Του Γιάννη Παναγόπουλου //
Πηγή:http://fragilemag.gr
Την πρώτη φορά απέφυγε το ραντεβού μας. Και, στον λόγο μου, δεν θυμάμαι γιατί. Ήταν οι πρώτες μέρες που τα “Πουλιά στον Αέρα”, η παράσταση που ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης πρωταγωνιστεί, είχε μόλις ανέβει στη θεατρική Αθήνα και εκείνος έμοιαζε “αγχωμένος”. Άγχος, όμως, έχεις και εσύ, άγχος έχω και εγώ, άγχος έχει ακόμα και εκείνος που λέει πως δεν έχει άγχος. Εκείνο που απογείωνε την περιέργειά μου να μάθω τον λόγο που με απέφυγε δεν θα μπορούσε να είναι κάτι που μοιραζόμαστε όλοι. “Σκέψου κάτι καλύτερο Χρήστο! Κάτι πέρα από το άγχος” έλεγα μέσα μου όταν τελικά κλείσαμε αυτή τη συνέντευξη. Τα “Πουλιά στον Αέρα”, η παράσταση που ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης πρωταγωνιστεί μαζί με τους Βίκυ Σταυροπούλου, Θεοδώρα Τζήμου, Γιώργο Χρανιώτη, Ιωάννη Παπαζήση, Χριστίνα Τσάφου, Κωνσταντία Χριστοφορίδου και Μαρία Κωνσταντάκη, είναι γραμμένη από τον μετρ της φάρσας Ζωρζ Φεντώ. Ανεβαίνει στην Αθήνα σε διασκευή και σκηνοθεσία του Νίκου Μαστοράκη. Τι άλλο; Κάθομαι πρόσωπο με πρόσωπο με τον Χρήστο Χατζηπαναγιώτη. Είμαστε σε καφέ στο Σύνταγμα. Είναι ένα παγωμένο απόγευμα Παρασκευής. Τώρα πίνει τις πρώτες γουλιές του ζεστού καφέ που παράγγειλε. Μόλις πάτησα το “Record” του τηλεφώνου μου. Πλέον ό,τι γράφει δεν ξεγράφει.
-Μέτρα τις λέξεις. Σκεφτόμουν να ξεκινήσουμε τη συνέντευξή μας με την εξής ερώτηση “Δεν σου αρέσει να δίνεις συνεντεύξεις;” αλλά ας έρθουμε σε αυτό λίγο αργότερα. Μόλις συναντηθήκαμε μου μίλησες για τις μικρές απολαύσεις της ζωής….
Όχι ακριβώς. Μιλούσαμε για τα μικρά μας ταξίδια, στην Ελλάδα, στις μικρές μας αποδράσεις και πώς εκείνες μπορούν να μεταβάλουν τις προτεραιότητές μας.
-Είναι τέχνη να εστιάζουμε στην ουσία των προτεραιοτήτων μας;
Όταν βρεθείς, χτύπα ξύλο, σε μια πολύ άσχημη στιγμή, μια αρρώστια για παράδειγμα, καταλαβαίνεις πως είναι αστείο να μιλάς για προτεραιότητες όπως η καριέρα, τα λεφτά, αντιλαμβάνεσαι πως δεν έχουν καμία σημασία. Η προτεραιότητα στη ζωή πρέπει να είναι άλλη.
-Ποια πρέπει να είναι;
Η ισορροπία με τον εαυτό σου και το περιβάλλον. Αρχικά ήθελα να πω να είσαι καλά με τον εαυτό σου αλλά το πήρα πίσω. Η ευτυχία είναι στιγμές. Οπότε επιλέγω το βασικό, να είμαι σε ισορροπία. Αυτή είναι η βασικότερη των προτεραιοτήτων.
-Είπες στιγμές. Δηλαδή μιλάμε για κάτι που ορίζεται στον χρόνο και τον χώρο. Ποια ήταν η στιγμή που αισθάνθηκες ευτυχισμένος έστω και στιγμιαία στη ζωή σου;
Πολλές φορές. Αρκετές φορές. Είμαι ένας τυχερός άνθρωπος. Ζω μια ζωή κάνοντας αυτό που μου αρέσει. Και αυτό που μου αρέσει το έκανα δουλειά μου. Το πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών είναι αυτό. Οι άνθρωποι ασχολούνται με πράγματα που δεν τους αρέσουν. Αυτό έχει συνέπειες. Αν κάνεις αυτό που δεν σου αρέσει θα το πληρώσεις.
-Έχεις υπόψη σου κάποιον συγκεκριμένο άνθρωπο λέγοντας αυτό ή αναφέρεσαι στις κοινωνίες που φτιάξαμε;
-Για άτομα μιλώ και επομένως για τις κοινωνίες μας.
-Ο εκφασισμός των κοινωνιών πώς σου φαίνεται;
Ένα μεγάλο δράμα. Ένα μεγάλο πρόβλημα που μπορεί να οριστεί χρονικά. Συμπίπτει με τις οικονομικές κρίσεις. Όποτε παρουσιάζονται βλέπουμε ολοκληρωτικές ιδέες να αλλάζουν διαστάσεις. Να μεγαλώνουν. Υπάρχει βέβαια και το άλλο. Η εποχή αποζητά το ψέμα. Το ψέμα έλκει τους ανθρώπους.
-Δεν σου αρέσουν οι συνεντεύξεις;
Όχι, δεν μου πολυαρέσουν. Είναι ένα απαραίτητο στοιχείο να επικοινωνήσεις τη δουλειά σου αλλά δεν ξέρω πόσο αποτελεσματικό, τελικά, είναι αυτό. Υπάρχει ο κίνδυνος να μπεις σ’ έναν κυκεώνα παραπληροφόρησης, έναν αχταρμά διαστρεβλωμένων ημιειδήσεων. Πολλά σάιτ, πολλά περιοδικά σε κάνουν να νιώθεις πως μπαίνεις σ’ έναν βόθρο αν ασχοληθείς μαζί τους. Για να επιπλεύσεις, να μην πνιγείς μες τα σκατά πρέπει να είσαι τυχερός ή πρέπει να είσαι ικανός. Εγώ ικανός σ’ αυτό δεν είμαι.
-Σε έναν τέλειο κόσμο όπου το ίντερνετ και τα παραδοσιακά μέσα πληροφόρησης θα ήταν καλοπροαίρετα, αντικειμενικά η άποψη σου για τις συνεντεύξεις θα ήταν ίδια;
Kοίτα, αυτό που έχω να πω είναι πως οι καλύτερες δύο ώρες της ζωής μου είναι όταν βρίσκομαι στο θέατρο το βράδυ. Και νομίζω πως τα καλύτερα πράγματα που έχω πει ως σήμερα ειπώθηκαν από σκηνής. Εννοείται πως δεν είμαι αποκομμένος από την αλήθεια που παρουσιάζεται εκτός αυτής. Υπάρχουν στιγμές που πρέπει να λειτουργούμε εκτός σκηνής. Ελπίζω η συνέντευξη αυτή να έχει ένα ενδιαφέρον.
-Σε εμάς επαφίεται αυτό. Σε σένα και σε μένα.
Αυτό με φοβίζει. Αυτό με τρομάζει. Και δεν μιλώ για σένα. Ανυπομονώ τις μέρες που δεν έχω δουλειά και φεύγω για την υπέροχη Μεσσηνιακή Μάνη στο κτήμα που έχουμε με τη Βίκυ (σ.σ. Σταυροπούλου). Δευτερότριτα είναι το δικό μου Σαββατοκύριακο. Είναι οι μέρες που δεν έχουμε παράσταση στο θέατρο.
-Σε μια συνέντευξη με ενδιαφέρει ο άνθρωπος που έχω απέναντι. Η επαγγελματική του δράση έρχεται σε δεύτερο πλάνο. Δεν μπορείς να κάνεις τσεκ ιν στην ψυχή ανθρώπου αν σταθείς μόνο στη δημοσιότητά του.
Το ίδιο θέλει να κάνει και ο ηθοποιός. Να ανακαλύψει την ανθρώπινη φύση. Αν μπορεί να προσφέρει κάτι το θέατρο στους ηθοποιούς και στους θεατές είναι να τους βοηθήσει να την κατανοήσουν. Να είναι πιο επιεικής με τα λάθη των ανθρώπων και τις παρεκτροπές τους. Έτσι ενδεχομένως ο άνθρωπος γίνεται καλύτερος. Ως ηθοποιός είμαι πάντα έτοιμος να υποστηρίξω ρόλο ανθρώπου που δεν φαντάστηκα ποτέ. Μπορεί να υποδυθώ κάτι πραγματικά ακραίο. Έναν φονιά για παράδειγμα. Θεωρώ πως όλοι είμαστε όλα. Πως μπορεί να βρεθούμε σε καταστάσεις που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί πως προορίζονταν για εμάς. Το θέατρο βοηθά τους ανθρώπους να γίνονται πιο ανεκτικοί, περισσότερο ζεστοί.
-Έτσι όπως το λες το θέατρο αποκτά ψυχαναλυτικές διαστάσεις.
Δεν έχω κάνει ψυχανάλυση. Δεν είναι πως είμαι κατά της ψυχανάλυσης απλά δεν έχω κάνει. Την ψυχανάλυσή μου την έκανα μέσα από την πορεία, την εμπειρία μου από τη δουλειά και τις συναντήσεις που είχα με σπουδαίους ανθρώπους του χώρου. Φωτισμένους ανθρώπους που μου άνοιξαν δρόμους, με βοήθησαν να καταλάβω κάπως καλύτερα τη ζωή μου. Προχτές έτυχε να βρεθώ στο καταπληκτικό σπίτι-μουσείο του Άγγελου Κατακουζηνού. Το έχεις υπ΄ όψιν σου; Είναι ο πρώτος, ας το βάλουμε εντός εισαγωγικών, ψυχαναλυτής στην Ελλάδα. Το σπίτι του Άγγελου και της Λητούς Κατακουζηνού είναι από τα ελάχιστα σπίτια μουσεία που έχουμε στην Ελλάδα. Από εκεί πέρασε όλη η διανόηση της δεκαετίας του ’50, του ’60, του ’70. Ο Χατζιδάκις έπαιξε τον Μεγάλο Ερωτικό στο σαλόνι τους. Ο Σεφέρης ήταν τακτικός επισκέπτης. Το ίδιο και ο Ελύτης, ο Κατσίμπαλης. Να πας να το δεις το σπίτι του Άγγελου Κατακουζηνού. Να το δείτε όλοι. Είναι πολύ όμορφο ταξίδι η επίσκεψη σε αυτό το σπίτι. Εντός του διατηρείται το ψυχαναλυτικό κρεβατάκι του Άγγελου. Φαντάζομαι πως είναι ένα από τα πρώτα ψυχαναλυτικά κρεβάτια στην Ελλάδα.
-Κατακουζηνός, Χατζιδάκις, Ελύτης, Σεφέρης. Μια άλλη εποχή. Γιατί στην Ελλάδα το χτες είναι πάντα μεγαλύτερο από το σήμερα;
Και σήμερα υπάρχουν σπουδαίοι άνθρωποι στο θέατρο, στη λογοτεχνία και στη μουσική. Αλλά η εποχή είναι τόσο διασπαστική που άνθρωποι, έργα, ιδέες πνίγονται στο χάος.
-Αναφέρθηκες στους φωτισμένους ανθρώπους του χώρου που εργάζεσαι, δραστηριοποιείσαι. Ποιοι ήταν αυτοί;
Είχα μεγάλη τυχη σ’ αυτή τη δουλειά να συναντήσω τον Ανδρέα Βουτσινά, τον Μίνω Βολανάκη, τον Ζυλ Ντασέν, τον Σταμάτη Φασουλή, τη Μάγια Λυμπεροπούλου. Μιλώ για ανθρώπους που με ένα μαγικό τρόπο μού άνοιξαν πόρτες, με οδήγησαν, με βοήθησαν να βρω δρόμους στο προχώρημά μου, στο όποιο προχώρημά μου. Και ανάμεσα σε όλους αυτούς βάζω και τον Τάσο Πανδή. Κάναμε εκείνο το τρίμηνο σεμινάριο πάνω στον Σέξπιρ που μου έδειξε πολλά γι’ αυτό που λέμε θεατρική πράξη, γι’ αυτό που λέμε σκηνική αλήθεια που στην τελική είναι ένα ψέμα.
-Πού αρχίζει και πού τελειώνει ένα θεατρικό ψέμα;
Στη σκηνή, όσο περισσότερο αληθινό προβάλλεται κάτι, τόσο πιο ψέμα είναι. Κοίταξε το “τώρα”. Κοντεύει 9.00μ.μ. Μιλάμε. Είμαι ο Χρήστος. Στις 9.02μ.μ. θα είμαι καθ’ ολοκληρίαν κάποιος γιατί θα είμαι στη σκηνή. Με το που δρασκελίζω από τα παρασκήνια στη σκηνή γίνομαι κάποιος άλλος και αυτό είναι μια καθημερινή διαδικασία. Τώρα είμαι ο Χρήστος αλλά στη σκηνή είμαι 0 κατά Νίκο Μαστοράκη Βατλέν του “Πουλιά στον Αέρα”. Αυτό είναι από μόνο του μια παράκρουση. Ο Αλμπέρ Καμύ σε ένα σπουδαίο βιβλίο “Ο Μύθος του Σίσυφου” αναφέρει το θέατρο ως ένα από τα σημαντικά συστατικά της ζωής. Η γέννηση. Ο θάνατος. Ο έρωτας. Το θέατρο. Σ’ εκείνο το μικρό φιλοσοφικό δοκίμιο, στο σημείο που αφορά το θέατρο, ο Καμύ καταλήγει γράφοντας πως υπάρχουν άσυλα για τους παλιούς ηθοποιούς. Εντάξει, ο δρόμος ενός ηθοποιού είναι δύσκολος αλλά είναι όμορφος. Το άγνωστο είναι δύσκολο και φοβιστικό αλλά όταν το κατακτάς το φωτίζεις, γίνεται όμορφο. Ξέρεις, μια δραστηριότητα που φωτίζει την ψυχή μου, με ηρεμεί, είναι η καλλιέργεια της γης. Στο κτήμα που έχουμε με τη Βίκυ Σταυροπούλου στην Πελοπόννησο έχω εκμεταλλευτεί κάθε διαθέσιμο πόντο γεωργικής καλλιέργειας. Στο κτήμα υπάρχουν από εσπεριδοειδή μέχρι λωτοί. Το έχω φυτέψει παντού.
-Μιλάς για το θέατρο, για το κτήμα που καλλιεργείς με ένταση. Και όσο την δυναμώνεις τόσο “άδικεις” την αξία της τηλεόρασης στην καριέρα σου. Μέχρι τώρα δεν την έχεις αναφέρει. Γιατί έτσι;
Δεν τα ξεχωρίζω. Στην ζωή ενός ηθοποιού υπάρχει το θέατρο και η τηλεόραση και ο κινηματογράφος. Υπάρχουν τεχνικές διαφορές ανάμεσά τους αλλά για μένα είναι η ίδια λειτουργία.
-Ο κόσμος από τη σκηνή πως φαίνεται; Τον ρόλο του θεατή τον έχω παίξει. Έχω καταχειροκροτήσει παραστάσεις. Έχω κοιμηθεί σε παραστάσεις. Εκείνο που δεν έχει γίνει είναι να δω το κοινό στη διάρκεια θεατρικής πράξης από σκηνής.
Είναι ένα άλλο σύμπαν. Δεν βλέπω τους θεατές. Τους αισθάνομαι όμως. Πρέπει να δημιουργήσεις μια κρυφή συνομιλία ανάμεσα σ’ εκείνους και σε σένα. Οι θεατές να διαβάζουν αυτά που σκέφτεσαι. Όταν αυτό συμβεί τότε συναντιέσαι με κάτι μαγικό. Είναι η στιγμή που είσαι σε ανοικτό δίαυλο μαζί τους. Αν καταφέρεις να ανασάνεις τον ρόλο σου, να συγκροτήσεις την ανάσα σου με εκείνη των θεατών, τότε έχεις κερδίσει πολλά πράγματα. Είναι ένα ιδιότυπο τράφικινγκ αυτό. Ένα πολύ ωραίο ταξίδι.
-Έχεις φοβηθεί ποτέ στη σκηνή;
Πολλές φορές. Κυρίως τα πρώτα χρόνια. Kαι τώρα φοβάμαι αλλά όχι όπως τότε. Τώρα οι κίνδυνοι είναι τεχνικής και εσωτερικής φύσης. Φοβάμαι μπας και δεν καταφέρω να βγάλω ένα ρόλο. Το θέατρο είναι πολύ ζωντανό. Είσαι εσύ, οι συμπαίκτες σου και οι θεατές. Οι τελευταίοι ανανεώνονται κάθε μέρα. Φοβάμαι την κακιά στιγμή που δεν θα με αφήσει να φέρω τον ρόλο μου στο έπακρο. Οτιδήποτε ερμηνεύω, αν το ευχαριστηθώ εγώ, θα το ευχαριστηθούν και οι θεατές. Υπήρξαν φορές που, ας πούμε, δίστασα. Ο κόσμος με έχει καταχωρήσει ως κωμικό ηθοποιό και κάποια στιγμή ο Λάκης Παπαστάθης μού πρόσφερε ρόλο δραματικό. Του έλεγα πως ο κόσμος με έχει συνηθίσει αλλιώς, εκείνος επέμενε. Είχε δίκιο. Για εκείνον τον ρόλο στην ταινία του προτάθηκα για Κρατικό Βραβείο. Στον κινηματογράφο όμως το πράγμα είναι αλλιώς. Κάτι που δεν “πάει” το “ξαναπάς”. Έχεις την πολυτέλεια να παίξεις με τον χρόνο. Στο θέατρο αυτό δεν υπάρχει.
-Λες πως είσαι γνωστός ως κωμικός ηθοποιός. Συχνά η ερμηνεία σου είναι σαν πάρτι του υπονοούμενου. Σε έχω δει στην τηλεόραση, στο θέατρο, να ερμηνεύεις τον μικροαστό που έβγαλε πέντε δεκάρες περισσότερες από τους διπλανούς του και παρόλο που περιφέρεται περήφανος γι’ αυτό υπάρχει ένα ελαφρύ σκοτάδι στο βλέμμα του. Ενώ όλα του πάνε καλά εκείνος δεν εκπέμπει την ευτυχία που του έλαχε. Το κάνεις επίτηδες αυτό;
Πώς το είπες; Πάρτι υπονοούμενου; Αν υπάρχει αυτό που λες στην ερμηνεία μου χαίρομαι. Χαίρομαι πολύ. Δεν μου αρέσει να έχω βεβαιότητες και όσο περνούν τα χρόνια θεωρώ πως όσες λιγότερες βεβαιότητες έχω τόσο καλύτερο για μένα. Δεν θέλω να εγκλωβίζομαι σε στερεότυπα.
-Τα “Πουλιά στον Αέρα” τι είναι;
Μια φάρσα του πατέρα της φάρσας Ζωρζ Φεντώ. Παλιότερα είχα παίξει στο ¨Ψύλλοι στ’ αυτιά” σε σκηνοθεσία του Κακλέα. Φέτος συναντηθήκαμε με τον Νίκο Μαστοράκη. Και αυτό έχει την ιδιαιτερότητά του γιατί έχει σημασία με ποιους συναντιέσαι κάθε φορά. Ο Νίκος είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ και θαυμάζω πολύ. Θέλαμε χρόνια να δουλέψουμε μαζί. Εκείνος πρότεινε να κάνουμε αυτό το έργο. Στην αρχή δεν τρελάθηκα αλλά όταν μου είπε πως το σκέφτεται άρχισα να γλυκαίνομαι. Είναι μια σημερινή παράσταση. Διαδραματίζεται στη Γαλλία του 2018. Είναι μια παράσταση με υψηλή αισθητική και πολλή λαϊκότητα.
-Λαϊκότητα;
Με την έννοια της αναγνωρισιμότητας. Μια λαϊκή κωμωδία. Ξεκινήσαμε διστακτικά τις δύο πρώτες εβδομάδες. Διανύουμε μια πολύ άσχημη χρονιά για το θέατρο. Τα πράγματα πάνε όλο και χειρότερα. Η παράσταση όμως δουλεύει πολύ καλά. Και όταν συμβαίνει αυτό σημαίνει πως θα έχουμε να φάμε.
-Έχουν υπάρξει στιγμές που δεν είχες να φας;
Eννοείται. Κάνω αυτή τη δουλειά και με ρωτάς αν μου έχει συμβεί αυτό; Από τη μια στιγμή στην άλλη μπορείς να βρεθείς σε αυτή την κατάσταση. Ηθοποιός είναι μια δουλειά που δεν βγάζεις λεφτά. Αν βγάλεις θα είναι περιστασιακά. Θα φύγουν δεξιά και αριστερά σε εφορίες ή δίνοντας χρήματα σε φίλους που δεν έχουν. Δουλεύουμε και ζούμε. Και δεν δουλεύουμε σε δημόσιο που μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει ο μισθός θα “πέσει”. Δουλεύουμε με την ανοχή, τη συμπαράσταση ή τη μη συμπαράσταση του κοινού. Οπότε είναι πολύ σημαντικό αυτό που κάνεις κάθε βράδυ να αρέσει.
“Πουλιά στον Αέρα”
Χώρος: Θέατρο Αλίκη
Διεύθυνση: Αμερικής 4, Σύνταγμα
Εισιτήρια:
Καθημερινές:
Vip 25€, Ζώνη Α 20€, Ζώνη Β 18€, Μειωμένο (Φοιτητικό-Ανέργων) 16€
Σάββατο απόγευμα:
Vip 30€, Ζώνες Α, Β 18€
Σάββατο βράδυ:
Vip 30€, Ζωνή Α 22€, Ζώνη Β 20€
Κυριακή:
Vip 30€, Ζωνή Α 22€, Ζώνη Β 20€, Μειωμένο (Φοιτητικό-Ανέργων) 16€
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη, Κυριακή: 20:00
Πέμπτη, Παρασκευή: 21:00
Σάββατο: 18:00 και 21:00
Συντελεστές
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης
Χορογραφίες: Φωκάς Ευαγγελινός
Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης
Κοστούμια: Κατερίνα Παπανικολάου
Αρχική μετάφραση: Μαριαλένα Κωτσάκη
Σχεδιασμός Φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου
Μουσική Επιμέλεια: Νίκος Μαστοράκης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δανάη Καλαχώρα, Μαριλένα Μόσχου
Βοηθός Σκηνογράφου: Ελίνα Δράκου
Βοηθός Ενδυματολόγου: Μαριάννα Ζαχαριάδου
Βοηθός Σχεδιασμού Φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση
Παραγωγή: ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΘΕΑΤΡΑ Α.Ε.
Πρωταγωνιστούν: Βίκυ Σταυροπούλου, Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Θεοδώρα Τζήμου, Ιωάννης Παπαζήσης, Χριστίνα Τσάφου, Νίκος Αρβανίτης, Μαρία Κωνσταντάκη, Γιώργος Χρανιώτης, Κωνσταντία Χριστοφορίδου, Δημήτρης Λιόλιος, Μαριλού Κατσαφάδου, Γιάννης Ρούσσος.