Τελευταία Νέα
Από τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη στην παιδοκτόνο της Πάτρας Ζητούνται ηθοποιοί από το Εθνικό Θέατρο Πέθανε η σπουδαία τραγουδίστρια Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη Είδα τους «Προστάτες», σε σκηνοθεσία Γιώργου Κιουρτσίδη (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Ανακοινώθηκε το Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Είδα το «Hyperspace ή αλλιώς…» , σε σκηνοθεσία Δανάης Λιοδάκη   «Καραϊσκάκενα, O Θρύλος» Της Σοφίας Καψούρου στον Πολυχώρο VAULT «Μπες στα παπούτσια μου - Ταυτίσου με τη διαφορετικότητα αυτοσχεδιάζοντας» στο Θέατρο Όροφως Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2022 – Το μήνυμα του Peter Sellars Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου ανοίγει Mοτέλ στη Φρυνίχου Η πρώτη δήλωση του Νέου Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Δράσεις του Εθνικού Θεάτρου για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου Ακρόαση ηθοποιών για την νέα παράσταση του Γιάννη Κακλέα Είδα το «Γράμμα στον πατέρα», σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Κερδίστε διπλές προσκλήσεις για την παράσταση «Η σιωπηλή Λίμνη»
 

Είδα τον «Οιδίποδα», σε σκηνοθεσία Ostermeier στην Επίδαυρο  Κύριο

Το περασμένο σαββατοκύριακο παρουσιάστηκε επεισοδιακά η πολυαναμενόμενη παράσταση του Οιδίποδα από την Σαουμπίνε. 

Όπως είχαμε γράψει νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, δεν επρόκειτο για άλλη μια παράσταση Οιδίποδα του Σοφοκλή αλλά για το πρωτότυπο έργο της Maja Zade (σε μετάφραση του Γιάννη Καλιφατίδη), δραματουργού της Σαουμπίνε. Το έργο της Οιδίποδας αποτελεί ανάθεση της Κατερίνας Ευαγγελάτου και του Φεστιβάλ Αθηνών, στο πλαίσιο της νέας θεατρικής σειράς «Contemporary Ancients» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νεφέλη. Η πολυαναμενόμενη παράσταση ήταν η τελευταία παράσταση του αργολικού θεάτρου κι ήταν η πρώτη συνεργασία με την Σαουμπίνε (θα παρουσιαστεί κι εκεί μέσα στο φθινόπωρο). Ο Thomas Ostermeier –που είχε προκαλέσει το θεατρόφιλο κοινό με τις απόψεις του για το Αρχαίο Δράμα- είναι ένας από τους κορυφαίους Ευρωπαίους σκηνοθέτης του 21ου αιώνα. Να σημειωθεί πως η παράσταση του Ιστορία της βίας (5 και 6 Οκτωβρίου), βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Edward Louis είναι ήδη sold out. 

oidipodas texnes plus 2

 
 
Υπόθεση: Το έργο είναι μια επαναδιαπραγμάτευση του μύθου του Οιδίποδα από τα μάτια της γερμανίδας συγγραφέα Maja Zade. Μια οικογένεια πλούσιων (κι αμαρτωλών) Γερμανών παραθερίζει στην ελληνική επαρχία. Η Κριστίνα κι ο Ρόμπερτ (οι αντίστοιχοι Ιοκάστη και Κρέοντας) διευθύνουν ένα εργοστάσιο στην πόλη Μπουχφέλντε, μια κωμόπολη της Γερμανίας. Όταν ο Μίχαελ (Οιδίποδας) αναλαμβάνει την έρευνα για το ατύχημα του πρώην συζύγου της Κριστίνα που προκάλεσε μια μεγάλη οικολογική καταστροφή θα έρθουν στο φως μια σειρά από καταστροφικές αλήθειες. Ταγμένη στ’ αριστοτελικά πρότυπα αλλά και με επιρροές από Ίψεν, η Zade μεταφέρει τον μύθο του Οιδίποδα σε μια τρομαχτική επικαιρότητα, αυτή της πανδημίας που κόστισε χιλιάδες ζωές αλλά και τον μαρασμό της θεατρικής πραγματικότητας παγκοσμίως. 
 
Η παράσταση
Ο Thomas Ostermeier –αγαπημένος σκηνοθέτης θεατρόφιλου κοινού και καλλιτεχνικού κόσμου- είχε την τιμή να έρθει στην χώρα μας με ανάθεση για να σκηνοθετήσει στην Επίδαυρο, κάτι που αποτελεί για πολλούς διακαής πόθος. Αντί να σκηνοθετήσει –όπως συνηθίζεται- μια αρχαία τραγωδία ή κωμωδία, είχε στη διάθεσή του ένα καινούργιο αρχαιόθεμο έργο, στο οποίο μάλιστα έβαλε κι ο ίδιος το λιθαράκι του. Αν μη τι άλλο, είναι προνόμιο και για εμάς ως θεατές να βλέπουμε νέες προτάσεις και δραματουργίες πάνω στους «δικούς μας» μύθους, που κατά περίπτωση μπορούν να μας κάνουν να δούμε με άλλο μάτι τα μεγάλα νοήματα που αυτοί φέρουν. Το στοίχημα των αναθέσεων που έβαλε φέτος το Φεστιβάλ Αθηνών, με τη μαέστρο του Κ. Ευαγγελάτου, για κάποιους λειτούργησε (Γάλα, αίμα, Ιχνευτές) και για κάποιους άλλους αποδείχτηκε όχι τόσο δημιουργική διαδικασία. Κατά την γνώμη μου, ο Ostermeier βρίσκεται κάπου ανάμεσα. 
 
Μια δεύτερη αδυναμία της παράστασης σχετίζεται με το τεχνολογικό μέρος της παράστασης, τις προβολές και τους υπέρτιτλους. Όσον αφορά τις προβολές, γνώριμη μέθοδος του μεταμοντέρνου θεάτρου  και παρούσα στο φετινό Φεστιβάλ Επιδαύρου (Κρεουργία, Φοίνισσες), η βασική ένσταση είναι ότι δεν είχαν κοινή γραμμή/πρόθεση και δεν είμαι καθόλου σίγουρος πως προσέδωσαν κάτι στη δραματουργία της παράστασης. Για να λειτουργήσουν οι προβολές σε μια παράσταση αισθάνομαι ότι πρέπει να έχουν μια, το πολύ δύο επιλογές αλλιώς είναι εύκολο να πετάξουν τελείως έξω τον θεατή. Εδώ είχαμε κοντινά πλάνα, σκηνές προγενέστερου δραματικού χρόνου (το ατύχημα, η περιβαλλοντική καταστροφή), σκηνές επικαιρότητας, το ντουζ του Μίχαελ κι οπτικά εφέ. Επειδή η κάθε επιλογή –εκτός των ζουμαρισμένων πλάνων- ήταν μεμονωμένη, χανόταν η συνοχή και η πρόθεση του σκηνοθέτη, εκτός αν αυτή ήταν η πρόθεσή του που εν τέλει δε λειτούργησε. Αντίστοιχα, οι αυξομειώσεις του ήχου στην αλλαγή των σκηνών, ήταν σα να προσπαθεί να βάλει «συρραπτικό» σε πυκνογραμμένες θεατρικές σκηνές. Κι αφήνοντας κατά μέρους τις καλλιτεχνικές μου ενστάσεις, αδιαπραγμάτευτη είναι για μένα η ορθή προβολή υπέρτιτλων, καθώς το κείμενο (ελληνικά κι αγγλικά) είναι απαραίτητο για την επικοινωνία μιας παράστασης με το κοινό γενικότερα αλλά κι ειδικότερα στην Επίδαυρο όπου είναι πολυσυλλεκτικό με ανθρώπους κάθε ηλικίας, πολιτισμικού και γλωσσικού περιβάλλοντος και κοινωνικής μορφώσεως (δε θα θίξω καν το γεγονός πως έχει κάνει ένα μεγάλο ταξίδι για να πάει στην Επίδαυρο κι έχει ξοδέψει ένα σημαντικό ποσό). Ακόμη και σ’ εγχώριες παραγωγές οι υπέρτιτλοι μπορούν να ωφελήσουν έναν θεατή που δεν ακούει καλά (είτε λόγω κάποιας πάθησης είτε λόγω της θέσης του) ή επιθυμεί να διαβάζει τους στίχους που μπορεί να ερμηνεύονται με διάφορους τρόπους στην παράσταση. Συνήθως οι υπέρτιτλοι προβάλλονται στα πλαϊνά μέρη. Εδώ, επειδή είχαμε γερμανική παραγωγή, η παρουσία των υπέρτιτλων ήταν καθοριστικής σημασίας. Στον Οιδίποδα, προβάλλονταν και σε τρίτο σημείο, πάνω στον πάγκο του σκηνικού, δηλαδή στο κέντρο της σκηνής. Για τους θεατές του κάτω διαζώματος φαντάζομαι θα ήταν βολικοί, όμως για εμάς του άνω διαζώματος οι υπέρτιτλοι στο σκηνικό δεν ήταν καθαροί, ενώ στα πλαϊνά η ανάγνωσή τους σήμαινε ότι δε θα κοιτάμε την σκηνική δράση. Σε αρκετά σημεία μάλιστα, υπήρχε η διακοπή αυτών λόγω της παρουσίας των καμέραμεν και των ηθοποιών μπροστά στον πάγκο. 
oidipodas texnes plus
 
Αφήνοντας κατά μέρους το τεχνικό κομμάτι, αυτό που μπορώ να κρατήσω από την παράσταση ήταν η καθαρή υποκριτική δεινότητα των ηθοποιών του, με πρωτεύοντες τους Caroline Peters (Κριστίνα) και Renato Schuch (Μίχαελ). Καταρχάς, κρίνεται πολύ εύστοχη η επιλογή της Zade να γράψει για ένα νέο και παρορμητικό Οιδίποδα, που θυμίζει τον νεαρό Οιδίποδα που πάνω στον παροξυσμό του σκότωσε τον Λάιο κι έλυσε το αίνιγμα της Σφίγγας. Έχουμε συνδέσει τον Οιδίποδα με ηθοποιούς ερμηνευτικής ηλικίας προς τα 40 έτη, ενώ εδώ είχαμε έναν πάνω-κάτω 25χρονο κι ελκυστικό άντρα. Στην παράσταση του Ostermeier ήταν αισθητή η ηλικιακή διαφορά της Κριστίνας από τον Μίχαελ (Ιοκάστη-Οιδίποδα), που εξυπηρέτησε άριστα τη δραματουργία της Zade. Ανακαλώ στη μνήμη μου μόνο τον Ντένη Μακρή στην παράσταση Οιδίποδα κλειστού χώρου από τον Σουγάρη το 2018. Ο Οιδίποδας της Zade είναι ιδεαλιστής και φιλαλήθης όπως ο Οιδίποδας, αξιοκρατικός αλλά και φλογερός εραστής, ενώ είναι αισθητό πως θέλει ν’ ανέλθει κοινωνικά με το έργο και το γάμο του. Αντίστοιχα, η Caroline Peters εμφανίζεται ως μια εγκυμονούσα Ιοκάστη με το παιδί μάλιστα να είναι εκτός γάμου, μια μεσήλικη γυναίκα που είναι κύρια του εαυτού της αλλά και διευθύντρια της οικογενειακής επιχείρησης. Μια βασική διαφοροποίηση από τον Σοφόκλειο μύθο είναι πως εδώ είχε δώσει το παιδί της μετά τη γέννα, επειδή ήταν παιδί βιασμού (από τον άντρα της) κι όχι λόγω κάποιας προφητείας. Ισοδύναμες «διαμεσολαβητικές» ερμηνείες έδωσαν ο Christian Tschirner ως Ρόμπερτ (Κρέων) κι η Isabelle Redfern ως Τερέζα (καινούριος ρόλος με στοιχεία του βοσκού και του Τειρεσία). 
Ο Ostermeier είχε μια σχεδόν άψογη διαχείριση του κειμένου που είχε στα χέρια του αλλά μια αδύναμη αν όχι αποτυχημένη σχέση με τον χώρο της Επιδαύρου. Ο Οιδίποδας της Zade είναι ένα δαιδαλώδες κείμενο που ναι μεν συνδέει υποδειγματικά το παρελθόν με την εποχή μας (πανδημία), σε σημεία (ιδίως στην Γ’ πράξη) πλατιάζει σε σημείο που ζημιώνεται η μυθοπλασία δε. Σε αντίθεση με άλλες σκηνοθεσίες του, παραείναι συμβατικός, ενώ θα μπορούσε να είναι πιο τολμηρός κι η αποδόμηση να μην περιοριστεί στο σκηνικό. Η μεγαλύτερη αστοχία ήταν το τέλος της παράστασης, όπου ενώ στο κείμενο μένει αναπάντητη –αν και καταδεικνύεται- η υπόνοια της αυτοκτονίας του Μίχαελ, στην παράσταση την βλέπουμε επί σκηνής κι αφού την βλέπουμε και θα μπορούσε να έχει ένα αποστομωτικό φινάλε παίζει με τις εντάσεις του μελοδραματισμού, βάζοντας ένα ασθενοφόρο, τραυματιοφορείς και φωτίζοντας την πλατεία με μπλεκόκκινο φως. Για μένα δεν ήταν σοκ η παρουσία τροχοφόρων οχημάτων στο πίσω από το θέατρο χώρο, αλλά το ότι δεν έκοψε την σκηνή πολύ νωρίτερα ώστε να «άγγιζε» περισσότερο τον ψυχισμό του θεατή. 

images

 
Συνολικά, ανεξάρτητα από το αν μας κέρδισε ή όχι ο Οιδίποδας του Ostermeier, είναι αισθητό ότι οι αναγνώσεις των αρχαίων μύθων είναι ανεξάντλητες και δε γνωρίζουν σύνορα. Το ζητούμενο πάντα είναι να βλέπουμε μια ωραία κι ολοκληρωμένη ως πρόταση παράσταση και να προσλαμβάνει ο θεατής με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις διαχρονικές αλήθειες και νοήματα που φέρουν τα αρχαία ή τα νεώτερα δράματα. Στην προκείμενη περίπτωση, ο Ostermeier δεν εξάντλησε τις δημιουργικές του δυνατότητες και φάνηκε πως δεν του «μίλησε» τόσο η επαφή του με το αρχαίο θέατρο. 

popolaros banner

popolaros banner

lisasmeni mpalarina

Video

 

sample banner

 

τέχνες PLUS

 

Ποιοι Είμαστε

Το Texnes-plus προέκυψε από τη μεγάλη μας αγάπη, που αγγίζει τα όρια της μανίας, για το θέατρο. Είναι ένας ιστότοπος στον οποίο θα γίνει προσπάθεια να ιδωθούν όλες οι texnes μέσα από την οπτική του θεάτρου. Στόχος η πολύπλευρη και σφαιρική ενημέρωση του κοινού για όλα τα θεατρικά δρώμενα στην Αθήνα και όχι μόνο… Διαβάστε Περισσότερα...

Newsletter

Για να μένετε ενημερωμένοι με τα τελευταία νέα του texnes-plus.gr

Επικοινωνία