Η Άννα Κλάδη είναι μια νέα ηθοποιός που τα πρώτα της βήματα στο θέατρο την οδήγησαν στην υπέροχη ομάδα της «Λυσιστράτης» του Μιχαήλ Μαρμαρινού. Δούλεψε, έμαθε, απόλαυσε και εξελίχθηκε, ακολουθώντας μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδρομή που κλείνει τον κύκλο της στο Ηρώδειο στις 24 Σεπτεμβρίου. Τη συναντήσαμε εκεί και μοιράστηκε μαζί μας εμπειρίες και σκέψεις σε μια ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση.
Πώς ήταν η διαδικασία της προετοιμασίας της παράστασης της «Λυσιστράτης»; Πώς ήταν η πορεία της; Η περιοδεία;
Αρχικά ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα και κάθε μέρα πρόβας ήταν ένα μάθημα. Φυσικά, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, εκπλήξεις, δυσκολίες, ανακαλύψεις. Ο Μιχαήλ έδινε το σήμα σαν ένας αλλόκοτος μαέστρος και το ταξίδι της πρόβας ξεκινούσε. Έμπαινες στην πρόβα και δεν ήξερες πώς θα βγεις. Αυτό με έκανε κάθε μέρα να περιμένω πώς και πώς την επόμενη. Όσο για την περιοδεία... Με όλο τον ενθουσιασμό της πρώτης φοράς και της νεότητας μπορώ να πω ότι ήταν ονειρική! Σε αυτό φυσικά συντέλεσε και η έναρξή της, στην Επίδαυρο. Νομίζω ακόμα ψάχνω τον τρόπο να περιγράψω τη συγκεκριμένη εμπειρία...
Ποιο ήταν το προσωπικό σου κέρδος από αυτή την πορεία;
Πρώτον είδα έναν άλλο τρόπο για την πρακτική του θεάτρου, διαφορετικό από ό,τι είχα συνηθίσει και μάθει μέχρι τώρα. Άνοιξε μια καινούργια πόρτα που δεν φανταζόμουν. Είχα δει παραστάσεις του Μαρμαρινού, όμως ήθελα πολύ να δω από μέσα πώς φτάνει σε κάτι τέτοιο. Τη λειτουργία του, το «σύστημά» του, ας πούμε. Όπως σου ανέφερα και πριν, κάθε πρόβα ήταν ένα μάθημα. Δεύτερον και εξίσου σημαντικό ήταν ότι συναντήθηκα με τόσο γενναιόδωρους ανθρώπους, όχι μόνο σε καλλιτεχνικό αλλά και σε ανθρώπινο επίπεδο. Ευλογία!
Γιατί το αρχαίο δράμα εξακολουθεί να μας αφορά τόσο άμεσα;
Νομίζω γιατί τα πάθη, οι αδυναμίες και οι ανάγκες των ανθρώπων μένουν ίδια. Τα θέματα που πραγματεύεται, όπως, για παράδειγμα, ο πόλεμος και η ειρήνη ή η ανάγκη για δικαιοσύνη και τόσα άλλα, μας απασχολούν και σήμερα. Το βλέπω κάθε φορά που θα διαβάσω ή θα δω παιγμένο ένα αρχαίο κείμενο. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρω κάτι που να με αφορά άμεσα. Και η αλήθεια είναι ότι όσο μεγαλώνω βρίσκω ακόμα περισσότερα πράγματα να με συνδέουν με το αρχαίο δράμα.
Στην περίπτωση του Αριστοφάνη προτιμάς μια πιστή μετάφραση του αρχαίου κειμένου ή μια προσαρμογή πιο προσιτή στο σύγχρονο θεατή;
Μια πιστή μετάφραση φαντάζομαι δεν σημαίνει ότι είναι και απρόσιτη στο θεατή. Μπορεί να φέρει αποτελέσματα ακόμα πιο σοκαριστικά από όσο περίμενε. Αν τώρα με ρωτάς αν προτιμώ μια πιο μοντέρνα εκδοχή, όπως με έχουν ξαναρωτήσει, θα σου πω «τι είναι μοντέρνο;» και ότι στις πρόβες της «Λυσιστράτης» κατάλαβα ότι ο Αριστοφάνης μάλλον είναι πιο «μοντέρνος» από το σύγχρονο θεατή. Άρα δεν μπορώ να σου απαντήσω απόλυτα. Πάντα μάλλον παίζει ρόλο ποιος ανεβάζει αυτά τα έργα, η ματιά του.
Στο θέατρο στις ιστορίες που μοιράζονται οι ηθοποιοί με τους θεατές τη μεγαλύτερη βαρύτητα την έχει ο λόγος;
Ακόμα το ψάχνω αυτό. Νομίζω πάλι παίζει ρόλο ποιος ξεκινά να επικοινωνήσει μια ιστορία και τι επιλογή θα κάνει ως προς τον τρόπο με τον οποίο αυτή θα φτάσει στο θεατή. Στη «Λυσιστράτη» όντως δουλέψαμε πολύ προς αυτή την κατεύθυνση και ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρον και αποκαλυπτικό. Από την άλλη, έχουμε δει παραστάσεις-ιστορίες στις οποίες ο λόγος ήταν ελλιπής αλλά η ιστορία πάλι περνούσε. Οπότε αισθάνομαι ότι, αν τη μεγαλύτερη βαρύτητα την έχει ή πρέπει να την έχει ο λόγος, είναι επιλογή, όχι κανόνας.
Σε τι έγκειται η δύναμη του θεάτρου;
Φαντάζομαι στο «εδώ και τώρα». Εδώ και τώρα βλέπει ο θεατής μια ιστορία που τον αφορά και που του επιτρέπεται να ταυτιστεί, να συγκινηθεί, να σκεφτεί. Έχει μπροστά του ζωντανούς ανθρώπους που του αφηγούνται μια ιστορία και έτσι ανοίγεται μια εσωτερική συζήτηση.
Μπορούν οι άνθρωποι να συνυπάρξουν χωρίς συγκρούσεις (οποιαδήποτε σχέση και αν τους συνδέει);
Δεν ξέρω. Και δεν ξέρω καν αν θα ήταν και ωραίο. Αυτό που έχω συνειδητοποιήσει όμως είναι ότι έπειτα από μεγάλες συγκρούσεις με άλλους ή με τον ίδιο μου τον εαυτό έχω πάει ένα βήμα παρακάτω, έχω ωριμάσει ή έχω ανακαλύψει κάτι σημαντικό για μένα και για τους ανθρώπους. Την επόμενη φορά σε αντίστοιχες καταστάσεις μπορεί να μη συγκρουστώ αλλά αυτό γιατί έχει ήδη συμβεί η πρώτη!
Τι σου δίνει χαρά στην καθημερινότητα;
Να τη μοιράζομαι με ανθρώπους που αγαπούν τους ανθρώπους!
Ποια κείμενα –θεατρικά και μη– έχεις αγαπήσει τα τελευταία χρόνια;
Δύσκολη ερώτηση. Έχω αγαπήσει πάρα πολλά έργα. Πρώτα θα σου πω σχεδόν όλο το αρχαίο δράμα. Σε μικρότερη ηλικία από αντίδραση και μόνο τα σνόμπαρα γιατί θεωρούνταν κλασικά. Διαβάζοντάς τα όμως ανακάλυψα κάτι μαγικό. Ανατρίχιαζα με κάθε πρόταση που διάβαζα, με κάθε λέξη. Τώρα τα διαβάζω και τα ξαναδιαβάζω. Η «Αντιγόνη», ο «Οιδίποδας», η «Μήδεια», η «Λυσιστράτη» (δεν μπορώ πια να την αφήσω απέξω) είναι συγκλονιστικά κείμενα! Επίσης δεν μπορώ να μην αγαπώ τον Ίψεν, τον Σίλερ, τον Γκόγκολ, τον Ντοστογιέφσκι ή τον Τσβάιχ. Η λίστα είναι ατελείωτη....
Επόμενα σχέδια;
Όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια, ο θεός γελά, λένε… Γι’ αυτό μόνο όνειρα…
Και ό,τι βγει...
φωτογραφίες Κοσμάς Ινιωτάκης