Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Είδα το «Πονηρό πνεύμα», σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά

Με κωμωδία επέστρεψε ο Γ. Χουβαρδάς στη γνώριμη του Κεντρική Σκηνή του Τσίλλερ στο Εθνικό Θέατρο.

Ο λόγος για «Το πονηρό πνεύμα» του Νόελ Κάουαρντ που ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο σε μετάφραση της ταλαντούχας Έρις Κύργια. Μάλιστα, αν λάβουμε υπόψη ότι ο Γιάννης Χουβαρδάς υπήρξε διευθυντής του Εθνικού, η Κύργια προσωρινή διευθύντρια μετά την αποπομπή του Λιγνάδη και τώρα διανύουμε το πρώτο εξάμηνο της προεδρίας του Γιάννη Μόσχου, σε αυτή την παράσταση έχουμε μια ενδιαφέρουσα συνάντηση. Ο σκηνοθέτης έχει στη διάθεσή του μια σειρά από έμπειρους πρωταγωνιστές όπως τον Αργύρη Ξάφη, την Κωνσταντίνα Τάκαλου, την Άννα Μάσχα και την Αμαλία Μουτούση, ενώ σε δευτεραγωνιστικούς ρόλους συναντάμε την Κατερίνα Λέχου, τον Γιώργο Γλάστρα και την Ειρήνη Λαφαζάνη.

Το έργο

Ο γάμος του Τσαρλς και της Ρουθ βρίσκεται σε μόνιμη κρίση –τίποτα που δεν μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί με μια σειρά από κοκτέιλ πάρτι και γερά μεθύσια. Όταν όμως στην εξίσωση μπει ένα εκκεντρικό μέντιουμ και το ενοχλητικό φάντασμα μιας πρώην συζύγου, η κατάσταση θα πάρει την κάτω βόλτα. Το Πονηρό πνεύμα, η θρυλική μαύρη κωμωδία του Νόελ Κάουαρντ ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά.

Άνοιξη 1941. Το Λονδίνο βομβαρδίζεται άγρια από τους Γερμανούς κι ο Νόελ Κάουαρντ, ένας από τους πιο χαρισματικούς καλλιτέχνες της βρετανικής σκηνής, πάει στην εξοχή για να γράψει μια κωμωδία με φαντάσματα. Γιατί- παρά τις καταστροφικές επιθέσεις που σχεδόν ισοπεδώνουν την πόλη, παρά τα ερείπια και τα θύματα- η ζωή συνεχίζεται. Κι έτσι «μέσα στην ανασφάλεια, την τρέλα και τη μαυρίλα, ανθίζει μια εξωφρενική κωμωδία», όπως σημειώνει και ο σκηνοθέτης. Αριστοτεχνικά δομημένη, η απίθανη, σχεδόν μεταφυσική κωμωδία του Κάουαρντ εξετάζει το θέμα του γάμου και τις δυσκολίες της συζυγικής πίστης, μετατοπίζοντας την πραγματικότητα όσο χρειάζεται για να μπορεί κανείς να την αντιμετωπίσει από απόσταση και με χιούμορ. Άλλωστε, το καυστικό, φλεγματικό, ανελέητο χιούμορ είναι αυτό που χαρακτηρίζει το Πονηρό πνεύμα, όπως και όλα τα έργα του μοναδικού Βρετανού συγγραφέα.

poniro pneima program photo by karol jarek 15

Η παράσταση

Ο Χουβαρδάς που στο παρελθόν μας έχει προσφέρει εξαιρετικής αισθητικής παραστάσεις στο Εθνικό (Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα, Περικλής, Ριχάρδος ΙΙΙ κ.ά.) επανέρχεται με μια μεταφυσική κωμωδία όπου βασικός χαρακτήρας είναι το φάντασμα της Ελβίρα (Μάσχα), ή αλλιώς το πονηρό πνεύμα. Έχοντας στη διάθεσή του την άκρως θεατρική μετάφραση της Κύργια, τη μουσική του Θοδωρή Οικονόμου και την εξαιρετική διανομή ηθοποιών, στήνει μια έμμετρη παράσταση, μ’ ερμηνείες που αξίζουν αναφοράς.

Η παράσταση έχει καθαρή βρετανική αισθητική με ένα «κούνημα» χάρης τα καλότεχνα σκηνικά της Εύας Μανιδάκη, όπου έχουμε την αναπαράσταση μιας αγροτικής βίλα στη Βρετανία. Χαρακτηριστική θέση στο σκηνικό έχει το μπαρ με τα ποτά, τα οποία καταναλώνουν ακατάπαυστα στην πρώτη σκηνή του έργου, ο καναπές και οι πολυέλαιοι. Τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη κινούνται σε πιο μεταμοντέρνες και γκροτέσκο διαστάσεις. Ξεχωρίζει η πολυτελής εμφάνισης της Ρουθ με τα φορέματα, την κομπιναιζόν και τ’ αξεσουάρ και φυσικά η ημιδιάφανη αστραφτερή ολόσωμη φόρμα της Ελβίρας, δηλαδή του «φαντάσματος». Η Μουτούση ως Μαντάμ Αρκάτι παραπέμπει σε κλοουνερί, με τα φαρδιά ρούχα και την κόκκινη φουντωνή περούκα. Ο Τσαρλς κι ο Δρ. Μπράντμαν φορούν κομψά αντρικά ρούχα, ενώ η κα Μπράντμαν εμφανίζεται μ’ ένα φανταχτερό καρό κοστούμι, που μοιάζει επιτηδευμένα κακόγουστο συγκριτικά με τις άλλους γυναικείους χαρακτήρες. Τέλος, η υπηρέτρια φοράει την κλασική στολή, και μάσκα στο πρόσωπο που τη διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους χαρακτήρες. Γενικότερα, τα κοστούμια υπονομεύουν τη ματαιοδοξία και την ρηχή επίδειξη της οικονομικής ευρωστίας των ηρώων, ενώ ταυτόχρονα συμπληρώνουν ένα ωραίο κάδρο πρόσληψής τους από το θεατή.

 

Ο Χουβαρδάς είναι από τους πιο επιφανείς σκηνοθέτες που έχουμε και παρά τις ενστάσεις που μπορεί να είχαμε για κάποιες παραστάσεις του στο παρελθόν, πάντα φαίνεται η κοινή αισθητική που τις διακρίνει. Η πιο πρόσφατη κωμωδία που σκηνοθέτησε –και είδα- ήταν οι Τρισευτυχισμένοι του Λαμπίς στο Θέατρο Πορεία με τον Τάρλοου, τον Λούλη, την Πουλοπούλου και την Κολλιοπούλου. Στο Πονηρό Πνεύμα, δουλεύει με διαφορετικό τρόπο, αξιοποιώντας τα παράδοξα της δραματουργίας, το μεταφυσικό πνεύμα του έργου και φυσικά το μεγαλύτερο σκηνικό χώρο που έχει στη διάθεσή του.

Ο Αργύρης Ξάφης κρατάει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Τσαρλς, ερμηνεύοντας αρχικά τον ρόλο του στ’ αγγλικά, μ’ έμφαση στο βρετανικό περιβάλλον του. Με αξιοζήλευτη σκηνική άνεση και συνέπεια στο είδος της κωμωδίας, δίνει μια ερμηνεία που θα θυμόμαστε. Πλάι του, η Κωνσταντίνα Τάκαλου ερμηνεύει την Ρουθ, τη νυν σύζυγο του Τσαρλς, με αφοπλιστικά κωμικό μπρίο, φυσικότητα και ταπεραμέντο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το καλοκαίρι έπαιξε Αγαύη στις Βάκχες της Ν. Κοντούρα και νωρίτερα μέσα στη χρονιά Μπλανς στο Λεωφορείον ο Πόθος του Σαράντου –επίσης στο Εθνικό- η Τάκαλου διανύει την πιο πετυχημένη με διαφορά χρονιά της καριέρας και νομίζω το αξίζει.

Η Άννα Μάσχα υποδύεται την Ελβίρα, το «πονηρό πνεύμα» ή αλλιώς τη νεκρή σύζυγο του Τσαρλς που επανέρχεται στη ζωή ως φάντασμα μετά από μια ιδιάζουσα τελετή. Η δυναμική ανάμεσα στους τρεις ηθοποιούς είναι ουσιαστικά το μεγάλο χαρτί που έχει στα χέρια του ο σκηνοθέτης και ο πρωτεύον λόγος για να δει κανείς αυτή την παράσταση.

Απολαυστικότατη και η Αμαλία Μουτούση ως Μαντάμ Αρκάτι, την οποία βλέπουμε ξανά σε κωμικό ρόλο μετά τους Ιχνευτές –σατυρικό δράμα του Σοφοκλή- το καλοκαίρι στην Επίδαυρο. Η έμπειρη ηθοποιός κεντάει το ρόλο και η εμφάνισή της φέρει στοιχεία από τσίρκο.

Πολύ ενδιαφέρουσα κι η νεαρή Ειρήνη Λαφαζάνη στο ρόλο της υπηρέτριας, με την έντονα τεχνική κίνηση και τις σιωπηλές δράσεις. Λιγότερο ενταγμένη στη συνθήκη της παράστασης η αγαπημένη ηθοποιός Κατερίνα Λέχου, με μια ερμηνεία που φαίνεται τεχνικά επιτηδευμένη. Το σύζυγό της, τον κύριο Μπράντμαν υποδύεται ο Γιώργος Γλάστρας, ενώ το επόμενο διάστημα θα δούμε και τον Θανάση Δήμου στον ίδιο ρόλο.

Η κίνηση της Μαρκέλλας Μανωλιάδη δίνει πολλά στην σκηνοθεσία του Χουβαρδά και συμβάλει καθοριστικά στο ρυθμό της παράστασης, ενώ οι «νευρικές» κινήσεις των ηθοποιών σε συνδυασμό με τους βόμβους του ηχητικού περιβάλλοντος παραπέμπουν στους βομβαρδισμούς στο Λονδίνο την εποχή που διαδραματίζεται το έργο.

Συνολικά, Το πονηρό πνεύμα είναι μια άκρως σουρεαλιστική και συνάμα ψυχαγωγική παράσταση που δίνει την πρώτη μεγάλη στιγμή για το Εθνικό Θέατρο στη θητεία του νέου καλλιτεχνικού του διευθυντή. Πρόκειται για μια τόσο δουλεμένη παράσταση που φαίνεται αβίαστα φυσική παρά τα ετερόκλιτα στοιχεία που τη συνθέτουν.

 

 

Διαβάστε επίσης: 

Άννα Μάσχα: «Δεν Αντέχω Την Κατάχρηση Εξουσίας Από Τον Σκηνοθέτη»