Πηγή:efsyn.gr
Ρεπορτάζ της Έφης Μαρίνου
Αν στον ιδιωτικό καλλιτεχνικό τομέα η αγορά θα «αυτορρυθμιστεί», τι γίνεται με το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, που για να πραγματοποιηθεί καλείται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, όπως είπε η υπουργός Πολιτισμού στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου;
Ηδη έχουν προκύψει προβλήματα και διενέξεις ύστερα από την απόφαση της Κατερίνας Ευαγγελάτου να μη γίνουν οι παραστάσεις στην Πειραιώς 260.
Μπορεί θεωρητικά να ακούγεται εφικτό, όμως η καινούργια κατάσταση που πρέπει να διαχειριστεί η καλλιτεχνική διευθύντρια ενός φεστιβάλ που απλώνεται σε διαφορετικούς χώρους, κλειστούς και ανοιχτούς, δεν είναι εύκολη καθώς όλα αλλάζουν στη σκηνή και στην πλατεία.
«Σε όλες τις εκδηλώσεις σε ανοιχτούς χώρους θα πρέπει να τηρηθούν τα πρωτόκολλα και οι οδηγίες που θα στείλει το υπουργείο Πολιτισμού προς όλους τους φορείς», είπε η Λίνα Μενδώνη.
Το όριο πληρότητας πρέπει να καλύπτει το 40% ώστε να τηρούνται οι αποστάσεις. Στη σκηνή, που πρέπει να απέχει τρία μέτρα από την πρώτη σειρά καθισμάτων, απαγορεύονται το άγγιγμα και η σωματική επαφή. Σε περίπτωση όρθιων θεατών πρέπει να τηρείται η απόσταση του ενάμισι μέτρου.
Ετσι όπως μεταβάλλονται τις τελευταίες μέρες οι αποφάσεις για το μέλλον των φεστιβαλικών παραστάσεων, αναρωτιέται κανείς για το είδος της συνεννόησης που υπήρξε μεταξύ της υπουργού και της καλλιτεχνικής διευθύντριας για τη λειτουργία ή όχι του Φεστιβάλ.
● Η πρώτη κίνηση μέσα στην ακινησία που επέβαλε η καραντίνα καταγράφεται στις 30 Μαρτίου από την καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία μέσω live streaming ανακοινώνει το πρόγραμμα στο σύνολό του (συμπεριλαμβανομένων των ξένων παραγωγών) σε όλους τους χώρους, χωρίς ημερομηνίες εκδηλώσεων.
● Εναν μήνα μετά την ανακοίνωση του προγράμματος, ο πρωθυπουργός σε αποστροφή του διαγγέλματός του δηλώνει πως θεωρεί απίθανο να πραγματοποιηθούν φέτος το καλοκαίρι συναυλίες και φεστιβάλ.
● Μία εβδομάδα αργότερα στη συνέντευξη Τύπου η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ανακοινώνει τα μέτρα στήριξης για τις τέχνες και τους ανθρώπους της και μας διαβεβαιώνει ότι το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου θα πραγματοποιηθεί τηρώντας όλα τα μέτρα ασφαλείας που προβλέπονται από το υγειονομικό πρωτόκολλο. Τονίζει μάλιστα πως επιτρέπεται από τις 18 Μαΐου να ξεκινήσουν οι πρόβες και από τις 15 Ιουλίου οι παραστάσεις.
● Αμέσως η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ επικοινωνεί με τους σκηνοθέτες των παραστάσεων στην Πειραιώς 260 ζητώντας να αναπροσαρμόσουν τα έργα ώστε να παρουσιαστούν όχι μέσα στις αίθουσες αλλά σε ανοιχτούς χώρους καθώς επίσης να προτείνουν οι ίδιοι χώρους.
Οι σκηνοθέτες δέχονται να αναπροσαρμόσουν τα έργα, κάποιοι μάλιστα αρχίζουν να σχεδιάζουν τις παραστάσεις με άλλη προοπτική.
● Την περασμένη Παρασκευή και αφού έχει προηγηθεί συνεδρίαση του Δ.Σ., η απόφαση του Φεστιβάλ είναι να μην ανοίξει την Πειραιώς 260.
Η καινούργια πρόταση της καλλιτεχνικής διευθύντριας προς σκηνοθέτες και παραγωγούς που θα είχαν έργο στην Πειραιώς είναι να εισπράξουν οι συμμετέχοντες το 30% της αμοιβής τους ως προκαταβολή και το υπόλοιπο ποσόν το ερχόμενο καλοκαίρι, οπότε θα ανέβουν τελικά οι παραστάσεις.
Με αυτή τη ρύθμιση όμως δεν φαίνεται να συμφωνούν όλοι οι καλλιτέχνες επικαλούμενοι διάφορους λόγους, καθώς στο 12μηνο που μεσολαβεί ώς το επόμενο Φεστιβάλ πολλά μπορεί να συμβούν. Μια τέτοια συμφωνία κρίνουν πως είναι δεσμευτική για τις όποιες επιλογές μπορεί να έχουν μέσα σε μια αβέβαιη και επισφαλή καλλιτεχνική περίοδο.
Ενα άλλο επιχείρημα είναι πως ύστερα απ’ αυτό το πρωτοφανές βίωμα της καραντίνας και της κρίσης, ενδεχομένως να ακυρώνεται το κριτήριο των σκηνοθετών που λειτούργησε κάποτε για την επιλογή του συγκεκριμένου έργου.
Ο Βασίλης Παπαβασιλείου στην πρόσκληση της Κατερίνας Ευαγγελάτου να προσαρμόσει τον αρχαιόθεμο «Αμφιτρύωνα» του Πλαύτου στα νέα δεδομένα ανταποκρίθηκε θετικά (σκέφτηκε μια ελαφρώς απογειωμένη εικαστικά παράσταση με τους ηθοποιούς εντός σκαφάνδρων), το ίδιο και ο Νίκος Καραθάνος ο οποίος έχει προτείνει διάφορες λύσεις και χώρους για τη «Νόρα στο ραδιόφωνο».
Ωστόσο η απόφαση της καλλιτεχνικής διευθύντριας ήταν τελεσίδικη: προκαταβολή και μεταφορά του ρεπερτορίου στο επόμενο Φεστιβάλ.
Ο Βασίλης Παπαβασιλείου αποφάσισε ψύχραιμα εκτιμώντας ότι υπό αυτές τις συνθήκες ο «Αμφιτρύων» (21 Ιουνίου ήταν προγραμματισμένη προ Covid-19 η πρεμιέρα) που επρόκειτο να παρουσιαστεί στην Πειραιώς 260 είναι αδύνατον να γίνει και ενημέρωσε με mail τους συμμετέχοντες στην παράσταση:
«Αγαπητοί συνάδελφοι και συνεργάτες, με απόφαση του Δ.Σ. του Φεστιβάλ Αθηνών την 8.5.2020 η παράσταση του «Αμφιτρύωνα» δεν θα πραγματοποιηθεί. Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνεργασία!».
Απ’ ό,τι ακούγεται, τον ίδιο δρόμο πρόκειται να ακολουθήσει και ο Νίκος Καραθάνος. Παραστάσεις στην Πειραιώς έχουν επίσης οι Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, Σίμος Κακάλας, Εκτορας Λυγίζος, Σοφία Μαραθάκη.
Επειτα απ’ όλα αυτά το σίγουρο είναι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, ότι θα παιχτούν στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου οι παραστάσεις των κρατικών θεάτρων (Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος) και οι «Ιχνηλάτες» του Μιχαήλ Μαρμαρινού αφού πρόκειται για παραγωγή που έχει χρηματοδοτηθεί 100% από το Φεστιβάλ.
● Το ερώτημα παραμένει για το ποιες παραστάσεις θα γίνουν, με τι κριτήριο θα επιλεγούν και σε ποιους ανοιχτούς χώρους θα παιχτούν. Ποιες θα μετακινηθούν για το επόμενο φεστιβαλικό καλοκαίρι;
● Τελικά μπορεί να πραγματοποιηθεί το Φεστιβάλ υπό την παρούσα νέα συνθήκη; Και στην περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατόν ή χρειάζεται να συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο (οι ξένες παραγωγές έχουν ήδη εξαιρεθεί από το πρόγραμμα), ο νόμος επιτρέπει στους καλλιτέχνες που αρνήθηκαν την πρόταση να μεταφέρουν την παράσταση στο επόμενο Φεστιβάλ να διεκδικήσουν αποζημιώσεις;
Σε κάθε περίπτωση, όπως λένε οι σκηνοθέτες και οι ηθοποιοί, αυτό που επιθυμούν είναι μια καθαρή και αξιόπιστη στάση από την πλευρά των πολιτειακών θεσμών σ’ αυτές τις τόσο δύσκολες γι’ αυτούς συγκυρίες.
