθόν, ενώ ταυτόχρονα ήταν σύγχρονος και σαφής. Τέλος, οι τέσσερις μουσικοί (Μενέλαος Μωραΐτης, Σπύρος Βέργης, Δημήτρης Αλεξανδράκης, Λεωνίδας Παλαμιώτης) που βρέθηκαν τοποθετημένοι στο άνω διάζωμα του θεάτρου της Επιδαύρου συνέβαλαν στην παιγνιώδη διάθεση του σκηνοθέτη, υπογραμμίζοντας τη σημασία της μουσικής, η οποία γεννήθηκε από αυτή τη λύρα που κατέστη «μήλον της έριδος».

Στα θετικά της παράστασης οι πολύ ιδιαίτεροι φωτισμοί που υπογράμμιζαν τις ατμόσφαιρες της παράστασης (Ελευθερία Ντεκώ), αλλά και τα ευφάνταστα κοστούμια (Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος Σαπουντζής).

Συνολικά, πρόκειται για μια προσεγμένη και ενδιαφέρουσα παράσταση, για την οποία έχει γίνει σημαντική και εις βάθος έρευνα. Αποτυπώνει σκηνοθετικά με μοναδικό τρόπο την κωμική διάθεση, αλλά και βαθύτερους προβληματισμούς του Σοφοκλή. Ωστόσο, ο αποσπασματικός χαρακτήρας αυτού του έργου που διεσώθη ως θραύσμα οδήγησε στον εκτροχιασμό του ρυθμού του δεύτερου μέρους, αδικώντας την τόσο σημαντική πρόταση του Μ. Μαρμαρινού.

ΥΓ. Αδιανόητη παράλειψη η μη επαρκής ποσότητα θεατρικών προγραμμάτων για την παράσταση. Όσοι βρεθήκαμε στην Επίδαυρο την Κυριακή, δεν μπορέσαμε να προμηθευτούμε το πρόγραμμα της παράστασης. Η πρόταση των υπευθύνων στο θέατρο του Πολυκλείτου ήταν να μεταβούμε στο Ηρώδειο εάν επιθυμούμε να αποκτήσουμε το βιβλίο-πρόγραμμα….

Διαβάστε επίσης:

Αμαλία Μουτούση: «Έχω Επίγνωση Του Τι Σημαίνει Να Μην Μπορείς Να Είσαι Ο Εαυτός Σου»

Χάρης Φραγκούλης: «Η Συνθετότητα Και Η Πολυπλοκότητα Στον Άνθρωπο Υπάρχουν Ερήμην Του»

Συνεχίζεται από 16 Ιανουαρίου, η παράσταση που αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς.

“Μικρά πραγματάκια, διακοσμητικά κυρίως.
Τα πιο πολλά είναι ζώα φτιαγμένα από γυαλί, 
μινιατούρες, τα πιο μικροσκοπικά, μικρά ζωάκια στον κόσμο.
Η μητέρα τα λέει γυάλινα θηρία!”

Η Μπέττυ Αρβανίτη στην πρώτη της συνάντηση επί σκηνής με έναν από τους πλέον ταλαντούχους σκηνοθέτες της νέας γενιάς, το Δημήτρη Καραντζά, παρουσιάζει το Γυάλινο κόσμο, του Τεννεσί Ουίλιαμς.

Το έργο γράφτηκε το 1944 και παρουσιάστηκε την ίδια χρονιά στο θέατρο Civic στο Σικάγο. Αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Ουίλιαμς. Ο αμερικανός συγγραφέας σε πολλά από τα έργα του ενσωματώνει στοιχεία της δικής του προσωπικής ζωής κι εκείνης των παιδικών του χρόνων με την οικογένειά του.

Ο Γυάλινος κόσμος θεωρείται το πιο αυτοβιογραφικό του. «Η παράσταση επιχειρεί να φωτίσει εκτενώς αυτή ακριβώς τη διαδικασία ,της ανάσυρσης που σημειώνει ο συγγραφέας στον πρόλογό του . Ο παρών χρόνος ,ένας συγκεκριμένος χρόνος του παρελθόντος που επιστρέφουν τα πρόσωπα του έργου για να ξανά αντιμετωπίσουν το τραύμα τους , και ένα ακόμα βαθύτερο- ευτυχέστερο – παρελθόν στο οποίο ανατρέχουν ως καταφύγιο . Μ αυτή τη δομή και με πολύ καινοτόμες  - ακόμα – σκηνικές επιλογές ο Ουιλιαμς δημιουργεί ένα εντελέστατο δράμα για την ύπαρξη και την ίδια τη λειτουργία του θεάτρου . Ένας κατασκευασμένος ρεαλισμός ,μουσικής δομής που επιχειρεί να συνομιλήσει με τις απαρχές της θεατρικής πράξης» σημειώνει ο Δημήτρης Καραντζάς . 

Παίζουν:
ΜπεττυΑρβανιτη Αμάντα Γουίνγκφιλντ,
Χάρης Φραγκούλης Τομ Γουίνγκφιλντ
Eλίνα Ρίζου Λώρα Γουίνγκφιλντ
Εκτορας Λιάτσος Τζιμ Ο΄ Κόννορ

Μεταφραση : Αντώνης Γαλέος 
Σκηνικά : Ελένη Μανωλοπούλου 
Boηθός σκηνογράφος: Βίκυ Πάντζιου
Κοστούμια : Ιωάννα Τσάμη 
Μουσική : Κορνήλιος Σελαμσής
Φωτισμοί : Αλέκος Αναστασίου 
Συνεργάτης στη δραματουργία : Θεοδώρα Καπράλου 
Βοηθός Σκηνοθετη: Γκέλυ Καλαμπάκα 
Φωτογραφίες: Eλίνα Γιουνανλή

Πληροφορίες και προπώληση εισιτηρίων:
VIVA.GR
& στο ταμείο του θεάτρου τηλ. 210.8838727

Μιαν άλλη θα μπορούσε να την αγαπήσει κανείς σ’ έξι μήνες. Εγώ σας αγάπησα εσάς σ’ ένα τέταρτο.

Επίσκεψη στο μύθο του Δον Ζουάν και στο κείμενο του Μολιέρου.

Ο Δον Ζουάν του Μολιέρου, αυτό το αριστούργημα του κλασικού ρεπερτορίου, το έργο που πολεμήθηκε στην εποχή του όσο κανένα, έρχεται να μας «σαγηνέψει» στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, από 25 Ιανουαρίου έως 19 Φεβρουαρίου, σε μια σύγχρονη εκδοχή από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, ενσωματώνοντας γύρω από τον πυρήνα του θραύσματα κι από άλλους Δον Ζουάν της παγκόσμιας λογοτεχνίας και ακροβατώντας στα σύνορα δύο γλωσσών: του σινεμά και του θεάτρου. 

Τι είναι τελικά ο Δον Ζουάν; Ο μεγαλύτερος αλήτης που πέρασε ποτέ από τη Γη, ένας αφηνιασμένος, ένας διάβολος, ένας αιρετικός, ένας ασεβής χωρίς όρια, ένας αληθινός Σαρδανάπαλος, ο νυμφίος του ανθρώπινου γένους, όπως πιστεύει ο υπηρέτης του, Σγαναρέλ; Είναι αυτός που οι γυναίκες θέλουν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους να πιστέψουν, αν και φοβούνται μην είναι κόλακας και έχει στο νου του μόνο να εξαπατά κορίτσια, όπως φοβούνται διάφορες νεαρές; Είναι η θλίψη και τα βάσανα της ζωής, όπως πιστεύει ο πατέρας του;

Ή μήπως έχει δίκιο ο ίδιος ο Δον Ζουάν, ένας άντρας που παντρεύεται περίπου κάθε μήνα, ένας άντρας που η ζωή του σκανδαλίζει, ένας αθεράπευτα ρομαντικός καρδιοκατακτητής που καταφέρνει να παίρνει χάρη ακόμα και για θανάτους που προκάλεσε; Μήπως είναι λογικό να μην μπορεί να αρνηθεί την καρδιά του σε καθετί αξιαγάπητο που βλέπει, που και δέκα χιλιάδες καρδιές αν είχε, θα τις έδινε όλες; Έχουν ανεξήγητα θέλγητρα οι νεογέννητες ορμές και όλη η απόλαυση του έρωτα συνίσταται στην αλλαγή;

Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, με μια εξαιρετική ομάδα συντελεστών, τους ηθοποιούς Ilya Algaer, Γιάννη Βογιατζή, Έφη Γούση, Adrian Frieling, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Τάσο Καραχάλιο, Ντένη Μακρή, Έλενα Μαυρίδου, Γιάννο Περλέγκα, Χάρη Φραγκούλη, μαζί με τη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη, τον σολίστ Στέλιο Κατσατσίδη στο ακορντεόν και την εικόνα χορωδίας γυναικών, καταπιάνονται με την ιστορία του Δον Ζουάν, αυτού του αιώνιου εραστή, που ζει μέσα από τα πάθη του, που είναι σε διαρκή κίνηση, που αδημονεί να γευτεί τις χαρές της ζωής, αυτού του σκεπτικιστή, που δεν αρνείται να διαπραγματευτεί με το μεταφυσικό, που προκαλεί τη συντηρητική κοινωνία της κάθε εποχής αμφισβητώντας κανόνες, αναδεικνύοντας την υποκρισία, παραβιάζοντας κοινωνικά ταμπού. Με την αξεπέραστη γοητεία του, την αίσθηση ελευθερίας που τον διαποτίζει και το οξύ πνεύμα του, εκθέτει τους εχθρούς του αλλά και τον εαυτό του.

Ένας ήρωας-μύθος και ένα έργο-αίνιγμα που θίγει μεγάλα ερωτήματα της ανθρώπινης φύσης: την επιθυμία, το φόβο, την ελευθερία. «Ένα πρόσωπο-σημείο μέσα στο χάρτη του ανθρώπινου πόθου, του ανθρώπινου φόβου, τόσο φαντασιακό όσο ένα μετείκασμα, τόσο πραγματικό όσο ένα ποίημα» σημειώνει ο Μιχαήλ Μαρμαρινός. «Μια ουτοπική επανάσταση του ανθρώπου απέναντι σε ό,τι υποδύεται σταθερότητα, γεμάτη θύματα, πραγματικά και φανταστικά.»

Συντελεστές

Μετάφραση κειμένου Μολιέρου: Δημήτρης Δημητριάδης

Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός

Δραματουργία: Μιχαήλ Μαρμαρινός, Έρι Κύργια

Μουσική – Μεταγραφή Don Giovanni του Μότσαρτ: Δημήτρης Καμαρωτός

Διαμόρφωση Χώρου: Kenny McLellan

Κοστούμια: Εύα Νάθενα

Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ

Φωτογραφίες – Video γυναικών: Έφη Γούση

Επιμέλεια Κίνησης: Τάσος Καραχάλιος

Σχεδιασμός Ήχου: Κώστας Μπώκος

Βοηθοί Σκηνοθέτη: Ασπασία-Μαρία Αλεξίου, Ιωάννα Μπιτούνη

Υπεύθυνη Παραγωγής: Ρένα Ανδρεαδάκη

Ερμηνεύουν (με σειρά εμφάνισης):

Γιάννος Περλέγκας (Σγαναρέλ)

Χάρης Φραγκούλης (Δον Ζουάν)

Έλενα Μαυρίδου (Ελβίρα)

Γιάννης Βογιατζής (Δον Κάρλος)

Ευαγγελία Καρακατσάνη (Σαρλότ)

Τάσος Καραχάλιος (Πιερρό)

Έφη Γούση (Ματιουρίν)

Adrian Frieling (Δον Λουίς)

Ντένης Μακρής (Φρανσίσκ, ένας φτωχός)

Ilya Algaer (Δον Αλόνς)

Χορός

Χορωδία γυναικών

Σοπράνο: Μυρσίνη Μαργαρίτη

Ακορντεόν: Στέλιος Κατσατσίδης

Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Η παράσταση θα παρουσιαστεί με αγγλικούς υπέρτιτλους τα Σαββατοκύριακα 4-5, 11-12 και 18-19 Φεβρουαρίου 2017 (Μετάφραση υπερτίτλων: Μέμη Κατσώνη)

ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ

Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου

Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μολιέρος (1622-1673), ένας από τους πιο σπουδαίους συγγραφείς του παγκόσμιου ρεπερτορίου, υπήρξε δραματουργός, ηθοποιός και θιασάρχης. Έζησε το «μεγάλο αιώνα» της γαλλικής κλασικής δραματουργίας. Στα έργα του στηλιτεύει την υποκρισία και, μέσα από μοναδικές κωμικές καταστάσεις, εξερευνά τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Η φήμη των ηρώων του ξεπερνά συχνά τα στενά όρια των έργων, περνώντας πια στη σφαίρα του μύθου: Δον Ζουάν, Ταρτούφος, Μισάνθρωπος.

Ο Δον Ζουάν ανέβηκε για πρώτη φορά στις 15 Φεβρουαρίου 1665 στο Παλαί Ρουαγιάλ. Το έργο προκάλεσε φοβερές αντιδράσεις. Ο Μολιέρος κατηγορήθηκε ως άθεος και αναγκάστηκε να προχωρήσει σε περικοπές του κειμένου. Ο βασιλιάς, ο οποίος θαύμαζε μεν τον συγγραφέα αλλά δεν κατάφερε να διαχειριστεί τις αντιδράσεις, ζήτησε από τον Μολιέρο να αποσύρει το έργο, ανανεώνοντας ταυτόχρονα τη δημόσια υποστήριξή του σε αυτόν: αποδέχτηκε να γίνει ο ανάδοχος του πρώτου παιδιού του Μολιέρου και πίστωσε το θίασό του με μια γενναία επιχορήγηση και με τον τίτλο του «Βασιλικού Θιάσου». Ο Μολιέρος απέσυρε την παράσταση και δεν εξέδωσε ποτέ το κείμενο. Από τότε και για σχεδόν δύο αιώνες, το έργο έμεινε στην αφάνεια. Το πλήρες κείμενο παρουσιάστηκε ξανά στη Γαλλία μόλις το 1841 στο Θέατρο Οντεόν και στην Κομεντί Φρανσαίζ το 1847. Ακόμη και το 1947, όταν το ανέβασε ο Λουί Ζουβέ, ο Δον Ζουάν μετρούσε μόλις 100 παραστάσεις στην Κομεντί Φρανσαίζ – ενώ, για παράδειγμα, ο Ταρτούφος πλησίαζε τις 2.500. Από τότε, όμως, ο Δον Ζουάν δεν εγκατέλειψε τη σκηνή: αυτό το απαγορευμένο έργο, το έργο-θύμα των «ορθώς σκεπτόμενων» θεατών, καταγράφεται πια στον 20ό αιώνα ως κορυφαίο του γαλλικού κλασικού θεάτρου.

Ο Δον Ζουάν γεννήθηκε από την πένα του Ισπανού δραματουργού Τίρσο ντε Μολίνα, αλλά η φήμη του εξαπλώθηκε στα πέρατα του κόσμου. Ο Μολιέρος μας έχει δώσει ίσως τον πιο γνήσιο, τον πιο ασεβή Δον Ζουάν απ’ όλους. Η μορφή του Δον Ζουάν έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον σημαντικών δραματουργών, ποιητών, πεζογράφων και φιλόσοφων ανά τους αιώνες: οι Μπωντλέρ, Μυσσέ, Σταντάλ, Πούσκιν, Βύρων, Χόρβατ, Κίργκεργκωρ, Νίτσε, Καμύ, Μαξ Φρις, Μοντερλάν προσέγγισαν εκ νέου τον αμετανόητο άθεο, τον αδίστακτο καρδιοκατακτητή, με στόχο να τον «αναστήσουν» ανάλογα με την επιθυμία ή τη φαντασία τους.

«O Δον Ζουάν είναι ένας μύθος και η λειτουργία του μύθου είναι να μας παρουσιάζει σε καθαρή, πυρακτωμένη μορφή αυτό που κινείται μέσα μας, ανάμεσα σε κάθε είδους σκουριές και συμβιβασμούς.» – Jean Massin

«Το μεγαλείο του Δον Ζουάν δεν είναι μόνο γήινο. Εκδηλώνεται παράλληλα σε ένα μεταφυσικό επίπεδο, μέσα από την επιθυμία της πρόκλησης, της περιφρόνησης και της αντιπαράθεσής του με το θεϊκό στοιχείο, γεγονός που κάνει απαραίτητη μια υπερφυσική εξέλιξη. Υπάρχει κάτι στον Δον Ζουάν που ξεπερνά τα συνήθη όρια της ανθρώπινης υπόστασης.» – Paul Bénichou

Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός σπούδασε βιολογία, υποκριτική και θέατρο. Το 1983-84 ίδρυσε την εταιρεία Θεάτρου «διπλούς Έρως», η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε "Theseum Ensemble" και χρησιμοποίησε ως βάση της το «Θησείον – ένα θέατρο για τις Τέχνες». Από τις πρώτες του παραστάσεις, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, με σταθερή συνεργάτιδα την Αμαλία Μουτούση, μέχρι τα κορυφαία θεάματα Ρομαντισμός και Άμλετ τη δεκαετία του 1990 και από τα περίφημα έργα-σταθμούς Εθνικός Ύμνος (2002) και Ρομέο και Ιουλιέτα (2004) έως τις μνημειώδεις και site-specific περφόρμανς Πεθαίνω σαν χώρα και Insenso του Δημήτρη Δημητριάδη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και τον Ηρακλή Μαινόμενο, τη Νέκυια, σε συνεργασία με τον Rokuro Gensho Umewaka και το ιαπωνικό Θέατρο Νο, και τη Λυσιστράτη στο Φεστιβάλ Επιδαύρου, ο Μαρμαρινός παραμένει σημείο αναφοράς για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο. Έχει σκηνοθετήσει σε κορυφαία θέατρα της Ευρώπης, όπως στη Volksbühne του Βερολίνου, και έχει ανεβάσει παραστάσεις του στα σημαντικότερα ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Στη Στέγη, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός είχε αναλάβει την τελετή των εγκαινίων της σε δική του σύλληψη και σκηνοθεσία και έχει σκηνοθετήσει τον Φάουστ του Γκαίτε, σε μια παράσταση που πυροδότησε μια συζήτηση για αυτό το έργο-μύθο της νεότερης ευρωπαϊκής σκέψης.

Στο Παρίσι, και μάλιστα στο φημισμένο θέατρο της Κομεντί Φρανσαίζ, είχε την τιμή να βρεθεί ο Μιχαήλ Μαρμαρινός το Μάρτιο του 2013, όπου σκηνοθέτησε τη Φαίδρα του Ρακίνα με το ανσάμπλ του ιστορικού γαλλικού θεάτρου. Ο Μαρμαρινός είχε παρουσιάσει για πρώτη φορά δουλειά του στο γαλλικό κοινό, αφήνοντας τις καλύτερες εντυπώσεις, το 2007, όταν ανέβασε στο θέατρο Οντεόν, στο πλαίσιο του Festival d’Automne, το Πεθαίνω σαν χώρα του Δημητριάδη. Κατά καιρούς έχει συνεργαστεί με σημαντικούς δημιουργούς, όπως ο Heiner Goebbels και οι Rimini Protokoll.

Η δουλειά του Μιχαήλ Μαρμαρινού διατρέχεται από δύο επίμονες παραδοχές: (α) Θέατρο είναι η τέχνη πάνω στην ιστορία των ανθρώπων. (β) Δεν υπάρχει στιγμή στην καθημερινότητα που να μην είναι «θέατρο» μόλις υπάρξει το κατάλληλο βλέμμα.

Πληροφορίες 

Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Συγγρού 107

Πληροφορίες: 210 900 5 800

25 Ιανουαρίου – 19 Φεβρουαρίου 2017 | 20:30

Κεντρική Σκηνή

Εισιτήρια

Κανονικό: 7 - 10 - 15 - 20 - 25 €

Μειωμένο, Φίλος ή Μικρή Παρέα (5-9 άτομα): 8 - 12 - 16 - 20 €

Μεγάλη Παρέα (10+ άτομα): 7 - 11 - 14 - 18 €

ΑΜΕΑ & Άνεργοι: 5 € / Συνοδός ΑΜΕΑ: 10 €

Ομαδικές κρατήσεις στο T. 213 017 8176 και στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Γραμμή εισιτηρίων

Τ.: 210 900 5 800

ΔΕ-ΚΥΡ 09:00-21:00

Γραμμή Φίλων της Στέγης

Τ.: 213 017 8200

ΔΕ-ΚΥΡ 09:00-20:00

Οι Φίλοι της Στέγης πραγματοποιούν τις αγορές των εισιτηρίων τους μέσα από το ηλεκτρονικό προφίλ τους, κάνοντας login με τον προσωπικό τους κωδικό χρήστη και το password τους, για να ξεκλειδώσουν τις εκπτώσεις και τις προπωλήσεις τους.

Δεν πρόλαβε να αποφοιτήσει από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού και η μια κορυφαία συνεργασία διαδεχόταν την άλλη βράβευση. Προκάλεσε αίσθηση από την πρώτη του επαγγελματική δουλειά πλάι στον Δημήτρη Καταλειφό στον «Επιστάτη» του Πίντερ. «Ακόμη δεν έχω καταλάβει την πολυπλοκότητα αυτού του ρόλου», θα μου πει με μια περιέργεια μικρού παιδιού καθώς θα πίνει το πράσινο τσάι του.

 Τον ρωτώ αν είναι αλήθεια ότι δεν έχει υπολογιστή. «Δεν γίνεται από αντίσταση, δεν είναι φοβερό θέμα για κάποιον που δεν έχει. Είναι φοβερό για κάποιον που έχει. Και μετά για κάποιον που έχει γίνεται το θέμα. Τυπάρεσαι, γίνεσαι ο τύπος που δεν έχει υπολογιστή. Ενώ δεν είναι κάτι εξωφρενικό».

Αδυνατώντας να το κατανοήσω, επιμένω: «Και τι κάνεις τώρα με τη νέα παράσταση; Πώς δουλεύεις;»

«Έχω πάρα πολύ πράγμα να διαβάσω, που δεν θα προλάβω καν…» μου απαντά ατάραχος και με έχει πλέον πείσει. Στη συνέχεια η συζήτηση θα ξεφύγει από την τεχνολογία και ο Χάρης Φραγκούλης από τα λεγόμενά του θα αφήσει να διαφανεί γιατί είναι ένας από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς της γενιάς του.

«Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» ή «Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη;»

Δεν ξέρω τι είναι η αγάπη και νομίζω πως αυτό ακριβώς το ερώτημα πραγματεύεται η παράσταση. Αν ξέραμε, το έργο θα ήταν μόνο μία σκηνή. Θα είχε σαφές τέλος ή κάποιος που το παρακολουθούσε θα είχε καταλήξει κάπου, θα είχε μια συγκεκριμένη τοποθέτηση. Από την έκφραση «Δεν ξέρω» προκύπτουν οι λέξεις, προκαλούνται οι  συγκρούσεις.

Ποια ιστορία σε αγγίζει περισσότερο;

Η ιστορία που με συγκινεί πιο πολύ –οι λέξεις και το νόημά της– είναι αυτή που έχει ως θέμα το Αλτσχάιμερ, έτσι όμως όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ. Δεν αναφέρεται σε κάποιον που για να σώσει μια σχέση και να βλέπει το αγαπημένο του πρόσωπο καθημερινά καταστρέφεται ολοκληρωτικά. Επί σκηνής παρακολουθούμε μια γυναίκα που νόσησε από Αλτσχάιμερ, αλλά εγώ βλέπω μια γυναίκα που κατάφερε με αντίτιμο τη ζωή της να βλέπει κάθε μέρα τον αγαπημένο της για πρώτη φορά!

Σπονδυλωτό έργο και δυσκολίες

Έχει δυσκολίες που μπορεί να μη φαίνονται. Για παράδειγμα, της όχι μιας έναρξης. Εμένα πάντα με απασχολούσε τι γίνεται στο ενδιάμεσο, ανάμεσα στο καμαρίνι, την κουΐντα, το κυλικείο, μέχρι να μπεις στη σκηνή. Ποιος είσαι; Τι συμβαίνει; Γενικότερα με απασχολεί αυτό στο θέατρο.

Περπάτημα… τι δύσκολο πράγμα!

Είχα κάνει μια παράσταση με τον Χουβαρδά, τον «Άμλετ», και κάποια στιγμή χορεύαμε πολύ ώρα με τον Ορφέα (Αυγουστίδη) και πολύ έντονα. Στην αρχή έπρεπε να κάνουμε ένα περπάτημα για να φτάσουμε μπροστά μπροστά στη σκηνή και να καταλήξουμε να χορεύουμε έτσι. Αυτό το περπάτημα ήταν από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχω κάνει. «Πώς πάω εκεί;» Υπό αυτή την έννοια και το σπονδυλωτό έργο που παίζουμε φέτος έχει δυσκολίες.

Νίκος Μαστοράκης και η ομάδα

Με την Κωνσταντίνα (Τάκαλου) είναι η τρίτη φορά που δουλεύουμε μαζί και είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτό. Ορισμένοι ηθοποιοί δεν ήταν πέρυσι στα «Παιδιά του ήλιου». Αισθανόμαστε όμως ομάδα και είναι βασικό χαρακτηριστικό του Νίκου (Μαστοράκη) το ότι θέλει να συνεργάζεται με ανθρώπους με τους οποίους να νιώθει οικειότητα. Γι’ αυτό του βγαίνει και ένας πολύ γλυκός και τρυφερός εαυτός όταν δουλεύει. Το βασικό του στοιχείο, που δεν είναι καθόλου αυτονόητο, πίστεψέ με, είναι ότι δεν λειτουργεί αφ’ υψηλού. Αν δηλαδή βγούμε έξω για ποτό, δεν θα καταλάβει κανένας στην παρέα ότι ο Νίκος είναι ο σκηνοθέτης και εμείς οι ηθοποιοί. Με τον ίδιο τρόπο σκηνοθετεί. Δεν λειτουργεί από μια θέση εξουσίας. Συζητάμε μαζί.

Ερασιτέχνης σκηνοθέτης

Δεν έχω φιλοδοξίες όσον αφορά τη σκηνοθεσία. Έκανα τέσσερις δουλειές με την ομάδα μας και τις χάρηκα πολύ. Όταν σκηνοθέτησα το έργο «Ο Άρντεν πρέπει να πεθάνει», μου έλεγαν ότι υπάρχει κάτι πολύ ειδικό και επειδή και από πρόθεση και από αναφορές και από ένα feedback που πήρα, μόνο από ανθρώπους του χώρου, το οποίο υποστήριζε η παράσταση είχε κάτι πολύ ειδικό. Αντίθετα όσοι από το κοινό δεν ήταν ηθοποιοί κατάλαβαν απόλυτα την παράσταση. Τότε λοιπόν είχα δηλώσει ότι για μένα ο Άρντεν ήταν μια παράσταση λαϊκή με στοιχεία επιθεώρησης.

Στόχοι

Αυτό που θέλω κάθε φορά εξαρτάται από τους ανθρώπους που συναντώ και από το έργο. Δεν έχω κάποια συγκεκριμένη προσδοκία ή αγωνία ταυτότητας. Σίγουρα ένα μέλημα είναι να ξεφύγω –να ξεφύγουμε– από αυτό που ζούμε. Αν κάτι «απαγορεύεται», είναι η επικαιρότητα. Αν δηλαδή μου πουν «Δεν μιλάει αυτό για το σήμερα», «Δεν αναγνωρίζουμε στοιχεία στις μορφές κ.λπ.», είναι το ιδανικό για μένα.

Επόμενα σχέδια για την Ομάδα Kursk

Η επόμενή μας παράσταση θα είναι το έργο «Λεντς» του Γκέοργκ Μπίχνερ που θα κάνει πρεμιέρα στις 20 Απριλίου στο Bios.

Αυτά που γράφουν οι άλλοι…

Είναι μεγάλη κουβέντα, υπό την έννοια ότι είναι κάτι σύνθετο. Το τι είναι η κριτική και ποιοι γράφουν. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν με ενδιαφέρει καθόλου τι γράφουν. Ωστόσο δεν είναι αλήθεια. Ότι αν, ας πούμε, κάποιος γράψει κάτι άσχημο για μένα δεν στενοχωριέμαι ή αν γράψει κάτι καλό δεν χαίρομαι. Ξέρεις όμως ποιο είναι το σύνθετο; Ποιος χαίρεται όταν χαίρομαι και ποιος στενοχωριέται όταν στενοχωριέμαι; Θέλω να πω ότι, αν αναφερθούμε στο τι γράφεται και τι λέγεται από τον καθένα, πρέπει να εξετάσουμε τα κίνητρα. Από πού κινείται αυτός που γράφει; Ποια είναι η αισθητική του; Φυσικά και με ενδιαφέρει, αλλά δεν σημαίνει ότι, όταν κάποιος γράφει ότι μια παράσταση είναι αριστούργημα, αυτό όντως ισχύει.

Ακραίο παράδειγμα

Έχει γραφτεί κριτική και γελούσαμε με τον Αργύρη (Πανταζάρα) όταν ανεβάζαμε το «Θερμοκήπιο», τη δεύτερη φορά που ο Λευτέρης (Βογιατζής) αρρώστησε και τελικά δεν κατάφερε να παίξει και το ρόλο του ερμήνευσε ο Γιώργος (Γάλλος). Ήρθε λοιπόν  ο Αργύρης και μου είπε: «Γράφτηκε κριτική στο ‘‘Αθηνόραμα’’!» «Μα», του απάντησα, «δεν έχει ανέβει η παράσταση!» «Και όμως έγραψαν!» Και μάλιστα έγραψαν για τη Μαρία Σκουλά, ότι ήταν η μόνη που διασώθηκε από μια παράσταση που δεν είχαν δει!

Το πίσω κείμενο…

Πολλές φορές προσποιούμαστε ότι ο άνθρωπος δεν είναι πάρα πολύ σύνθετο πράγμα, και πολύ σκοτεινό και πολύ φωτεινό. Και λέμε αυτός είπε αυτό. Αυτή είναι η γνώμη του, γιατί τα περισσότερα πράγματα οι άνθρωποι, όπως τα κάνουν όπως ευγενή κίνητρα τα κάνουν και από ευτελή κίνητρα.  Πολλές φορές, κινούνται από φόβο και από ζήλια, παρά από γενναιοδωρία και χαρά.

Ποιο είναι το κίνητρο κάθε φορά είναι δύσκολο να το ανακαλύψεις. Ήταν μια κριτική για μια παράσταση που δεν έγινε! Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι γράφουν με κακή πρόθεση, αλλά η συνθετότητα και η πολυπλοκότητα στον άνθρωπο υπάρχουν ερήμην του.

«Θέλω να εκφραστώ…»

Τώρα πλέον ρωτάς τα παιδιά στις δραματικές σχολές: «Γιατί θες να γίνεις ηθοποιός;» Και σου απαντούν: «Για να εκφραστώ!» Δεν λένε «Γιατί θέλω να συναντηθώ με τον Μαστοράκη, με τον Παπαβασιλείου, με τον Καραζήση, με τον Μαρμαρινό, με τον Καρατζά…» Πώς να εκφραστούν αφού ακόμη δεν ξέρουν τι είναι έκφραση;

Οι φωτογραφίες είναι του Ερωτόκριτου Κοτσιλίνη από τα γυρίσματα της ταινίας "Το Μαγικό Δέρμα" του Κωστή Σαμαρά, που γυρίστηκε το περασμένο καλοκαίρι και βρίσκεται στο στάδιο του μοντάζ αυτή την περίοδο.

Ο Χάρης Φραγκούλης πρωταγωνιστεί στην «Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» στο Θέατρο Τέχνης.

Από τις 7 Φεβρουαρίου θα πρωταγωνιστεί στον «Δον Ζουάν» στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και τον Απρίλιο θα σκηνοθετήσει τον «Λεντς» στο Βios.