γράφει η ψυχολόγος Χριστίνα Καγγέλη 

Η κοινωνικοποίηση του ανθρώπου συντελείται με διάφορους τρόπους, με διάφορα μέσα, ένα εκ των οποίων είναι αναμφίβολα και το θέατρο. Ένας από τους βασικούς στόχους της κοινωνικοποίησης είναι η καλλιέργεια της ηθικότητας, δηλαδή της ικανότητας του ανθρώπου να διακρίνει το καλό από το κακό, το ηθικό από το ανήθικο, τόσο στη δική του συμπεριφορά όσο και στη συμπεριφορά των άλλων. Πρακτικά το άτομο επιλέγει ποιους από τους κανόνες συμπεριφοράς που έχουν καθιερωθεί θα ενστερνιστεί και θα εφαρμόσει στην καθημερινότητά του, ακόμα και όταν δεν επίκειται τιμωρία, επειδή τους θεωρεί σωστούς και πιστεύει στη σπουδαιότητά τους και στην αναγκαιότητα της ύπαρξής τους για την εύρυθμη λειτουργία τόσο της οικογένειας όσο και της κοινωνίας. 

Μια θεατρική παράσταση δίνει το ερέθισμα για σκέψη και προβληματισμό και συνήθως προβάλλει τα χρηστά ήθη. Οι θεατές, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά που δεν έχουν ακόμη διαμορφώσει το χαρακτήρα τους, μαθαίνουν την αξία της ηθικότητας και τις αρνητικές επιπτώσεις της φαυλότητας. Η θεατρική πράξη καθαυτή, όλα όσα διαδραματίζονται επί σκηνής, καθώς και η αλληλεπίδραση των ηρώων, σχετίζονται άμεσα με τις διαπροσωπικές σχέσεις, με τη δομή της κοινωνίας σε ευρύτερο επίπεδο, με τους κανόνες ηθικής και δικαίου στους οποίους στηρίζεται. Τα παιδιά έχουν λοιπόν τη δυνατότητα να τους γνωρίσουν και να μάθουν την αξία τους. Έτσι θα είναι σε θέση όχι μόνο να κρίνουν όσα εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια τους, αλλά και τη συμπεριφορά των άλλων, μικρών και μεγάλων. Θα νιώθουν ικανοποίηση όταν κάποιος τους τηρεί και ενοχή όταν τους παραβαίνει. Αν μάλιστα έχουν γαλουχηθεί με το σωστό τρόπο και μέσω της οικογένειάς τους έχουν υιοθετήσει συγκεκριμένες αρχές, τότε ενδέχεται να ταυτιστούν με τους ήρωες της παράστασης και να επικροτήσουν ή να απορρίψουν όσα αυτοί πράττουν. Εξάλλου το θέατρο αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας και ως τέτοια παρουσιάζει την ηθική ή την παραβατική συμπεριφορά των μελών της και αναδεικνύει  όλο το φάσμα των ανθρώπινων επιλογών, είτε αφορούν τη συμμόρφωση με τους καθιερωμένους κανόνες είτε την αντίθεση με αυτούς. 

Όπως λοιπόν συνάγεται, μέσα από τη σκιαγράφηση της ανθρώπινης δράσης στο πλαίσιο μιας θεατρικής παράστασης τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να επεξεργαστούν ορισμένους κώδικες συμπεριφοράς, να τους αποκωδικοποιήσουν και να τους αξιολογήσουν  σύμφωνα και με όσα τους έχουν μάθει οι γονείς τους ως παραδείγματα προς μίμηση ή αποφυγή. Ως εκ τούτου η παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης συνιστά μια πολύτιμη διαδικασία, αφού συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση και στην ηθική «διάπλαση των παίδων».

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Γράφει η ψυχολόγος Χριστίνα Καγγέλη

Οι γονείς σήμερα, θέλοντας να αξιοποιήσουν όσο πιο εποικοδομητικά γίνεται το χρόνο που περνούν με τα παιδιά τους, επιλέγουν όλο και πιο συχνά να παρακολουθήσουν μαζί τους κάποια θεατρική παράσταση. Οι παιδαγωγοί από την άλλη, επιθυμώντας να εμπλουτίσουν το παιδαγωγικό πρόγραμμα το οποίο εφαρμόζουν ώστε να είναι πετυχημένο και να αποδίδει καρπούς, εντάσσουν σε αυτό το θεατρικό παιχνίδι. Για ποιο λόγο; Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του θεάτρου;

Το θέατρο συμβάλλει στην ανάπτυξη της φαντασίας των παιδιών και συνακόλουθα στη βελτίωση της πνευματικής, αλλά και της κοινωνικής και συναισθηματικής τους νοημοσύνης. 

Καταρχήν ένα θεατρικό έργο συνιστά μέσο κοινωνικοποίησης.  Είναι το προϊόν της ομαδικής δουλειάς πολλών ανθρώπων, ο καθένας εκ των οποίων έχει ξεχωριστό ρόλο. Παρακολουθώντας λοιπόν τα παιδιά το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης όλων αυτών των ατόμων παρακινούνται ώστε να αναπτύξουν δεξιότητες και μαθαίνουν την αξία της συνεργασίας για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. 

Επιπλέον μια παράσταση, μέσα από τη θεματολογία της, τους χαρακτήρες της, τις σχέσεις και τις ιδέες που προβάλλει με ανάγλυφο, γλαφυρό τρόπο, καθώς και τους προβληματισμούς που αναδεικνύει, ενεργοποιεί τη σκέψη και πυροδοτεί τη φαντασία των παιδιών. Τους δίνει τη δυνατότητα να ακονίσουν το μυαλό τους, τους γεννά ερωτήματα και τους ευαισθητοποιεί. Έτσι μπαίνουν στη θέση των ηρώων, αισθάνονται την ευτυχία ή τη λύπη τους, νιώθουν συμπόνια, σεβασμό ή θαυμασμό για τα πρόσωπα αυτά. Επίσης επεξεργάζονται τα δραματοποιημένα γεγονότα, αναζητούν τις βαθύτερες αιτίες και τις συνέπειές τους και διαμορφώνουν άποψη για τα ζητήματα τα οποία θίγονται. 

Τα παιδιά παρακολουθώντας μια παράσταση έχουν την ευχέρεια να κάνουν μια εσωτερική αναζήτηση, να ανακαλύψουν και να αποτυπώσουν τα συναισθήματά τους, να δουλέψουν περαιτέρω πάνω σε αυτά και να δομήσουν το συναισθηματικό τους κόσμο, και εντέλει την προσωπικότητά τους, με βάση όσα ένιωσαν και σκέφτηκαν. 

Η καλλιέργεια της φαντασίας των παιδιών ως θεατών ενός θεατρικού έργου συμβάλλει στον εμπλουτισμό του συναισθηματικού τους κόσμου, ενώ τα ωθεί να ταξιδέψουν, να δραπετεύσουν με έναν υγιή τρόπο από μια πραγματικότητα που ενδεχομένως προκαλεί άγχος, στενοχώρια και προβληματίζει έντονα. Τα παιδιά αφήνουν πίσω τους μια σκληρή καθημερινότητα, τις δυσκολίες που ίσως αντιμετωπίζουν στο οικογενειακό τους περιβάλλον ή στο σχολείο, και πλάθουν ένα ονειρικό σύμπαν μέσα στο οποίο αισθάνονται ασφαλή, άτρωτα, θωρακισμένα, ικανά να αντεπεξέλθουν στα κακώς κείμενα μιας ενίοτε αδυσώπητης πραγματικότητας. 

Το θέατρο εξάπτοντας τη φαντασία γίνεται φορέας θετικής ενέργειας, προβάλλει τις υψηλές αξίες και σφυρηλατεί συνειδήσεις. Παράλληλα καλλιεργεί μια αισιόδοξη στάση απέναντι στις δυσκολίες της ζωής, ενώ προάγει την αγωνιστική διάθεση για την επίλυση των προβλημάτων. Τα παιδιά βρίσκουν διεξόδους, ξεφεύγουν από ό,τι τα ταλαιπωρεί, τα αγχώνει και τα στενοχωρεί, και ανακαλύπτουν έναν καινούριο κόσμο τον οποίο μπορούν να διαμορφώσουν κατά βούληση. Άλλωστε, σύμφωνα με το σπουδαίο φιλόσοφο Γκαστόν Μπασελάρ, «η φαντασία πλάθει κάτι παραπάνω από αντικείμενα και δράματα, πλάθει καινούργια ζωή, καινούργιο νου».