Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Σοφία Καψούρου, τι είναι το συγγραφικό Outreach Project στο Vault;

Από τον  Αναστάση Πινακουλάκη

Η αναγνωρισμένη θεατρική συγγραφέας, στιχουργός κι ηθοποιός επιστρέφει στο Vault, το θέατρο στο οποίο έχει παρουσιάσει τα έργα της «Ερωμένες στον Καμβά» και «Η Σέξτον και το Κογιότ» στα πλαίσια του Outreach Project.

Το Outreach Project διοργανώνεται από τις Συνέργειες Πολιτισμού, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, με την συνεργασία του πολυχώρου VAULT και τη συμμετοχή διακεκριμένων θεατρικών συγγραφέων, σκηνοθετών, ηθοποιών και παραγωγών και αποσκοπεί στην πρωτότυπη γραφή έργων που προάγουν την αποδοχή της διαφορετικότητας ως κοινωνική αξία και διαχρονική πρόκληση. Τα προσχέδια των έξι έργων που θα κατατεθούν από νέους Έλληνες δραματουργούς θα δουλευτούν σ’ ένα τρίμηνο δωρεάν σεμινάριο σε συνεργασία των Νίνας Ράπη, Ανδρέα Φλουράκη και Σοφίας Καψούρου. 

Μόλις δύο εβδομάδες προτού εκπνεύσει η προθεσμία συμμετοχής, επικοινωνήσαμε με την ταλαντούχα Σοφία Καψούρου για το φιλόδοξο project δραματουργίας, την επόμενη μέρα της πανδημίας, τη σύγχρονη δραματουργία και για άλλα σχετικά θέματα.

vault koino texnes pls

Πείτε μας μερικά λόγια το σκεπτικό πίσω από το Outreach Project.

Το Outreach Project, με εμπνευστή τον Κώστα Θεωνά, είναι ο ορισμός του διαφορετικού. Τέλος στις συνταγές γραφής που εξομοιώνουν, καλουπώνουν, νεκρώνουν. Τέλος στη νοοτροπία «μου μοιάζει, άρα υπάρχει». Ή ακόμα πιο βαθιά, «μου μοιάζει, άρα υπάρχω». Το σκεπτικό είναι να σταματήσουμε να είμαστε αγνοούμενοι στην ίδια μας τη ζωή. Όσοι προσέκρουσαν στις σποράδες του ετεροκαθορισμού και ναυάγησαν στα συμπλέγματα της κοινωνίας, ήρθε η ώρα να πάρουν τη ζωή τους πίσω. Ο ναυαγός ένα πράγμα λαχταρά. Το σινιάλο. Εμείς μέσα από το Outreach Project θα δώσουμε και τη γραφή και τη φωνή. Για να γραφτεί το σημείωμα και να φανεί το σημείο. Σημείο ζωής. Νέοι συγγραφείς, αποπροσανατολισμένες κραυγές λόγω νεότητας και απειρίας, θα έχουν την ευκαιρία να προτάξουν με τη γραφή τους ζητήματα αυτοπροσδιορισμού που σχετίζονται με την έμφυλη ταυτότητα, τις σωματικές και ψυχολογικές προκλήσεις, την εθνοπολιτισμική προέλευση, τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις και την ισότητα των ευκαιριών.

Το περιθώριο στο κέντρο. Αυτό είναι το σκεπτικό του Outreach Project. Πάντα στο περιθώριο ζωγραφίζαμε τα πιο ωραία σκίτσα μας, γράφαμε τα πιο ωραία σημειώματα, δίναμε το στίγμα μας. Και γι’ αυτό τιμωρούμασταν. Όταν είχαμε τετράδιο. Και πηγαίναμε σχολείο. Και η αθωότητα ωρίμαζε. Ώσπου σάπισε.

Ζούμε σε μια χώρα που έχει συνηθίσει να κατακρίνει το διαφορετικό είτε αυτό είναι ένα στοιχείο στην εμφάνιση κάποιου είτε αφορά στη σεξουαλικότητά του. Πως μπορεί ν’ αλλάξει αυτό με το θέατρο και τις Τέχνες γενικότερα;

Ο «Βισκόζης», ένα από τα θεατρικά μου έργα, πραγματεύεται ακριβώς αυτό. Τη διαφορετικότητα, την καταδίκη της και στο τέλος την αθώωση και τη λύτρωσή της. Ό,τι δεν πετυχαίνει το σχολείο, το πετυχαίνει το θέατρο. Η Τέχνη ανοίγει διόδους. Όταν το σύστημα έχει φράξει, έρχεται η Τέχνη και δίνει ροή. Μετακινεί τον αποδέκτη… ένα εκατοστό… δύο… και καμιά φορά… έτη φωτός μακριά από τη βολή του. Το δίκαιο, το νόμιμο και το δημοκρατικό ακούγονται παρεμφερείς έννοιες, αλλά δεν είναι. Καμιά φορά είναι συγκρουόμενες σε κοινωνίες που έχουν χτίσει τους οργανισμούς τους σε μεταλοιμώδη συμπτώματα. Η ευφυΐα μιας χώρας βρίσκεται στην ευαισθησία της. Και η ευαισθησία μόνο με την Τέχνη ακονίζεται. Λέμε «ακόνισε το μυαλό σου». Ας λέμε «ακόνισε την ψυχή σου».

Μόνο μέσα από το θέατρο και την Τέχνη γενικότερα, θα καταλάβουμε αυτό που λέει ο Βισκόζης: «Το όνειρο. Δεν είναι ούτε αρσενικό ούτε θηλυκό. Το όνειρο. Είναι παιδί».

 

Έχουμε ανάγκη από coming out της αλήθειάς μας;

Η αλήθεια δεν είναι μία. Κάθε άνθρωπος και η αλήθεια του. Πρώτα έχουμε ανάγκη από τη διερεύνηση της αλήθειας μας. Μετά από τον εντοπισμό της. Ύστερα από την παραδοχή της στον ίδιο μας τον εαυτό και τη συνύπαρξη μαζί της. Και ναι, βήμα επόμενο και φυσικό, το coming out αυτής της προσωπικής αλήθειας. Τη στιγμή που ο καθένας νιώθει έτοιμος, δυνατός και γαλήνιος. Η αυτοαποκάλυψη θα φέρει και την αποκάλυψη των άλλων. Των οικείων, των ανθρώπων που τυχαία ή από επιλογή έχουν τον ρόλο τους –άλλοι μικρό, άλλοι μεγάλο– στη ζωή καθενός. Σε αυτό το στάδιο θα γίνει ξεσκαρτάρισμα. Με ποιους συνεχίζει κανείς. Και ποιοι γίνονται ανάμνηση﮲ σκόνη στον χρόνο. Η αλήθεια είναι δικαίωμα. Γεννιέται όταν γεννιέται ο άνθρωπος, χάνεται για να ξανακερδηθεί.

 

 Πως βλέπετε την εγχώρια δραματουργία στη χώρα μας την τελευταία δεκαετία;

Η νέα γενιά πρέπει να γράψει τα δικά της έργα. Και η παλαιότερη –και σοφότερη– γενιά πρέπει να επιτρέψει σε αυτά τα έργα να συστηθούν. Αν δεν γράψουμε τα δικά μας έργα, θα ζήσουμε τη ζωή μας μεταφέροντας την κίνηση και συγκίνηση άλλων εποχών, άλλων καιρών. Δεν γεννηθήκαμε για να είμαστε οχηματαγωγά μιας θεατρικής παράδοσης, όσο σπουδαία κι αν είναι αυτή. Κάθε γενιά πρέπει να είναι η θάλασσα όχι το πλοίο. Ναι, υπάρχουν χέρια που γράφουν, αλλά δεν αρκεί. Ναι, υπάρχουν χέρια που γράφουν καλά, αλλά δεν αρκεί. Ναι, υπάρχουν χέρια που γράφουν υπέροχα, αλλά δεν αρκεί. Τίποτα δεν αρκεί όσο μεγάλο και να είναι. Γιατί μόνος του ο δημιουργός, όσο μεγάλος κι αν είναι, παραμένει μικρός.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε βιώσει ραγδαίες και τρομαχτικές αλλαγές στην καθημερινότητά μας και στην (παγκόσμια) κοινωνία. Τι έχετε παρατηρήσει στην ανθρώπινη συμπεριφορά και στις διαπροσωπικές σχέσεις;

Υπάρχει μια πληγή που λέγεται οκνηρία. Ο ήλιος ακούραστος και ο άνθρωπος κουρασμένος. Όλα με κόπο κατακτώνται. Σχέσεις, ιδανικά, όνειρα. Αλλά η φυγοπονία είναι μεγάλη μάστιγα των ημερών μας. Και αυτό με απογοητεύει. Γι’ αυτό, όταν στη ζωή μου συναντώ έναν άνθρωπο που αγωνίζεται με νύχια και με δόντια για εκείνους ή εκείνα που αγαπάει, τον εκτιμώ, τον θαυμάζω και τον κρατώ στη ζωή μου. Μιλάμε για αγάπη αλλά δεν κάνουμε τίποτα για αυτή.

Πώς πιστεύετε θα κινηθεί η θεατρική παραγωγή την «επόμενη μέρα» της πανδημίας και των απαγορεύσεων; Τι ελπίζετε να συμβεί;

Πιστεύω στην καλή προαίρεση, ελπίζω στην πρωτοπορία. Θα είναι μια χρονιά δοκιμαστική. Πάνω στο φάσμα αυτών των δοκιμών, επιχειρηματικών και καλλιτεχνικών, ας δοκιμάσουμε ό,τι αποφεύγαμε ή αναβάλλαμε. Με τον όρο «πρωτοπορία» εννοώ την αυθεντική έκφραση. Ελπίζω όποιος δημιουργός έχει να πει κάτι με έναν τρόπο που δεν ειπώθηκε ξανά, να βρει ένα ξέφωτο. Και όχι να τον φοβηθούν οι θεσμοί, οι παραγωγοί, οι θεατρώνηδες. Το πρωτότυπο φοβίζει. To διαφορετικό τρομοκρατεί. Δώστε το φιλέτο στον νέο δημιουργό όχι το κόκαλο. Ελπίζω, επειδή η πανδημία μάς διδάσκει καθημερινά ότι η ζωή κρατάει όσο η φλόγα ενός σπίρτου, να φανούμε τολμηροί και να μην κλέψουμε τα σπίρτα από το κοριτσάκι.

 Ποια θα είναι τα επόμενα θεατρικά σας βήματα;

Μέσα σε αυτή τη σεζόν θα έχω τη χαρά να παρουσιάσω δραματουργία μου με άρωμα ελληνικό, γυναικείο, ηρωικό. Γιατί δεν πολεμούν μόνο οι άντρες στις επαναστάσεις. Πολεμούν και οι γυναίκες. Πολεμούν και τα ξωτικά. Και ένα φλάουτο μπορεί να πολεμήσει. Και να βγει νικητής.