Από τον Αναστάση Πινακουλάκη

Το προηγούμενο σαββατοκύριακο (16-17 Ιουλίου) παρουσιάστηκε το έργο Γάλα, αίμα της Αλεξάνδρας Κ* σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα στη Μικρή Επίδαυρο. Το κείμενο γράφτηκε ως ανάθεση του Φεστιβάλ Αθηνών με αφορμή τη Μήδεια του Ευριπίδη και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη (θεατρική σειρά «Contemporary Ancients»). Πρόκειται για το δεύτερο –με τη σειρά που παραστάθηκαν- από τα τέσσερα έργα που γράφτηκαν με ανάθεση από Έλληνες συγγραφείς, μαζί με τα Το σπίτι με τα φίδια (Β. Χατζηγιαννίδης), Κρεουργία (Γ. Μαυριτσάκης) και Η Φαίδρα καίγεται (Α. Μιχαλοπούλου).

Το κείμενο

Το καλοκαίρι του ’58, σ’ ένα χωριό της ελληνικής επαρχίας, μια γυναίκα σκοτώνει τα δυο της παιδιά. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, Αλεξάνδρα Κ*, το έργο μεταφέρει τη Μήδεια σε μια εποχή που η γυναίκα μόλις αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως η ζωή δεν επιφυλάσσει την ίδια τύχη στα δύο φύλα. Η Ξένη έχει περάσει χρόνια περιορισμένη στους ρόλους της κόρης, της συζύγου και της μητέρας, υπό το άγρυπνο μάτι της στενής κοινωνίας όπου την έφεραν να ζήσει. Όταν ο άντρας της παντρεύεται μιαν άλλη γυναίκα, και η ίδια δεν έχει πια κανέναν ρόλο να υπηρετήσει, ψάχνει να βρει τι έχει απομείνει απ’ αυτήν ακόμα ζωντανό.

Πρόκειται για ένα σύγχρονο τρίπρακτο έργο χωρισμένο σε δέκα σκηνές, μ’ ενότητα χώρου και χρόνου, ενώ η δράση εξελίσσεται εντός ενός 24ωρου στα πρότυπα του Αρχαίου Δράματος. Ο δραματικός χώρος τοποθετείται στο καλοκαίρι του 1958, σ’ ένα χωριό της ελληνικής επαρχίας, στην Αργολίδα. Η επιλογή της περιοχής δεν είναι διόλου τυχαία, αφού η συγγραφέας επιθυμούσε ο σκηνικός και δραματικός χώρος να ταυτίζονται. Να πούμε βεβαίως πως αυτό είναι ένα προνόμιο που έχουν οι συγγραφείς μόνο όταν γνωρίζουν τον χώρο όπου θα παρασταθεί το έργο τους και κάτι τέτοιο συμβαίνει ευκολότερα όταν πρόκειται για ανάθεση.

Όσον αφορά τους χαρακτήρες του έργου, η Αλεξάνδρα Κ* διατηρεί σχεδόν το σύνολο των χαρακτήρων δίνοντάς τους ως όνομα την ιδιότητα ή το φύλο τους. Έτσι έχουμε την Ξένη (Μήδεια), τον Άντρα (Ιάσονας), τη Δασκάλα (Παιδαγωγός & Τροφός), το Φίλο (Αιγέας), τη Νέα (Νύφη), τον Πατέρα της (Κρέοντας), τα κορίτσια (αλλάζει το φύλο των παιδιών της Μήδειας και τους δίνει δραματική υπόσταση), ενώ προσθέτει τη Μητέρα του (πεθερά της Μήδειας) για να ενισχύσει τη θεματολογία της. Ο Χορός απουσιάζει με τη μορφή που είχε, αλλά διατηρεί έναν παρεμβατικό κοινωνικό περίγυρο που θυμίζει ελληνική επαρχία. Τέλος, μπορεί να μην έχουμε Αγγελιοφόρο, αλλά το τραγικό γεγονός αφηγείται η Δασκάλα.

Η Αλεξάνδρα Κ* συνέθεσε μ’ έναν πολύ δικό της τρόπο ένα φεμινιστικό σύγχρονο δράμα, που ενώ τηρεί το βασικό αφηγηματικό σκελετό, δε διστάζει να πάρει μερικές «τολμηρές» αποφάσεις που δίνουν μια νέα και πολύ προσφιλής στα σημερινά δεδομένα διάσταση. Το γάλα, αίμα είναι ένα πρώτης τάξεως οικογενειακό δράμα απόλυτα συνυφασμένο με την ελληνική πραγματικότητα και στο οποίο όλοι μας μπορούμε ν’ ανασύρουμε βιώματα από τον άμεσο ή ευρύτερο κοινωνικό κι οικογενειακό περίγυρο. Κι όμως, η Ξένη (έτσι ονομάζει τη Μήδεια) της Αλεξάνδρας Κ* δεν είναι απλώς η μάγισσα που έχει διαπράξει επανειλημμένα φόνους, μια γυναίκα που σκοτώνει από έρωτα, αλλά μια γυναίκα που βάλλεται και θεωρείται «ξένη» επειδή δίνει αξία στον εαυτό της και στο φύλο της, μια γυναίκα που δε δέχεται να θαφτεί ζωντανή από την κοινωνία-μάτι που είναι έτοιμη να κανιβαλίσει τη δυστυχία του διπλανού, μια γυναίκα που θέλει να προστατέψει τις κόρες της από τα κακώς κείμενα της ελληνικής επαρχίας.

Η παράσταση

Το έργο της Αλεξάνδρας Κ* ευτύχησε να σκηνοθετηθεί από το Γιάννο Περλέγκα (ο οποίος μάλιστα υποδύθηκε τον Πατέρα), στη Μικρή Επίδαυρο, τον θεατρικό χώρο για τον οποίο γράφτηκε. Καταρχάς, όπως προαναφέρθηκε, το έργο ήταν ανάθεση από το Φεστιβάλ Αθηνών κι άρα η συγγραφέας γνώριζε εκ των προτέρων σε ποιον χώρο θ’ ανέβαινε το έργο της. Έχοντας αυτό υπόψη, μετέφερε τη δράση της στο νομό Αργολίδος το 1958. Ο φυσικός χώρος της Επιδαύρου και τα σκηνικά της Λουκίας Χουλιάρα ήταν το απόλυτο σκηνικό περιβάλλον για το Γάλα, αίμα. Σας παραθέτω την σκηνική οδηγία της συγγραφέως για να καταλάβετε τη συνέπεια έργου και περιβάλλοντος: Στην αυλή του σπιτιού, μια μπουγάδα με ρούχα αντρικά και δύο φουστανάκια μικρών κοριτσιών. Μπροστά, στο αλώνι, ένας νέος άντρας με μπουζούκι κάνει πρόβα ένα δημοτικό τραγούδι. Μια νέα γυναίκα τον συντροφεύει στο τραγούδι καπνίζοντας. Ένας γέρος περνάει λούστρο σε τραπέζια και καρέκλες. Μια γριά κεντά μονογράμματα σ’ ένα βουνό από τραπεζομάντιλα. Δύο μικρά κορίτσια πλένουν στεφάνια με λουλούδια. Από το σπίτι ακούγεται κάτι να αλυχτά.

Βασικό δομικό χαρακτηριστικό της παράστασης, που διαφαίνεται στο έργο, αλλά αποκτά μεγαλύτερο χώρο είναι η μουσική. Γνωρίζοντας την καλλιτεχνική ταυτότητα του Γιάννου Περλέγκα, δε θα μπορούσε να λείπει από την παράσταση του συγκεκριμένου έργου η μουσική, με δημοτικά και ρεμπέτικά τραγούδια και την αίσθηση του κουτουκιού να είναι διάχυτη στην παράσταση (μουσική επιμέλεια: Στράτος Γκρίντζαλης). Δεν ήταν όμως μόνο η μουσική. Η παράσταση είχε έντονα λαϊκό χαρακτήρα κι αυτό βοηθούσε το έργο να επικοινωνηθεί με το κοινό: τα λαμπάκια και τα τραπέζια που θύμιζαν ταβέρνα, οι ηθοποιοί που έκαναν μικροδράσεις που παρέπεμπαν σ’ ελληνική επαρχία.

Το ενδυματολογικό κομμάτι είχε μεγάλο ενδιαφέρον, με τα φορέματα των γυναικών να θυμίζουν παραδοσιακές φορεσιές, ιδίως της Δασκάλας και της Μητέρας. Καλοντυμένες και καλοχτενισμένες, έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με την ατημέλητη και «ανδροπρεπή» Ξένη. Η Έλενα Τοπαλίδου αντί για φόρεμα φορούσε παντελόνι και φανέλα, ενώ αργότερα φοράει το πουκάμισο του πατέρα της. Βασική προσθήκη του έργου είναι η μετατροπή των γιων του Ιάσονα και της Μήδειας σε κόρες και μάλιστα συμμετέχουν στην δραματουργία. Η τελευταία σκηνή της δεύτερης πράξης, όπου η Ξένη συμβουλεύει τις κόρες της να μένουν μακριά από τους άντρες, να εργαστούν και να μάθουν πως μπορούν να φύγουν αν χρειαστεί, είναι από τις πιο βαρύνουσας σημασίας για το συγκεκριμένο έργο. Αντίστοιχα, από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές της παράστασης, είναι όταν η Ξένη νανουρίζει και στη συνέχεια στραγγαλίζει τις κόρες της στην αγκαλιά της μέσα στο χώμα.

Ο θίασος της παράστασης ερμήνευσε υποδειγματικά τους ρόλους του έργου, με βασική πρωταγωνίστρια την Έλενα Τοπαλίδου ως Ξένη (Μήδεια). Η Έλενα Τοπαλίδου είναι μια μοναδική περίπτωση ηθοποιού –σίγουρα θα την είχατε θαυμάσει ως Γερτρούδη στον Άμλετ του Κακλέα ή ως Γιάννα η Κουλουρού στο Φεστιβάλ Αθηνών- ένα υποκριτικό αερικό. Έχοντας διαβάσει το έργο και στη συνέχεια παρακολουθήσει την παράσταση δε θα μπορούσα να φανταστώ διαφορετική ερμηνεύτρια για τον ρόλο της Ξένης. Σε μερικά χρόνια, η Τοπαλίδου θα ήταν μια ιδανική Φαίδρα ή Αγαύη.

Ξεχωρίσαμε επίσης τη Σύρμω Κεκέ, ως Μάνα, τη μητέρα του Ιάσονα (ρόλος που δεν υπάρχει στον Ευριπίδη) που φάνηκε ιδιαιτέρως συγκροτημένη κι αιχμηρή. Έργο που έχει θέμα τη θέση της γυναίκας στην ελληνική επαρχία, δε θα μπορούσε να μην έχει μια «κακιά πεθερά», μια γυναίκα που επιλέγει την υποβάθμιση της για να συντηρήσει το παραδοσιακό πατριαρχικό μοντέλο. Αντίστοιχη φιγούρα, ο Πατέρας (ο αντίστοιχος Κρέοντας) του Γιάννου Περλέγκα ήταν ένα «αρσενικό παλιάς κοπής», ένας ανάλγητος λευκός άντρας στην εξουσία που είναι σε θέση ν’ αποφασίζει για όσα θηλυκά κι αρσενικά εξουσιάζει με το χρήμα και την κοινωνική του θέση.

Ο Μιχάλης Τιτόπουλος ως Άντρας φαινόταν αρχικά ιδιαίτερα μαλθακός κι αμέτοχος στη δράση, σε αντιστοιχία με τον Ιάσονα, σε μια ενδιαφέρουσα αντίστιξη με την Ξένη. Η σκηνή της ερωτικής του εξομολόγησης προς την πρώην γυναίκα του και το παρατεταμένο φιλί που δεν είχα ανιχνεύσει στο κείμενο, οπότε μάλλον ήταν προσθήκη του σκηνοθέτη έδεσε υπέροχα, με τις κόρες τους να είναι παρούσες. Κάτι που εκτίμησα στη διαχείριση του θιάσου από τον σκηνοθέτη, ήταν η ταυτόχρονη παρουσία προσώπων επί σκηνής, κι η συνεχής αίσθηση πως όλα τα εν οίκω, βρίσκονται υπό κρίση του δήμου, της τοπικής κοινότητας. Με αυτόν τον τρόπο οι δευτερεύοντες ρόλοι, ο γέρος κι η γριά, τα κορίτσια, ο Φίλος (Γιώργης Βασιλόπουλος) κι η Δασκάλα (Μάγδα Καυκούλα), ήταν ένας ανεστραμμένος Χορός, οι «δικαστές», η μετουσίωση του πολύ ελληνικού «τι θα πει ο κόσμος;». Ο Γιάννος Περλέγκας δεν άφησε τίποτα στη φαντασία του θεατή, τα έθεσε όλα στο τραπέζι κι είχε την ανάλογη μουσική επιλογή στο προσκήνιο ή στο παρασκήνιο.

Από τις ελάχιστες αυθαιρεσίες του σκηνοθέτη ήταν η επιλογή να μην δείξει πως η Ξένη ποτίζει με βενζίνη το χώμα και μετά τον τελικό της μονόλογο βάζει φωτιά στο σπίτι τους, αφενός από τις τύψεις για το φονικό που διέπραξε κι αφετέρου για να καεί μαζί με τους τοίχους που την έπνιγαν. Η αλήθεια είναι πως σαν γνώστης του κειμένου μου έλειψε, αλλά εντέλει το φινάλε της παράστασης λειτούργησε άψογα και χωρίς αυτή τη λεπτομέρεια. Η Έλενα Τοπαλίδου ήταν συγκλονιστική στην τρίτη πράξη της παράστασης κι ο Μιχάλης Τιτόπουλος/Άντρας φαινόταν καταρρακωμένος από την αποκάλυψη του φονικού των παιδιών του.

Συμπερασματικά, η παράσταση Γάλα, αίμα του Γιάννου Περλέγκα ανέδειξε με τον καλύτερο τρόπο το κείμενο της Αλεξάνδρας Κ*, αποτελώντας την ζωντανή απόδειξη πως μια ανάθεση μπορεί ν’ αποτελέσει σημείο αναφοράς τόσο για μια θεατρική σειρά όσο και ένα θεατρικό καλοκαίρι. Το Γάλα, αίμα φέρει επάξια τον τίτλο «Contemporary Ancient», καθώς προβλέπω πως θα είναι ένα έργο που θα ξαναδεί σύντομα το φως της σκηνής. Τέτοιες θεατρικές φωνές αξίζει ν’ ακούγονται σε μεγαλύτερο εύρος και η πλατεία να τις αντιλαλεί.

 φωτογραφίες: Δημήτρης Χριστοδούλου

Διαβάστε επίσης:

Contemporary Ancients: Από Τη Μήδεια Στο «Γάλα, Αίμα» Της Αλεξάνδρας Κ*

Από τον Αναστάση Πινακουλάκη

Σε συνέχεια του ρεπορτάζ μας για τη νέα θεατρική σειρά των εκδόσεων Νεφέλη, σας παρουσιάζουμε το γάλα, αίμα της Αλεξάνδρας Κ*.

Η ολοκαίνουργια θεατρική σειρά, μια έκδοση του Φεστιβάλ Αθηνών σε συνεργασία με τις εκδόσεις  Νεφέλη  είναι εδώ και περιλαμβάνει 7 θεατρικά έργα, εκ των οποίων τα 4 είναι καινούργια ελληνικά έργα που γράφτηκαν μετά από ανάθεση. Στο παρόν άρθρο, θα μιλήσουμε για το γάλα, αίμα της Αλεξάνδρας Κ*, της συγγραφέως του Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας και πολλών δημοφιλών πεζογραφημάτων. Δραματουργική βάση του έργου είναι η Μήδεια του Ευριπίδη, ενώ η δράση του τοποθετείται σ’ ένα χωριό της Αργολίδας το καλοκαίρι του 1958. Το έργο πρόκειται να παρασταθεί 16-17 Ιουλίου στη Μικρή Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου.

Η Αλεξάνδρα Κ* συνέθεσε μ’ έναν πολύ δικό της τρόπο ένα φεμινιστικό σύγχρονο δράμα, που ενώ τηρεί το βασικό αφηγηματικό σκελετό, δε διστάζει να πάρει μερικές «τολμηρές» αποφάσεις που δίνουν μια νέα και πολύ προσφιλής στα σημερινά δεδομένα διάσταση. Το γάλα, αίμα είναι ένα πρώτης τάξεως οικογενειακό δράμα απόλυτα συνυφασμένο με την ελληνική πραγματικότητα και στο οποίο όλοι μας μπορούμε ν’ ανασύρουμε βιώματα από τον άμεσο ή ευρύτερο κοινωνικό κι οικογενειακό περίγυρο. Ο μύθος της παιδοκτόνου Μήδειας είναι από τους δημοφιλέστερους στο πέρασμα των αιώνων, ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που δημοσιογραφικά και πολιτισμικά ονομάστηκαν «Μήδειες» παιδοκτόνοι γυναίκες όπως η Μάγδα Γκέμπελς στη ναζιστική Γερμανία. Κι όμως, η Ξένη (έτσι ονομάζει τη Μήδεια) της Αλεξάνδρας Κ* δεν είναι απλώς η μάγισσα που έχει διαπράξει επανειλημμένα φόνους, μια γυναίκα που σκοτώνει από έρωτα, αλλά μια γυναίκα που βάλλεται και θεωρείται «ξένη» επειδή δίνει αξία στον εαυτό της και στο φύλο της, μια γυναίκα που δε δέχεται να θαφτεί ζωντανή από την κοινωνία-μάτι που είναι έτοιμη να κανιβαλίσει τη δυστυχία του διπλανού, μια γυναίκα που θέλει να προστατέψει τις κόρες της από τα κακώς κείμενα της ελληνικής επαρχίας.

Ο τίτλος

Δύο ουσιαστικά επέλεξε η Αλεξάνδρα Κ* για τον τίτλο του έργου της, «γάλα» κι «αίμα» σε παρατακτική σύνδεση. Μπορούμε να το δούμε αυτό υπό δύο οπτικές. Η πρώτη είναι πως τα παιδιά της Ξένης έχουν συγγένεια αίματος κι έχουν ανατραφεί από το μητρικό της γάλα. Η δεύτερη είναι πως η ίδια γυναίκα που έθρεψε με το γάλα της δύο παιδιά ήταν αυτή που έχυσε και το αίμα τους, δηλαδή που τα σκότωσε. Ο συγκεκριμένος τίτλος είναι μια ευθεία παραπομπή στην αγγελική ρήση στην τραγωδία του Ευριπίδη, «χρυσάφι αίμα και φωτιά έσταζαν από το μέτωπό της» σύμφωνα με την ποιητική μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά. Το μητρικό γάλα μπορεί να παρομοιαστεί με χρυσάφι, ενώ η φωτιά που λείπει από τον τίτλο της Αλεξάνδρας Κ* θα βρεθεί στις σκηνικές οδηγίες της τελευταίας σκηνής του έργου όπου η Ξένη βάζει φωτιά στο σπίτι της και καίγεται μαζί με τον Άντρα που στρέφεται μαινόμενος εναντίον της μετά την αποκάλυψη πως σκότωσε τα παιδιά τους.

Χαρακτήρες

Όσον αφορά τους χαρακτήρες του δράματος γάλα, αίμα , παρατηρούμε μερικές βασικές διαφορές από την ευριπίδεια τραγωδία. Καταρχάς, αλλάζει το φύλο στα παιδιά της Μήδειας και του Ιάσονα, από αγόρια σε κορίτσια κι έτσι αλλάζει το κέντρο βάρος του έργου, αφού ως αγόρια προβλεπόταν να γίνουν πολεμιστές και πολιτικά ενεργοί πολίτες, ενώ ως κορίτσια θεωρούνται ως συνέχεια της Ξένης κι άρα απειλή για την gender bias ελληνική κοινωνία που έχει πολύ κλειστά δομημένους κοινωνικούς ρόλους βάσει του βιολογικού φύλου. Επίσης, ενώ στο Αρχαίο Θέατρο τα παιδιά όπως κι οι δούλοι θεωρούνται ουδέτερα και μη ομιλούντα πρόσωπα –μ’ εξαίρεση την κωμωδία- η Αλεξάνδρα Κ* δίνει φωνή στα ανήλικα κορίτσια και τους δίνει δραματική υπόσταση, ενισχύοντας το δραματικό χαρακτήρα του έργου, αλλά και δίνοντας την ευκαιρία στην κεντρική ηρωίδα να δείξει και την πιο ανθρώπινη πτυχή της. Η Ξένη δεν σκοτώνει τα παιδιά της για να εκδικηθεί τον Ιάσονα που την εγκατέλειψε, δεν το κάνει χωρίς δεύτερες σκέψεις, αλλά αντίθετα σαν μια άλλη Φραγκογιαννού, σκοτώνει τα παιδιά της για να προστατέψει από το μέλλον που θα έχουν ως γυναίκες υποχείρια ενός άντρα εξουσιαστή σε μια κοινωνία που αποχυμώνει τις γυναίκες καιοτιδήποτε ξένο το σκοτώνει, μια κοινωνία που «ξεγυνώνει» (τους αποστερεί τη θηλυκότητά τους αλλά και κοινωνικά δικαιώματα που φέρει ένας άντρας).

Η επόμενη βασική αλλαγή, είναι η σύμπτυξη των χαρακτήρων της Τροφού (γριά που φροντίζει τα παιδιά ως παραμάνα ή σημερινή baby sitter) και του Παιδαγωγού (άντρα δασκάλου υπεύθυνου για την καλλιέργεια των παιδιών) σε αυτόν της Δασκάλας, μιας νέας που διαφέρει από την πλειοψηφία των γυναικών του χωριού, καθώς έχει μορφωθεί κι εργάζεται, πράγμα που την βάζει σε άλλη κοινωνική θέση από τις υπόλοιπες γυναίκες. Η Δασκάλα είναι συμπαραστάτρια της Ξένης και ο μοναδικός χαρακτήρας -πέραν από τον Φίλο- που συμπάσχει το δράμα της, τον κοινωνικό της αποκλεισμό, με ανάλογη λειτουργία του Χορού στο πρωτότυπο. Δύο σημεία-κλειδιά στον χαρακτήρα της είναι: πρώτον, πως θέλει να τη βοηθήσει αλλά όχι να χάσει τη δουλειά της γιατί αυτό θα την έκανε να εξαρτηθεί από άντρα και, δεύτερον, πως όταν συνειδητοποιεί το ανείπωτο έγκλημα της Ξένης (παιδοκτονία) την προτρέπει να την φυγαδεύσει για να γλιτώσει από την τιμωρία της.

Ας περάσουμε τώρα στον βασικό χαρακτήρα, την Ξένη. Το όνομα που επέλεξε η συγγραφέας προέρχεται από μια Πολυξένη που γνώριζε και που όπως γράφει στο εισαγωγικό της σημείωμα «σαν από αντίδραση στο όνομά της έζησε μια ζωή απολύτως φιλική στους γύρω της, μα ξένη προς τον εαυτό της». Για έναν γνώστη του μύθου, το επίθετο «ξένη» ταιριάζει και τη βαρβαρική καταγωγή της Μήδειας, και τη δαιμονοποίηση του ξένου στην Αρχαία Ελλάδα. Ωστόσο, η Αλεξάνδρα Κ* ξεκαθαρίζει πως η ξενικότητα της ηρωίδας της δεν σχετίζεται με την καταγωγή της, αλλά είναι ξένη γιατί καταλαβαίνει πως δεν της αξίζει να είναι εκεί κι αυτό ταράζει τη μικρή της κοινωνία. Το αίσθημα του «ανήκειν» είναι μια μεγάλη υπόθεση για την μετεμφυλιακή Ελλάδα, οπότε και διαδραματίζεται η πλοκή του δράματος. Καθόλη τη διάρκεια του έργου βλέπουμε μια αντίθεση του χαρακτήρα της Ξένης με τα «πρέπει» που αντιστοιχούν τόσο στο γυναικείο της φύλο όσο και στην μητρική της ιδιότητα. Για τον κοινωνικό περίγυρο, η συμπεριφορά της Ξένης προκαλεί, δεν ταιριάζει με την αναμενόμενη δραστηριότητα του φύλου της, με την κοινωνική της θέση, οφείλει να υποφέρει διακριτικά και να δείχνει όμορφη κι ευχάριστη, να δεχτεί στωικά τις εξελίξεις της ζωής της, για τις οποίες άντρες αποφάσισαν για λογαριασμό της. Η Αλεξάνδρα Κ* δεν έρχεται να ξεδιπλώσει ξανά τον μύθο ενός θηλυκού δαίμονα που παρομοιάζεται με ζώο ή τέρας στον Ευριπίδη, αλλά να πει μια ιστορία ενδοικογενειακής βίας, κοινωνικών διακρίσεων και την αμετροέπεια της επαρχιακής κοινωνίας με ψυχραιμία κι ενσυναίσθηση. Έχει πολύ ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο δούλεψε την εισαγωγή του δράματος, παρουσιάζοντας μια γυναίκα που υποφέρει και σκούζει, αφήνοντας τα κορίτσια της αφρόντιστα και την κοινωνία σαν έναν άλλο Χορό που παίρνει το μέρος των πρέπει της επαρχίας, σα να είναι οι «νόμοι των Θεών» που πρέπει να διατηρήσουν πάση θυσία. Όταν η Ξένη εμφανίζεται στην σκηνή, φαίνεται συγκαταβατική στη δυστυχία της και στο νέο γάμο του άντρα της, προσφέρει δώρο ένα ζωντανό, χωρίς το «δηλητήριο» και τη μοχθηρότητα της Μήδειας. Μια άλλη βασική διαφορά, είναι πως ενώ στο πρωτότυπο και στα προγενέστερα Αργοναυτικά, η πολυμηχανία και οι ξεχωριστές ικανότητες της Μήδειας συνδέονται με μια μυθική καταγωγή και μαγική ιδιότητα, εδώ, η Ξένη από επιλογή και ειδικό ενδιαφέρον στράφηκε στην ιατρική διαβάζοντας βιβλία, πρακτική ξένη προς τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής. Δε χρειάζεται νομίζω να θυμίσουμε στο κοινό, για πόσες δεκαετίες η γυναίκα δεν ακολουθούσε την Ανώτερη Εκπαίδευση γιατί αυτό ήταν «αντρικό προνόμιο» ή γιατί εκείνη έπρεπε να παντρευτεί μικρή και να γεννήσει παιδιά. Είναι πολύ χαρακτηριστική η ατάκα του Πατέρα «Ποιος άντρας θέλει για γυναίκα μια γυναίκα-άντρα;», αφού το συνταίριασμα χαρακτηριστικών και δράσεων που «ανήκουν» αποκλειστικά στο αντρικό ή στο γυναικείο κοινωνικό φύλο, φαίνεται εκτός από τολμηρή και παράξενη για τα δεδομένα της κοινωνίας όπου εξελίσσεται η δράση. Πιο κάτω στην ίδια σκηνή, ο Πατέρας προτρέπει την Ξένη να χαμογελάει που και που και να μην σκέφτεται γιατί η σκέψη ασχημαίνει τη γυναίκα. Κι όταν η Ξένη φαίνεται να συμφωνεί με την πρόταση του Πατέρα, δίνει το λόγο της «σαν άντρας σ’ άντρα».

Να δούμε τώρα συνοπτικά την αντιστοιχία των χαρακτήρων του δράματος με τ’ αρχέτυπά τους. Ο Κρέοντας γίνεται Πατέρας, διατηρεί την πατριαρχική του υπεροχή και τον επεμβατισμό του, μ’ ένα έξτρα στοιχείο, θέλει να κρατήσει τα παιδιά (κορίτσια) της Ξένης, να τα αναθρέψει εκείνος με μια υπόνοια παιδεραστικών βλέψεων. Ο Αιγέας γίνεται Φίλος, που στο παρελθόν είχε ερωτικό ενδιαφέρον προς τη Μήδεια. Η Ξένη τον βλέπει σαν μια σωτήρια λέμβο από την αποπνικτική ατμόσφαιρα στην επαρχία και ένα θετικό πρότυπο πατέρα για τα παιδιά της. Η διαφορά είναι πως στην ευριπίδεια τραγωδία, ο Αιγέας είχε απευθυνθεί στη Μήδεια για γιατροσόφια που θα τον βοηθούσαν ν’ αποκτήσει παιδιά με τη γυναίκα του, ενώ στο έργο της Αλεξάνδρας Κ* η Ξένη είναι αυτή που προτείνει να γίνουν μια ιδιότυπη επαναδημιουργημένη οικογένεια. Η Νύφη/Νέα δεν έχει σκηνική παρουσία, αλλά ένα βασικό της χαρακτηριστικό σε αμφότερα τα έργα είναι η νεανική της ηλικία κι άρα η διαφορά ηλικίας με τη Μήδεια, στοιχείο που επιτείνει την αντίθεση τους. Τέλος, απουσιάζει ο Άγγελος (αγγελιοφόρος) της αρχαίας τραγωδίας, με την είδηση του θανάτου να μεταφέρεται από τη Δασκάλα και να διαφαίνεται από την δράση των χαρακτήρων. Η συγκεκριμένη επιλογή δίνει ένα πιο φυσικό αποτέλεσμα στο σύγχρονο κοινό, αφού είναι πιο λογικό να διαπιστώσει το θάνατο μέσα στο πλαίσιο του οίκου, κάποιο πρόσωπο που δραστηριοποιείται εντός αυτού.

Μια σημαντική προσθήκη στους χαρακτήρες του έργου, είναι η Μητέρα, δηλαδή η πεθερά της Ξένης. Πρόκειται για χαρακτηριστική επαρχιώτισσα μάνα, όπου υπομένει τα πάντα γιατί αυτό νομίζει πως οφείλει να κάνει κι αυτή την καταπιεστική θέση θέλει να επιβάλει στη νύφη της. Ενώ ο άντρας της απουσιάζει για να δει τον κόσμο, αυτή οφείλει να κάτσει στο σπίτι περιορισμένη γιατί αυτό προβλέπει ο σεξουαλικός της ρόλος. Είναι μια σκληρή γυναίκα της επαρχίας, που έρχεται σε αντίθεση με τον χαρακτήρα της Ξένης: είναι μια γυναίκα απόλυτα συμβιβασμένη με τον ρόλο που της έχει επιβληθεί και θέλει έτσι ν’ ανατραφούν οι εγγονές της, είναι αμόρφωτη και εμφανίζεται κομψά ντυμένη και χαρούμενη για το δεύτερο γάμο του γιο της, την στιγμή που η Ξένη κυκλοφορεί αφρόντιστη και συναισθηματικά καταβεβλημένη. Έτσι θα κατέληγε η Ξένη αν είχε δεχτεί να «παίξει» σύμφωνα με τον κοινωνικό της ρόλο.

Από την Φραγκογιαννού στην Ξένη

Όπως προαναφέραμε, η ίδια η συγγραφέας αναγνωρίζει μια σύνδεση της ηρωίδα της με την πολυδιαβασμένη ηρωίδα του Παπαδιαμάντη. Η Φραγκογιαννού μια γριά αυτοχρησμένη μαία σκότωνε βρέφη ή νήπια κοριτσάκια για να τα προστατέψει από μια ζωή που θα τα «σκότωνε» ψυχολογικά και κοινωνικά. Σε μια καταδίωξη, πεθαίνει μεταξύ γης και ουρανού, εν ίδει θείας δικαιοσύνης. Κατ’ αντιστοιχία, η Ξένη δεν σκοτώνει τα παιδιά της για να εκδικηθεί τον άντρα της αλλά από φόβο να μην κακομεταχειριστούν όπως εκείνη, να μην χάσουν τους χυμούς τους, να μην καταπνιγεί η προσωπικότητά τους από την πατριαρχία, να μην γίνουν κι εκείνες «ξένες» σε μια κοινωνία-μάτι. Νομίζω ο πυρήνας του έργου βρίσκεται στην τρίτη και τελευταία σκηνή της Δεύτερης Πράξης, όπου η Ξένη συνομιλεί με τις κόρες της σ’ ένα φαινομενικά αποχαιρετιστήριο στιγμιότυπο και τις συμβουλεύει από την εμπειρία της. Στη συνέχεια, φαίνεται να μονολογεί (σελ. 64-68) με απεύθυνση κατά κύριο λόγο προς τις κόρες της και κατ’ επέκταση προς όλα τα κορίτσια, για να τις προετοιμάσει γι’ αυτά που πρόκειται ν’ αντιμετωπίσουν στη ζωή τους. Χωρίς να δικαιολογείται η πράξη της παιδοκτονίας, φανερώνεται σε πλήρη έκταση το ιδεολογικό και ψυχολογικό πλαίσιο της στο συγκεκριμένο έργο.

Πλοκή

Το έργο αποτελείται από τρεις πράξεις και δέκα σκηνές. Ως σύγχρονο δράμα, απουσιάζουν τα χορικά, αλλά η ιδιότητα του Χορού διαμοιράζεται στον παρεμβατικό κοινωνικό περίγυρο και στην συμπαράστρια Δασκάλα. Τα βασικά επεισόδια της πλοκής είναι εδώ και παρά τις επεμβάσεις κυρίως στα χαρακτηριστικά των ηρώων, φέρουν το ύφος του πρωτοτύπου. Ας επισημάνουμε και πάλι τις βασικές διαφορές. Αλλαγή πρώτη: Εδώ τα δώρα της προδομένης Ξένης δεν φέρουν το θάνατο στη νέα νύφη και τον πατέρα της, μειώνοντας την ένταση του δολοφονικού της προφίλ κι έτσι κερδίζει σε συμπάθεια του κοινού. Αλλαγή δεύτερη: Το παρελθόν της Ξένης είναι λιγότερο επιβαρημένη από φονικά, ωστόσο ο γάμος της με τον Άντρα την ξέκοψαν από το οικογενειακό της περιβάλλον. Διατηρείται η συμπαράσταση της προς τον Άντρα κι η καθοριστική της συνδρομή στην προσωπική του επιτυχία. Αλλαγή τρίτη: Ενώ στη Μήδεια του Ευριπίδη, ο Κρέων διώχνει τη Μήδεια μαζί με τους γιους της, στο γάλα, αίμα ο Πατέρας επιθυμεί να κρατήσει και ν’ αναθρέψει αυτός τις κόρες της. Αλλαγή τέταρτη: η παιδοκτονία στη Μήδεια φαίνεται ξαφνική κι αβίαστη ως κομμάτι ενός ολοκληρωμένου σχεδίου εκδίκησης του Ιάσονα, ενώ εδώ, η Ξένη φαίνεται να διχογνωμεί, να παλεύει με τους προσωπικούς της δαίμονες και με την μισογυνιστική κι

απογυνωτική κοινωνία, προτού πράξει την απονενοημένη πράξη και μάλιστα όταν το πράξει, δεν το συνειδητοποιεί αμέσως. Αλλαγή πέμπτη: Το τέλος του δράματος παρουσιάζει τη μεγαλύτερη απόκλιση. Όπως θυμάστε, στο τέλος της Μήδειας του Ευριπίδη, μετράμε τέσσερις θανάτους (συν τους πολλαπλούς θανάτους που έγιναν σε προδραματικό χρόνο), έναν συντετριμμένο Ιάσονα και τη θριαμβεύτρια Μήδεια πάνω σ’ ένα άρμα με δράκους. Η Αλεξάνδρα Κ* παρουσιάζει ένα πιο δραματικό φινάλε, με την Ξένη σε κατάσταση σοκ από την παιδοκτονία, να βάζει φωτιά στο σπίτι της αφού το έχει περιλούσει με βενζίνη. Στην καταστροφική φωτιά δίνεται η αίσθηση πως θα πεθάνουν εκείνη κι ο άντρας της.

Δραματικός Χώρος και Χρόνος

Η Αλεξάνδρα Κ* διατηρεί την ενότητα χώρου και χρόνου του αρχαίου θεάτρου. Όλες οι σκηνές διαδραματίζονται σ’ ένα μερόνυχτο, με πλούσια πλοκή και δράση. Ο δραματικός χώρος τοποθετείται το καλοκαίρι του 1958, σ’ ένα χωριό της ελληνικής επαρχίας, στην Αργολίδα. Η επιλογή της περιοχής δεν είναι διόλου τυχαία, αφού η συγγραφέας επιθυμούσε ο σκηνικός και δραματικός χώρος να ταυτίζονται. Να πούμε βεβαίως πως αυτό είναι ένα προνόμιο που έχουν οι συγγραφείς μόνο όταν γνωρίζουν τον χώρο όπου θα παρασταθεί το έργο τους και κάτι τέτοιο συμβαίνει ευκολότερα όταν πρόκειται για ανάθεση. Μια πολύ ενδιαφέρουσα προσθήκη, είναι ένας μονόλογος της Ξένης στην αρχή της Τρίτης Πράξης, όπου ανοίγει ένα προγενέστερο αφηγηματικό επίπεδο, στο οποίο η Ξένη μόλις έχει γεννήσει και ζητάει στο κοινό να σωπάσει για να μην ξυπνήσουν τα παιδιά της, τα παιδιά που μόλις έχει σκοτώσει.

Συνολικά, η Αλεξάνδρα Κ* κατόρθωσε όχι μόνο ν’ αποφύγει τις κοινοτυπίες μιας διασκευής ή νέας εκδοχής αρχαίου δράματος που φέρει το βάρος ενός πολυπαιγμένου έργου, αλλά να δημιουργήσει ένα απολύτως κοινωνικά αναγνωρίσιμο κι άρτια δομημένο σύγχρονο θεατρικό έργο με μια δυναμική φωνή που θα μπορούσε να το καταστήσει σύγχρονο κλασσικό. Μια δεκαετία μετά το Πολιτισμός: μια κοσμική τραγωδία του Δημήτρη Δημητριάδη, νομίζω είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε πως έχουμε ένα θεατρικό έργο που συνδιαλέγεται με τον Ευριπίδη αλλά και με την εποχή μας μ’ έναν ιδιαιτέρως δημιουργικό τρόπο και με σκηνικές δυνατότητες που αναμένεται να προκαλέσουν μια δυνατή θεατρική παράσταση. Το «πείραμα» του Φεστιβάλ Αθηνών πέτυχε και το αποτέλεσμα βρίσκεται επί χάρτου.

Info:

Το κείμενο γάλα, αίμα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη από αυτή την εβδομάδα σε δίγλωσση έκδοση (ελληνικά- αγγλικά).

Η πρεμιέρα της παράστασης αναμένεται την Παρασκευή 16 Ιουλίου στη Μικρή Επίδαυρο. Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση δείτε εδώ http://aefestival.gr/festival_events/gala-aima/

Την Τετάρτη 30 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε ειδική εκδήλωση του Φεστιβάλ Αθηνών και των εκδόσεων Νεφέλη για την παρουσίαση των ολοκαίνουργων θεατρικών έργων «Contemporary Ancients».

Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο Αίθριο του Μουσείου Μπενάκη κι αφορούσε την ταυτόχρονη κυκλοφορία επτά νέων εκδόσεων θεατρικών έργων από τις εκδόσεις Νεφέλη. Υπεύθυνη επιμέλειας της σειράς είναι η αεικίνητη Δήμητρα Κονδυλάκη, η οποία έχει ασχοληθεί αρκετά με τη μετάφραση θεατρικών έργων από ή προς τα γαλλικά και είναι μια από τις σημαντικότερες αναλύτριες του έργου του Δημήτρη Δημητριάδη. Η ιδέα της σειράς οφείλεται στην Κατερίνα Ευαγγελάτου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών, ενώ αρωγός της νέας αυτής φιλόδοξης προσπάθειας είναι ο εκδοτικός οίκος Νεφέλη.

Πρόκειται ουσιαστικά για την ταυτόχρονη κυκλοφορία 7 έργων, εκ των οποίων 4 είναι πρωτότυπα σύγχρονα έργα που γράφτηκαν μετά από ανάθεση, 2 νέες μεταφράσεις και 1 σπάνια έκδοση των Ιχνευτών, του μοναδικού (κι όχι ολόκληρου) σωζόμενου σατυρικού δράματος του Σοφοκλή. Τα έργα της σειράς είναι: Βάτραχοι του Αριστοφάνη (μτφ. Ν. Παναγιωτόπουλος), Οιδίποδας (εκδοχή της Maja Zade), Ιχνευταί του Σοφοκλή, Γάλα, αίμα της Αλεξάνδρας Κ, Το σπίτι με τα φίδια του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, Κρεουργία του Γιάννη Μαυριτσάκη και Η Φαίδρα καίγεται της Αμάντας Μιχαλοπούλου. Να σημειώσουμε δύο πολύ σημαντικά στοιχεία για την συγκεκριμένη κυκλοφορία: 1) Η έκδοση των έργων είναι δίγλωσση (ελληνικά- αγγλικά), επιλογή που ανοίγει τα συγκεκριμένα έργα σ’ ένα ευρύτερο κι εκτός συνόρων κοινό και 2) Και τα 7 κείμενα θα παρασταθούν στο φετινό Φεστιβάλ, 5 στη Μικρή Επίδαυρο και 2 στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου (Βάτραχοι, Ιχνευταί). Μιλάμε λοιπόν για μια πρωτοφανή και πολύ σημαντική πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Αθηνών και μια σπάνιας ποιότητας σύμπραξη μ’ έναν εκδοτικό οίκο όπως τον Νεφέλη.

Την τράπεζα της παρουσίασης καθοδηγούσαν η Κατερίνα Ευαγγελάτου κι η Δήμητρα Κονδυλάκη, ενώ παρών ήταν κι ο Περικλής Δουβίτσας των εκδόσεων Νεφέλη. Ομιλητές ήταν 3 από τους 4 Έλληνες συγγραφείς της σειράς, η Αμάντα Μιχαλοπούλου (πεζογράφος), η Αλεξάνδρα Κατσαρού κι ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης. Στο κοινό βρίσκονταν και δύο σκηνοθέτες των επερχόμενων παραστάσεων των έργων, ο Γιάννης Καλαμβριανός που θα σκηνοθετήσει το Η Φαίδρα καίγεται κι ο Γιώργος Σκεύας που θα σκηνοθετήσει την Κρεουργία. Οι περίπου 50 παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία ν’ ακούσουν τους συγγραφείς να μιλούν για τα έργα τους και να διαβάζουν αποσπάσματα αυτών σε avant-premiere αφού η κυκλοφορία των κειμένων αναμένεται από σήμερα στα βιβλιοπωλεία.

Η παρουσίαση

Τη συζήτηση ξεκίνησε η Κ. Ευαγγελάτου, η σκηνοθέτης και καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ, η οποία μάλιστα ήταν κι εκείνη που επέλεξε ποια έργα θ’ αποτελούσαν τη βάση για μια σύγχρονη αρχαιόθεμη δραματουργία, ποιοι θα ήταν οι συγγραφείς αλλά κι οι σκηνοθέτες που θ’ αναλάμβαναν τα έργα. Όπως επεσήμανε «Το Φεστιβάλ μετρά σχεδόν 60 χρόνια ζωής. Στην παρούσα συγκυρία κρίναμε σκόπιμο να υπάρξει μια ανησυχία γύρω από τη δραματουργία νέων έργων, ένα πρόγραμμα στοχευμένο στη δραματουργία με κοινό άξονα. Κάνουμε μια νέα και σημαντική πρόταση να γίνουν αναθέσεις σε συγκεκριμένους συγγραφείς, τα έργα να κυκλοφορήσουν σε δίγλωσση έκδοση ώστε να είναι προσβάσιμα κι εκτός Ελλάδας και ταυτόχρονα να παρασταθούν όλα τα έργα της σειράς στο ίδιο Φεστιβάλ. Επιλέξαμε 4 συγγραφείς με εντελώς ξεχωριστή φωνή, ενώ τα κριτήρια της επιλογής των έργων ήταν ένα συνδυασμός πολύ γνωστών και λιγότερων γνωστών δραμάτων και η μεταγραφή τους από συγκεκριμένους Έλληνες συγγραφείς ή μεταφραστές». Όπως θα ξέρουν οι περισσότεροι, ο κόσμος των θεατρικών εκδόσεων ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς ενώ πολλά είναι εκείνα τα έργα, οι νέες μεταφράσεις ή δραματουργικές διασκευές που δε βρίσκουν το φως των εκδόσεων. Η πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Αθηνών κρίνεται σημαντική και πολλά υποσχόμενη για το μέλλον των εκδόσεων και των νέων ελληνικών έργων ειδικότερα. Η καλλιτεχνική διευθύντρια απηύθυνε μπράβο στους σκηνοθέτες που ανέλαβαν να σκηνοθετήσουν έργα που δε γνώριζαν –καθώς πρόκειται για την πρώτη παρουσίασή τους- κάτι καθόλου δεδομένο.

Τα έργα κυκλοφορούν στα ελληνικά και τα αγγλικά. Με τη δίγλωσση κυκλοφορία τους τα έργα μπορούν ευκολότερα να ταξιδέψουν σε βιβλιοπωλεία, Πανεπιστήμια και βιβλιοθήκες τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού.

Η Δήμητρα Κονδυλάκη σχολιάζει σχετικά με τη νέα θεατρική σειρά πως «στόχος της σειράς έιναι τα έργα να ταξιδέψουν και ν’ ακουστούν και πέραν από τα όρια του Φεστιβάλ που τα δημιούργησε και τα προκάλεσε.». Η πολύ σημαντική θεωρητικός και μεταφράστρια του θεάτρου, από τη μεριά της υποστήριξε την επιστροφή στα κείμενα και την Ποίηση σε μια εποχή όπου κυριαρχούν η σκηνοθεσία κι η εικόνα.

Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό κι ελκυστικό για έναν θεατή είτε εκπαιδευμένο/εμπλεκόμενο με το θέατρο είτε απλώς φιλότεχνο, να μπορεί να έχει πρόσβαση σ’ ένα τυπωμένο κείμενο, το οποίο μπορεί να ξαναδιαβάσει όσες φορές το επιθυμεί, να το εντάξει στο δικό του εμπειρικό κόσμο και γιατί όχι να το επαναφέρει στα θεατρικά πράγματα με μια επόμενη παράσταση ή παρουσίαση αυτού.

Οι συγγραφείς

Όπως προείπαμε παρόντες στην εκδήλωση ήταν 3 εκ των 4 συγγραφείς της θεατρικής σειράς «Contemporary Ancients»: η Αλεξάνδρα Κ*, η Αμάντα Μιχαλοπούλου κι ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης.

Πρώτη μίλησε η Α. Μιχαλοπούλου, συγγραφέας που ως τώρα είχε ασχοληθεί αποκλειστικά με την πεζογραφία. Με αφορμή την τραγωδία Ιππόλυτος του Ευριπίδη συνέθεσε το έργο Η Φαίδρα καίγεται, με σύγχρονη φεμινιστική οπτική. Όπως δήλωσε κι η ίδια η συγγραφέας πρόκειται για την πρώτη της απόπειρα θεατρικής γραφής κι ήταν μια ευχάριστη διαδικασία για εκείνη, ιδίως για τη συνεργασία της με τον σκηνοθέτη της παράστασης Γιάννη Καλαμβριανό. «Στο δικό μου κείμενο η Φαίδρα δεν πεθαίνει. Έγραψα για μια ακόρεστη Φαίδρα, μια γυναίκα χωρίς ενοχές και τα πρέπει των γυναικών της μέσης ηλικίας, με έντονη την επιθυμία ζωτικότητας» δήλωσε χαρακτηριστικά.

Την σκυτάλη πήρε ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, ο συγγραφέας που μετράει ήδη 18 χρόνια δραματουργίας, ενώ αξίζει ν’ αναφερθεί πως και το πρώτο του θεατρικό έργο που ανέβηκε στην σκηνή ήταν ανάθεση, η Μεταμφίεση του 2003 (έργο που ξαναείδαμε τον Οκτώβρη του 2020 προτού ζήσουμε την εξάμηνη καραντίνα). Ο Χατζηγιαννίδης συνέγραψε το έργο Το σπίτι με τα φίδια με δραματουργική βάση τις Τραχίνιες του Σοφοκλή. Η επιλογή του έργου αποτέλεσε ένα κίνητρο γι’ αυτόν αφού δεν είναι ένα από τα δημοφιλή έργα του ποιητή και συνεπώς ο θεατής μπορεί να το δει ως αυτόνομο έργο. Ο πολυαγαπημένος συγγραφέας της εποχής μας, βλέπει την συνεργασία του Φεστιβάλ με τις εκδόσεις Νεφέλη ως μια ευκαιρία για το ελληνικό κείμενο κι ελπίζει να συνεχιστεί ώστε να έχουμε την παρουσίαση και την υποστήριξη νέων ελληνικών κειμένων που μπορεί ν’ αφήσουν ένα σημαντικό αποτύπωμα στον χρόνο.

Ταυτόχρονα, η σύμπραξη αυτή μπορεί ν’ αποτελέσει –κατά τα λεγόμενα του και συμφωνούμε- ένα χρήσιμο παράδειγμα να δίνονται αναθέσεις σε συγγραφείς και με αυτόν τον τρόπο να ενισχύεται η σύγχρονη ελληνική γραφή.

Η Αλεξάνδρα Κ* συνέγραψε το γάλα, αίμα με βάση τη Μήδεια του Ευριπίδη. Η συγγραφέας του επιτυχημένου έργου Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας και των πολυάριθμων πεζών, παρατηρεί πως ενώ σ’ επίπεδο σκηνοθεσίας στην Ελλάδα έχουμε δει πειραματισμούς πάνω στο ανέβασμα των αρχαίων δραμάτων, υστερούμε σε δραματουργικές μεταγραφές –τουλάχιστον σε σχέση με το εξωτερικό.

Σχετικά με το δικό της έργο, τοποθέτησε τη δράση στην Αργολίδα το 1958, θέλοντας να τοποθετηθεί η δράση του έργου στο φυσικό τοπίο. Να σημειώσουμε εδώ, πως σε μια τόσο συγκεκριμένη ανάθεση, όπου ο συγγραφέας ξέρει εκ των προτέρων που θα παρουσιαστεί το έργο του όχι μόνο ταιριάζει αλλά σχεδόν του λύνει τα χέρια να συνδυάσει/ή και να ταυτίσει τον δραματικό χώρο με τον σκηνικό. Η Αλεξάνδρα Κ* δήλωσε «Μεγάλωσα με σκληρές γυναίκες και πολύ θυμωμένες κι αυτές οι γυναίκες αναδείχτηκαν στο έργο μου». Την σκηνοθεσία του έργου έχει αναλάβει ο Γιάννος Περλέγκας.

Τέλος, ο Γιάννης Μαυριτσάκης δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην ειδική εκδήλωση για να παρουσιάσει το έργο του Κρεουργία. Το έργο είναι εμπνευσμένο από τις Βάκχες του Ευριπίδη, ενώ την παράσταση σκηνοθετεί ο Γιώργος Σκεύας. Η  Δ. Κονδυλάκη ανάγνωσε ένα αφήγημά του αντί άλλης παρουσίασης.

Ραντεβού στη σκηνή λοιπόν και στα ράφια των βιβλιοπωλείων.

Διαβάστε επίσης: 

Είδα Τις «Επαναστατικές Μεθόδους Για Τον Καθαρισμό Της Πισίνας Σας», Σε Σκηνοθεσία Σαράντου - Γεώργιου Ζερβουλάκου