Από την Τόνια Τσαμούρη
Όταν ανέβηκε για πρώτη φορά το Πάρτυ Γενεθλίων, το 1958, βρέθηκε αντιμέτωπο με αρνητικά σχόλια. Η πρώτη δουλειά του νέου τότε θεατρικού συγγραφέα, Χάρολντ Πίντερ, αντιμετωπίστηκε, τουλάχιστον, επιφυλακτικά από το σύνολο των κριτικών της εποχής, με αποτέλεσμα, δύο εβδομάδες μετά την πρεμιέρα του έργου (28 Απριλίου), η παράσταση να κατέβει. Έμελλε να τυπωθεί ετεροχρονισμένα η μοναδική θεατρική κριτική του Χάρολντ Χόμπσον, προκειμένου το έργο να βρει και πάλι το δρόμο του προς τη θεατρική σκηνή. Ο Χόμπσον διέκρινε την γνήσια θεατρική φλέβα του μετέπειτα βραβευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Πίντερ, ενώ κατανόησε επίσης την έντονη ειρωνία και το καυστικό χιούμορ του Άγγλου συγγραφέα.
Το Πάρτυ Γενεθλίων μαζί με τα πρώτα θεατρικά κείμενα του Πίντερ αποκαλούνται «Κωμωδίες της Απειλής» και όχι αδικαιολόγητα. Φέρουν έντονα το στοιχείο της σάτιρας και της ειρωνίας για θέματα κοινωνικά και πολιτικά, αφού όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος ο συγγραφέας αργότερα, η γραφή του υπήρξε έντονα πολιτικοποιημένη ήδη από τα πρώτα του γραπτά. Γραμμένο λίγα μόλις χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που τόσο στιγμάτισε τον συγγραφέα, το Πάρτυ Γενεθλίων αναδίδει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα απειλής και επικινδυνότητας. Ωστόσο, το παιχνίδι της θυματοποίησης και της επιβολής, θέμα εξαιρετικά ελκυστικό στον Πίντερ, κυριαρχεί και λαμβάνει χώρα πολυεπίπεδα στο έργο. Όποιος όμως αναζητάει λύσεις και απαντήσεις σε ένα πιντερικό κείμενο, δυστυχώς μένει ανικανοποίητος… Τα πράγματα υπονοούνται, αλλά δε λέγονται, συμβαίνουν, αλλά δε φαίνονται. Παράλληλα, η κωμωδία αναδύεται από τα έγκατα αυτού του επικίνδυνου πυρήνα.
Ο Πίντερ έγραψε τις «Κωμωδίες της Απειλής» ενώ διένυε ακόμα την δεκαετία των ’30. Περνώντας στην επόμενη δεκαετία της ζωής του, και ενώ είχε κάνει οικογένεια, μετατοπίζει το ενδιαφέρον του και γίνεται πιο εσωστρεφής και λυρικός. Η δεύτερη αυτή συγγραφική του περίοδος περιλαμβάνει κείμενα που είναι γνωστά ως «Έργα Μνήμης». Εκκινώντας από το Τοπίο το 1967 φτάνει μέχρι και τους Παλιούς Καιρούς (1971). Το τελευταίο κείμενο αυτής της εποχής έρχεται κάποια χρόνια αργότερα και είναι η Προδοσία (1978).
Έργο αυτοβιογραφικό του Πίντερ, βασισμένο στην εξωσυζυγική του σχέση με γνωστή δημοσιογράφο του BBC, η Προδοσία φέρει έντονα το στοιχείο της μνήμης, της λήθης και του χρόνου, όπως και τα υπόλοιπα «Έργα Μνήμης». Πρόκειται παράλληλα για ένα αριστουργηματικά δομημένο κείμενο, αντιμετωπίζοντας τον χρόνο με ιδιαιτερότητα και όχι γραμμικά. Μολονότι πρόκειται για ένα έργο που παίζεται συχνά στη χώρα μας, ωστόσο σπάνια επιτυγχάνεται να αποδοθεί αυτή η αίσθηση ματαιότητας και ακύρωσης που επιδιώκει ο συγγραφέας, καθώς συχνά χάνεται στη μετάφραση η έντονα ειρωνική ματιά του Πίντερ…
Ενδιάμεσα, στις δύο αυτές συγγραφικές περιόδους, ο Πίντερ γράφει κείμενα τα οποία απηχούν ακόμα τις «Κωμωδίες απειλής» ενώ προλειάνουν το έδαφος για τα «έργα μνήμης». Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η Συλλογή (1961) και ο Εραστής (1963). Η Συλλογή παρουσιάστηκε αρχικά από το ραδιόφωνο (ARTV) μεγαλώνοντας τη σύγχυση και το κομφούζιο που επικρατεί ανάμεσα στα δύο αυτά ζευγάρια.
Με την νέα θεατρική σεζόν να έχει, επιτέλους, φτάσει, ο Πίντερ κάνει και πάλι την εμφάνισή του. Το ελληνικό κοινό δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στα κείμενά του. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, καθώς και ο ίδιος είχε δεσμούς με τη χώρα μας. Το φετινό στοίχημα στις δύο παραστάσεις που πρόκειται να ανέβουν μέσα στον Οκτώβριο είναι αν θα καταφέρουν να μεταφέρουν το πιντερικό σύμπαν στο κοινό τους, διεγείροντας έτσι τόσο πνευματικά, όσο και συναισθηματικά τους θεατές.
Πάρτυ Γενεθλίων, σκηνοθεσία Γιώργος Παλούμπης, Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης. Παίζουν οι: Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Άλκηστις Ζιρώ, Φώτης Θωμαΐδης, Γιάννος Περλέγκας, Γιάννης Στεφόπουλος, Αθηνά Τσιλύρα
Προδοσία, σκηνοθεσία Αιμίλιος Χειλάκης, Θέατρο «Βρετάνια». Παίζουν οι: Αιμίλιος Χειλάκης, Αθηνά Μαξίμου, Λάζαρος Γεωργακόπουλος
Κολλεξιόν, σκηνοθεσία Τάσος Πυργιέρης, Faust. Παίζουν οι: Αλέξανδρος Βάρθης, Παναγιώτα Βιτετζάκη, Θάνος Λέκκας, Χρήστος Σταθούσης.