Πρώτο νεοελληνικό μυθιστόρημα φαντασίας, γραμμένο σε συνέχειες σε περιοδικό της Σύρου, από τον Ιάκωβο Πιτσιπίο (1802- 1869), ευτύχησε να παρασταθεί υπό τη σκηνοθετική διεύθυνση της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη.
«Πίθηκος Ξουθ», μια ευφάνταστη θεατρική δουλειά, προκλητική, με έναν «υπόκωφο» ρεαλισμό, συνυπάρχοντα με το υπερφυσικό στίγμα που αυτόκλητα υπογραμμίζει τον πυρήνα του έργου. Δηλαδή την καυστική κριτική στην υιοθέτηση ξένων προτύπων ζωής των Ελλήνων, στα πρώτα χρόνια της οθωνικής βασιλείας. Πρόκειται για τον προβληματισμό γύρω από την απώλεια της αυθεντικότητας και της αληθινής ταυτότητας του ανθρώπου. Καταδικάζει την προσποίηση και την υποκρισία της εποχής, τα καπρίτσια των πλουσίων και αξιωματούχων της ελληνικής κοινωνίας και στηλιτεύει τα αλλοτριωτικά πάθη και τις επικίνδυνες υπερβολές.
Τη θεατρική διασκευή υπογράφει η Ευγενία Μαραγκού που μαζί με την σκηνοθέτιδα επεξεργάστηκαν δραματουργικά το κείμενο.
Ο ηθοποιός Δημήτρης Κουρούμπαλης, φρόντισε το κείμενο από φιλολογική έποψη. Με τα λιτά σκηνικά τονίζεται η δομή της αλήθειας και με τα καλαίσθητα κοστούμια ο Γιώργος Λιντζέρης, μας εισάγει σε κλίμα καμπαρέ, καθώς η πρωτότυπη μουσική που ανήκει στον Κώστα Νικολόπουλο, μας ξεσηκώνει ευχάριστα. Ο σχεδιασμός φωτισμών της Μελίνας Μάσχα, συνδυάζεται αρμονικά με τη σκηνική συνθήκη και η επιμέλεια κίνησης και οι χορογραφίες της Φρόσως Κορρού, ολοκληρώνουν το εικαστικό τοπίο.
Την παραγωγή έκανε η ομάδα Anima.
Παίζουν και τραγουδούν οι Δημήτρης Κουρούμπαλης, Αντιγόνη Μακρή, Ευγενία Μαραγκού, Νίκος Μέλλος και Πηνελόπη Σεργουνιώτη. Αποτελούν δεμένη ομάδα, υποστηρίζοντας με συνέπεια και ζήλο τη σκηνοθετική κατασκευή.
Υποκριτικό κρεσέντο διακρίνει τον Ξουθ του Δημήτρη Κουρούμπαλη, τόσο με την πλούσια έκφραση, το λόγο, όσο και με την αναρριχητική του δεινότητα. Ένας ηθοποιός συγκροτημένος, πολύπλευρος, άμεσος, ειλικρινής, μέσα στο ερμηνευτικό του κέντρο.
Σκηνοθεσία
Ο υποψιασμένος θεατής σίγουρα απολαμβάνει όλη αυτή την περιπέτεια που έστησε η βραβευμένη Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη, η οποία διαχειρίστηκε πλουραλιστικά την πνευματώδη γραφή του συγγραφέα και με επινοητικό τρόπο τόλμησε να μας παρουσιάσει μία ποιοτική παραβολή με ηθική διάσταση και υπαρξιακές αναζητήσεις.
Το παραγόμενο χιούμορ, μέσα από τα σατιρικά συστατικά, δημιουργεί ύφος ιλαρό, αφού δομείται πάνω στη μεταμόρφωση του ανθρώπου σε πίθηκο, με όποιους συμβολισμούς εμπεριέχει όλη αυτή η δράση. Η γενική ατμόσφαιρα εκπέμπει εικόνες εύθυμες, μελαγχολικές, ανήσυχες, ζοφερές, λυρικές, ντυμένες, άλλοτε με αλληγορικό χρώμα και υπαινιγμούς και άλλοτε με διάφανο και αντικειμενικό. Υπηρετήθηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό οι νοηματικοί κώδικες, για ένα εύστοχο και πληθωρικό κείμενο, με περιεχόμενο κοινωνικοπολιτικό που για την εποχή του θα λέγαμε ότι ανήκει στα πρωτοποριακά έργα του φαντασιακού ρεαλισμού.
Αξιολόγηση
«Πίθηκος Ξουθ», του Ιάκωβου Πιτσιπίου, σε θεατρική διασκευή της Ευγενίας Μαραγκού και σκηνοθεσία της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, είναι μία ευρηματική θεατρική πρόταση, ένα δύσκολο έργο του 1848, με ιδιαίτερη γλώσσα, διαβρωτικό ύφος και αξιοπρόσεκτη διαχρονικότητα.