Tο texnes-plus σας πάει θέατρο!

Κερδίστε διπλές προσκλήσεις για την παράσταση «Όπως πάει το ποτάμι», τη Παρασκευή, 11/03 στις 21.00 στο θέατρο Σταθμός 

Για να δηλώσετε συμμετοχή αφήνετε σχόλιο κάτω από άρθρο το όνομά σας και τον φίλο/η που θέλετε να δείτε την παράσταση και κάντε share το άρθρο στο προφίλ σας. 

π.χ Μαρία Παπαδοπούλου @ΚώσταςΧρακς 

 

Μάρτιν Σέρμαν

«Όπως πάει το ποτάμι»

σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη

Νέα παράταση παραστάσεων έως 13 Μαρτίου

Παραγωγή: Θέατρο Σταθμός

Επιχορηγούμενη παραγωγή από το Υπουργείο Πολιτισμού

Δεν έχει κανένα νόημα να ψάχνει κανείς πότε ακριβώς χάθηκε αυτή η εκκεντρικότητα; Πότε ο περίεργος μεταλλάχθηκε σε νευρωτικό μα και σε ευτυχή ταυτόχονα…

Σαράντα χρόνια μετά το θρυλικό «Μπεντ», το τελευταίο έργο του Μάρτιν Σέρμαν που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές σε Αγγλία και Αμερική, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μετάφραση του Αντώνη Πέρη και σκηνοθεσία του Γιάννη Λεοντάρη. Πρόκειται για μια μοναδική ερωτική ιστορία που ισορροπεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στο χιούμορ και τη συγκίνηση.Το έργο αποτυπώνει τους θριάμβους και τις ήττες του κινήματος των ομοφυλοφίλων, πενθώντας και γιορτάζοντας αντίστοιχα για τα φαντάσματα του παρελθόντος, αλλά και για τις διεκδικήσεις του παρόντος και του μέλλοντος.

O Μπο, ένας Αμερικανός πιανίστας που ζει στο Λονδίνο και πιστεύει ακράδαντα πως όλες οι ερωτικές σχέσεις έχουν ημερομηνία λήξης, συναντάει στα 62 του μέσω διαδικτύου τον Ρούφους, έναν 29χρονο διπολικό δικηγόρο ο οποίος γοητεύεται από το παρελθόν που ο Μπο αντιπροσωπεύει. Γίνονται ζευγάρι και ζουν μαζί για δεκατρία χρόνια. Η σχέση τους φωτίζεται από αφηγήσεις για όλη την ιστορία του gay κινήματος, από τη δεκαετία του 1920 μέχρι και σήμερα. Βαθαίνει, δυναμώνει και βρίσκεται μπροστά στα μεγάλα διλήμματα της ερωτικής συμβίωσης: αντισυμβατικότητα ή «κανονικότητα»;

Κίνδυνος ή ασφάλεια; Εξέγερση ή ενσωμάτωση; Στο τέλος, το τρίτο πρόσωπο, ο νεαρός drag performer Χάρυ, θα επιδράσει καταλυτικά στο ζευγάρι… Στο μικροσκόπιο του βραβευμένου συγγραφέα, οι ανασφάλειες, οι εγωισμοί, τα όνειρα, το γήρας, η φθορά, η αναζήτηση ταυτότητας, η αφοσίωση, ο γάμος, η υιοθεσία και βέβαια η αποδοχή. Ο Σέρμαν στο «Όπως πάει το ποτάμι» καταθέτει μια μεγάλη παρακαταθήκη, μια «εποποιία της διαφορετικότητας» καταφέρνοντας, με αφετηρία τον ομόφυλο έρωτα, να μιλήσει με τόλμη για όλα τα ζευγάρια, όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τη σεξουαλική ταυτότητα που επιλέγει ο καθένας. Η παράσταση αξιοποιώντας τόσο τη θεατρική, όσο και την κινηματογραφική φόρμα, θέτει στην πραγματικότητα τα αμείλικτα και δύσκολα ερωτήματα που αφορούν όλες και όλους τους ερωτευμένους.

Σκηνοθετικό σημείωμα Γιάννη Λεοντάρη

Ένα «έπος δωματίου»

Σήμερα, στο Λονδίνο: ο διπολικός νεαρός δικηγόρος Ρούφους, διψά για «γεύσεις από το παρελθόν» και συνθέτει ένα ιδιωτικό ντοκιμαντέρ κινηματογραφώντας αφηγήσεις του Μπο, συντρόφου του και πιανίστα της τζαζ, γύρω από τα πάθη και τους αγώνες των ομοφυλόφυλων ανδρών και γυναικών στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1930 μέχρι σήμερα.

Ένα παράδοξο στοίχημα: να χωρέσεις σε ένα θεατρικό έργο δωματίου μία επική αφήγηση και μία ερωτική εξομολόγηση. Αυτό καταφέρνει με δεξιοτεχνία, χιούμορ και τρυφερότητα ο Μάρτιν Σέρμαν στο «Όπως πάει το ποτάμι», το πιο πρόσφατο και πιο προσωπικό από τα έργα του. Από τη μία, η «εποποιία» των διεκδικήσεων της gay κοινότητας για σεβασμό στη διαφορετικότητα και ίσα δικαιώματα. Από την άλλη, η τρυφερή όσο και σπαρακτική εξομολόγηση για τη φθορά του γήρατος και τον ερωτικό πόθο. Μια ιστορική αναδρομή με συνταρακτικά ντοκουμέντα μέσα από τη θυελλώδη ερωτική ιστορία δύο ανδρών με μεγάλη διαφορά ηλικίας μεταξύ τους, η οποία

εκτυλίσσεται εξολοκλήρου στο καθιστικό του κοινού τους σπιτιού κατά τη διάρκεια δεκατεσσάρων χρόνων.

Η ηττημένη επανάσταση των gay της δεκαετίας του ‘60 και το σημερινό αίτημα για κοινωνική αποδοχή συγκρούονται και ταυτόχρονα γεννούν και τρέφουν την έλξη που ενώνει τους δύο ήρωες. Στο τέλος o Χάρι, ένας νεαρός drag queen performer έρχεται στη ζωή τους όχι για να την απογειώσει αλλά για να υπενθυμίσει τους αδυσώπητους όρους της «κανονικότητας».

Η παράσταση αναζητά κάτω από τη μετωπική και θυελλώδη σύγκρουση της ερωτικής συνάντησης τα ημιτόνια και αγωνίζεται να διατηρήσει τα ερωτήματα ανοιχτά. Αυτό άλλωστε ζητά από τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς το ιδιαιτέρως εύθραυστο και εξομολογητικό έργο του Σέρμαν. Το καθιστικό του Μπο είναι ταυτόχρονα ανοιχτό και κλειστό στον δημόσιο χώρο, πότε περιχαρακώνεται, πότε γίνεται παράθυρο στον κόσμο. Ο σκηνικός χώρος είναι το εσωτερικό τοπίο του Μπο, μέσα από τα μάτια του Ρούφους. Τα σώματα των δύο εραστών είναι τόσο ασύμβατα μεταξύ τους ώστε μοιάζουν να είναι το ένα πλασμένο για το άλλο. Διαφορετικές θερμοκρασίες, διαφορετικοί ρυθμοί, διαφορετικά σχήματα. Παράδοξο; Ναι. Όσο και η ανθρώπινη ψυχή. Όσο και κάθε ερωτική ιστορία.

Σύνοψη

O Μπο, ένας Αμερικανός πιανίστας που ζει στο Λονδίνο και πιστεύει ακράδαντα πως όλες οι ερωτικές σχέσεις έχουν ημερομηνία λήξης, συναντάει στα 62 του μέσω διαδικτύου τον Ρούφους, έναν 29χρονο διπολικό δικηγόρο ο οποίος γοητεύεται από το παρελθόν που ο Μπο αντιπροσωπεύει. Γίνονται ζευγάρι και ζουν μαζί για δεκατρία χρόνια. Η σχέση τους φωτίζεται από αφηγήσεις για όλη την ιστορία του gay κινήματος, από τη δεκαετία του 1920 μέχρι και σήμερα. Βαθαίνει, δυναμώνει και βρίσκεται μπροστά στα μεγάλα διλήμματα της ερωτικής συμβίωσης: αντισυμβατικότητα ή «κανονικότητα»; κίνδυνος ή ασφάλεια; εξέγερση ή ενσωμάτωση; Στο μικροσκόπιο του βραβευμένου συγγραφέα, οι ανασφάλειες, οι εγωισμοί, τα όνειρα, το γήρας, η φθορά, η αναζήτηση ταυτότητας, η αφοσίωση, ο γάμος, η υιοθεσία και βέβαια η αποδοχή.

Στο τέλος, το τρίτο πρόσωπο, ο νεαρός drag performer Χάρυ, θα επιδράσει καταλυτικά στο ζευγάρι.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση: Αντώνης Πέρης

Σκηνοθεσία: Γιάννης Λεοντάρης

Σκηνικά-κοστούμια-σχεδιασμός βίντεο: Μικαέλα Λιακατά

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος

Φωτογραφίες: Νίκος Πανταζάρας

Βοηθός σκηνοθέτη: Κλειώ Παπατζανάκη-Χρυσοβέργη (στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης, σε συνεργασία με το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου)

Παραγωγή: Θέατρο Σταθμός

Eρμηνεύουν: Περικλής Μουστάκης (Μπο), Μάνος Καρατζογιάννης (Ρούφους), Δημήτρης Ροΐδης (Χάρυ)

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Παράταση παραστάσεων έως 2 Φεβρουαρίου

Κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00 και κάθε Κυριακή στις 18:00

ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ

Παρασκευή: 12 ευρώ και 10 ευρώ (μειωμένο)

Σάββατο & Κυριακή: 15 ευρώ και 12 ευρώ (μειωμένο)

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 105 λεπτά

Προπώληση: https://www.viva.gr/tickets/theater/opos-paei-to-potami-1/

Θέατρο Σταθμός

Βίκτωρος Ουγκώ 55, Μεταξουργείο Αθήνα (πλησίον του ΜΕΤΡΟ ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ)

τηλ. 210 52 30 267

ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΑΘΜΟΣ 

site:http://stathmostheatro.gr/

Το τελευταίο έργο του Μάρτιν Σέρμαν, ένα θεατρικό δωματίου σκηνοθετεί ο έμπειρος Γ. Λεοντάρης στο Θέατρο Σταθμός.

Η παράσταση Όπως πάει το ποτάμι επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ρούφους συναντάμε τον Μάνο Καρατζογιάννη, την ψυχή του Θεάτρου Σταθμού, ενώ τον Μπο υποδύεται ο μεγάλος ηθοποιός Περικλής Μουστάκης. Το αθηναϊκό κοινό είναι εξοικειωμένο με τη δραματουργία του Σέρμαν, αφού τις σεζόν 2012-2014 ο Δημήτρης Καρατζιάς παρουσίασε το Bent στο Vault, στο οποίο πρωταγωνιστούσε κιόλας, ενώ το 2020 ο Νίκος Καραγέωργος σκηνοθέτησε την υπέροχη Δέσποινα Μπεμπεδέλη στο Ρόουζ.

Ο Σέρμαν είναι ένας ανοιχτά ομοφυλόφιλος Εβραίος και πολλά από τα έργα του ασχολούνται με τις διακρίσεις και την περιθωριοποίηση των μειονοτήτων είτε είναι ομοφυλόφιλοι, γυναίκες, ξένοι, ανάπηροι, διαφορετικοί ως προς τη θρησκεία, την τάξη ή το χρώμα. Το Gently down the stream γράφτηκε το 2014 και είναι το τελευταίο του έργο.

Το έργο

Υπόθεση: O Μπο, ένας Αμερικανός πιανίστας που ζει στο Λονδίνο και πιστεύει ακράδαντα πως όλες οι ερωτικές σχέσεις έχουν ημερομηνία λήξης, συναντάει στα 62 του μέσω διαδικτύου τον Ρούφους, έναν 29χρονο διπολικό δικηγόρο ο οποίος γοητεύεται από το παρελθόν που ο Μπο αντιπροσωπεύει. Γίνονται ζευγάρι και ζουν μαζί για δεκατρία χρόνια. Η σχέση τους φωτίζεται από αφηγήσεις για όλη την ιστορία του gay κινήματος, από τη δεκαετία του 1920 μέχρι και σήμερα. Βαθαίνει, δυναμώνει και βρίσκεται μπροστά στα μεγάλα διλήμματα της ερωτικής συμβίωσης: αντισυμβατικότητα ή «κανονικότητα»; Κίνδυνος ή ασφάλεια; Εξέγερση ή ενσωμάτωση; Στο τέλος, το τρίτο πρόσωπο, ο νεαρός drag performer Χάρυ, θα επιδράσει καταλυτικά στο ζευγάρι… Στο μικροσκόπιο του βραβευμένου συγγραφέα, οι ανασφάλειες, οι εγωισμοί, τα όνειρα, το γήρας, η φθορά, η αναζήτηση ταυτότητας, η αφοσίωση, ο γάμος, η υιοθεσία και βέβαια η αποδοχή.

Ο Σέρμαν στο «Όπως πάει το ποτάμι» καταθέτει μια μεγάλη παρακαταθήκη, μια «εποποιία της διαφορετικότητας» καταφέρνοντας, με αφετηρία τον ομόφυλο έρωτα, να μιλήσει με τόλμη για όλα τα ζευγάρια, όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τη σεξουαλική ταυτότητα που επιλέγει ο καθένας. Η παράσταση αξιοποιώντας τόσο τη θεατρική, όσο και την κινηματογραφική φόρμα, θέτει στην πραγματικότητα τα αμείλικτα και δύσκολα ερωτήματα που αφορούν όλες και όλους τους ερωτευμένους.

Η πλοκή εξελίσσεται σε διάστημα 12 χρόνων από το 2002 ως το 2013 περιγράφοντας τη γνωριμία του Μπο με τον Ρούφους μέσω εφαρμογής γνωριμιών. Ανάμεσα στις διαλογικές σκηνές παρεμβάλλονται μονόλογοι του Μπο που περιγράφουν τη Νέα Ορλεάνη της δεκαετίας του 1950 και του 1960, με τις εγκληματικές ομοφοβικές επιθέσεις, το καρναβάλι διαφορετικότητας, τις διαδηλώσεις της ΛΟΑΤ κοινότητας, τον ρατσισμό και το κοινωνικό στίγμα της ομοφυλοφιλίας και φυσικά τη μουσική της εποχής. Μέσω του Ρούφους, έχουμε μια ανάγλυφη περιγραφή της διπολικής συναισθηματικής διαταραχής και της μανιοκατάθλιψης. Η μεταξύ τους σχέση εξερευνά και μια όχι τόσο συχνή θεματική των γκέι έργων, αυτό του ηλικιακού ρατσισμού και την αδυναμία συμβιβασμού με το γήρας. Ο Μπο είναι ένας 62χρονος άντρας που παλεύει με τους προσωπικούς του δαίμονες, έχει χάσει αρκετούς συντρόφους, ενώ πλέον αποδέχεται τον χαρακτηρισμό «daddy», ζώντας μια νέα εποχή στην ερωτική του ζωή.

Η παράσταση

Ο Γιάννης Λεοντάρης έδειξε ιδιαίτερη ευαισθησία στην προσέγγιση του έργου και των ιδιαίτερων θεμάτων του. Επέλεξε μια ρεαλιστική υποκριτική γραμμή, αξιοποιώντας το πολύ καλό ερμηνευτικό υλικό που είχε στη διάθεσή του, τον Μ. Καρατζογιάννη και τον Π. Μουστάκη. Ανάμεσα στις δραματουργικές σκηνές, παρεμβάλλονται βιντεοσκοπημένοι μονόλογοι του Μπο, που αναφέρονται στο παρελθόν και τη μακρά ερωτική του ζωή (σχεδιασμός βίντεο: Μικαέλα Λιακατά) Στη σκηνή βλέπουμε το εσωτερικό του σπιτιού του Μπο, μ’ έναν μεγάλο καναπέ, μια γιγαντοοθόνη, μια βιβλιοθήκη κι ένα σκεπασμένο πιάνο (σκηνικά-κοστούμια: Μ. Λιακατά). Ωραία και η ρετρό μουσική που ακούγεται στο πρώτο μέρος της παράστασης, αν και θα ήταν προτιμότερο να απουσίαζαν οι ελληνικοί υπότιτλοι.

Το έργο δίνει ορατότητα σε μια σειρά από περισσότερο ή λιγότερες γνωστές πτυχές της ΛΟΑΤ κοινότητας, που μπορεί να φαίνονται ξένες από τα ελληνικά δεδομένα, αλλά σίγουρα κάθε γκέι ή μη άτομο μπορεί να κάνει προβολές από τη δική του ζωή. Χρόνια μετά το Bent, ο Σέρμαν δίνει ένα έργο ωριμότητας που έχει πολλά να πει στο θεατρικό κοινό. Οι χαρακτήρες του με τα καλά και τις ρωγμές τους, είναι ολοζώντανοι και βγαλμένοι από την πραγματικότητα. Ο λόγος ρέει και έχουμε ένα ύφος «κλασσικά» θεατρικό.

Το μεγάλο ατού της παράστασης είναι σίγουρα η σκηνική συνάντηση του Περικλή Μουστάκη με τον Μάνο Καρατζογιάννη. Από τη μία έχουμε έναν κορυφαίο ερμηνευτή, τον Μουστάκη –που όλοι θαυμάσαμε στον Φαέθοντα και σε πολλές άλλες παραστάσεις- να υποδύεται έναν μεσήλικα ομοφυλόφιλο με ψυχική γενναιοδωρία κι από την άλλη έναν Μάνο Καρατζογιάννη σε μια από τις ωριμότερες και πιο έμμετρες τεχνικά ερμηνείες της καριέρας τους. Είναι συγκινητικό πως όσο αταίριαστοι φαίνονται οι ρόλοι που υποδύονται, άλλο τόσο ταιριαστοί φαίνονται στην σκηνή που μοιράζονται και στη σχέση που περιγράφουν.

Δυσκολεύομαι να θυμηθώ άλλο queer θεατρικό έργο με υπερήλικα χαρακτήρα, κι ο Μουστάκης δίνει έναν γοητευτικότατο Μπο, με τα πάθη και τις αδυναμίες του, με κάθε βλέμμα του -ιδίως τα κοντινά στο φακό- να λέει περισσότερα ακόμη κι από τους πυκνογραμμένους μονολόγους του. Αντίστοιχα, ο Καρατζογιάννης μας έχει συνηθίσει σε διαφορετικούς «κουνημένους» χαρακτήρες, όπως τον Κρίστοφερ στο Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα ή τις Φυλές, που σκηνοθέτησε ο Τάκης Τζαμαργιάς, έτσι κι εδώ. Ο Ρούφους του φέρει την αστείρευτη ενέργεια και την ακραία έκφραση συναισθημάτων ενός διπολικού ατόμου, τον ερωτισμό και την ανάγκη για συντροφικότητα, ξεδιπλώνοντας μια ζηλευτή ερμηνευτική γκάμα.

Στο τελευταίο μέρος του έργου, βλέπουμε και τον Δημήτρη Ροΐδη, στο ρόλο του Χάρυ, το νεώτερο σύντροφο του Ρούφους. Ο Ροΐδης δίνει ίσως την πιο κουίρ ερμηνεία της παράστασης, αφού έχει ένα στιγμιότυπο ως drag queen, ενώ γενικότερα η γλώσσα του σώματος του θυμίζει πιο στερεοτυπικά έναν γκέι (ευδιάθετο) άντρα. Μέσω αυτού, ο Ρούφους θα καταφέρει να συνάψει την συντροφική σχέση που ονειρευόταν αλλά και να υιοθετήσει ένα παιδί. Στην Ελλάδα αυτό ακόμη δεν έχει θεσμοθετηθεί, πέραν από λίγες φωτεινές εξαιρέσεις που δίνουν την ελπίδα σε πολλά ομόφυλα ζευγάρια να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια στο μέλλον.

Με λίγα λόγια, το Όπως πάει το ποτάμι που παρουσιάζει ο Γιάννης Λεοντάρης στο Θέατρο Σταθμός είναι μια παράσταση που μου μίλησε πολύ, και νιώθω ότι θα μιλήσει και σε όποιον θεατή επιλέξει να την δει ακόμη κι αν νιώθει ότι δεν τον αφορά. Είναι πάντα συγκινητικό όταν ένα έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας κι ερμηνεύεται από φωτεινά ταλέντα όπως ο Μουστάκης κι ο Καρατζογιάννης.

 

Διαβάστε επίσης: 

Μάρτιν Σέρμαν:«Η Ελλάδα Πάντα Κάτι Μου Επιστρέφει»

 

Από τη Σοφία Γουργουλιάνη 

Φωτογραφίες: Χριστίνα Δενδρινού

Τον τελευταίο μήνα, η ελληνική τηλεόραση μοιάζει να έχει ξαφνικά ανοίξει τα μάτια και τις κοινωνικές κεραίες της στην αναγκαιότητα της απεικόνισης της σεξουαλικότητας και της ερωτικής τρυφερότητας μεταξύ ανδρών στη μικρή οθόνη. Δύο φιλιά στις «Άγριες Μέλισσες» και ένα φιλί στην «Τούρτα της Μαμάς», ίσως δεν φέρνουν την κοινωνική άνοιξη στο ζήτημα της αναγνώρισης των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων στην χώρα μας, αποτελούν, όμως, ένα σαφές μήνυμα προόδου. Μέσα, λοιπόν, σε αυτή την αναταραχή γύρω από το άνοιγμα του δημόσιου διαλόγου σχετικά με την ανάγκη για ευρεία παρουσία και απεικόνιση της ερωτικής πτυχής του ομοφυλοφιλικού έρωτα, έξω από το θέατρο Σταθμός υπάρχει η αφίσα μίας θεατρικής παράστασης, η οποία δείχνει δύο άντρες να φιλιούνται στα χείλη. Είναι η αφίσα της παράστασης «Όπως πάει το ποτάμι» του Μάρτιν Σέρμαν σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη με τους Περικλή Μουστάκη, Μάνο Καρατζογιάννη και Δημήτρη Ροϊδη. Σε μετάφραση Αντώνη Πέρη, το έργο του Μάρτιν Σέρμαν, μοιάζει να βρήκε την ιδανική περίοδο για το πρώτο μη-αγγλόφωνο ανέβασμά του παγκοσμίως και, συνάμα, και ένα εύφορο περιβάλλον στο Θέατρο Σταθμός, ικανό να του επιτρέψει να ανθίσει καλλιτεχνικά και κοινωνικά.

 

Για τα δικαιώματα και τις διεκδικήσεις των ομοφυλόφιλων

Ο ίδιος ο Μάρτιν Σέρμαν, στο ξεκίνημα της συνέντευξης, μας λέει: «Δεν μου αρέσει να μιλάω για τα έργα μου. Μίλα μας γι’ αυτό εσύ που το είδες».

Σε μια γρήγορη πρώτη σκέψη, το έργο του Σέρμαν που ακολουθεί έναν έρωτα μεταξύ δύο αντρών με μεγάλη διαφορά ηλικίας, μιλώντας ταυτόχρονα για τα μεγάλα γεγονότα και τις ομοφυλοφιλικές διεκδικήσεις του 20^ου αιώνα, μοιάζει τελικά να μιλάει για την εξέλιξη. Για το πέρασμα του χρόνου, για το γήρας. Ένα, όμως, γήρας που στο έργο του Σέρμαν μοιάζει να προσεγγίζεται μέσα από νίκες ενός κινήματος απόλυτα κι ουσιαστικά ανθρώπινου.

Μάρτιν Σέρμαν: Η κοινωνική αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων έχει βελτιωθεί σε χώρες όπως η Αγγλία και η Αμερική. Μάλιστα, οι νέοι γκέι άντρες και γυναίκες δεν έχουν ακριβώς συναίσθηση του τι συνέβαινε στο παρελθόν και θεωρούν δεδομένα κάποια από τα σημερινά κεκτημένα.

Είναι, όμως, αυτά κεκτημένα εφαλτήριο για ένταση των κοινωνικών αγώνων;

Μάρτιν Σέρμαν: Στην Αγγλία και στην Αμερική, αν είσαι γκέι και νέος, πιστεύεις ότι σε αυτό το κομμάτι της ζωής σου δεν αντιμετωπίζεις προβλήματα.

Η Ελλάδα πού βρίσκεται σε όλο αυτό το κομμάτι της ουσιαστικής αναγνώρισης των δικαιωμάτων;

Μάρτιν Σέρμαν: Στην Ελλάδα δεν νομίζω ότι υπήρξε ποτέ πάλη για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων όπως σε άλλες χώρες. Στην Αγγλία και στην Αμερική πολλές από τις εξελίξεις συνέβησαν λόγω του AIDS. Αυτό έδωσε τη δύναμη σε πολλούς γκέι να παλέψουν για τα δικαιώματά τους. Στην Ελλάδα, νομίζω, ότι η επιδημία του AIDS δεν είχε τόσο μεγάλες διαστάσεις. Θυμάμαι, μάλιστα, ότι στην Ελλάδα εκείνη την εποχή έλεγαν για Έλληνες που είχαν πεθάνει από AIDS, ότι περνούσαν πολύ καιρό στο Παρίσι.

Ο Μάρτιν Σέρμαν μνημονεύει τότε τον Μπίλι Μπο. Χαμογελάει και μας λέει ότι ακόμα έχει ρούχα του. Στην ερώτησή μας, εάν υπάρχει ή εάν υπήρξε κάποιος διάσημος που να αποτέλεσε πρότυπο με τις διεκδικήσεις του, απαντάει: «Τα καλά παραδείγματα δεν είναι οι διάσημοι. Είναι οι ακτιβιστές κατά του AIDS. Αυτοί είναι οι ήρωες».

 

Για τη ζωή στο θέατρο

Ο Μάρτιν Σέρμαν έχει γράψει πάνω από 20 θεατρικά έργα που έχουν ανέβει σε θέατρα σε ολόκληρο τον κόσμο. Πέρα, όμως, από το θέατρο που μοιάζει να είναι ο μεγάλος του συγγραφικός έρωτας, έχει ασχοληθεί με το κινηματογραφικό αλλά και το τηλεοπτικό σενάριο. Η ζωή του συγγραφέα που περνά τον χρόνο του πίνοντας ουίσκι ή καφέ και μεταφέροντας ήρωες από το κεφάλι στο χαρτί κι απ’ το χαρτί στο σανίδι, φαντάζει, συχνά, ιδανική.

Όμως, πόσο εύκολη είναι τελικά;

Μάρτιν Σέρμαν: Είναι πολύ δύσκολο να βιοποριστείς ως θεατρικός συγγραφέας. Το να είσαι, βέβαια, καλός θεατρικός συγγραφέας, σου επιτρέπει να ασχοληθείς και με άλλες μορφές συγγραφής που έχουν πιο πολλά χρήματα, όπως η τηλεόραση ή το σινεμά.

Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο συγγραφέα;

Μάρτιν Σέρμαν: Η μόνη συμβουλή που θα έδινα είναι: «Κάντο. Γράψε.».Κι άμα το κάνεις, σπούδασε υποκριτική. Γιατί πρέπει να μπορείς να γράψεις κάτι που να μπορεί να παιχτεί. Να ξέρεις τι έχει ανάγκη ο ηθοποιός.

Ο Μάρτιν Σέρμαν έχει περάσει στις θεατρικές αίθουσες είτε ως κοινό είτε ως συγγραφέας ένα μεγάλο κομμάτι του 20^ου αιώνα, ενός αιώνα που έχει σημαδευτεί από το πέρασμα θεατρικών ρευμάτων και σημαντικών σκηνοθετών, συγγραφέων και ηθοποιών.

Τι είναι, όμως, αυτό που σας έχει συγκινήσει περισσότερο;

Μάρτιν Σέρμαν: Ο Τσέχωφ. Δεν μιλάω, βέβαια, για τον Σαίξπηρ. Γιατί ο Σαίξπηρ δεν ήταν ένα θνητό ανθρώπινο πλάσμα. Ήταν θεός.

Επίσης, κατά τη διάρκεια των ετών, έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες που πληρούν τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια των celebrities της εποχής τους, όπως η Βανέσα Ρεντγκρέιβ, ο Ρίτσαρντ Γκιρ, ο Φράνκο Τζεφιρέλι.

Μάρτιν Σέρμαν: Οι περισσότεροι «διάσημοι» που γνώρισα δεν είναι απλοί άνθρωποι. Δεν μου αρέσουν οι απλοί άνθρωποι. Τα βρίσκω με τους δύσκολους ανθρώπους.

Για το «ανέβασμα» του «Όπως πάει το ποτάμι» και την σχέση του με την Ελλάδα

Πριν από τις δυσάρεστες εξελίξεις που σηματοδότησε η πανδημία, ο Μάνος Καρατζογιάννης διάβασε για το έργο του Μάρτιν Σέρμαν, «Όπως πάει το ποτάμι» και κατάφερε τελικά να το πάρει στα χέρια του. Η πρώτη ανάγνωση τον έκανε πάραυτα να αποφασίσει να συναντήσει τον συγγραφέα. Βρέθηκε, λοιπόν, στο ελληνικό σπίτι του Μάρτιν Σέρμαν στην Μαλεσίνα να συζητούν για το ανέβασμα της παράστασης, η οποία είχε προγραμματιστεί για την άνοιξη του 2020.

Το ανέβασμα αυτό βρίσκει την Ελλάδα σε μία κοινωνική αναταραχή, συμβατή με το ίδιο το έργο. Όμως, τα έργα του Σέρμαν τυγχάνουν ανέκαθεν θερμής υποδοχής στην Ελλάδα. Το έργο του, μάλιστα, «Bent» ανέβηκε για πρώτη φορά στην χώρα μας το 1980. Επιπλέον, το έργο του «Ρόουζ» έχει τύχει πολλαπλών σκηνοθετικών «αναγνώσεων». Έχει γράψει έργα που εκτυλίσσονται στην Ελλάδα, ενώ προσφάτως συνεργάστηκε με τη Μιμή Ντενίση στο σενάριο της ταινίας «Σμύρνη μου αγαπημένη».

Τι είναι αυτό που συγκροτεί αυτή την ιδιαίτερη σχέση του έργου σας με την Ελλάδα;

Μάρτιν Σέρμαν: Πιστεύω στο ένστικτο, στο υποσυνείδητο και στις ευαισθησίες. Κάποιες χώρες συναντιούνται με τις ευαισθησίες κάποιων συγγραφέων. Εγώ, ας πούμε, επικοινωνώ με την Ελλάδα. Την αγαπάω σαν να ήταν η πατρίδα μου. Έχω σπίτι στην Ελλάδα και κάνω εδώ το μεγαλύτερο μέρος του γραψίματός μου. Εξάλλου, και το «Όπως πάει το ποτάμι», εδώ το έγραψα. Νιώθω, βέβαια, ότι αυτή η σχέση είναι αμφίδρομη. Η Ελλάδα πάντα κάτι μου επιστρέφει.

Το αγαπημένο σας μέρος στην Ελλάδα;

Μάρτιν Σέρμαν: Εκεί που έχω το σπίτι μου, στη Μαλεσίνα.

Το έργο του Μάρτιν Σέρμαν «Όπως πάει το ποτάμι», είναι τελικά ένα έργο οικουμενικό, ένα κείμενο που μπορεί να συγκινήσει το πάσης φύσεως, φύλου και εθνικότητας κοινό. Ένα κείμενο χωρίς ίχνος ελιτισμού.

Κάνουμε τελικά «τέχνη για την τέχνη» ή «τέχνη για το κοινό»;

Μάρτιν Σέρμαν: Δεν πρέπει να θεωρούμε ότι υπάρχει κοινό λιγότερο ευφυές γιατί αυτό δεν ισχύει. Αν ένα κείμενο είναι καλό και έχει στόχευση, ακόμα και αν πραγματεύεται ένα γεγονός που ελάχιστοι θυμούνται, μπορεί να γίνει διεθνές και οικουμενικό.

Για το #metoo και για την σχέση ανάμεσα στην τέχνη και στην προσωπική ζωή των καλλιτεχνών

Το σκάνδαλο με τις κατηγορίες και τις αποκαλύψεις για τη σεξουαλική κακοποίηση στον κόσμο του θεάματος, βρήκε το περασμένο έτος το έδαφος να «ανθίσει» και στη χώρα μας. Και πέρα από την προφανή καταδίκη των κακοποιητικών πράξεων και συμπεριφορών, η παγκόσμια διάστασή του μας καλεί σε ερωτήματα για την καταδίκη, ή μη, της τέχνης, λόγω της προσωπικής ζωής του καλλιτέχνη. Πετάμε στον κάδο των αχρήστων τον Γούντι Άλεν; Τον Πολάνσκι;

Μάρτιν Σέρμαν: Την τέχνη πρέπει να τη βλέπουμε σαν τη δουλειά του κάθε καλλιτέχνη. Δεν πρέπει να πετάς τη δουλειά του αν δεν σου αρέσει η προσωπική του ζωή. Είναι, βέβαια, πολύ δύσκολο να αξιολογήσεις αποκλειστικά και μόνο τη δουλειά του, αν υπάρχουν τέτοιου είδους σκάνδαλα και κακοποιητικές συμπεριφορές στην προσωπική του ζωή.

Δεν είναι εύκολο να δεις μια ταινία του Γούντι Άλεν χωρίς να σκεφτείς τις κατηγορίες που τον βαραίνουν. Αυτές την χρωματίζουν. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να έχουμε την ευκαιρία να δούμε τις ταινίες.

Στην Αγγλία δεν προβάλλονται οι ταινίες του Πολάνσκι γιατί δεν υπάρχει κανένας διανομέας που θα αναλάβει να τις βγάλει στις αίθουσες. Εγώ όμως θα ήθελα να έχω το ηθικό δίλημμα του να αποφασίσω αν θέλω να υποστηρίξω τον καλλιτέχνη. Θα έπρεπε να έχουμε το δικαίωμα στην επιλογή.

 

Για το θέατρο στην πανδημία

Η πρόσφατη και -πανταχού- παρούσα πανδημία μοιάζει να αλλάζει προσωρινά το θεατρικό τοπίο. Το ψηφιακό θέατρο μπαίνει για τα καλά στις ζωές μας, ενώ ο κόσμος δείχνει να φοβάται ακόμα «να αγκαλιάσει» την υγειονομική «ασφάλεια» και την όποια ψυχαγωγία επιχειρεί να του παρέχει το θέατρο.

Μάρτιν Σέρμαν: Δεν έχω ιδέα πώς θα βγει το θέατρο από την πανδημία. Έχει υποφέρει περισσότερο από κάθε άλλη επιχειρηματική δραστηριότητα. Σίγουρα, δεν θα επηρεάσει την πείνα και την επιθυμία για θέατρο, αλλά θα επηρεάσει οικονομικά τους ανθρώπους που κάνουν θέατρο.Στην Αγγλία, τα θέατρα είναι ανοιχτά και δεν έχουν τα μέτρα που υπάρχουν εδώ. Δεν χρειάζεσαι πιστοποιητικό εμβολιασμού για να μπεις. Ενώ, μόλις τις τελευταίες εβδομάδες η μάσκα έγινε υποχρεωτική. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι ακυρώνονται παραστάσεις μαζικά. Δεν υπάρχει μια ενιαία πολιτική. Είναι τρέλα.

Το ψηφιακό θέατρο που κερδίζει τον δικό του χώρο, στο μέλλον θα συνεχίσει το ίδιο δυναμικά;

Μάρτιν Σέρμαν: Το ψηφιακό θέατρο δεν είναι θέατρο. Συμπληρώνει το θέατρο, αλλά δεν είναι θέατρο.

Επίσης, βοηθάει στο να διασωθούν παραστάσεις. Εγώ έχω δει πάρα πολλές παραστάσεις ως παιδί και αυτές δεν υπάρχουν πουθενά.

Στην επαρχία στην Αγγλία δεν δουλεύουν καθόλου τα θέατρα. Δεν πηγαίνει ο κόσμος. Δεν ξέρω γιατί συμβαίνει αυτό.