Η σκηνοθέτις Ελένη Ευθυμίου και ο κινηματογραφιστής Δημήτρης Ζάχος βρίσκονται στο παρά πέντε της πρεμιέρας τους στο Θέατρο Πόρτα. Αυτή τη φορά θα ανέβουν και οι ίδιοι πάνω στη σκηνή μαζί με τους χορωδούς τους. Η πρώτη για να διευθύνει αυτή την πρωτότυπη σκηνική σύνθεση και ο δεύτερος για να τραγουδήσει μαζί τους. Οι απορίες μου πολλές για τη νέα τους δουλειά. Οι δυο τους γεμάτοι ενθουσιασμό και πάθος μού μιλούν για τη «Χορωδία Ανέργων», υποστηρίζοντας ότι «Όσα δεν μπορούν να ειπωθούν, μπορούν να τραγουδηθούν».
Τους ρωτάω πώς γεννήθηκε η ιδέα και η Ελένη δίνει αμέσως τα εύσημα στον Δημήτρη, ο οποίος μου λέει: «Σίγουρα έχει να κάνει με ιστορίες και εμπειρίες που κουβαλάμε μέσα μας αλλά και ιστορίες φίλων και κοντινών συγγενών που έμειναν άνεργοι γιατί έκλεισαν δουλειές ή απολύθηκαν ή παραιτήθηκαν. Οπότε όλο αυτό το πλέγμα δημιουργεί μια σχέση με την εργασία που νιώσαμε ότι έπρεπε να το επικοινωνήσουμε και να εξετάσουμε πώς καθορίζει τη ζωή μας η εργασία. Να διερευνηθεί στο πλαίσιο ενός καλλιτεχνικού έργου. Η ιδέα για τη χορωδία γεννήθηκε επειδή ήξερα τη δουλειά της Ελένης και πώς το τραγούδι και η μουσική μπορούν να είναι πολύ άμεσα και πολύ ενδεικτικά στον τρόπο επικοινωνίας ενός τέτοιου προβλήματος».
Όσο για τον αν είναι πρακτικά δύσκολο να δουλεύεις με μη επαγγελματίες, μου εξηγεί: «Δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί ούτε μουσικοί ούτε τραγουδιστές. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που βιώνουν τις καταστάσεις που αφηγούνται μέσω του τραγουδιού. Αυτό τους βάζει σε μια ιδιαίτερη διαδικασία, που αποκτά ένα ξεχωριστό βάρος, το βάρος της εμπειρίας και της ευθύνης για όσα λέμε».
Γιατί όμως επέλεξαν να δημιουργήσουν μια χορωδία; Το τραγούδι ανακουφίζει σε σχέση με την πρόζα; Η Ελένη αναφέρει: «Το θέμα που είναι βαρύ και αμαυρώνει την καθημερινότητά μας μέσα από το τραγούδι αποκτά μια διάσταση πιο ποιητική, πιο απελευθερωτική. Ενδυναμώνει τους ανθρώπους στο πλαίσιο του συνόλου. Στην πραγματικότητα αυτό που θέλουμε να εκφράσουμε μέσα από το συγκεκριμένο εγχείρημα δεν είναι όσα αφηγούνται οι χορωδοί στην παράσταση, αλλά ότι εκείνοι που δεν γνωρίζονται μπορούν να δημιουργήσουν μια ομάδα και να μοιραστούν το πρόβλημα».
Και συμπληρώνει: «Το εγχείρημα καθαυτό είναι μια πρόταση προς το κοινό, μια πρόταση για τη δημιουργία, μια πρόταση για την αναθεώρηση των προτεραιοτήτων μέσα από την ανεργία. Απώτερος στόχος να δουν αυτή την κατάσταση σαν μια ευκαιρία για αναθεώρηση των επιθυμιών και των ευκαιριών».
«Να δούμε την ανεργία σαν ευκαιρία;» αναρωτιέμαι. Ο Δημήτρης Ζάχος σπεύδει να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: «Η ανεργία είναι μια πάρα πολύ δυσάρεστη κατάσταση και δεν επιδιώκουμε σε καμία περίπτωση να αναπαραγάγουμε τα κοινωνικά στερεότυπα που αφορούν τον άνεργο, είτε έχουν σχέση με την ανικανότητά του να λειτουργήσει στο πλαίσιο της μισθωτής εργασίας είτε με το ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι λειτουργικοί ή είναι τεμπέληδες και δεν κάνουν τους απαραίτητους συμβιβασμούς για να τα καταφέρουν. Η παράσταση δεν έχει τόνο εμφανώς καταγγελτικό, ούτε πολιτικά ούτε κοινωνικά, και δεν φέρει το βάρος που συνήθως υπάρχει όταν μιλάμε για την ανεργία».
Πώς κατέληξαν στα μέλη της χορωδίας τους; «Δημιουργήσαμε μέσα από φίλους, γνωστούς και τον κοινωνικό περίγυρο ένα δίκτυο ανθρώπων με τους οποίους αρχικά κάναμε μια κουβέντα και τους δώσαμε ένα ερωτηματολόγιο με προβληματισμούς που δεν είχαν σχέση με επιστημονική έρευνα. Από αυτούς τους ανθρώπους προέκυψε ο πυρήνας της ομάδας. Μας βοήθησε πολύ και το περιοδικό δρόμου «Σχεδία» στο οποίο απευθυνθήκαμε και τελικά από αυτό το δίκτυο συμμετέχουν στη χορωδία μας τρεις πωλητές».
Πολλοί διερωτώνται αν θα υπάρξει κάποια αμοιβή για τους ανέργους. Η Ελένη μου διευκρινίζει: «Είναι ένα εγχείρημα χωρίς υλικές απολαβές. Ούτε εμείς ούτε εκείνοι θα πάρουμε κάποια αμοιβή και είμαστε όλοι σύμφωνοι σε αυτό. Αποφασίσαμε να το κάνουμε για δική μας απόλαυση. Από εκεί και πέρα αυτό που έχουμε πει στους ανθρώπους και ισχύει είναι πως ό,τι χρήματα βγουν από τα ενοίκια του θεάτρου θα πάνε σε εκείνους».
Οι δυο τους από την αρχή της κουβέντας δείχνουν αποφασισμένοι η χορωδία να έχει μέλλον και να μην τελειώσει στις τέσσερις παραστάσεις του Θεάτρου Πόρτα. Τα σχέδιά τους λοιπόν είναι δύο: «Καταρχήν το υπάρχον σχήμα να πάει σε διάφορα φεστιβάλ. Έχουμε, για παράδειγμα, κάνει αίτηση στην Ελευσίνα. Επίσης θέλουμε να εξελιχθεί, γιατί αυτό που θα παρουσιάσουμε τώρα είναι ένα πρώτο σχεδίασμα. Το δεύτερο σχέδιο είναι να πάμε σε φεστιβάλ εκτός Αθήνας και να συστήσουμε μια καινούργια χορωδία με τους ανέργους της εκάστοτε περιοχής».
Η Ελένη Ευθυμίου όμως δεν είναι η πρώτη φορά που καταπιάνεται με ένα ευαίσθητο κοινωνικό ζήτημα. Έχει ήδη στο βιογραφικό της μια παράσταση για την ενδοοικογενειακή βία, το «Με χτύπησε στις 2.45». Επίσης δύο εξαιρετικές παραστάσεις με την ομάδα Εν Δυνάμει στις οποίες πρωταγωνιστούσαν παιδιά με ειδικές ανάγκες και τώρα την παράσταση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών «Το κάλεσμα της Άγριας Φύσης» που παρουσιάζεται σε ιδρύματα και νοσοκομεία όλης της χώρας.
Αισθάνεται ότι κάνει ένα είδος θεάτρου, κοινωνικό θέατρο; «Με αφορά πολύ η σύνδεση του ανθρώπου με την κοινωνία, η επιρροή της κοινωνίας στον άνθρωπο και η επιρροή του ανθρώπου στην κοινωνία. Δεν μου αρέσει η ταμπέλα του κοινωνικού θεάτρου ούτε του θεάτρου ντοκιμαντέρ. Με γοητεύει πολύ η ιδέα τού να κοινοποιείται κάτι κρυμμένο, κάτι για το οποίο δεν μιλάμε. Πάντα όμως με ενδιαφέρει από καλλιτεχνική σκοπιά. Επιπλέον με κινητοποιεί το γεγονός ότι μέσα από την εργασία μαθαίνω πράγματα που μόνη μου δεν θα τα έψαχνα. Με συναρπάζει η ιδέα της πρωτότυπης δραματουργίας, το ότι ξεκινάς με λευκό χαρτί, με την πραγματικότητα ως υλικό για επεξεργασία και για έμπνευση. Η χορωδία είναι ιδέα ενός καινούργιου ανσάμπλ. Μου αρέσει πάρα πολύ η σκέψη ότι δημιουργώ μια κοινή γλώσσα με ανθρώπους που πιο πριν δεν είχαν ένα κοινό ερέθισμα. Οπότε φτιάχνουμε από την αρχή μια καινούργια γλώσσα».
«Χορωδία Ανέργων"
Ελένη Ευθυμίου-Δημήτρης Ζάχος
«Όσα δε μπορούν να ειπωθούν, μπορούν να τραγουδηθούν»
Μέρες και ώρες παραστάσεων: 16 Μαρτίου-6 Απριλίου, κάθε Πέμπτη στις 21:15
Τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ, 8 ευρώ άνεργοι, ΑΜΕΑ, ομαδικό (άνω των 10 ατόμων)
Προπώληση εισιτηρίων στο ταμείο του θεάτρου, τηλ. 210 7711333
